Prof. Dr. Sinsi
|
Yetmiş İki Millet Nedir ? Yetmiş İki Millet Anlamı Nedir ? Yetmiş İki Millet Hakkında
Yetmiş İki Millet
Sırrını Bizden Dinler
"Gözümde tütmede daim hayal-i Mevlâna Dilimde doğmada bedr-i celâl-i Mevlana "
Vak'anüvis Lütfi
Birisi âşıklık nedir diye sordu, dedim ki, benim gibi ol da anla "
MevlânaCelâleddin Rumî
Fuat OVAT
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
Asıl adı Muhammed�dir, lâkabı Celâleddin Büyüğümüz, efendimiz anlamına gelir Mevlâna sözü, Selçuklularda büyük bilginlere, şeyhlere hitap için kullanılır Sonraları Celâleddin Rumî için de kullanılır Mevlâna adı Öyle ki, Mevlâna deyince Celâleddin Rumî anlaşılır artık Hüdavendigâr, Hünkâr gibi unvanlarla da anılır
Tasavvufunun büyük temsilcilerindendir, aynı zamanda düşünür ve şairdir Kimi yazarlara göre daha önce doğduğu öne sürülse de, 1207�de Belh şehrinde doğmuş, 1273�te Konya�da ölmüştür Babası, Sultan�ül Ulema diye de anılan Muhammed Bahâeddin Veled, annesi ise Mümine hatundur
Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I Alâeddin, Bahâeddin Veled�e büyük saygı göstermiştir Bahaddin Veled ölünce, kadın, erkek, genç, yaşlı, kumandan, vezir, padişah; hemen herkes cenazede bulunmuştur Padişah bir hafta süreyle tahtına oturmamış, camilerde sofralar döşemiş, yoksul insanlara yemekler verdirmiştir
Babanın ölümü genç Mevlânâ�ya yükümlülük getirir Oluşan boşluğu doldurması istenir Ancak o, buna daha hazır değildir Gerekli birikime ulaşmadan bu hassas yükümlülüğün altına girmez Bu yüzden öncelikle tahsilini sürdürür, bilgisini artırır Ondan sonra halkı aydınlatmaya başlar
Ancak hâlâ tasavvufî konularda kendini yeterli bulmaz İlim vardır da belki aşk yeterince değildir İşte bu aşamada Tebrizli Şems ile tanışır Artık tutuşmaya zaten hazır olan ilâhî aşk mumu yanmaya hazırdır Coşkulu bir derviş olan Şems�e sadece bu mumu ateşlemek düşer
Artık,Konya�ya sığmayan�Her ne isen gel  � diye haykıran; insan sevgisini, İslâm hoşgörüsünü yedi iklim dört bucakla cömertçe paylaşan bir Mevlânâ vardır
Bu haykırışın ve bu paylaşmanın yüce heyecanı içinde ünlü Mesnevîsi kendiliğinden oluşur Kendiliğinden oluşur diyoruz çünkü o sadece ilk on sekiz beyti eliyle yazar Gerisini o söyler başkaları kaleme alır
Mesnevî�de neler yoktur ki  Kur�an�daki ayetlerle, hadislerle, büyük şairlerin şiirleriyle, Kelime ve Dimne adlı Hint hikâye kitabından alınmış parçalarla doludur Mesnevi Mevlâna bir konuşmasında, �Bizim Mesnevimiz Kur�an gibidir; bazısına hidayeti, doğru yolu gösterir; bazısını delâlete götürür Benim şiirim şiir değildir, ıklimdir Benim mizahlarım mizah değildir, talimdir � der
Mevlâna Mesnevî�nin yazılmasına büyük önem vermiştir Mevlâna söylemiş Hüsameddin yazmıştır �Dinle Ney�den kim hikâyet etmede/ Ayrılıklardan şikâyet etmede � diye başlayan Mesnevî altı cilttir, yaklaşık yirmi altı bin beyitten oluşur Türkiye�de ve başka ülkelerin kütüphanelerinde pek çok eski nüshalar bulunmaktadır, bunların bir kısmı süslü, altınla bezeli, resimlidir Yazmaların sayısı binleri aşmaktadır Mesnevî, tarihsel süreç içerisinde en çok basılan, okunan, elden ele dolaşan kitaplardan birisi olmuştur
Semerkant, Belh, Nişabur, Bağdat, Mekke, Medine, Şam, Halep, Malatya, Erzincan, Suşehri, Karaman, Konya Mevlâna�nın hayatındaki istasyonlardandır O, türlü iklimler, muhtelif şehirler, kasabalar görmüş, bir çok insanlarla görüşüp konuşma imkânını bulmuştur Bunların çoğunu kitaplarında anlatır, ister ki gördüklerinden, yaşadıklarından, anlattıklarından başka insanlar da faydalansın
Mevlâna, devrinin bütün bilginlerini iyi bilen, tanıyan biridir Kimilerinin sandığı gibi Mevlâna dinlerin dışına çıkmak isteyen bir düşünce adamı, filozof değildir Her irfan sahibi müslüman gibi Peygambere sonsuz saygı duyar, onun yakınlarına da hürmet besler
Eserlerinde kelime oyunları, anlaşılması güç çapraşık sözler bulunmaz Okuru kuşkuya düşürmez, çıkmazlara götürmez En güç meseleleri çocukların bile kolayca anlayacağı kurt, kuş, tilki, aslan, tavşan hikâyeleri arasında zevkle, ilgiyle okunan cümleler hâlinde gözler önüne serer
Bir gönül adamıdır: �Gönül senden razıysa ben de razıyım (  ) Bir gönülde gönül nuru olmadı mı o gönül gönül değildir �
Mevlâna�ya göre sözden öte bir dil ile şiir söylemek gerekir Bu dil gönül dilidir
Hayâ, terbiye, zekâ, feraset önemlidir Mevlâna�da Din, mezhep, ırk, renkten önce insana önem verir Peygamberlere özgü sabır, hoşgörüyle yaklaşır insanlara, herkese iyilik öğütler
�Gel, gel, ne olursan ol, gene gel/ (  ) Bizim dergâhımız ümitsizlik dergâhı değildir;/ Yüz kere tövbeni bozmuş olsan da gel �
Mevlâna için, �İyi zattır ama etrafındakiler avam, esnaf takımıdır � diyen olur Engin insan sevgisiyle karşılık verir o:
�Sanat kötü bir şey mi, sanatkâr olmak kabahat mı? Mansur, hallaç idi Velilerden camcı, dokumacı yok mu? Sanatkârı beğenmeyenler iyi olsalardı ben onlara mürit olurdum �
Evi yoktu Mevlâna�nın, kendi adıyla anılan medresede otururdu Padişahların, vezirlerin, zenginlerin yolladığı altınları reddederdi ya da ırmağa attırırdı Evinde ekşi yoğurtla ekmekten başka bir şeyin olmadığı günler olmuştur O buna üzülmemiş, tersine sevinmiş, �Evimiz peygamberin kutsal evine benzedi � demiştir
Farsça, Arapça�nın geçerli olduğu, hemen her edibin bu dillerde eserler verdiği o günlerde, şiirlerinde Türkçe sözlere yer veren, Türkçe mısralar söyleyen, Türkçe beyitler düzenleyen ilk şairlerden biri olan Mevlâna�nın, Mesnevinin yanı sıra başka eserleri de bulunmaktadır:
Divan-ı Kebir: Mevlâna�nın gazelleriyle rubâilerinden meydana gelmiştir
Rubâiler: Aşkla, sabırla, hoşgörüyle gerçeğe erişilebileceğini anlatır bunlarda Mevlâna
Fihi Ma Fih: Mevlâna�nın sohbet ortamlarında söylediği sözlerden oluşur Onun hayatına, zamanındaki olaylara, inançlara ayna tutması bakımından değer taşır
Mecalis-i Seb�a (Mevlâna�nın Yedi Öğüdü): Onun camilerde söylediği mev�izelerden oluşur
Mevlâna�nın Mektupları: Padişahlara, vezirlere, kadılara, hekimlere, ahilere yazılmış 150 dolayında mektup bulunmaktadır Bu mektuplar yoksulları, zulme uğrayanları, üst makamlardan birilerine tavsiye etmek, anlatmak için ya da birine öğüt vermek için yazılmıştır Kendi işi için yazılmış bir tek mektubu bile yoktur
Hayatı, erdemi, muhabbeti, evliyalığı, eserleri ile tüm zamanları, dünyanın hemen hemen her yanındaki insanları etkilemiştir Kitapları peş peşe yeni baskılar yapmış, dünya dillerine çevrilmiş, hakkında çok sayıda kitap yazılmış, konferanslar, sempozyumlar, anma törenleri düzenlenmiştir
Molla Cami�nin dediği gibi �Peygamber değildir fakat kitabı vardır � Ölümünün üzerinden 730 yıl geçti, ama o bizimle, yanımızda, yanı başımızda, konuşur bizimle hemen her yerde  
�Dünya bir dağa benzer Hayır olsun, şer olsun, ne dersen onu duyarsın dağdan Bir güzel söz söyledim, dağ çirkin cevap verdi sanırsan imkân yok buna Bülbül dağa karşı şakısın, çilesin de dağdan karga sesi gelsin; yahut insan seslensin de dağ eşek anırışıyla yankılansın; mümkün değil �
İnsan ilişkilerinin, iletişim kuramlarının temeli bu değil mi?  
İnsanları birliğe, beraberliğe çağırır Çatışmalara, savaşlara, yıkımlara karşıdır o ulu insan; sevgi, barış, dostluk, muhabbet, yardımlaşma, bir birinin farkında olma önemlidir onda:
�Yetmiş iki millet, sırrını bizden dinler;
Biz, bir perdede iki yüz milletin dertlerini söylüyoruz
yayim meb gov tr/dergiler/sayi46/ovat htm
|