Türkiye'ye Özgü Hayvan Irkları

TÜRKİYE’YE ÖZGÜ HAYVAN IRKLARI

Ülkemize özgü bir çok hayvan ırkı bulunmakta, ancak bunların pek çoğu gereken ilgiyi görmemektedir Bu yüzden bazı ırklar gittikçe melezleşmekte ve ırk özelliklerini kaybetmektedir

KEDİ IRKLARI:

Ankara Kedisi

Ankara’dan köken alan bu kediler yurtdışında angora ismiyle de tanınır Uzun tüylü kedilerin atası olarak kabul edilirler

Sahiplerine ve evlerine bağlı olan ankara kedileri zeki, meraklı ve cana yakındırlar İnsanlarla iyi anlaşırlar Oyun oynamayı ve araştırma yapmayı çok severler

Tüy rengi beyaz, kahverengi ve sarıdır Gözleri mavi, yeşil ve sarıdır Kafaları orta büyüklükte, burunları uzundur Vücutları uzun ve zariftir Kulakları uzun, dik ve uç kısımları tüylüdür Tüyleri uzun ve yumuşaktır Kuyrukları da uzun tüylü ve kabarıktır Yürürken kuyruklarını yatay şekilde sırt hizasında tutarlar Bu hareket tipik ırk özellikleridir

Van Kedisi

Van yöresine özgü bu kediler türkiye’de olduğu kadar dünyada da ilgi görmektedir Ancak bilinçsizce melezleştirilmeleri sebebiyle son yıllarda nesli tükenme tehlikesi altındadır

Cana yakın,oyuncu ve çok zeki kedilerdir Başka bir ilginç özelliği de suyu sevmesidir Suyla oynar Hatta yüzebilir

Van kedisi, uzun olmayan, üçgen şeklinde bir kafa yapısına sahiptir Elmacık kemikleri de çıkıktır Boynu kısa ve kalındır Kulakları geniştir Burnu ve patileri pembedir Tüyleri uzun, vucüdu iri kemikli ve kaslıdır Tüy rengi beyazdır Fakat baş ve kuyrukta sarı lekeler görülür Van kedisi, bir gözünün mavi diğerinin sarı olmasıyla ünlüdür Fakat her iki gözü de aynı renkte olabilir Ergin canlı ağırlığı dişide 3 kg, erkekte 35 kg civarındadır

KÖPEK IRKLARI:

Akbaş

Akbaş, güçlü bir koruma içgüdüsüne sahip olan koruma ve çoban köpeğidir Sürüyü güdmekten çok korumakta görev alır Zeki ve sakin yapısından dolayı kolay eğitilebilir Fakat düşmanının karşısında saldırgan,süratli ve çeviktir

Morfolojik özellikleri:

Tüyleri çift katlıdıruzun tüylerin yanında kısa ve daha sık olan tüyler bulunur Renk beyazdır Kulak ve sırtta krem renk görülebilir Burun ucu ve dudaklar kahverengi yada siyahtır Tırnaklar, gri, kahverengi ya da beyazdır Gözler kahverengi, kuyruk uzun, kulaklar üçgen şeklinde sarkıktır Başı vücuduyla orantılı, iri ve basık, boyun orta uzunluktadır Burun ince ve uzun, üst kısmı düzdür Üst dudak sarkıktır Göğüs geniş, kaslı ve derindir Karın içe çekiktir Kalça ve bel dar gövde uzundur Tetikte beklerken kuyruğu kalça üzerinde kıvrılarak daire şeklini alır

Cidago yüksekliği: Erkeklerde 70-80 cm, dişilerde 65-75 cm’dir

Ergin canlı ağırlık: Erkeklerde 40-60 kg, dişilerde 35-45 kg’dır

Ortalama yaşam süresi: 12 yıl

Gelişimini tamamlama yaşı: 15 ay

Kangal

Kangallar dünyada büyük ilgi gören bir ırktır Bu köpekler için dernekler kurulmuş, yarışmalar düzenlenmiştir Ancak kendi ülkesinde daha az ilgi görmektedir

Zeki, cesur ve çevik olan kangallar aynı zamanda da inatçı olmaları nedeniyle eğitimde zorluk çıkarabilirler Ancak sahiplerine çok bağlıdırlar Ve çok iyi koruma köpeğidirler

Ağız-burun yapısı, kısa küt çene kuvvetlidir Dudakları sarkıktır Göz, kulak, ağız etrafı ve burun üstüne kadar siyahtır Gözler küçük ve kahverengidir Kulaklar orta büyüklükte,üçgen ve sarkıktır Boyun orta büyüklükte, gövde ise kare şeklindedir Göğüs derin, karın içe çekiktir Bacaklar uzun, ön bacakları arkaya göre daha güçlüdür Vücut rengi bozdur Ergin canlı ağırlık : Erkeklerde 50-60kg, dişilerde 45-55 kg

Türk Tazısı

Yerli av köpekleri, Türkiye’de tazı ya da Türk tazısı olarak adlandırılır Görme yetisiyle avlanan bu ırk gazehound ya da greyhound ailesindendir Atalarının St Hurbert tazıları olduğu düşünülmektedir İpeksi postu saluki’ye(iran tazısı) benzer Gözlerinin ön planda olmasıyla salukiden ayrılır İyi bir bakımla salukiden daha büyük olabilir Benekli tazı bu ırkın temsilcilerindendir O, Türk tazısının klasik örneğidir Çeşitli tüy renklerine sahiptir

Türk tazısının coğrafi sınırları yoktur Yani bölgesel bir ırk değildir Türkiye’nin herhangi bir kırsal bölümünde bulunabilir Genellikle sahipsiz, kırsal bölgelerde başıboş dolaşırlar ve kontrolsüz ürerler Bu yüzden birbirlerinden farklı şekil ve renklere sahiptirler beyaz, kahverengi, siyah, krem, sarımtırak kahverengi olabilir Başıboş dolaşan tazılar diğer sıradan sokak köpekleri gibi görünürler

Çatal Burun

Çatalburun, Tarsus’ta yetiştirilen bir av köpeği ırkıdır Rengi siyah, kahverengi-beyaz yada sadece kahverengidir Gözler bal rengi,kahverengi ya da siyah, burun ise siyah,ten rengi, kahverengidir

Kars Köpeği

Kars köpeği, Türkiye’nin kuzey doğusuna özgü, temel işlevi sürü korumak olan kafkas dağ köpeklerine benzerlikler gösteren, güçlü, iyi bir vücut konformasyonuna sahip, dikkatli, gereksiz saldırganlığı olmayan bir guard köpeğidir

Bu köpeklerin yerleşim alanı Kars, Artvin, Ardahan, Ağrı ve Iğdır ovalarıdır Bu yöreler aynı zamanda Ermenistan ve Gürcistan’a komşudurlar Kars köpeğinin bu yörede bulunan yerli köpeklerle Caucasian Ovcharka(kafkas dağ köpeği) ırkının melezlenmesi sonunda ortaya çıktığı varsayılmaktadır

Genel Görünüm: kars köpekleri güçlü, iyi kas yapısına sahip, atletik, vücut yüksekliği ile uzunluğu simetrik, kare görünümlü vücut yapısına sahiptir Kafaları geniş ve ayı kafasına benzer

Yükseklik: Ergin erkeklerde 63-71 cm, Ergin dişilerde 60-68 cm

Vücut büyüklüğü: Ağırlık, iyi kaslı, kuvvetli bir görüntü verecek biçimde vücut büyüklüğü ile orantılıdır

Post: Dış koruma kılları ile alt post tabakasından oluşan çift kat şeklindedir Genellikle uzun kıllardan oluşur Başka kıllar uzun, boyun bölgesindeki kıllar ise yele görünümündedir Kuyruk kılları gür ve dağınıktır

Renk: Bütün renkler ve renk kombinasyonları mevcuttur Çoğunlukla kahverengi, siyah, krem, gri görülür

Vücut: Sırt geniş, düz ve kaslı Bel kısa, geniş ve hafif kavislidir Ön ayaklar dik ve kuvvetli, arka ayaklar dik ve birbirne paraleldir

Kuyruk: Bol kıllı, uzun ve genellikle ayaklara kadar uzanır Sakinken ucu kıvrımlı ve aşağıda, alarm durumunda sırtta yuvarlak oluşturacak biçimde yüksek tutuşludur

Hareket: Serbest, arka çeyrekten yönlendirilen kısa adımlarla hareket ederler

AT IRKLARI:

Anadolu tipi

Anadolu at tipleri, küçük ve yerden yapılıdırlar Baş orta büyüklükte, alın geniş, bel kısa ve kuvvetlidir Boyun orta uzunlukta, göğüs geniş ve derindircidago yüksekliği 130-140 cm

Anadolunun şartlarına çok iyi adapte olduğu için türk çiftçileri tarafından kullanılmaktadırlar

Uzun yayla tipi

Bu at tipi, Sivas’la Malatya illeri arasında bulunan Uzun Yayla’dan köken aldığı için bu ismi almıştır Uzun yayla atlarının ataları, Rusya’dan gelen göçmenlerin beraberinde getirdikleri çerkez atlarıdır Günümüzde bu atların sayısı oldukça azalmıştır

Anadolu tipine göre daha yüksek ve daha ağır bir cüsseye sahiptir Baş iri, burun koç görünümündedir Omuzlarının dik olması nedeniyle yavaş yürürler Dar göğüslülük ve sarkık karınlılık sıkça görülür

Çukurova tipi

Çukurova tipi atlar, bir taraftan uzunyayla atının, diğer taraftan da arap atının genotipini taşırlar Uzunyayla genotipini taşıyanların başı büyük ve burnu koç görünümündedir Cidago yüksekliği 140 cm yada daha fazladır Arap atı genotipini taşıyanlarda ise cidago yüksekliği 130 cm civarındadır Baş ufak ve zarif, profil düzdür

Midilli

Bu atlar poni grubundandır Poniler çok küçük yapılı, 110-120 cm cidago yüksekliğine sahip hayvanlardır

Türkiye’de daha çok Ege Bölgesinde sahillerde ve adalarda yetiştirilirler Ponilerin küçük olanları spor ve zevk amaçlı yetiştirilirken, daha büyük yapılı olanları hafif binek ve yük hayvanı olarak kullanılırlar Bu atlar küçük yapılı olmalarına rağmen, kötü bakım ve beslenmeye karşı dayanıklı hayvanlardır

Malakan Atları

Bu atların ataları, Rusya’dan Kars’a gelen göçmenlerin beraberlerinde getirdikleri atlardır Cüsseleri iri, beden geniş ve derindir İyi bir iş hayvanıdır

Canik Atları

Bu atların kökeni de Rusya’ya dayanmaktadır Samsun ve Çarşamba yöresinde yetiştirilmiştir Baş orta büyüklükte, profil düz, boyun kısa ve bacaklar kuvvetlidir Asabi mizaçları ve çevik hareket kabiliyetleriyle diğer yerli at ırklarından ayrılırlar

HOROZ IRKLARI:

Denizli Horozu

Ötüşüyle ünlü bu ırkın en ilginç özelliği, nefesi kesilinceye kadar ötüp bazen de bu sırada baygınlık geçirerek sırt üstü yere düşmesidir Ötüş süresi 25-30 saniye kadardır Bu süre ötüşün başlamasından itibaren ağzının açık kaldığı süreye göre hesaplanır

Bacakları koyu gri veya mor, ibik balta ibik şeklinde, kulakçık kırmızı veya siyah kirli beyaz, gözleri siyah ve sürmelidir Canlı ağırlık 3-35 kg’dır

Denizli horozları çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılabilir Renklerine göre: Al, siyah, kınalı, demirkır, pamukkır, kürklü Vücut yapılarına göre yüksek boyun, sülün, küpeli İbik şekillerine göre geniş ibik, dar ibik Ses tonuna göre ise ince, davudi, kalın ses diye ayrılır

Gerze Horuzu

Gerze horozu Sinop’a ait bir ırktır Renkleri siyahtır İbikleri kırmızı, çatallı ve boynuz gibidirGagası, incik, oynak deri ve pulları siyah; beden derisi, kulak lobları beyazdır Ayak ve mahmuzlarının uzundur Bu yüzden yemini çökerek yer Bu da onu diğer ırklardan ayıran bir özelliktir

TAVŞAN IRKI:

Ankara Tavşanı

Angora tavşanı da denilen bu ırk, yününden iplik elde edilen tek tavşandır Yünü uzun, ince, yumuşak, parlak ve dokunmaya elverişlidir Dünyada ankara tavşanı yetiştiriciliği ülkemizdekinden daha yaygındır

Vücut ağırlığına bağlı olarak Ankara tavşanından yılda elde edilen yün miktarı, koyunun l kg canlı ağırlığına karşılık alınabilen yünün yaklaşık 4 katı kadardır Bu yünün lifleri, düzgün ve ipeksi bir yapıya sahiptir Genellikle % 10-20 oranında kuzu yünü veya sentetik liflere karıştınIarak çeşitli giysilerin yapımında kullanılır Boyanmamış saf Ankara yünü kuvvetli elektromanyetik etkisi dolayısıyla romatizma, artrit gibi hastalıklara karşı terapik giysilerin üretiminde de kullanılmaktadır

KEÇİ IRKI:

Tiftik Keçisi

Orta asyadan anadoluya göç sırasında getirilmiş bir ırktır Daha çok Ankarada bulunduğu için ankara keçisi olarak adlandırılır Vücut örtüsü, gümüş renginde, ince, uzun, parlak tiftiklidir Büyük boynuzları ince ve kısa kuyrukları vardır

Tiftik, gümüş beyazı rengi, parlaklığı, uzunluğu, elastik olması, nem çekmesi, ısıya dayanıklılığı, iyi boya alması ve diğer tekstil elyafı ile karışabilmesi gibi özelliklerinden dolayı tekstil sanayiince tercih edilmektedir