Türkiye?De İnternet Ne Zaman Doğdu?

Türk Telekom?un, Türkiye?deki internet servis sağlayıcılarla haksız rekabet yaptığı için 11 trilyon lira cezaya çarptırıldığı gün olan 4 Ekim, servis sağlayıcılar tarafından, ?Türkiye?de internetin doğum günü? ilan edildi Oysa internetin Türkiye?ye ilk girişi olan 12 Nisan 1993 tarihi, Türkiye?de internetin doğum günü kabul ediliyor


Rekabet Kurulu?nun Türk Telekom?a internet servis sağlayıcı firmalarla haksız rekabet yaptığı gerekçesiyle 11 trilyon ceza vermesi üzerine İnternet Servis Sağlayıcıları Derneği (TİSSAD), (yeni adıyla Tüm İnternet Derneği ? TİD), kararın alındığı 4 Ekim 2002′yi ?Türkiye?de internetin doğum günü? olarak kutlama kararı aldı Bu tarihin Türkiye?de gerçekten de kabul bulup, bulmayacağını bir yana bırakıp şimdi dünyada internetin ne zaman doğduğuna bakalım

Rekabet Kurulu kararı sonrasında ortaya çıkan gelişmeler sonrası oluşan ikilemde olduğu gibi, dünyada da internetin doğum tarihi tartışmalı bir konu Çağımızın en önemli bilgi erişim ve iletişim aracı İnternetin, 1969, 1974 ve 1983 olarak üç ayrı doğum tarihi bulunduğu belirtiliyor 33 yıl önce, 2 Eylül 1969′da iki bilgisayarın birbirine bağlanarak oluşturduğu şebeke ve bu şebekeye verilen ARPANET, çoğu uzmana göre İnternetin babası olarak kabul ediliyor Bazı uzmanlara göre ise, 1970′lerin başında, ABD genelinde 10 ayrı sitede, fakat aynı şebekede iletişim kurma imkanı sağlayan ARPANET, 1974 yılında diğer şebekelerle de iletişim imkanı sağlamasıyla gerçek anlamda internetin temelini oluşturdu Yine bir kısım uzmanlara göre, 1983 yılında oluşturulan standart ile şu anda kullanılan İnternetin temeli atıldı


1957′lerden bu güne?


Tüm bunlara ilave olarak internetin temelleri olan bilgisayarları birbirleriyle konuşturma çalışmalarının 1957 yılına kadar gittiğini hatırlatmamız gerek Bazı kaynaklara göre ise, internetin temelleri 1962 yılında JCR Licklider?in Amerika?nın en büyük üniversitelerinden biri olan Massachusetts Institute of Tecnology?de (MIT) tartışmaya açtığı ?Galaktik Ağ? kavramına dayanıyor Licklider 1962 Ekim ayında Amerikan Askeri araştırma projesi olan İleri Savunma Araştırma Projesi?nin (DARPA -Defense Advensed Research Project Agency) bilgisayar araştırma bölümünün başına geçti MIT?de araştırmacı olarak çalışan Lawrance Roberts ile Thomas Merrill, bilgisayarların ilk kez birbirleri ile ?konuşmasını? ise 1965 yılında gerçekleştirdi

1966 yılı sonunda Roberts DARPA?da çalışmaya başladı ve ?ARPANET? isimli projesi önerisini yaptı ARPANET çerçevesinde ilk bağlantı 1969 yılında dört merkezle yapıldı ve ana bilgisayarlar arası bağlantılar ile internetin ilk şekli ortaya çıktı ARPANET?i oluşturan ilk dört merkez University of California at Los Angeles (UCLA), Stanford Research Institute (SRI), University of Utah ve son olarak University of California at Santa Barbara (UCSB) idi


İlk e-posta 1971′de gönderildi


Kısa süre içerisinde birçok merkezdeki bilgisayarlar ARPANET ağına bağlandı 1971 yılında Ağ Kontrol protokolü (NCP-Network Control Protokol)ismi verilen bir protokol ile çalışmaya başladı 1972 yılı Ekim ayında gerçekleştirilen Uluslararsı Bilgisayar İletişim Konferansı (ICCC- International Computer Communications Conference) isimli Konferansta, ARPANET?in NCP ile başarılı bir demontrasyonu gerçekleştirildi Yine bu yıl içinde elektronik posta (e-mail) ilk defa ARPANET içinde kullanılmaya başladı Kullanım yüzde 35 Dünyadaki ilk elektronik postayı web sitesinin kurulmasında 20 yıl önce yani 1971′de Ray Tomlinson gönderdiNCP?DEN daha fazla yeni olanaklar getiren yeni bir protokol, 1 Ocak 1983 tarihinde İletişim Kontrol Protokolu (Transmission Control Protokol/ internet protokol ? TCP/IP) adıyla ARPANET içinde kullanılmaya başladı TCP/IP bugün varolan internet ağının ana halkası olarak yerini aldı İlk servis sağlayıcı 1990′da kuruldu İnternet?in temeli sayılan ilk web sitesi ise 12 Aralık 1991′de Stanford Üniversitesi?nden ABD?li Paul Kunz tarafından yaratıldı İlk web sitesi üç satırdan oluşuyordu

Türkiye için ?resmi? doğum günü 12 Nisan!


İnternet?in Türkiye gelmesi ise 1993′ü buldu İnternet teknolojisi Türkiye?ye ilk olarak, 1987 yılında Ege Üniversitesi?nin öncülüğünde kurulan, Türkiye Üniversite ve Araştırma Kurumları Ağı ile geldi 12 Nisan 1993′te de Ankara-Washington arasında kiralık hatla kurulan bağlantı ile Türkiye internetle tanıştı Bu yüzden 12 Nisan, Türkiye?de internetin doğum günü olarak kabul edildi

Aynı yıl ODTÜ ve Bilkent üniversiteleri ilk Türk web sitelerini yayına verdi 1994 yılında da kurumlara ve firmalara internet hesapları verilmeye başlandı Bu arada ilk internet servis sağlayıcı Trnet de hizmete girdi 1996′da Türkiye?nin ilk internet altyapısı olan TURNET devreye girdi 1998′de de Ulaştırma Bakanlığı bünyesinde İnternet Üst Kurulu oluşturuldu Daha sonra bu kurul, İnternet Kurulu olarak faaliyetlerini sürdürmeye devam etti Kurul, 8-21 Nisan tarihleri arasını ?İnternet Haftası? ilan etti Her yıl kutlanan hafta her ne kadar son yıllarda sönük geçiyorsa da, Türkiye?de internetin kamuoyuna ulaşmasında büyük bir işlev yüklendi

Sonuç olarak, internetin Türkiye?de doğum günü olarak kutlanan 12 Nisan?ın terkedilmesi mümkün görülmüyor Çünkü bu tarih Türkiye?nin internetle tanıştığı ilk gün 4 Ekim ise, internet servis sağlayıcıların yeniden doğduğu, Türk Telekom?a karşı zafer kazandığı bir gün olabilir ancak, Türkiye internetinin doğduğu gün değil!


Melih Bayram Dede, Eğitimbilim, Kasım 2002