Oryantalizm

ORYANTALİZM



Kaynak: Deniz Karakurt



Bu kelimeyi ilk duyduğumuzda hemen hepimizin aklına “Oryantal” sözcüğü gelir/gelecektir doğal olarak ve zihnimizde Göbek Dansı’nı çağrıştıracaktır Ama maalesef bu bir bilim dalıdır(!) Bir keresinde bu kavramın bir bilim dalının(!) adı olduğunu söylediğimde bir öğrencim: “Kıvırma Bilimi” diyerek ilginç bir yaklaşım sergilemişti Gülüşmeler bittiğinde biraz düşündüm ve bu tabirin aslında hiç de yersiz olmadığı kanısına vardım Evet -aslında göbek dansıyla bir ilgisi yoktu belki ama, yine de- sonuçta aynı kapıya çıkıyordu mecazi olarak


Oryantal kelimesi Fransızca “Orient” kökünden gelir Orient ise “Doğu” , “Güneş’in doğduğu taraf,” demektir Bu bağlamda “Oryantal (Oriental)”; doğulu, doğuya özgü olan demektir Bizim ilk aklımıza gelen kavramla yaklaşırsak; “doğulu dansı”, “doğuya özgü dans” şeklinde algılamak daha doğru olacaktır


Aynı kelime kökeninden gelen, Oryantalizm ise Doğubilim (Os Şarkiyat) anlamına gelir


Bu bilim dalı(!), Dünya tarihinin en ilginç deney alanına sahiptir Aslında “bilim dalı” olarak sınıflandırmak, maymunu kral yapmaktan farksızdır Bu durumun nedenlerini anlayabilmek için, neler yaptıklarına bakmak gerekir Ne yapmıştır bu bilim dalı(!) ve ne yapmaktadır, neler yapmaya devam edecektir? Öğrencimin de söylediği üzere; “kıvıracaktır”


Oryantalizmin deney alanı, “Doğu”dur Gerçi, bu deney alanına salt İslam coğrafyası olarak yaklaşanlar da vardır, -haksız da sayılmazlar- ama yine de bu alanı bu kadar daraltmak; Oryantalizmin mantığına ters düşer Çünkü tıpkı bir dansöz edasıyla, masadan masaya uçar gibi; coğrafyadan coğrafyaya, kültürden kültüre konmuşlardır Oryantalist bilim adamları


Henüz yeterince anlaşılır hale gelmediğinin farkındayım Devam edelim…


Oryantalizm nedir?


Oryantalizm; bilim kisvesi altında doğuya, doğululara, doğu kültürlerine, doğu dinlerine (yalnızca İslam’a değil), doğulu önderlere, doğu toplumlarına iftiralar atma, onları aşağılama, aşağılık kompleksine sürükleme, hareketsiz ve kımıldayamaz hale getirecek sosyo-psikolojik altyapıyı hazırlama ve yürürlüğe koyma, kendine güvenemez hale dönüştürme sanatıdır(!) Evet bir sanattır, çünkü maharet ister Göbek Dansı ne kadar sanatsa o da o kadar sanattır Kabul etmek gerekir ki; Göbek Dansı yetenek işidir


Bir oryantalist (kendisine bilim adamı(!) ünvanları verilmiştir çoğu zaman), bir kitap yazar ve yayınlar Doğu kültürüne de gerçekten de vakıftır; iyi bilir, iyi tanır Hatta doğu kültürünün/kültürlerinin ve toplumlarının içinde uzun yıllar yaşamıştır Bu kitabı alır okursunuz Tespitler doğrudur Şaşırırsınız Ama bu kitabın bir özelliği vardır; söylediği ve herkesin doğru olarak algılayacağı 8 tane gerçeğin yanında size 2 tane büyük iftirayı, büyük yalanı da gerçek diye yutturur Olur size 10… Bazen bu 100 olur Çünkü 99 tane gerçeği, aradaki bir yalanı size yutturmak için yem olarak kullanacaktır Evet şaşırmayın O bir tane yalanı yutturmak için onbinlerce dolarlık, yüzbinlerce dolarlık bütçeler ayrılır Kitaplar basılır, dağıtılır…


Eksik ve hatalı söyledik; geçmişte kaldı bunlar, artık daha kolay ve daha zahmetsizce yürütülüyor bu projeler İnternet var, televizyonlar var… Kitaba gerek yok Yalanları yutturmak da, tıpkı genetiği bozuk organizmaları yutturmak kadar kolay maalesef ve bir o kadar tehlikeli


Neler yapmışlar? Birkaç örnek verelim


Günümüz biliminin verileri doğrultusunda toplumbilimciler; öznel örnekler dışında insanlık tarihinde -hele de karın doyurmak amacıyla- yamyamlık diye bir olgunun hiçbir zaman var olmadığını ispatladılar İnsan eti yiyenler elbette olmuş; adamın birisi bir dağın başında aç kalmış veya ruhsal dengesi bozukmuş… Ya da savaş sonrası düşmanın bedeninden bir parçayı yemek bazı ilkel topluluklarda bir törenmiş Bu toplulukların sayısı da zaten çok az ve amaçları karın doyurmak değil Ayrıca bütün bu saydığımız sınırlı durumlarda sırf Afrika’ya özgü bir durum değil, Avrupa toplumlarının geçmişlerinde de mevcut Öyleyse yamyam zenci iftirası niye atılmış Çok basit… Bu insanları Afrika kıtasından gemilere doldurup, köle olarak Yeni Dünya’ya taşımanın siyasi açıklaması olabilsin diye Dikkat edelim; siyasi açıklaması olsun diye… Yani bu insanlık dışı uygulamaya karşı sesini yükseltecek olanlara karşı-sav oluşturabilmek için…


Bir başka örneği hepimiz çok iyi biliriz ve hatta inanır üzerine de savunma amaçlı açıklamalar yapmaya çalışırız (Baştan söyleyelim; aslında yoktur öyle bir şey) Ne demiştir Oryantalistler?: Ebubekir kızı Ayşe, Hz Muhammed ile evlendiğinde 7 (yedi) yaşındaydı Bu yalanı yukarıda anlattığımız teknikle yutturmuşlardır Artık kıvran dur, mantıklı açıklama bulmak için; Arap yarımadasında kızlar erken baliğ olurmuş, Hz Peygamberin evlenmekteki amacı küçük yaştaki genç kızlara tebliği ulaştırabilmekmiş falan… Halbuki, Hz Peygamber ile evlendiğinde 17 yaşında olduğu belgelerle ispatlanmıştır Şaşırtıcı gelebilir ama Arap söyleyişi ile “Aişe binti Ebubekr”in yaşının evlendiğinde 17 olduğuna dair bilgiler gerçekten de belge ile ispatlanmıştır Ne belgesi diyenler için söyleyelim; bu bilgi, o dönemde yazılmış bir mektupta yer almaktadır (Geniş açıklama Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kaynaklarında mevcuttur) Yani neredeyse bizdeki yasal yaş sınırındadır Bu belgeli ispata rağmen İslam toplumları olarak bu tuzağa düşmüşüzdür hep birlikte


Örnekler anlatmakla bitmez; Atatürk’e atılan iftiralar, Atatürk’ü din düşmanı gibi gösteren uyduruk evraklar (Oysaki; Atatürk, 1934 yılında HzMuhammed’e hakaret eden oryantalist bir kitabı okuyarak, sinirlenmiş ve kitabın Türkiye’ye sokulmasını yasaklamıştır) Hintli Lider Gandi’ye, Afrikalı önderlere atılan iftiralar… Kuran’ın ayetlerine yönelik yorum çarpıtmaları… Doğu toplumlarının yaşayışlarının ve toplumsal hayatlarının kasıtlı olarak yanlış aktarılması… Cinsel sapkınlıkların her türünün doğululara yakıştırılması…


Elbette ki; “Doğu” sütten çıkmış ak kaşık değildir, doğu kültürlerinin de hataları vardır, tarihte pek çok yanlışlıklar yapılmıştır, yapılmaya devam edilmektedir Ama Batı’nın Doğu’ya söyleyecek lafı yoktur; bırakın geçmiş çağları, yakın tarihte Emperyalizm denen olgu ile Dünyayı sömürmüşlerdir ve sömürmeye de devam etmektedirler Sonuçta kültürel ve doğal dengeler bozulmaktadır İnsan doğası ve ruhsal yapısı bile anlaşılmaz ve içinden çıkılmaz bir hal almaktadır


Oryantalizmin ipliğini ilk olarak pazara çıkaran, marifetlerini ortaya döken, 2003 yılında ölmüş olan Filistin kökenli Edward Said’dir Amerika’da profesörlük yapmış olan Said, Hıristiyan’dır; ancak doğuya karşı yapılan tüm kültürel saldırıları bir bütün olarak algıladığı için İslam’ı ve hatta diğer doğu dinlerini ve kültürlerini daima tepkisel bir biçimde savunmuştur Bu alanda bir başyapıt olan “Orientalisme (Oryantalizm)” adlı kitabı bir ilktir


***


Yazımızı, Oryantalist mantığın uzantısı olan, somut bir olaya dayalı bir soruyla bitirelim: ABD, 2 Körfez Savaşı’nda akıllı füzeleri ile Bağdat’ta ilk olarak nereyi vurmuştur?


Açıklama: Akıllı füzeler (hedef olarak girilen koordinatların 50 metre uzağına düşünce patlamayan bu megatonluk bombalar) ile vurulduğuna göre yanlışlıkla olmadığı kesindir


Cevap: Bağdat Müzesi (Avrupa ve Asya’nın en kapsamlı ve en büyük müzeleri arasında ilk üçe giriyordu)

Oryantalizm Batı'nın kafasındaki Doğu'ya bakış biçimi, görmek istediklerini gördüğü ve göstermek istediklerini kendisinin belirlediği bir bakış biçimidir Oryantalizm Batı'nın kendi kafasında ürettiği Doğu'dur Oryantalizm Doğu'ya hakarettir der ve sözümü Edward Said'den bir alıntıyla bitirmek isterim (:

"Oryantalizm yalnızca bilgi nesnesi olarak değil haz nesnesi olarak ta Doğu'yu istismar etmektedir"