Yarasalar |
08-17-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
YarasalarYarasalar ya da Chiroptera, uçma yeteneğine sahip memeli hayvanlar takımıdır El parmakları uzamış ve esnek uçma derisiyle çevrilmiş canlılardır Çoğu tür, baş aşağı tutunarak uyurlar Geceleri aktif olan bu canlıların koklama ve tat alma duyuları çok iyi gelişmiştir Meyveyle beslenen türler haricinde, görme duyuları iyi gelişmemiştir Çıkardıkları çok yüksek frekanslı ses dalgalarının, etraflarındaki cisimlere çarpıp geri dönmesi yardımıyla yönlerini bulurlar (ekolokasyon) Bu sesler, çoğunlukla insanlar tarafından duyulamaz Yarasalar neden kan emer? Çoğumuz belki hayatımızda hiç yarasa görmemişizdir Çünkü yarasalar insanlardan uzaklarda, genellikle mağara kovuklarında yaşar ve geceleri zifiri karanlıkta ortaya çıkarlar Yarasalar tabiatın harikulade yaratıklarından biridir İnanılmaz özelliklere ve örnek bir toplumsal dayanışmaya sahiptirler Dünyada 900 değişik yarasa cinsi olduğu biliniyor Kan ile beslenmeleri insanların gözünde onları vampir ile özdeşleştirmiş, hep korkulan bir hayvan olmuşlardır Halbuki yarasaların Çoğu kan ile beslenmez Zararlı böcekleri yiyerek insanlığa faydalan dokunur Sadece bir yarasa bir saat içinde 300 böcek yiyebilir Muz, avakodo gibi ticari değeri yüksek ağaçların çoğalmaları için polenlerinin taşınmasında en önemli rolü yarasalar oynar Şimdi gelelim yarasaların şaşırtıcı özelliklerine Bir kere yarasa uçabilen tek memeli hayvandır Dünyada nüfus sayısı olarak da ikinci sıradadırlar Dünyanın en küçük memelisi de bir yarasa türüdür İlk olarak Tayland'da keşfedilen bu minik yarasa 2-3 gram ağırlığında ve bir yaban arısı büyüklüğündedir Yarasalar yönlerini bulmak ve beslenmek için çok yüksek titreşimli ses dalgaları yayarlar Bu ses dalgalarının frekansları 20 binin üzerinde, yani ultrasonik oldukları için insanlar bunları duyamaz Bu ultrasonik sesler yerdeki avdan yansıyarak yarasaya geri gelir İşitme sistemi ile bu geri gelen sesi algılayan yarasa avının bulunduğu yeri kesinlikle saptar Hatta devamlı gönderdiği ses dalgaları sayesinde onun hareketini de izleyebilir Yarasaların bazılarının bir çeşit sonar olan bu sistemi o kadar gelişmiştir ki, dişilerini arayan erkek kurbağaların seslerinden büyüklüklerini ve iyi bir av olup olmadıklarını anında saptayabilirler Yarasalar gece ava çıkmak için, ay varsa onun kayboluşunu, yani tam karanlığı beklerler Sıcak kanlı memeli hayvanların kanlan ile beslenen yarasalar genellikle atları sığırlara tercih ederler Salgısında bulunan pıhtılaşmayı önleyici bir madde 20-30 dakika kanın sürekli akmasını sağlar ve beslenme gerçekleşir Bir kez kanını emdikleri hayvanla karşılaşırlarsa diğerlerini bırakıp yine ona saldırırlar Vampir yarasalar arka arkaya iki gece kan içmedikleri takdirde ölürler Her gece vücut ağırlığının en az yarısı kadar kan içmek zorundadırlar Doğumdan sonra anne, emzirmenin yanında yavruya takviye olarak, kusarak kan da verir Bu yetersiz kalırsa bir başkası yardımcı olur Hatta yetişkin yarasaların, ölmek üzere olan bir başkasına ağızdan kan verip onu kurtardıkları görülmüştür Toplumsal dayanışmanın bu kadar güçlü olduğu az canlı topluluğu vardır 7 Ordo (Takım): Chiroptera (Yarasalar) Uçma yeteneğine sahip memelilerdir El parmakları uzamış ve esnek uçma derisiyle çevrilmiştir Birinci parmak kısa ve serbest halde olup, ucunda sivri bir tırnak taşır Arka üyeler daha küçüktür ve uçlarında çengel şeklinde tırnaklar bulunur Çoğu tür, bu tırnaklar yardımıyla, baş aşağı tutunarak uyur Geceleri aktif olan bu canlıların kalça kemerleri, kısmen körelme gösterir Koklama ve tat alma duyuları çok iyi gelişmiştir Beslenme tipleri ve diş yapıları çeşitlilik gösterir Meyveyle beslenen türler haricinde, görme duyuları iyi gelişmemiştir Çıkardıkları çok yüksek frekanslı ses dalgalarının, etraflarındaki cisimlere çarpıp geri dönmesi yardımıyla yönlerini bulurlar (ekolokasyon) Bu sesler, çoğunlukla insanlar tarafından duyulamaz Bu nedenle, böcekçil yarasaların kulak kepçeleri çok iyi gelişmiştir Sıklıkla tek yavru doğururlar ve yavru, anne tarafından bir süre taşınır Bazı önemli aileleri şunlardır: 1 Subordo (Alttakım): Megachiroptera (Büyük yarasalar) Gözler büyüktür ve burunları uzamıştır Bu görüntüyle başları, köpek başını andırır Parmaklarda kuvvetlice tırnaklar bulunur Çoğu bitkisel beslenir Bazıları, çiçeklerin tozlaşmasını sağlar Gececil yaşarlar 1 Familia (Aile): Pteropodidae Gözleri oldukça büyüktür, dış kulakları huni şeklindedir Meyvelerle beslenirler Rousettus spp (meyve yarasası) Pteropus spp(uçanköpek) 2 Familia (Aile): Macroglossidae Çiçek tozlarıyla beslendikleri için, dilleri uzun, yüzleri uzun ve sivridir Vücutları küçük yapılıdır Macroglossus spp 2 Subordo (Alttakım): Microchiroptera (Küçük yarasalar) Kulakkepçeleri oldukça büyüktür Yaprak şeklinde burun çıkıntıları bulunur Böceklerle beslenirler ve üst köpekdişleri uzundur Sürüngenler, küçük kuşlar ve diğer yarasalarla beslenen türleri de vardır Yaşama ortamlarının nemli olması gerekir Soğuk mevsimlerde, kış uykusuna yatarlar Bazı türler göçücüdür 1 Familia (Aile): Rhinolophidae (Nalburunlu yarasalar) Burunları atnalı şeklinde, gözleri küçüktür Kış uykusu sırasında serbest olarak baş aşağı sarkarlar ve uçma derisiyle bütün vücutlarını örterler Böceklerle beslenirler Rhinolophus spp (nalburunlu yarasa) 2 Familia (Aile): Vespertilionidae (Düzburun yarasalar) Burunları düz, gözleri küçüktür Sadece böceklerle beslenirler Nyctalus spp (akşamcı yarasa) Eptesicus spp (genişkanatlı yarasa) Pipistrellus spp (cüce yarasa) Plecotus spp (uzunkulaklı yarasa) 3 Familia (Aile): Molossidae (Kuyruklu yarasalar) Kuyrukları oldukça uzun, kulakları büyük ve köşelidir Kanatları dar ve uzundur Tadarida spp (kuyruklu yarasa) Diğer aileler: Rhinopomatidae (Kapak burunlu yarasalar), Emballonuridae (Serbest kuyruklu yarasalar), Noctilionidae (Tavşan yarasalar), Desmodontidae (Vampir yarasalar), |
|