Prof. Dr. Sinsi
|
Renk Nedir?
Renk nedir
Işığın cisimlere çarptıktan sonra gözümüzde bıraktığı etkiye renk denir Işık bir cisme çarptığında cisim ışığın içindeki 7 renkten birisini emer diğerlerini yansıtır Ve biz cismi yansıttığı renkte görürüz Bu yüzden siyah ve beyaz renk olarak kabül edilmez;siyah yedi rengin hepsini emer beyaz ise hepsini yansıtır Renklerin koyuluk açıklıkları(Valör) da ışıkla ilgilidir Bu 7 renk; Sarı, kırmızı , turuncu ,mavi, yeşil, mor, lacivert
İngiliz Fizikçi İsaac Newton(1643-1727) ışığı bir prizmadan geçirerek renkleri ayırmayı başardı Güneş ışığının önüne bir prizma koyarak gökkuşağındaki yedi rengi bir perdeye yansıtmıştır Bazı kitaplarda güneş ışığı içinde altı renk olduğunu kabül ediyor ,lacivert mavinin tonudur diyor ama ben burada gökkuşağında olduğu gibi bu yedi rengi alıp işliyeceğim
ANA RENK-Bu renklerden Mavi ,Kırmızı,Sarı ana renktir Bu renkler karıştırılarak bulunmaz Bu üç ana rengi değişik oranlarda birbirine karıştırarak doğadaki bir çok rengi bulabiliriz
ARA RENKLER-Ana renkleri birbirine karıştırarak bulunan renklerdir Sar ı-kırmızı =Turuncu , Sarı- Mavi =yeşil, mavi- kırmızı = mor Yalnız mor'u bulmak için mavi ve kırmızı eşit oranda karıştırılmalıdır Kırmızısı çok olursa Erguvan , mavisi çok olursa Lacivert bulunur 
ZIT RENKLER ( kontrast )- Zıt renkler birbirlerini tamamlarlar yanyana kullanıldıklarında birbirlerini değerlendirerek resme canlılık katarlar Bunun doğada da örnekleri çoktur Yeşil yaprakların arasında kırmızı güller,yeşil ağaçlar arasında kırmızı çatılı bir ev, güneş batarken mavinin içinde turuncu güneş vs Zıt renklerden birisi diğerine karıştırılırsa karıştığı rengin parlaklığını kırar 
Renk Çemberi

Kendim boyayarak bir renk çemberi yapmaya çalıştım , koyu renklerde fotoğraf çekerken biraz farklılıklar oldu Kırmızıdan maviye giderken,kırmızısı çok olduğunda erguvan rengi, mavi ve kırmızı eşit oranda kullanıldığında mor, mavisi çok olduğunda lacivert rengi buluyoruz Oklar yine birbirine kontrast (zıt) olan renkleri gösteriyor
Renk Üçgeni

Renk konusunu anlamak açısından renk üçgeni çok güzel bir örnek Biri düz diğeri ters olarak duran iki eşkenar üçgen Dik duranın köşeleri ana renkler;mavi, sarı,kırmızı Ters duran üçgenin köşeleri ,ana renklerin birbiriyle karışmasıyla meydana gelen ara renkler; yeşil, turuncu , mor Tabloda iki ana rengin arasındaki renk,onların karışımıyla oluşmuş ara renkler Okların da gösterdiği gibi karşılıklı renkler birbirine zıt renkler Burada yanyana üç renk;iki ana rengin karışımı ara renkle birlikte komşu renklerdir Bunları söylememin nedeni renklerle düzenleme yaparken bu bilgilerin hepsi bize lazım olacak
Zıt Renkler: Kırmızı- Yeşil,Turuncu-Mavi, Sarı-mor Bir de renklerde sıcak,soğuk zıtlığı vardır Bu zıtlık da resme ayrı bir güzellik katar Sıcak renklerin içinde soğuk bir renk veya tersi durumda resim daha bir canlılık kazanır Sıcak renkler :sarı-kırmızı-turuncu,soğuk renkler: mavi-sarı-yeşil
Komşu Renkler :2 ana renk birbirine karıştırdığımızda çıkan renkle komşu olurlar Sarı-mavi- yeşil , sarı- kırmızı- turuncu, mavi- kırmızı- mor komşu renkler

Tesir olarak sıcak renkler;hareket,taşkınlık,canlılık verir Gereğinden fazla kullanıldıklarında yanık tesir yaparlar Soğuk renkler;sukunet,olgunluk,sessizlik etkisi yaparlar Kırmızı diğer renklere göre daha yakın,mavi ise olduğundan uzakta imiş gibi görünür Bunun nedeni renklerin göz merceğinden geçerken değişik şekilde kırılmalarıdır Sarı ve mor normal uzaklığında görünür

RENK ARMONİSİ:Renklerin birbirine uyması ve gözde güzel bir etki bırakmasına renk uyumu diyoruz Renklerin değişik biçimlerde yanyana gelmesi değişik armoniler ortaya çıkarır Bu düzenlemeler günlük yaşamımızda da karşımıza çıkar,evimizi boyarken, giyinirken,bir dekor hazırlarken Üç çeşit renk uyumu vardır
1-TON UYUMU:Tek rengin tonlarıyla yapılan uyumlardır

2-YAKIN RENKLER UYUMU:Komşu renklerle yapılan uyumdur


3-ZIT RENKLER UYUMU:Birbirine zıt renklerle kurulan uyum Daha önce de değindiğim gibi resim çalışmalarnda daima benzerlikler,simetri bozulur Burada da zıt renklerden birisi daha çok kullanılır Zıt renkleri yumuşatmak için aralarına ortak bir renk alınarak uygun bir armoniye geçilmiş olur


Marquet'in bu resminde sessizlik,huzur seziliyor Zıt renkler seyredeni rahatsız etmeyecek şekilde ayarlanmış

Oysa fovist ressamlarda renkler bağırmakta,seyredeni adeta çarpmakta

Uzaktan bakıldığında bazı düzenlemeler daha güzel görünürler,aralarında zıtlık vardır Yukarıdaki şemada olduğu gibi;Sarı üzerine siyah,beyaz üzerine koyu mavi,Koyu mor veya mavi üzerine sarı,Kırmızı üzerine siyah,koyu mavi üzerine beyaz, beyaz üzerine siyah, siyah üzerine beyaz , beyaz üzerine koyu kırmızı , koyu mavi- mor üzerine turuncu gibi


Fovist ressamlardan Matisse'nin bu resmi resim tarihinde bir devrim niteliğin-dedir Yüzün gölgeli ve ışıklı kısımları doğrudan renklerle canlandırılmıştır
Cismin renginin değişiyormuş gibi görünmesi:
1-Atmosferin yoğunluğuna
2-Işığın hafif veya sert oluşuna
3-Işığın uzaklık yakınlığına göre (hava perspektifi)
Cisim gözden uzaklaştıkça,göz ile cisim arasındaki hava kalınlığı artar Bu mesafenin artması renklerde değişiklklere neden olur Bundan en az etkilenen sıcak renklerdir Özellikle turuncu çok uzaklardan bile görülür
Lokal renk: Cismin doğal rengi,çeşitli reflelerin tesirinden uzak olan kendine has rengi
Ton Lokal renk: Çeşitli renk unsurlardan yansıyıp gelen reflelerin tesiri altındaki renk
Açık renkli yüzeyler koyu renkli yüzeylerden daha büyük görünürler
Parlak renkler koyu zeminde daha parlak,koyu renkler de parlak zeminde daha koyu görünürler
Kırmızı ve mavi renkleri gözümüz aynı noktada birleştiremez ve rahatsız olur,hareket halinde görünürler Titreme yaparlar

Sanatçı bu tabloda mavi ve kırmızıyı yanyana kullanmıştır Kırmızı masa örtüsünün üstünde duran her iki rengi de içinde bulunduran yapraklar mavi-kırmızı uyumsuzluğunu azaltıyor 
Tent:Bir rengi diğer renkten farklı görmemizi sağlayan özellik
Pembe renk kırmızının yüksek ışıklı değeridir,Kestane rengi kırmızının alçak ışıklı değeridir
Sarı ile mavi renk yanyana geldiğinde sarı renk yanındaki mavinin tamamlayıcısı olan turuncuya, sarı yanındaki mavi ise sarının tamamlayıcısı olan mora veya eflatuna çalar
Sarı yanındaki kırmızı mora,sarı da yeşile çalar
Turuncu ile sarı yanyana gelince turuncu içindeki sarıdan biraz kaybederek kırmızımsı görünür Sarı da kırmızılığından kaybederek yeşile kaçar bir sarı olur
Kırmızı turuncunun yanında daha erguvani bir hal alır
Turuncu kırmızının yanında daha sarımsı görülür
Kırmızı mavinin yanında turuncuya,eflatun kırmızının yanında mavimsi görülür
Turuncu yeşilin yanında kırmızıya çalar
Yeşil Turuncunun Yanında mavimsi yeşil gibi görünür
Turuncu efletunun yanında sarımtırak,eflatun turuncunun yanında mavimsi görünür
Sarı yeşilin yanında turuncuya çalar,mavi sarının yanında parlak bir mavi olarak görülür
Yeşil mavinin yanında sarımsı bir yeşil,mavi yeşilin yanında erguvanimsi görülür
Yeşil eflatunun yanında sarımtırak bir yeşil,eflatun yeşiln yanında kırmızımtırak görünür Mavi eflatunun yanında yeşilimsi bir hal alır,eflatun mavinin yanında erguvan renginde görünür
Renklerde Valör Dereceleri:
1-Sarı ve sarıya yaklaşan renkler(sarı,sarı turuncu,sarı yeşil)Bunlar yüksek valörlü renklerdir
2-Mavi,mavi eflatun,eflatun,kırmızı eflatun Bunlar alçak valörlü ve koyu renklerdir
3-Mavi yeşil,kırmızı,yeşil,koyu turuncu renklerde orta valörlü renklerdir
Hakim renk:Tabloda her rengin yanında,ötesinde berisinde bulunan renktir Tabloda hakim renk yoksa armoni de yoktur
Işık ve renk:Cezannede ışık turuncu gölge ise zıt rengi mavidir Turuncudan maviye olan renkler kırmızı,yeşil,sarı yolundan geçer Bu yollardan birini seçmek gerekir Renk düzeninde göze en yakın ve en çok ışıklı parça en sağlam görünen kırmızı ve turuncudur En uzak ve ışıksız ise mavi renkle gösterilir
Herhangi bir renge nötr renk kattığımızda o rengin tonlarını elde ederiz
Renk Perspektifi:

Bu tabloda en yakından değilde biraz daha uzaktan konu resmedilmiş Yakın,uzak ve en uzakta olarak 3 plan görülüyor
Cisimler gözden uzaklaştıkça hava tabakasının etkisiyle renkleri soluk olarak görülür Bu görünümün renkli çalışmalarda uygulanması bir derinlik duygusu da yaratır , tablolarda bu derinliği verebilmek için çizgi perspektifinin uygulanması yetmez,renk perspektifini de uygulamalıyız Cisimler uzaklaştıkça, beyaz ve mavi boyalar yardımıyla bu uzaklık hissi verilir
En yakında olan cisimler gerçek renkleri ile net biçimde görülürler Biraz daha uzaklaşınca renkler canlılığını kaybeder,netlik ,ayrıntılar azalır Daha uzakta cisimler soluklaşmaya,ayrıntılar iyice kaybolmaya başlar,leke şeklinde görülürler En son noktada biçimler hava tabakasının içinde silik olarak görülürler
Renklerin psikolojik etkileri

Kırmızı;Hareket,canlılık telkin eder Çok fazla kullanılması huzursuzluk yaratabilir Kırmızıyı siyahla karıştırıp koyulaştırmak kırmızının canlılık veren parıltısını söndürür İçine biraz zıt renginin katılması da parlaklığını azaltır

Turuncu:Yaşama sevincinin ve coşkunun rengidir

Sarı:Neşe,hareket veren uyarıcı bir renktir Bazı tonları hastalık etkisi verir Maviyle karışımı uyarıcı etkisini azaltır

Yeşil: Dinlendirici ve huzur verici bir renktir Gözü yormaz

Mavi:Sessizlik ve rahatlık telkin eder,hayal gücünü tetikler Siyaha yaklaştıkça bir hüzün yansıtır Sonsuz bir dinginlik hissi verir Açık tonları sınırsızlık ve sonsuzluk duygusu uyandırır

Mor:Hüzün ve içe kapanıklık hissi verir Açık tonu eflatun;hassaslığın,koyu mor ise yalnızlığın rengidir

Siyah:Ciddiyet ve ağırbaşlılık telkin eder Keder,ölüm,matem ve karanlığın rengidir

Beyaz:Saflık,temizlik,doğruluk ve güven telkin eder 

Zıt renkler armonisi ile yapılmış bu resimde sanatçı renklerin önemini kaybetmemesi için deseni ikinci plana atmıştır Renk perspektifi ve derinlik kaybolmuştur Dışa vurumcu ressamlar doğadan aldıkları izlenimi kendilerine göre anlatmışlar, Renkleri canlı ve parlak olarak kullanmışlardır
|