İstanbul Semt İsimleri Nerden Geliyor

Istanbul semt isimleri nerden geliyor?

9 ayrı dil ve kültürde 33 farklı isimle anılan İstanbul'un eski semtleri de halk arasında veya tarih kitaplarında anlatılan ilginç olaylardan adlarını buldu

''Aksaray'' ın, Fatih Sultan Mehmet'in sadrazamı İshak Paşa'nın İç Anadolu Bölgesi'ndeki Aksaray'ı ele geçirdikten sonra o bölgede yaşayanları buraya gönderdiği ve semtin adının buradan geldiği, ''Ahırkapı''nın, Marmara Denizi'nin kıyısında yer alan ve padişah atlarının bulunduğu ''Has Ahır''ın 7 kapısından birisinin bu semtte bulunmasından kaynaklandığı biliniyor

''Aşiyan'' isminin, Tevfik Fikret'in burada bulunan ve Farsça'da ''kuş yuvası'' anlamına gelen ''Aşiyan'' adlı evinden, ''Bağlarbaşı''nın ise dönemin ünlü bağ ve bahçelerin burada yer alması nedeniyle bu adı aldığı belirtiliyor ''Bebek'' ile ilgili olarak anlatılan 2 rivayetten birinin, Fatih Sultan Mehmet'in bölgeyi koruması için gönderdiği bölükbaşının ''Bebek'' lakaplı olması, diğerinin ise ''padişahın semtteki bahçesinde gezerken yılan görüp korkan şehzadesine 'bebek' demesi ve bundan sonra bahçesinin 'Bebek Bahçesi' olarak anılması'' olduğu anlatılıyor

''Beşiktaş'' ismiyle ilgili anlatılan 2 rivayetten biri, semtin ismini Barbaros Hayrettin Paşa'nın gemilerini bağlamak için diktirdiği 5 taştan aldığı, diğeri de burada yaptırılan kiliseye Kudüs'ten getirtilen beşik taşından geldiği yönünde

''Beyazıt'' adının ise Sultan II Beyazıt'ın semtte kendi ismiyle anılan bir külliye yaptırmasından geldiği biliniyor

''BAKIRKÖY, ATATÜRK'ÜN ÖNERİSİ''


Diğer bazı semtlerle ilgili anlatılan olaylar da şöyle:

Ahırkapı: Topkapı Sarayının 'Has ahırlarının' burada bulunmasından dolayı semt bu adla anılır

Beyoğlu: Semt adını, İslamiyet'i kabul edip burada oturmaya başlayan Pontus prensinden veya 'Bey Oğlu' diye anılan Venedik prensinin burada oturmasından aldı

Bakırköy: Bizans döneminde ismi 'Makri Hori' olan semt, 14 yüzyılda Osmanlı topraklarına katıldıktan sonra 'Makriköy' olarak anılmaya başlandı Cumhuriyet'in kurulmasının ardından Türkiye sınırları içerisinde kalan yabancı kökenli isimlerin değiştirilmesi sırasında Atatürk'ün isteğiyle semt, Bakırköy adını aldı

Bahçelievler: 1930'larda, Fikret Yüzatlı, yüzölçümü 500 dönüm olan incirli Çiftliği'nin sahibiydi 0 dönemde Fikret Yüzatlı'nın bir arkadaşı olan Ali Galip Ersel ismindeki emlakçının bu çiftliği satılığa çıkarmasıyla birlikte Bahçelievler'in kuruluş hikayesi başladı

Bağcılar: İlçe, Osmanlı döneminde Rum ahalinin yaşadığı Mahmutbey Nahiyesi'nin köylerinden biridir Zamanla bu köylerden biri olan Çıfıtburgaz'ın adı Bağcılar olarak değiştirilir

Beykoz: Tarihi gelişimi MÖ 7OO'lü yıllara dayanıyor Bu tarihte bölgeye deniz yolu ile gelen Traklar, Bebrik adıyla bir devlet kurmuşlar Köy kısa zamanda gelişmiş ve Kral Amikos bu köye kendi adını vermiş 1402 yıllarında Yıldırım Beyazıt tarafından Osmanlı imparatorluğu topraklarına katılınca adı Amikos'tan Beykoz'a dönüşmüş

Çatladıkapı: Bizans döneminde yapılan surların 'Sidera' adlı kapısı, 12'de yaşanan depremde çatlayınca, hem semt, hem de kapı bu isimle anılmaya başlandı

Çemberlitaş: Bizans'ın en önemli meydanlarından Constantinus Forumu'nun büyük sütunlarından birisi olan Çemberlitaş, bulunduğu bu semte adını verdi

Eminönü: Galata Köprüsünün Eminönü tarafında Fatih Sultan Mehmed döneminden beri gümrük eminliği binası bulunmakta idi Halk arasında 'Eminlik önü' denilen semt günümüzde Eminönü olarak adlandırılmaktadır

Eyüp: İstanbul' un fethinden sonra ilk yapılan camilerden birisi olan ve Banisi Fatih Sultan Mehmed olan cami ve külliyenin adını taşıyor

Fatih: Bu semt adını İstanbul'u fetheden Fatih Sultan Mehmed'in kendi adına yaptırmış olduğu cami ve külliyesinden alıyor

Feriköy: Sultan Abdülmecit ve Abdülaziz dönemlerinde yaşayan 'Madam Feri'ye bölge toprakları bağışlandı ve semtin ismi bu şekilde oluştu

Galata: 'Gala' kelimesi Rumca'da 'süt' anlamı taşıyor ve semtteki süthanelere gönderme yapılarak 'Galata' ismi türetildi Diğer bir anlatıya göre de bu isim, İtalyanca'da 'denize inen yol' anlamına gelen 'galata' kelimesinden geldi

Kadıköy: Sur şehrinden gelen Fenikeliler (Tyrienler) bir şehir kurmuş, buraya 'Yenişehir' anlamına gelen Chalkedon demişlerdir Daha sonraki yıllarda İstanbul Türkler tarafından zaptedilmiş ve Kadıköy, Fatih'in ilk kadısı olan Hıdır Bey'e makam ödeneği karşılığı verilmiştir Eski adı Kadıköy olarak söylenip, günümüze kadar gelmiştir

Karaköy: Bizans Devrinde Hasköy ve Karaköy arasındaki bölgede Karai Museviler oturmaktaydılar Semt Osmanlı Döneminde de Karailerin oturduğu semt manasında Karaköy olarak bilinmektedir

Kağıthane: Fatih Sultan Mehmed devrinde kağıt imal edilen imalathanelerden dolayı semt adını almıştır

Kalamış: Eski yunanca 'sazlık ve kamışlık' yer manasında 'Kalamış' kelimesinden türetilmiş

Samatya: Bizans Devrinde bu bölge kumluk arazi ve yer manasında 'Pshamatos-Psmathia' olarak biliniyordu Söylene söylene Samatya oldu

Sarıyer: ilçenin ismi sırasıyla Simas'tan Skletrinas'a, daha sonra Mezarburnu, Altın Yar, Sarı Lira Yer ve Sarıyar'a, son olarak da Sarıyer'e dönüştü Sarıyar isminin altın ve bakır çıkarılan maden mahallesi ile şifa suyu arasındaki yarlardan geldiği biliniyor

Silivri: Yoğurdu bile neredeyse tarihe karışacak semtin filmlere konu olacak köklü bir geçmişi var Antik çağdaki ismi Selymbria veya Selybria

Şile: Yunanca bir kelime olan 'Şile' nin anlamı yaban çiçeği Şile adını bir bitki türü olan 'mercanköşk' ten alır

Şişli: Şiş yapımıyla uğraşan ve Şişçiler diye anılan bir ailenin burada konağı olduğu ve 'Şişçiler Konağı'nın zamanla 'Şişliler Konağı' haline gelmesiyle semtin adının Şişli kaldığı rivayet edilmektedir

Pendik: Semtin Bizans dönemindeki ismi 'her tarafı surlarla çevrili' anlamına gelen Pantikion ya da Pentikion'du Bilinen en eski adı Pantikapion ve Pantikapeum, Roma dönemindeki ismi ise Panticio, Pantecio, Panticia Duvar anlamına gelen Pendik kelimesinin de bu eski isimlerden doğduğu sanılıyor Bazı kaynaklara göre de Pendik 'beş burun' anlamını taşıyor Ural dağlarından gelip bu bölgeye yerleşenlerin Farsça beş köy anlamında 'Penchdeh' ismini kullandığı söyleniyor

Taksim: Kelime anlamı 'dağıtım' olan Taksim adının, Osmanlı döneminde suyun halka dağıtıldığı yer olmasından kaynaklandı

Teşvikiye: İsmin, Sultan Abdülmecit'in, bölgede yeni bir mahalle kurulması için teşvikte bulunmasından geldiği ve bu durum, Rumeli ile Valikonağı caddelerinin kesiştiği noktada bulunan bir taş kitabede de belgelendi

Tophane: İstanbul'un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmed bu bölgeye büyük bir tophane inşa ettirmişti Osmanlı döneminde topların döküldüğü bu bina halen mevcuttur

Ümraniye: Semtin ilk adı 'Yalnız Selvi' Tarihi kaynaklara göre Ümraniye'ye ilk yerleşenler Frigya'lılar Çam ağacını kutsal kabul eden Frigyalılar küçük ve Büyük Çamlıca' dan başlayarak Alemdağ ve Kayış Dağı'na kadar bütün araziyi çam ormanlarıyla donatmışlar Arapça kökenli Ümran sözcüğünden gelen Ümraniye'nin anlamı kalkınmış, gelişmiş, bayındır yer demek

Üsküdar: MÖ 7 yy 'da bir Grek kolonisi olarak kurulan Halkedon'un (Kadıköy) iskelesi ve tersaneleri, bugünkü Üsküdar'ın yerleştiği alanda bulunur ve buraya Hrisopolis (Altın Şehir) denirdi Yörenin bu adla anılması çeşitli biçimlerde yorumlanıyor Pers işgali sırasında Anadolu Yarımadası'ndaki kavimlerden ve halktan vergi olarak toplanan altınlar buradaki hazinelerde saklandığı için yöreye bu adın yakıştırıldığı söyleniyor Bir başka yoruma göre de Agamemnon'un oğlu Krizes kaçarak Anadolu'ya gelmiş ve Üsküdar'da öldüğü için şehir onun adıyla anılmış Kimileri de, günbatımında evleri karşı yakadan yaldızlı gibi göründüğü için Üsküdar'a Altın Şehir adının verildiğini söylemektedir Üsküdar adıysa, kimi kaynaklara göre Farsça 'ulak' anlamına gelen 'Eskudari' den türemiştir

Veliefendi: Şeyhülislam Veli Efendi'nin sahibi olduğu topraklar üzerine kurulan hipodrom, semte de Veliefendi ismini verdi


KENTİN 33 İSMİ

Çeşitli dil ve medeniyetlerde farklı şekillerde adlandırılan İstanbul, Grekçe'de ''Vizantion'', Latince'de ''Bizantium, Antoninya, Alma Roma, Nova Roma'', Rumca'da ''Konstantinopolis, Istinpolin, Megali Polis, Kalipolis'', Slavca'da ''Çargrad, Konstantingrad'', Vikingce'de ''Miklagord'', Ermenice'de ''Vizant, Stimbol, Esdambol, Eskomboli'', Arapça'da ''Bizantiya, el-Mahsura, Kustantina el-uzma'', Selçuklular'da ''Konstantiniyye, Mahrusa-i Konstantiniyye, Stambul'' ve Osmanlıca'da ''Dersaadet, Deraliyye, Mahrusa-i Saltanat, Istanbul, Islambol, Darü's-saltanat-ı Aliyye, Asitane-i Aliyye, Darü'l-Hilafetü'l Aliye, Payitaht-ı Saltanat, Dergah-ı Mualla, Südde-i Saadet'' gibi bilinen farklı 33 isme sahip