Sağlık Yönetimi-Günümüz Türkiye'sinde Hekimler Ve Hastalarin Bilgilendirilme Hakki Üz

Doç Dr Haydar SUR – Marmara Üniversitesi Sağlık Eğitim Fakültesi


Sağlık hizmetlerinin önemli bir bölümünü tedavi edici hizmetler oluşturmaktadır ve tedavi hizmetlerinin doğası gereği klinikteki ve hastanedeki uygulamalar burada dominant olmaktadır Tedavi hizmetlerinin verilişinde-ister kabul edelim ister etmeyelim- önemli eksikliklerimiz bulunuyor Hizmetin verilişindeki bu eksiklikler 3 noktadan kaynaklanıyor olabilir:

1 Sistemin kendi yapısının doğurduğu açmazlardan,

2 Hizmeti sunanların bilgi-tutum-davranışlarından

3 Hizmeti alanların bilgi-tutum-davranışlarından


Ülkemizde klinik hizmetlerin sunuluşundaki sancılı durumlar (çok sıktır) incelendiğinde, aslında bunların her üçünün de sistemimizin acıklı durumuna sürekli olarak katkıda bulunduğu görülecektir Bu nedenle üçlü bir yazı dizisi olarak düşünülmüş olan bu dizinin ilkini hizmeti sunanların olumsuz davranışlarına ayırmak gereğini duyduk Bu yazıda hekimler yazının başlığı olmuştur ama klinik uygulamalar konu edildiğine göre yazıya konu olan sağlık meslekleri arasına hekimlik, hemşirelik, laboratuvar teknisyenliği gibi mesleklerin yanında sağlıkçı olmasalar da klinikte görev yapan mücaat sorumluları, vezne memurları ve hatta hastabakıcılarla temizlik elemanları da girmektedir Yazının en önemli varsayımı (ülkemizde hekimlikte, hemşirelikte ve laboratuvar teknisyenliğinde hiç bilimsel hata/ihmal/kasıt yapılmadığı varsayımıdır ve aslında herkes biliyor ki bu varsayım kesinlikle yanlıştır Çünkü ülkemizde bu varsayımı yanlış çıkaracak o kadar çok olguyla karşılaşılıyor ki bunların basit bir insani hata sınırları içinde sayılmasına olanak yoktur Başka bir deyişle gerçekte durum burada anlatılandan da vahimdir


Klinikte hastayla yüzyüze çalışmak ek sorumluluk demektir


Tıp fakültelerinde yürütülen eğitimin bilimi ne kadar uygulanabilir bir şekilde öğrencilere aktardığı çok tartışılması gereken bir konudur ve ben bunun ülkemizin sağlık sistemindeki belli başlı sorunların ana kaynaklarından biri olduğunu düşünüyorum Öğrencilere bilimsel düşünme yöntemleri verilmeye çalışılıyor Ama öyle bir bilgi yükleme yoluna gidiliyor ki bunun ne derece kullanılır olduğuna artık kimsenin aldırdığı yok Meslek öncesi eğitimin nasıl olması gerektiğinin ayrıntılı olarak tartışıldığı platformlar vardır ve bu konuyu sürekli ele almakta olan kişilerden dinlemek/okumak daha yararlı olacaktır Burada bizim ele aldığımız sistem içinde faaliyet gösteren bir hekimin öğrenim dağarcığı ne olursa olsun bazı şeyleri de kendisinin meslekiçi uygulamalardan öğrenip eksikliklerini gidermeye çalışma eğiliminde bulunup bulunmadığıdır


Bir hekim için birbirinin ayrılmaz parçası olan iki kavramın (hasta hakları ve hekim hakları) en ince ayrıntılarıyla biliniyor ve uygulanıyor olması vazgeçilmez bir gerekliliktir Hekimler arasında yaygın olan bir yanlış kanıya göre hasta ve hekim hakları birbiriyle çelişkilidir Bu kanı niçin yanlıştır? Yanıtı çok kesin: İnsanlar hasta olmasaydı hekimlik de olmazdı, sağlık zarar görebilen bir cevher olmasaydı sağlık hizmetleri de olmazdı Yani bir bütünü oluşturan iki unsurun birbiriyle çelişmesinin ne gibi gerekçeleri olabilir? (Dikkat! Maddi kaygılar!) Tabii ki hizmeti alan bundan memnun kalmadıkça hizmeti sunanların kapısını aşındırmaya devam edecektir Hasta beklentilerinin yanlış yönlendirildiği bir ülkede hekimlerin hastalardan gelen yanlış talep ve beklentileri hoş karşılamak ve bunu uygun şekilde yönetmek gibi ek bir sorumlulukları doğmaktadır Bunu kabullenmek istemeyen hekimler hırçınlaşmakta ve istemediği halde birçok kez hastasına veya yakınına sert davranmaktadır