Uzay Mekiği

Uzay mekikleri ilk defa 1981'de NASA tarafından kullanılmaya başlanan uzay araçlarıdır Amacı uzaya gönderilen aracın tekrar tekrar kullanılarak maliyetini azaltmaktı Zira ABD Uzay Mekiği 120'den fazla uçuş yapmıştır Fakat daha sonra yapılan araştırmalar tekrar kullanılabilir uzay mekiklerinin eski tip roketlere göre daha maliyetli olduğunu gösterdi Bunun sebebi uzay mekiklerinin kullanıldıktan sonra uzun ve pahalı bakımlara ihtiyaç duymasıydı


ABD Uzay Mekikleri tasarımlarının hatalı olduğu ve güvenli olmadıkları gerekçesiyle eleştirilmiştir Mekiklerde bir kaza durumunda personeli kurtaracak bir tahliye sistemi yoktur (bu sistem Soyuz, Apollo ve diğer insanlı uzayaraçlarında vardır) Hizmete alınan beş Uzay Mekiği'nden ikisi kazalar sonucunda yok olmuş ve personelleri hayatlarını kaybetmiştir Bunun sonucunda Uzay Mekikleri, uzay tarihinin en riskli projesi halini almıştır Bu nedenle yeni mekikler üretilmemekte olup, var olanlar 2010 yılından itibaren kullanımdan kaldırılacaktır


Şu ana kadar üretilen ABD uzay mekikleri şunlardır:


Columbia (2003 - kazada tahrip oldu)

Challenger (1986 - kazada tahrip oldu)

Discovery (1984)

Atlantis (1985)

Endeavour (1991)

Uzay mekiği başlıca 4 bölümden oluşur :


1Katı Yakıt İticiler ( Solid Rocket Booster's SRB)


Bunlar yandaki resimde uzay mekiğinin iki yanında bulunan roketlerdir Kalkışta kullanılırlar; çünkü kalkış sırasında ilk hareketin verilmesi için büyük bir itme gerekir ve bu da katı yakıtlı roketlerle yapılabilir Roketler bırakıldıktan sonra baş kısımlarında bulunan paraşüt açılır ve yavaşça okyanusa düşerler Okyanustan alınıp tekrar kullanılırlar


2Dış Yakıt Tankı ( External Tank ET)


Bu da resimde kırmızı olarak görünen objedir İçerisinde mekiğin belli bir hız ve yüksekliğe ulaşıncaya kadar kullandığı hidrojen bulunur Mekik atmosferden çıkıncaya ve yörüngeye oturma hızına gelinceye kadar kendi içindeki yakıtı kullanmaz Hidrojen tankı roketler gibi tekrar kullanılmaz Düştüğü yerde parçalanır



3Yörüngeci (Orbiter)


Uzay mekiğinin kullanılma amacı sadece uydu taşımak değildir Aynı zamanda içerisinde bulunan laboratuarlarda yerçekimsiz ortamda deneyler yapılır Ayrıca mekiklerin sıradan roketlere üstünlüğü uzaktan kumandalı kol ile kargosunda bulunan bir yükü istediği yüksekliğe bırakabilmesidir


4Ana Motorlar (SSME's)


Uzay mekiklerinin 3 adet ana motoru vardır Bunlar dış yakıt tankından gelen hidrojeni oksijen ile yakmaktadır ve uzay mekiğinin atmosferden çıkmasına yardımcı olmaktadır Bugüne kadar tasarlanan en verimli motorlardır Bir ana motorum ömrü 7 saattir ve her bir görevde yaklaşık 8 dakika kullanılırlar Mekiğin bölümlerine gelince:


a Ön kontrol iticileri


Mekiği yörüngeye oturtmak için geri gitmesi gerektiğinde kullanılırlar


b Yıldız takipçisi


Yıldızların yeri ve aralarındaki açı değişimine göre mekiğin uzaydaki yerini kesin bir şekilde belirler Bir nevi pusuladır


c Uzaktan kumandalı kol


Mekiğin kargosunda bulunan uyduyu gereken yörüngeye taşıyan mekanik koldur


d Elevonlar


Mekiğin Dünya'ya dönüşü sırasında yukarı aşağı haraketini sağlayan kanat parçalarıdır


e Dümen


Mekiğin Dünya'ya dönüşü sırasında sağ sol haraketini sağlayan parçadır


f Gövde flapları


Mekiğin Dünya'ya dönüşü sırasında gerektiğinde yavaşlamasını sağlayan (aerodinamik fren) parçadır


Mekik uzaydaki görevini bitirdikten sonra normal bir uçak gibi yere iner İndiği yerden büyük Boeing jetleriyle alınır ve tekrar fırlatma üssüne getirilir Burada da büyük paletlerle fırlatma rampasına taşınır


"http://trwikipediaorg/wiki/Uzay_meki%C4%9Fi"'dan alındı