Çanakkale'den Mektuplar

Kardeşlerim

* Hasan Etemin Validesine Son Mektubu *


Mektubu yazan ,ihtiyat zabit yedeksubay namzedi Hasan Etem İstanbul Hukuk Fakültesi son sınıfına devam ederken aynı zamanda Beyazıt Nümune Mektebinde öğretmendiDüşmanın Çanakkaleye dayandığını işittiğinde gözünü kırpmadan binlerce akranı gibi cepheye koştuGönüllü yazıldı Bu onun son mektubuydu Bu mektubu yazdıktan iki gün sonra Maydos Eceabadda şehit oldu


* Valideciğim,

Dört asker doğurmakla müftehir şanlı Türk annesi,

Nasihat-amiz mektubunu Divrin Ovası Nığde gibi,güzel,yeşillik bir ovacığın ortasından geçen derenin kenarındaki armut ağacının sayesinde otururken aldımTabiatın yeşillikleri içinde mest olmuş ruhumu bir kat daha takviye etti

Okudum, okudukça büyük dersler aldımTekrar okudumŞöyle güzel ve mukaddes bir vazifenin içinde bulunduğumdan sevindimGözlerimi açtım, uzaklara doğru baktımYeşil yeşil ekinlerin rüzgara mukavemet edemiyerek eğilmesi, bana, annemden gelen mektubu selamlıyor gibi geldiHepsi benden tarafa doğru eğilip kalkıyordu ve beni , annenden mektup geldi diyerek tebrik ediyorlardıGözlerimi biraz sağa çevirdim güzel bir yamacın eteklerindeki muhteşem çam ağaçları kendilerine mahsus bir seda ile beni tebşir ediyorlardı Nazarlarımı sola çevirdim çağıl çağıl akan dere , bana validemden gelen mektuptan dolayı gülüyor , oynuyor , köpürüyordu Başımı kaldırdım gölgesinde istirahat ettiğim ağacın yapraklarına baktımHepsi benim sevincime iştirak ettiğini , yaptıkları rakslarla anlatmak istiyorduDiğer bir dalına baktım, güzel bir bülbül , tatlı sedasıyla beni tebşir ediyor ve hissiyatıma iştirak ettiğini ince gagalarını açarak göstermek istiyorduİşte bu geçen dakikalar anında , hizmet eri :

-Efendim , çayınız , buyrunuz , içiniz , dedi

-Pekala dedim,aldım baktım , sütlü çay

-Mustafa bu sütü nereden aldın ? dedim

-Efendim , şu derenin kenarında yayıla yayıla giden sürü yok mu ?

-Evet dedimEvet ne kadar güzel

-İşte onun çobanından 10 paraya aldım

Valideciğim , on paraya yüz dirhem süt ,su katılmamışKoyundan şimdi sağılmış aldım ve içtim Fakat yukarıdaki bülbül bağırıyordu :

Validen kaderine küssün , ne yapalımO da erkek olsaydı,bu çiçeklerden koklayacak,bu sütten içecek,bu ekinlerin secdelerini görecek ve derenin aheste akışını tetkik edecek ve çıkardığı sesleri duyacak idiŞevket merak etmesin o görür belki de daha güzellerini görürFakat , valideciğim,sen yine müteessir olmaBen seni ,evet seni mutlaka buralara getireceğimVe şu tabii manzarayı göstereceğim Şevket,Hilmi (kardeşleri) de senin sayende göreceklerO güzel çayırın koyu yeşil bir tarafında , çamaşır yıkayan askerler saf saf dizilmişlerGayet güzel sesli biri ezan okuyorduEy Allahım , bu ovada onun sesi ne kadar güzeldiBülbül bile sustu, ekinler bile hareketten kesildi ,dere bile sesini çıkarmıyorduEzan bittiO dereden ben de bir abdest aldımCemaat ile namazı kıldıkO güzel yeşil çayırların üzerine diz çöktümBütün dünyanın dağdağa ve debdebelerini unuttumEllerimi kaldırdım , gözümü yukarı diktim , azımı açtım ve dedim :

-Ey Türklerin Ulu AllahıEy şu öten kuşun , şu gezen ve meleyen koyunun , şu secde eden yeşil ekin ve otların şu heybetli dağların HalıkıSen bütün bunları Türklere verdinYine Türklerde bırakÇünkü böyle güzel yerler , Seni takdis eden ve Seni ulu tanıyan Türklere mahsustur

Ey benim Rabbim !

Şu kahraman askerlerin bütün dilekleri ;ism-i Celalini İngilizlere ve Fransızlara tanıtmaktırSen bu şerefli dileği ihsan eyle ve huzurunda titreyerek , böyle güzel ve sakin biryerde sana dua eden biz askerlerin süngülerini keskin , düşmanlarını zaten kahrettin ya , bütün bütün mahveyle Diyerek dua ettim ve kalktımArtık benim kadar mesut , benim kadar mesrür bir kimse tasavvur edilemezdi *

Oğlun

Hasan Etem

4 Nisan 1331

[17 Nisan 1915]

Kaynak :


* Kaynak : Kabatepe Milli parklar Müzesi

*Not: Mektuptan mekan ve zaman tam olarak anlaşılamıyor 25Nisan1915 çıkartma öncesi yazıldığı görülüyor Bu da ortam hakkında net bilgi veremiyor Çıkartma öncesi 19Nisan da nasıl şehit olabileceği açık değil Rumi-Miladi dönüşümlere dikkat edilmemiş olabilir

* Şehid Muallim Edhem, Niğdenin And-ulus Hacı Abdullah köyünde 2821890 tarihinde doğmuş ve 19 Nisan 1915de şehit olmuşturBirliği: 3Kolordu, 19Fırka [Kumandanı: MKemal Atatürk], 57Alay 2tabur, 6Bölük

* Bu mektup halen Çanakkaledeki Abide Müzesi, Deniz Müzesi ve Milli Parklar Müzesinde teşhirdedir


--------------------------------------------------------------

* KINALI ALİ *


Üsteğmen Faruk, cepheye yeni gelen askerleri denetlerken, bir yandan da onlarla sohbet ediyor, Nerelisin? gibi sorular soruyorduGözleri bir ara, saçının ortası sararmış bir delikanlıya takıldıYanına çağırdı ve merakla sordu: Adın ne senin evladım?Ali, komutanımNerelisin?Tokatlıyım, komutanım, Tokatın Zile kazasındanım Peki evladım, bu kafanın hali ne? Saçlarının ortası neden kırmızı boyalı böyle? Cepheye gelmeden önce, anam saçıma kına yaktı komutanım Neden yaktığını da bilmiyorumPeki dedi üsteğmen Gidebilirisin Kınalı Ali O günden sonra Alinin adı, Kınalı Ali oldu


* Anasına Mektubu *

Sevgili anacığım, babacığım hasretle ellerinizden öperim Ben burada çok iyiyim, beni sakın merak etmeyinKız kardeşini,kendinden küçük erkek kardeşinin sağlığını ve hatırını sorduktan sonra, köydeki herkesin burnunda tüttüğünü ve kimsenin kendisini merak etmemesini söyledikten sonra, Biz burada var oldukça bilesiniz ki düşman bir adım bile ilerleyemeyecektir cümlesi ile bitiriyorduAnacığım, beni buraya gönderirken kafama kına yaktın ama, burada komutanlarım da, arkadaşlarım da benle hep dalga geçiyorlar Cepheye gitmek sırası yakında inşallah kardeşim Ahmete gelecek,Onu gönderirken sakın kına yakma saçına Burda onunla da dalga geçmesinler Tekrar ellerinden öperim anacığım *


* Anasından Gelen Mektub *

Oğlum Ali, nasılsın, iyi misin? Gözlerinden öperim, selam ederimÖküzü sattık, parasının yarısını sana gönderiyoruz, yarısını da yakında cepheye gidecek küçük kardeşine veriyoruzŞimdi öküzün yerine tarlayı ben sürüyorumFazla yorulmuyorum da Sen sakın bizi düşünme" şimdi ****** sana diyeceği var

[Mektubun bundan sonraki bölümü Kınalı Alinin ağzından yazılmıştı, şöyle diyordu anası:]

Oğlum Ali, yazmışsın ki, kafamdaki kınayla dalga geçtilerKardeşime de yakma demişsinKardeşine de yaktımKomutanlarına ve arkadaşlarına söyle senle dalga geçmesinlerBizde üç işe kına yakarlar;

1- Gelinlik kıza Gitsin ailesine, çocuklarına kurban olsun diye

2- Kurbanlık koça Allaha kurban olsun diye

3- Askere giden yiğitlerimize Vatana kurban olsun diye Gözlerinden öper, selam ederim

Ey oğlum , gözümün nuru Muratım ! Zabit efendiye selam söyleBiz kurbanlık koçları kınalar öyle kurban ederizSen dört kardeşin arasında kurbansınSen İsmailsin(as)Sen orada şehit olacaksın inşeallahKurbanlık koçlar nasıl kınalanırsa , ben de onun için senin saçını kınalayıp gönderdimAllaha emanet olun *

Kaynak :

* Kabatepe Milli parklar Müzesi

* Çanakkale Kahramanları


------------------------------------------------------------


* Mustafa Kemalin Cepheden son Mektupu *


Mustafa Kemal , 2 Temmuz 1915 yılında Arıburnundan Madam Corinneye yazdığı mektupta şöyle der :


* Aziz Madam ,

Karargahımın katiplerinden Hulki Efendinin İstanbula seyehatinden faydalanarak size bu mektubu yazıyorumBirkaç gün evvel içinde latife sözleri bulacağınız bir kartpostal yollamıştımBurada hayat ,o kadar sakin değil Gece gündüz hergün çeşitli toplardan atılan şarapneller ve diğer mermiler başlarımızın üstünde patlamaktan hali kalmıyorKurşunlar vızıldıyor ve bomba gürültüleri toplarınkine karışıyorGerçekten bir cehennem hayatı yaşıyoruzÇok şükür ,askerlerim pek cesur ve düşmandan daha mukavemetlidirler Bundan başka hususi inançları , çok defa ölüme sevk eden emirlerimi yerine getirmelerini çok kolaylaştırıyor Filhakika onlara göre iki semavi netice mümkün,Ya gazi veya şehit olmak Bu sonuncusu nedir bilirmisiniz ?Dos doğru cennete gitmekOrada Allahın en güzel kadınları , hurileri onları karşılayacak ve ebediyen onların arzusuna tabi olacaklarYüce saadetSizin mantıki nasihatlerinizi bekleyen şimdiki hadiseler yüzünden kazandığım sert karakteri yumuşatacak romanları etüd etmeye ve böylece ümit ederim ki , hayatın bu hoş ve iyi taraflarını hissedecek hale gelmeye karar verdim *

Adres : Miralay Mustafa Kemal , Arıburnu Maydos


Kaynak:

* Milli Eserler