Harita Nedir – Haritada Renkler Ve Çizgilerin Anlamları

Harita Nedir – Haritada Renkler ve Çizgilerin Anlamları




Yeryüzünün tamamının veya bir bölümünün kuşbakışı görünüşünün belli bir ölçeğe göre küçülterek kağıt üzerine çizimine harita denir

Haritalarda Değişik Renkler Hangi Yüzey Şekillerini Gösterir?

Yeşil : Çukur yerleri ve denizden az yüksek yerleri gösterir Yeşilden sarıya, turuncuya ve açık kahverengiye gidildikçe yüksekliğin arttığı anlaşılır

Sarı : Yaylaları ve yüksek ovaları gösterir

Kahverengi : Dağları gösterir

Koyu Kahverengi : Yüksek dağları gösterir

Mavi : Denizleri ve gölleri gösterir

Açık Mavi : Denizlerin az derin yerlerini gösterir Mavi koyulaştıkça derinliğin arttığı anlaşılır

Kırmızı : Sınırları gösterir

Yeryüzünün bir parçasının yukardan kuşbakışı görünümünün matematik yöntemlerle küçültülerek ve üzerine özel işaretler koyarak bir düzlem üzerine çizilmiş şekline HARİTA deriz Haritaların kolay ve anlaşılır olabilmesi için en gerekli ayrıntılara yer verilir Harita üzerindeki iki nokta arasındaki uzunluğun, arazide aynı iki noktanın arasındaki ölçülen yatay mesafesine olan oranını ÖLÇEK olarak adlandırırız Haritaların alt köşelerinde hangi ölçekte yapıldıklarını gösteren işaretler vardır(1:500000 – 1:250000 – 1:50000 – 1:25000 gibi)Bir haritada bu ölçeğin paydasında yer alan rakam ne kadar büyük olursa haritanın ölçeği o kadar küçük olur1:50000 ölçekli bir harita üzerindeki 1 cm gerçekte 50000cm karşılık gelir(500m)Bütün ölçekli haritalarda her bir kare 1 km2 dir

Harita Yorumlama

Haritaya baktığınızda bölgeyi üçboyutlu zihninizde oluşturabilmeniz en önemli noktadır Bunu haritadaki yükselti çizgileri sayesinde yapabilirsiniz Dağın bir yatay kesiti alınır Çizgiler eşit yükseltileri gösterir Yükselti çizgilerinin şekli dağın veya tepenin şeklini verir

Yükselti çizgilerinin şekli dağın şeklini verirken,yoğunlukları eğimi verirBir süre sonra haritaya baktığınızda arazinin resmini kafanızda oluşturabilirsiniz

Harita

Harita bir toprak parçasının kuş bakışı görünüşünün resmidir Etrafında görebileceğin yolların, nehirlerin, tarlaların, köylerin, kasabaların ve benzerlerinin en önemlileri harita üzerinde sembollerle gösterilir Bu haritaların bazılarına elbette daha önce okulda derslerini çalışırken gördün Sürücülerin kullandığı yol haritalarını da biliyorsun Ama bu haritaların hiçbiri Doğa yürüyüşünde kullanılamaz Doğa yürüyüşünde kullanacağın haritanın topografik bir harita olması gerekir Topografik haritalar çeşitli ölçülerde olabilir Doğa yürüyüşü için en iyi harita 1:24000 ölçekli olanıdır Böyle bir haritada 1 mm 24 myi gösterir Topografik haritayı Doğa yürüyüşüne gideceğin alanla ilgili resmi kuruluştan bulabilirsin

Haritanın Anlattıkları

İyi bir harita sana aşağıdaki konularla ilgili bilgiler verir;

1 Tanım: Herhangi bir harita yalnızca bölgenin adını verir Topografik bir harita ise bu yerin yeryüzündeki konumunu da gösterir
2 Ayrıntılar: Arazi biçimleri haritada kolayca anlaşılabilecek işaretlerle gösterir Bu işaretlere harita işaretleri denir
3 Yönler: Genellikle haritanın üst kısmı kuzey, altı güney, sol tarafı batı, sağ tarafı ise doğudur
4 Uzaklıklar: Haritanın alt kısmındaki ölçek sayesinde harita üzerindeki uzaklıkları hesaplayabilirsin
5 İsimler: Göller, nehirler, kasabalar ve benzerleri harita üzerinde isimleri ile gösterilir

Haritaların Sınıflandırılması

Ölçeklerine göre:

Küçük Ölçekli (1/500,000 ve daha küçük),

Orta Ölçekli (1/500,000 ve 1/100,000 arası)

Büyük Ölçekli (1/100,000 den daha küçük Haritalar)

Coğrafi Haritalar: 1/ 50000’nin üzerindeki haritalara coğrafi haritalar denir

Pafta: 1/5000 ile 1/50000’e kadar ölçekli haritalara pafta denir

Kroki: 1/5000’den küçük, ufak ölçekli çizimlere denir

Kroki Çıkarma:

Arazi ve yol krokileri; harita bilgilerinden istifade edilerek, kağıtta belirtilen başlangıç ve bitiş yeri belli

olan, başlangıç yerine göre belli yerlere kadar mesafe tahmin edilerek, ölçeği belirlenen kağıt üzerinde nesnelerin

işaretleri konarak düzenlenen vesikalardır

Kroki yapılırken:

1 Kuzeyi kağıda okla işaretleyin

2 Ölçek belirlenir

3 3 nirengi noktası alınarak yerler işaretlenir

4 Diğer nesneler harita işaretleri kullanılarak kroki dillendirilir

Tiplerine göre:

Planı metrik Haritalar: Ankara Şehir planı gibi

Topografik Haritalar: Yükseltileri gösteren Türkiye Fiziksel Haritası gibi,

Kabartma Haritalar: Plastik malzeme üzerine kabartma olarak basılırlar

Fotoğraf Harita: Havadan yapılan çekime grid çizgileri konarak yapılır

Sayısal Haritalar: Bilgisayara verilen girdiler sonucunda elde edilen haritalardır

Harita Kenar Bilgileri ve Sembolleri

Haritaların kenarlarında standartlaştırılmış bazı bilgiler ve semboller bulunur Bu bilgiler haritanın ölçeği, haritadaki demiryolu, köprü, bataklık gibi sembollerin anlamları, renklerin açıklamaları gibi bilgilerdir
Ölçek;
1/100,000 ölçekli haritada; 1 cm lik ölçülen yer gerçekte 100,000 cm veya 1000 metre veya 1 kilometredir
1/25,000 ölçekli haritada; 1cmlik ölçülen yer gerçekte 25,000 cm veya 250 metre dir
1500 mlik yürüyüş mesafesi 1/50,000 lik haritada 1500/50,000 = 3 cm olarak gösterilir
Renkler;
Siyah: İnsan tarafından yapılan şeyleri gösterir Demiryolu, köprü, baca, isimler
Mavi: Suyun göstergesidir Derinliğe göre koyulaşır Deniz, göl, nehir, çay
Yeşil: Orman , otlak ve verimli toprakları gösterir Koyu renk yoğunluğu gösterir
Kahverengi: Yükseltileri gösterir Koyulaştıkça yükseklik artıyor demektir
Coğrafi koordinatlar;
Coğrafi koordinatlar Enlem ve Boylam olarak haritalarda kenar bilgisi olarak verilir Ayrıca GPS yardımıyla da koordinatlarımızı çok hassas bulabiliriz

Örnek: Enlem 38 45′ 30” (Kuzey) Boylam 35 37′ 45” (Doğu)

Temel Kuzey istikametleri;

Coğrafi kuzey: Hakiki Kuzey yani kuzey kutbu istikameti olup haritalardaki meridyenlerin gösterdiği istikamettedir Sabittir , değişmez

Manyetik kuzey: Pusula ibresinin gösterdiği kuzey olup zamana bağlı olarak değişkendir

Grid kuzeyi: O bölgedeki meridyene çizilen teğetin gösterdiği istikametedir Sabittir

Doğal sapma açısı: Manyetik kuzeyle coğrafi kuzey arasındaki açıdır Manyetik kuzey zamana bağlı değişken olduğundan Coğrafi kuzeyin doğusunda veya batısında olabilir Harita kenar bilgilerinde yıllık değişim miktarı belirtilir Yıllık değişim eksi ise manyetik kuzey hakiki kuzeye yaklaşır Yıllık değişim artı ise manyetik kuzey hakiki kuzeyden uzaklaşır Örnek 1990 yılında Sapma açısı 3 derece 14 dakika dır Yıllık sapma eksi 09 dakikadır 1999 için 9 yıl X 09 = 81 dakikalık daha sapma olur 1999 Sapma açısı 3 derece 6 dakika dır (3 derece 14 dakika – 8 dakika) Her geçen yıl manyetik kuzey hakiki kuzeye yaklaşmaktadır

Harita Nasıl Kullanılır?

Yola çıkmadan önce haritanı önüne koy, incele… Başlangıç noktası olarak bir yol kavşağı gibi bildiğin bir noktayı seç Daha sonra varacağın ilk noktayı belirle Örneğin çir tepe Son olarak da seni varış noktasına götürecek bir rota çiz Doğa yürüyüşü ne kadar zaman alacak? Gideceğin ‘- yerin uzaklığını ölçmek için ince bir sicim al Yürüyeceğin uzaklığı bu sicimle ölç Sicimi haritandaki uzaklık cetveli üzerine koy ve harita ölçeğinden yararlanarak uzaklığı hesapla Sonra bu uzaklığı yürümenin ne kadar zaman alacağını bul

Açık çukur, maden işaret konturu
Orta kontur
Kesme
Güç hattı, enerji hattı
Telefon hattı vb
Demiryolu
Sert yüzeyli yollar
Düzgün yol
Köprü
Yaya köprüsü
Binalar
Okul, cami, mezarlık
Ahır vb
Fabrika
Dereler
Su kuyusu
Kaynak Göl
Bataklık
Bozuk yol
Patika

Harita sembollerini öğrenebilmek için önce bu sayfalardaki sembolleri iyice çalış Daha sonra önüne topografik bir harita koy ve haritadaki sembolleri bulup anlamaya gayret et

Siyah ile basılmış her şey insan yapısı, insan eseridir, yollar, demiryolları, köprüler, binalar, sınırlar, isimler

Siyah çizgiler yollardır Sert yüzeyli yollar iki siyah çizgi arasında kırmızı ile gösterilir Siyah dörtgenler binalardır

Mavi renk suyun göstergesidir Dere, göl, çay, nehir, hep mavi ile gösterilir

Yeşil alanlar, ağaçlık alanlar yeşille gösterilir Meyve bahçeleri çalılıklar da hep yeşildir

Bataklıkları göstermek için kesik mavi çizgiler ve yeşil ot demetleri kullanılır Bu işaretler bu alanların sulak alanlar olduğunu anlatır

Tepeler ve vadiler kahverengi çizgilerle gösterilir Bu çizgilere kontur çizgi adı verilir Kontur çizgiler arazinin meylini ve yüksekliğini gösterir Kontur çizgilerin sık olması, birbirine yaklaşması o noktada tepenin dik olduğu anlamına gelir Haritadaki en koyu kahverengi çizgilerden birini izlersen bir rakamla karşılaşırsın Örneğin 100 Bu bir işaret konturudur Bu çizgi üzerindeki her şey deniz seviyesinden 100 metre yüksektedir Denizin 100 metre yükseldiğini varsayalım Bu çizgi yeni deniz seviyesi çizgisini oluşturacaktır Eğer deniz 20 metre daha yükselirse hemen sonraki ince çizgi yeni deniz seviyesi çizgisi olacaktır Bazı haritalarda kontur çizgileri arasındaki yükseklik farkı 10 metredir Haritanın altındaki ölçekte kontur çizgileri arasındaki yükseklik farkını bulabilirsin

Şimdi başlangıç noktasındasın ve ilerlemeye hazırsın Ama hangi yönde? Bunu haritanı yönüne koyar koymaz anlayacaksın Bir haritayı yönüne koymak haritadaki yönlerle arazideki yönleri çakıştırmak anlamına gelir

Haritayı Yönüne Koyma

En kolay yöntem harita üzerindeki bir belirli bir noktayı (kavşak, baca, köprü) gerçek şekille aynı yöne gelinceye kadar döndür Aynı istikamete gelince harita doğru yöne yaklaşık olarak konmuş olur

Haritaya o yıl için hesaplanmış olan geçerli manyetik kuzey çizgileri çizebilirsin Bazı haritaların güney kenarında ”P” noktası kuzey kenarı üzerinde çizilmiş ve derecelere bölünmüş sapma göstergesi vardır Sapma diyagramından ibre sapma açısı hesaplanır ve kuzey kenardaki sapma göstergesinde işaretlenir Bu değer ile ”P” noktası birleştirilirse manyetik kuzey doğrultusu elde edilir Pusula, bu manyetik kuzey doğrultusuna paralel olarak harita üzerine yerleştirilir Harita ve pusula beraberce pusula ibresi pusula kadranındaki nişan hattı çizgisiyle çakışıncaya kadar döndürülür

Sapma açısını hesaplanır (1999 için 3 derece 6 dakika) Pusula güney kuzey istikametindeki grid çizgilerden birine paralel yani nişan çizgisi grid kuzeyine paralel yerleştirilir Pusula üzerindeki nişan hattı ile pusula kuzey ucu arasındaki açı, sapma açısı ile aynı duruma gelinceye kadar harita döndürülür


Resmi Orjinal Boyutta Görmek Istiyorsan TIKLA: 800x370