Muhasebe

Muhasebe, ekonomik faaliyetlerde bulunan işletmelerin, finansal (parasal) karakterdeki bütün işlem ve değerlerini kaydetme ve sınıflama ilmidir Bu çeşit işlem ve değerlerin anlamlı özetlerini hazırlama, analiz etme, yorumlama ve yetkili kişilere sonuçları açıklama sanatıdır


Muhasebe'nin Genel Konuları

Muhasebe kendi içinde üç ana dala ayrılmaktadır Bunlar:

• Finansal Muhasebe
• Maliyet Muhasebesi
• Yönetim Muhasebesidir

Muhasebe'nin amacı ve yararları

Muhasebe mali nitelikteki işlemleri kaydetme, sınıflandırma, özetleme, yorumlama, ve sonuçları rapor etmekten ibarettir Muhasebe'nin topluma yararları ise şunlardır;

• İşletmenin sahip olduğu kıymetlerin tespitini sağlar
• İşletmede meydana gelen dönem içi faaliyetlerle dönem sonunda ulaşılan sonuçların anlaşılmasını kolaylaştırır
• İşletme ile iş yapan üçüncü şahısların ekonomik ve sosyal durumlarının bilinmesini sağlar
• Üçüncü şahıslarla işletme arasında meydana gelen hukuki anlaşmazlıklarda devir teşkil eder
• İşletmede çalışan personel ve görevlilerin su istimaline karşı işletme varlığını korur
• İşletme sahibinin vergi karşısındaki durumunu hesap üzerinden kontrol edilip incelenmesini sağlar

Muhasebe bilgileri ile ilgilenen taraflar[*]Yöneticiler: İşetme faaliyetlerini sevk ve idare eden kişilerdirMuhasebe servisinden her an faaliyetlerle ilgili bilgi isteyebilir [*]İşletme sahibi veya Ortaklar: Teknolojik ve Ekonomik gelişmeler , işletme faaliyetlerinde kişilerin tek başına yeterli olmadığını ortaya koymuştur Dolayısıyla birkaç kişi emek ve sermayelerini birleştirerek ortak olup şirketleşme yoluna gitmişlerdir Şirket ortakları Faaliyetleri sonucunda Kar elde etmeyi ve büyümeyi düşünürler Yönetimin başarısını öğrenmek ve faaliyetlerin karlılığını bilmek için onlarda muhasebe departmanından rapor isteyebilirler [*]İşletmede Çalışanlar: İşletmede çalışan personel ve memurlar da o işletmedeki durumu yakından izlerler Çalışanlar işlerinin sürekliliğini öğrenip geleceğe güvenle bakmak isterler Onlar da muhasebe bilgilerine başvurabilirler [*]İşletmeye Borç Verenler: Kısa ve Uzun vadede borç verecek olanlar işletmenin borç ödeme gücünü ve karlılık durumunu bilmek isterler ve muhasebe raporlarına başvururlar [*]Devlet: İşletmelerin faaliyetleri üzerinden elde ettikleri karlar, devleti yakından ilgilendirir Ödenecek vergilerin doğru hesaplanması devlet için önemlidir Devlet, kontrol elemanları ve diğer denetleme mekanizmaları ile işletmelerin gelir ve gider durumlarını incelerken muhasebe raporlarından faydalanırlar Defterler

Muhasebe'nin amacı mali faaliyetleri izleme ve kaydını tutma, sonuçları değerlendirmedir Defterler iki şekilde tutulur: Bilanço, işletme Bilanço defterleriİşletme defterleri İşletme Hesabı, Karar, Üye kayıt, Evrak kayıt, Demirbaş, Alındı belgesi kaydı'dır Karar, Üye Kayıt, Evrak, Yevmiye, Büyük Defter, Envanter, Alındı Belgesi Kaydı'dır
Defterleri onaylatmak zorunludur Kayıtlar resmi dildedir Bilgisayarla defter tutulabilir Kayıtlar belli kurallara göredir Kayıtlarda yapılan yanlışlar görülebilir olacaktır Defter tutma ile ilgili resmi muhatap Maliye Bakanlığı'dır

Muhassebe'nin Sözlük Anlamı

Sözlük anlamı Hesaplaşma, karşılıklı hesap görme,Hesap işleriyle uğraşma, Hesapların bütünü, Hesap işlerinin yürütüldüğü yer, saymanlık olan muhasebe'nin tanımı,işletmenin varlıkları ve kaynakları ( sermayesi ve borçları) üzerinde değişme yaratan ve para ile ifade edilen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar halinde sunan bir bilgi sistemidir



Doğuş ve Gelişimi

Muhasebe konuları 15 yüzyıl sonuna kadar doğal bir seyir izleyerek gelişmiştir Bu itibarla, teşebbüsler faaliyetleri sırasında karşılaştıkları kayıt problemlerini ve organizasyon ihtiyaçlarını, olayların akışına bağlı bir şekilde pratik çareler arayıp bulmakla gidermeye çalışmışlardır Ancak Toşkanalı bir rahip olup geniş bir matematik bilgisine sahip Luco Paciola'nun 1494 yılında İtalya da yayınladığı "Summa Aritmetica" adlı eserle birlikte muhasebe'nin doğal gelişme dönemi kapanmış, uygulamaların yanı sıra nazari düşünceler de konuyu etki altında bırakmaya başlamıştır Böylece İtalya prensipleri itibariyle bütün dünyaya yayılan muhasebe tekniğindeki rönesansında beşiği olmuştur

Söz konusu eserle birlikte, muhasebe tekniği aynı zamanda hem pratik hem de teorik bakımlardan gelişme yoluna girmiştir

Muzaaf muhasebe usulünün kurucusu olan Luco Paciola ile birlikte muhasebe'nin doğal gelişme seyri sona ermekte ticaret hayatının gelişmesine paralel olarak süratle gelişmiştir

Ancak muhasebe'nin bir organizasyon aracı olarak ele alınıp, bütçe uygulamasına ve yönetim amaclarına paralel bir şekilde işlenmesi 19 yüzyıl sonlarına doğru olmuştur

19 yüzyıl muhasebe literatürünün gerek pratik gerek teorik alanlarda zenginleşip yaygın bir hal aldığı dönemdir


Ülkemizdeki Gelişim Evresi

Muhasebe nazari ve tatbiki yönleri itibariyle ülkemizde dört aşamadan geçmiştir



1850 - 1925 Dönemi

Ülkemizde muhasebe'nin belli bir nizama bağlanması 1850 tarihli "Kanunname-i Ticaret" ile başlar 1807 tarihli Fransız Ticaret Kanununun tercümesi olan bu metin tüccarların tutmakla yükümlü bulundukları defterler hakkında hükümler getirmiştir Batı memleketlerinde olduğu gibi muhasebe konuları ülkemizde uzun süre Ticaret Muhasebesi veya Genel Muhasebe çerçevesinde kalmıştır



1926 - 1938 Dönemi

Bu süre içerisinde yürürlüğe giren 865 sayılı Türk Ticaret Kanununun Alman Ticaret Kanunundan alınmış olduğu için anonim şirketler bunların hesapları ile bilançolarını ilgilendiren açıklamalar Alman literatüründen yararlanmak suretiyle gelişmiştir 1926 yılında yürürlüğe giren Ticaret Kanununda şirket hesaplarının tutuluş şekli ile karın hesaplanması üzerinde durulmuş ayrıca hesap dönemleriyle sınırlı olarak envanter çalışmaları, bilanço ve kar zarar tablolarının düzenlenmesi gibi hususlarda belli esaslar getirilmiştir



1939 - 1947 Dönemi

İktisadi devlet teşekküllerinin faaliyetlerini düzenlemek üzere 1938 yılında yürürlüğr girmiş bulunan 3460 sayılı kanunun aynı zamanda İşletme Bütçesi tatbikatına yol açmış Başbakanlık Umumi Murakabe heyeti ise, ülkemizde iktisadi karakter taşıyan inceleme usullerinin önderliği yapılmış, devletçe yapılan fiyat kontrol uygulamaları işletmeleri maliyet muhasebesi konularına itmiştir

1948 - 1960 Dönemi

Özellikle hazırlıklar tamamlanıp 1950 yılında yürürlüğe giren gelir vergisi reformuna ilişkin mevzuat eskisine kıyasla çok geniş bir mükellef zümresini muhasebe konularıyla yakından ilgilenme durumunda bırakmıştır Bu arada vergi tekniği ve muhasebe uygulamaları açısından belli prensipler getiren 5422 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu kayıt nizamı bakımından teşebbüsleri yeni bir düzen içerisine sokmuştur



Günümüzdeki Durum

1960 yılından sonra ülkemizde başlayan planlı kalkınma dönemi ile birlikte gerek kamu sektöründe gerekse özel sektörde faaliyette bulunan işletmelerden özellikle plan hedeflerine uygun yatırım harcamalarına girişenleri yeni muhasebe tekniklerini de izlemek zorunda kalmışlardır

12031964 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe giren 440 sayılı kanunun geçici 1 maddesine göre uygun olarak kurulması öngörülen İktisadi Devlet Teşekküllerini yeniden düzenleme komisyonu muhasebe usullerinin ıslahı ve tekdüzeni için esaslar tespit etmeye komisyonun mali işler ve muhasebe grubu tarafından başlanmıştır

Bu komisyon 1964 ila 1968 yılına kadar başarılı bir şekilde çalışarak batı ülkelerinde büyük güçlüklerle ve örgütlenmiş kuruluşların yardımlarıyla 20 yüzyılın başlarında uygulamaya konan muhasebe bilgilerinde tekdüzeni yurdumuzda da tüm ülkenin planlı ve programlı hedef tutan 5 yıllık kalkınma planlarına uygun bir şekilde hazırlamıştır

Hem İktisadi Devlet Teşekküllerini hem de Özel sektörü hedef alan tekdüzen hesap sistemi bilahare özel sektörün karşı koyması ile İktisadi Devlet Teşekkülleri için zorunlu özel sektör için isteğe bağlı bir görüşle 1972 yılı başından itibaren uygulama alanına sokulmuştur

Gerçekten anılan komisyon Mali İşler ve Muhasebe grubu tarafından yurdumuzun İktisadi Devlet Teşekküllerinde olduğu kadar özel sektörde de senelerden beri beklenen tekdüzen bir muhasebe ve raporlama sisteminin hazırlanıp uygulamaya konulmuş bulunması yurt ekonomisinin gelişmesinde çok önemli bir hareket noktası olmuştur

1972 yılından itibaren İktisadi Devlet Teşekküllerinde zorunlu olarak uygulanan Tekdüzen Muhasebe Sistemi, özel sektörde de 1994 yılından itibaren zorunlu olarak uygulanmaya başlamış ve uygulamaya devam edilmektedir

Muhasebe ve Mali Müşavirlikle ilgili verilen hizmetler 3568 Sayılı Yasa Çerçevesinde Defter Tutma, Beyannamelerin tanzimi ve bildirgelerin düzenlenmesi, Şirket Kuruluşları, Anonim, Limited, Kooperatif ve diğer sermaye şirketlerinin işlemleri, KDV İade ve beyanlarının tanzimi, İhracaat ve yatırım teşvik belgelerinin alınması ve işlemleri, Marka, patent tescilleri, TSE izinlerinin alınması, İnceleme ve uyuşmazlıkların çözülmesi, Genel kurulların yapılması, sermaye arttırımları, şirket birleşmeleri ve değişiklikleri, Bilirkişilik, Şirketlerin tasfiye işlemleri, Vergi planlamaları, Mali analiz ve SSK denetim işleri, Bilumum muhasebe ve mali danışmanlık hizmetlerinden oluşur


Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Olmanın Şartları

Genel şartlar:

Madde 4 – Meslek mensubu olabilmenin genel şartları şunlardır: a) TC vatandaşı olmak (yabancı serbest muhasebeci malî müşavirler hakkındaki hüküm saklıdır) b) Medenî hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak c) Kamu haklarından mahrum bulunmamak d) Taksirli suçlar hariç olmak üzere; affa uğramış olsalar dahi ağır hapis veya 5 yıldan fazla hapis yahut zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunmamak e) Ceza veya disiplin soruşturması sonucunda memuriyetten çıkarılmış olmamak f) Meslek şeref ve haysiyetine uymayan durumları bulunmamak



Madde 5 – A) Serbest muhasebeci malî müşavir olabilmek için aşağıdaki özel şartlar aranır

a) Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarında eğitim veren fakülte ve yüksekokullardan veya denkliği Yükseköğretim Kurumunca tasdik edilmiş yabancı yükseköğretim kurumlarından en az lisans seviyesinde mezun olmak veya diğer öğretim kurumlarından lisans seviyesinde mezun olmakla beraber bu fıkrada belirtilen bilim dallarından lisansüstü seviyesinde diploma almış olmak b) Staj amacıyla serbest muhasebeci malî müşavir veya yeminli malî müşavir yanında iki yıl çalışmış olmak c) Serbest muhasebeci malî müşavirlik sınavını kazanmış olmak Türkiye genelinde malî denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkilerini aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında 8 yıllık hizmet süresini dolduranlar ile (a) bendinde sayılan konularda en az 8 yıl öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışmış bulunanlar için sınav şartı aranmaz d) Serbest muhasebeci malî müşavirlik ruhsatını almış olmak B) Serbest muhasebeci olmanın şartları: (A/a) bendinde belirtilen konularda ön lisans seviyesinde öğrenim görmüş olanlar ile ticaret liseleri ve maliye meslek liselerinden mezun olanlar, staj şartını yerine getirmiş olmaları halinde, sınav şartı aranmaksızın sadece serbest muhasebeci unvanı ile çalışırlar "Serbest muhasebei malî müşavir" unvanının kullanamazlar ve Kanunun (2/A) maddesinin (b) ve (c) bentlerinde belirtilen işleri yapamazlar Staj süresi ön lisans seviyesinde mezun olanlar için 4 yıl, ticaret liselerinden ve maliye meslek liselerinden mezun olanlar için 6 yıldır

MESLEK MENSUPLARININ SAHİP ÇIKMASI VE UYMASI GEREKEN KURALLAR


MESLEK UNVANI İLE YETERLİLİK İLKESİ
Mesleki unvanları alarak, Kanunun belirttiği mesleki yeterliliği kanıtlamış olan meslek mensupları, meslek unvanlarının gerektirdiği saygı ve güvene yakışır bir şekilde hareket etmek zorundadırlar
Sahip olunan unvanların dışında başka unvanların kullanılmaması gerekmektedir

DÜRÜSTLÜK, GÜVENİLİRLİK VE TARAFSIZLIK
Dürüstlük, güvenirlilik ve tarafsız olma şartı mesleğin temelini oluşturur
Meslek mensuplarının, mesleki konulardaki çalışmalarında başarıya ulaşmaları dürüstlük, güvenilirlik ve tarafsız olmaları ile mümkündür
Meslek mensupları çalışmaları sırasında çıkar çatışmalarından uzak kalırlar ve görevlerini sürdürürken gereken mesleki özen ve titizliği gösterirler

SIR SAKLAMA
Meslek mensupları ve bunların yanlarında çalışanlar mesleki faaliyetleri dolayısıyla öğrendikleri bilgi ve sırları mesleki faaliyetlerine son verseler bile ifşa edemezler, çeşitli kanunlarla muhbirlere tanınan hak ve menfaatlerden faydalanamazlar; ancak adli yargıya göre suç teşkil eden hallerin yetkili mercilere duyurulması mecburidir
Adli veya idari her türlü inceleme veya soruşturma birinci fıkra hükmünün dışındadır
Tanıklık sırrın ifşası sayılmaz

SORUMLULUK
a) Sosyal Sorumluluk:
Meslek mensupları; mesleği ifa ederken toplum ve Devlete karşı sorumluluk taşırlar
b) İşletme Sahip ve Yöneticilerine Karşı Sorumluluk:
Meslek mensupları, işletme salip ve yöneticilerine, isabetli karar alabilmeleri için doğru ve güvenilir bilgiler sağlarlar
c) Meslektaşlara Karşı Sorumluluk:
Meslek mensupları, ilgili yönetmelikler çerçevesinde ve mesleki eğitimde birbirlerine her türlü bilgiyi vermek ve aktarmak sorumluluğunu taşırlar Mesleğin gelişmesi ve sağlam temellere oturtulması için aralarında gerekli dayanışmayı kurarlar
Meslek mensupları hakkında ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şikayette bulunulmaması gerekmektedir
D) Odaya Karşı Sorumluluk
Meslek mensupları yıllık maktu ve nisbi aidatlarını süresi içerisinde Odaya ödemeleri gerekmektedir
Meslek mensupları süresi içerisinde adres değişikliklerini Odaya bildirmeleri gerekmektedir
E) Yasa ve Yönetmeliklere Karşı Sorumluluk
Meslek mensupları 3568 sayılı Meslek Yasasına,ilgili Yönetmeliklerine ve Meslek Kararlarına uymaları gerekmektedir



HUKUKİ SORUMLULUK
Meslek mensupları verdikleri hizmet sırasında Vergi Usul Kanunu’nda yer alan iştirak, teşvik ve yardım hükümlerine uyan fiilleri sebebiyle sorumludurlar Kanun ve yönetmeliklerde belirtilen ceza hükümleri ayrıca uygulanır
Meslek mensupları beyanname imzalarken,denetim yaparken:ilgili yasal düzenlemelere,ilan olunmuş norm ve standartlara uygun olarak hizmet vermeye özen gösterirler
Meslek mensuplarınca sahte veya içeriği itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği resmi kurum ve kuruluşlarca saptanan iş sahiplerinin Odalar ve Birlik tarafından ilanından sonra defterlerinin tutulmaması ve işlerinin görülmemesi gerekmektedir

BAĞIMSIZLIK
Meslek Mensupları, çalışmalarını kendi sorumlulukları altında tam bir bağımsızlıkla yürütürler Bağımsızlık mesleğin temeli ve vazgeçilmez bir unsurudur
Meslek mensupları bağımsızlıklarına gölge düşürecek ilişkilerden ve davranışlardan kaçınmalıdırlar

BÜRO EDİNME ZORUNLULUĞU
Her meslek mensubu mesleki faaliyetine başlamadan önce bağlı olduğu Oda bilgisinde iş yeri açmak zorundadır
Ortaklık bürosu veya şirket kurulması halinde de işyeri açılması mecburidir
Şube açılabilirAncak; mesleğin gereği gibi yürütülmesini sağlayacak şekilde şubenin bağlı olduğu Odanın çalışanlar kütüğüne kayıtlı sorumlu ortak görevlendirmeden ve bu ortak sayısından fazla şube açılamaz
Odaların çalışanlar listesine kayıtlı olmadan unvan kullanarak mesleki faaliyette bulunulamaz
Çalışanlar kütüğüne kayıtlı olmadan birden fazla beyanname imzalanamaz
Meslek mensupları sahip oldukları mesleki ruhsatlarını hiçbir koşulda kiraya veremez
Yeminli Mali Müşavirler muhasebe bürosu açamaz ve muhasebe bürosuna ortak olamazlar
Mesleki faaliyette bulunmayan meslek mensupları ikametgahlarının bulunduğu bölgenin odasına kaydolurlar
İşyerini veya ikamet adresini değiştiren meslek mensupları ile bunların kurdukları ortaklık büroları ve şirketler on beş gün içinde yeni adreslerini bağlı oldukları odalara bildirmek zorundadırlar

HAKSIZ REKABET
Meslek mensupları, mesleki dayanışma sorumluluğunun bilincinde olarak haksız rekabete neden olacak durum ve davranışlardan kaçınırlar
Meslek mensupları, başka bir meslek mensubu ile mesleki sözleşmesi devam eden gerçek ve tüzel kişilere mesleki hizmet vermeye girişemezler
Aynı şekilde ücret ve eleman temini gibi konularda meslek mensupları birbirlerine zarar verecek davranışlarda bulunamazlar

TABELA ASMA ZORUNLULUĞU
Her meslek mensubu; işyerinin bulunduğu binanın herkesin kolaylıkla görebileceği biçimde bir yerine, sadece adı ve soyadı ile meslek unvanını taşıyan bir tabela asmak zorundadır
Birden çok meslek mensubu çalışmalarını ortaklık bürosu veya şirket şeklinde birleştirdikleri takdirde; tabelaya ayrıca ortaklık bürosu veya şirket unvanı yazılır Ayrıca ortaklar ad ve soyadları ile unvanlarını da tabelaya yazabilirler

BİLDİRİM MECBURİYETİ
Meslek mensupları hizmet verdikleri müşterilerini kayıtlı oldukları odalara 6 ayda bir ilişikteki form ile bildirmek zorundadırlar
Serbest muhasebeciler ve serbest muhasebeci mali müşavirler teşebbüs veya işletme sahiplerinin defterlerini kendi bürolarında tutarlar
Serbest muhasebeci mali müşavirler Kanunun 2’nci maddesinin a ve b fıkralarında belirtilen işleri bürolarında yapabilecekleri gibi teşebbüs veya işletme sahiplerinin işyerlerinde de yapabilirler
Serbest muhasebeciler ve serbest muhasebeci mali müşavirler tuttukları defterleri ve bunlarla ilgili belgeleri itinalı şekilde muhafaza altına almak zorundadırlar

TİCARİ FAALİYETTE BULUNAMAMA
Meslek mensupları, Türk Ticaret Kanununa göre (Ticari) veya (esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamazlar Meslek mensupları kendi mesleki faaliyetleri dışında serbest meslek faaliyetinde bulunamazlar Ticari mümessillik, ticari vekillik ve acentelik yapamazlar Adi ve kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirketlerde komandite ortak olamazlar Limited ve anonim şirketlerin yönetim kurulu üyeliği ve başkanlığı görevlerinde bulunamazlar

HİZMET AKDİ İLE ÇALIŞAMAMA
Serbest muhasebeciler, serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler gerçek ve tüzel kişilere tabi ve onların işyerlerine bağlı olarak hizmet akdi ile çalışamazlar


REKLAM YASAĞI
Meslek mensupları; iş elde etmek için, açık ve kapalı dolaylı veya dolaysız yöntemlerle reklamlarını yapamazlar ve yaptıramazlar
Meslek mensuplarının; tabelalarına, kartvizit, rapor ve bunlara benzer diğer yazışma kağıtlarına; meslek unvanlarını, iletişim araçlarının numaralarını, açık adreslerini yazmaları reklam sayılmaz Bunlardan başka hususların yazılması reklam sayılır ve yasaktır
Meslek mensupları, unvanlarını kullanarak mesleki konularda ve bilimsel nitelikte, gazete ve dergilerde devamlılık arz etmemek üzere yazı yazabilirler Yayıncılık yapamazlar
Sadece iş tekliflerinde kullanılmak ve yazılı, sözlü ve görüntülü yayın araçları ile yayınlanmamak üzere kendilerinin, ortaklık veya şirket kuruluşlarında görev yapan diğer meslek mensuplarının öz geçmişlerini kapsayan tanıtıcı broşür bastırabilirler Bu broşürlerde evvelce veya halen iş yaptıkları müşteriler açıklanamaz
Kendileri veya mesleki ortaklık veyahut şirketleri adına işin gerektirdiği ciddiyet ve boyutta eleman arama ilanı verebilirler
İş ilişkisinde bulunduğu firmalar adına bu ilanları veremezler

MESLEK MENSUBU MÜŞTERİ ADINA PARA ALIP, 3 KİŞİLERE ÖDEME YAPAMAMASI (Mecburi Meslek Kararı 1)
1- Meslek mensupları müşteri adına üçüncü kişilere (Vergi Dairesi, SSK, Bağ-Kur ve benzeri kurumlara) ödeme yapmak üzere her ne isim altında olursa olsun, Mali Değerler (para, Çek, Senet, Menkul Değerler ve benzerlerini) alamazlar
2- Emanet para makbuzu veya benzeri belge kullanamazlar

MESLEK MENSUPLARININ KAŞE KULLANMA ZORUNLULUĞU ( Mecburi Meslek Kararı 3)
Çalışanlar kütüğüne kayıtlı meslek mensupları imzalamak durumunda bulundukları resmi ve mesleki belgelerde Türmob tarafından darphanade yaptırılan kaşeleri kullanmak zorundadırlar

İŞ KABULÜ
Meslek mensupları getirilen iş teklifini gerekçe göstermeden reddedebilirler, ret kararı iş sahibine gecikmeden bildirilir
İki meslek mensubu tarafından reddedilen iş sahibi ilgili odaya müracaat eder Oda kendisine meslek mensubu belirler
Başka bir meslek mensubu ile sözleşmesi bulunan müşterilere bilerek iş önerilemez ve diğer meslek mensubu hakkında olumsuz yorumlarda bulunulmaz

SÖZLEŞME YAPILMASI
Taraflar, mesleki konularda yapılacak işler için sözleşme yapabilirler
Aşağıdaki çalışma konularında sözleşme yapılması zorunludur
a) Defter tutmak,
b) Süreklilik arz eden müşavirlik hizmetinde,
c) İnceleme, tahlil ve denetim yapmak ve bunlarla ilgili, rapor ve benzerlerini düzenlemek,
d) Yeminli Mali Müşavirlerin tasdik işlemleri,

ÜCRETİN BELİRLENMESİ
Meslek mensupları asgari ücretin altında iş kabul edemezler
Ücret yönetmeliğine aykırı davrandığı için işi geri verilmiş ve Oda ve Birlikçe ismi olunmuş iş sahiplerinin işleri kabul edilemez

SÖZLEŞMENİN FESHİ
Taraflar haklı nedenlerle veya karşılıklı rızaları ile, aralarındaki sözleşmeyi her zaman feshedebilirler Bu takdirde alınmış olan defter ve belgeler sahiplerine geri verilir
Tarafların tazminat hakları genel hukuk kurallarına tabidir


DEFTER VE BELGELERİN SAKLANMASI VE İADESİ
Meslek mensupları kendilerine tevdi edilen defter ve belgeleri işlerinin gerektirdiği süre içinde iyi niyetle muhafaza etmek ve işin bitiminde iade etmek zorundadırlar Şu kadar ki defter ve belgelerin geri alınması, sahibine yazı ile bildirmiş olduğu hallerde saklama mükellefiyeti bildirme tarihinden itibaren bir ay içinde sona erer İşin bitiminden itibaren bir ay içinde sahipleri tarafından alınmayan defter ve belgeler bir yazı ile ilgililerin bağlı olduğu vergi dairesine teslim edilir

ÇALIŞANLAR LİSTESİNDEN SİLİNMEYİ GEREKTİREN HALLER
Aşağıdaki hallerde meslek mensubunun adı çalışanlar listesinden silinir
a) Meslek mensubunun, mesleki faaliyette bulunmayacağını yazılı olarak bildirmesi veya çalışma bürosunu kapatmış olması,
b) Çalışma bürosunu oda bölgesi dışına nakletmiş bulunması,
c) Kanuna göre meslekten çıkarmayı gerektiren cezalara çarptırılması,
d) Meslek mensubu olmak için Kanunun aradığı şartların sonradan kaybedilmiş olması,
e) Ruhsatnamenin verildiği tarihte, verilmemesini gerekli kılan sebeplerin varlığının sonradan tespit edilmiş olması

MESLEKLE VE MESLEK ONURU İLE BAĞDAŞMAYAN İŞLER
Meslek mensuplarının aşağıda belirtilen davranışlarda bulunmaları meslekle ve meslek onuru ile bağdaşmayan hallerden sayılır
a) Yanında çalıştırdığı kişilere karşı uygunsuz davranışlarda bulunmak,,
b) Aşırı içki ve kumar düşkünlüğü ile tanınmak,
c) Meslektaşlarına, müşterilerine ve kanunlara göre bilgi vermek zorunda olduğu kişi ve kuruluşlara bilgi vermemek veya kasten yanıltıcı bilgi vermek,
d) Kanunlara göre yapılması yasak olan işlerden herhangi birini yapmak

MESLEKLE BAĞDAŞAN İŞLER
Aşağıda belirtilen işler meslekle bağdaşan işlerden olup yapılmasında bir sakınca yoktur
b) Bilirkişilik, tasfiye memurluğu, hayri ve ilmi kuruluşların yönetim kurulu üyeliği görevlerinde bulunmak,
c) Limited ve anonim şirketlerde ortak, komandit şirketlerde komanditer ortak olmak veya murakıplık yapmak,
d) Meslek mensuplarının, üyesi oldukları ve kurumlar vergisinden muaf olan yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ve yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevlerinde bulunmak,
e) Kadrolu olarak çalışmamak şartıyla öğretim ve eğitim amacı ile ders vermek,
f) Devamlılık arz etmemek kaydı ile gazete ve dergilerde yazı ve makale yazmak,
g) Seminer ve konferanslara katılmak


MESLEK MENSUBUNUN UYMASI GEREKEN KURALLARLA İLGİLİ DİSİPLİN CEZALARI

UYARMA CEZASI GEREKTİREN HALLER

a) Müşterilerin işlerine karşı, kayıtsız ve ilgisiz kalınması;
b) Birlikçe yayımlanan, genelge ve yönerge hükümlerine aykırı olarak, meslek disiplinini bozucu hareketlerde bulunulması,
c) Aday meslek mensubunun, mesleğin vakar ve onuru ile, bağdaşmayan işler yapmasına neden olunması veya bilerek izin verilmesi veya bu eyleme göz yumulması,

d) Diğer meslek mensubu hakkında, ilgili kuruluşlara asılsız ihbar veya şikayette bulunulması,
e) Yasal düzenlemelere uygun tabela asılmaması,
f) Müşteri bildirim listelerinin odaya verilmemesi,
g) Kanun ve Yönetmeliklerde öngörülen sosyal sorumluluk hükümlerine uyulmaması,
h) En az iki kez yazı ile istenmesine rağmen, oda aidat borçlarının haklı gerekçe olmaksızın ödenmemesi,
i) Adres değişikliklerinin, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir, Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak süresinde bildirilmemesi
j) Mesleğin yürütülmesi esnasında; görevi ile ilgisi olmayan konularda; çıkar çatışmalarına taraf olunması,
k) Yukarıda sayılanlar dışında, mesleğin vakar ve onuruna aykırı davranışlarla, görevin gerektirdiği güveni sarsıcı hareketlerde bulunulması


KINAMA CEZASI GEREKTİREN HALLER

a) Meslek mensuplarınca, sahip olunmayan unvanların kullanılması,
b) Yeminli mali müşavirlerce, kendisinin, eşinin (boşanmış dahi olsa) usul ve füruundan birinin ve üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhri hısımlarının veya bunların ortak veya yönetiminde oldukları firmaların işlerine bakılması veyahut bu yakınlıktaki akrabalarından olan Serbest Muhasebecilerin ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin baktığı işlerin,tasdik edilmesi,
c) Meslek mensuplarınca, Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte öngörülen yazılı hizmet sözleşmesi yapmadan iş kabul edilmesi
d) Meslek mensuplarınca, sahte veya içeriği itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği resmi kurum ve kuruluşlarca saptanan iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç), odalar ve Birlik tarafından ilanından sonra defterlerinin tutulması ve işlerinin görülmesi
e) Meslek mensuplarınca, reklam yasağına uyulmaması,
f) Meslek mensuplarınca, asgari ücret tarifesinde yer alan ücretlerin altında iş kabul edilmesi,
g) Ücret Yönetmeliğine aykırı davrandığı için işi geri verilmiş ve oda ve Birlikçe ismi olunmuş iş sahiplerinin (zorunlu olarak oda tarafından görevlendirmeler hariç) işlerinin kabul edilmesi
h) Çalışanlar listesine kaydolmadan unvan kullanarak, mesleki faaliyette bulunulması,
i) Yeminli Mali Müşavirlerce, kendi defterleri hariç, defter tutulması, muhasebe bürosu açılması veya muhasebe bürosuna ortak olunması,
j) Başka bir meslek mensubu ile sözleşmesi bulunan müşterilere, bilerek iş önerilmesi ve diğer meslek mensubu hakkında olumsuz yorumlarda bulunulması,
k) Aynı unvan sahibi meslek mensubunun sorumluluğundaki işlerle ilgili, görev ve sorumluluk almadan, bir başka meslek mensubunun görüş bildirmesi, uygulamaları hakkında iş sahiplerine karşı olumsuz eleştiriler yapması,
l) Mesleğin gereği gibi yürütülmesini sağlayacak şekilde; şubenin bağlı bulunduğu odanın çalışanlar kütüğüne kayıtlı sorumlu ortak görevlendirmeden ve bu ortak sayısından fazla şube açılması,
m) Meslek mensuplarınca, kasıt olmaksızın gerekli özen ve titizlik yeterince gösterilmeden; yasal düzenlemelere ve ilan olunmuş norm ve standartlara aykırı olarak beyanname ve bildirimlerin imzalanması, denetlenmesi ve tasdik edilmesi,
n) Oda ve birlik kurulları başkan ve üyelerinin; bu görevleri dolayısıyla kanun ve yönetmeliklere aykırı davrandıklarının tespit edilmesi,
o) Serbest Muhasebeci ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerce; çalışanlar kütüğüne kayıt olmadan birden fazla beyanname imzalanması,
p) Bu yönetmelikte yer almayan; 3568 sayılı Kanuna aykırı diğer eylemlerde bulunulması ve Birlikçe çıkarılmış diğer yönetmelik hükümlerine ve zorunlu meslek kararlarına uyulmaması
GEÇİCİ OLARAK MESLEKİ FAALİYETTEN ALIKOYMAYI GEREKTİREN HALLER

a) Çalışanlar listesinde kayıtlı bulunan meslek mensuplarınca sahip olunan unvanla Kanunun 2nci maddesinde yer alan işlerin yürütülmesi amacıyla gerçek ve tüzel kişilere bağlı ve onların işyerlerine bağımlı olarak açık veya gizli hizmet sözleşmesi ile çalışılması,
b) Meslek mensuplarınca mesleği yapmaları yasaklanmış kişilerle işbirliği yapılması,
c) Ticari faaliyet yasağına uyulmaması,
d) Meslek mensuplarınca, beyanname ve bildirimlerin imzalanması ve denetim ile ilgili yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davranılması veya beyanname imzalama yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması,
e) Yeminli Mali Müşavirlerce, tasdike ilişkin yasal düzenlemelerdeki ilke ve kurallarla, ilan olunmuş norm ve standartlara kasten aykırı davranılması veya tasdik yetkisinin kasten gerçeğe aykırı olarak kullanılması

MESLEKTEN ÇIKARMAYI GEREKTİREN HALLER

a) Mesleğin yürütülmesi sırasında, meslek dolayısıyla işlenen suçlardan dolayı ağır hapis cezası ile cezalandırılmış olunması,
b) Meslek mensuplarının kasten vergi ziyaına sebebiyet verdiklerinin mahkeme kararı ile kesinleşmesi,
c) Meslek ruhsatnamesinin bir başkasına kiraya verilmesi veya herhangi bir şekilde bir başkasına kullandırılması,
d) Başka meslek mensuplarının ad ve unvanları kullanılarak, beyanname düzenlenmesi ve imzalanması,


DİSİPLİN CEZALARI İLE YASAKLARA UYMAMA

Meslekten çıkarılanlar, yeminli sıfatı kaldırılanlar ve geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulanlar; bu yasakların gereklerini derhal yerine getirirler Bu gerekleri yerine getirmeyenler hakkında odalar veya Birlik tarafından Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur (ASMMMO)




kaynak = muhasebenetnet