İlısu Barajı Ve Hidroelektrik Santrali Hakkında Bilgi

Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali

Amaç Elektrik Üretimi
Nehir Dicle
Başlangıç-bitiş tarihi 5 Ağustos, 2006
Gövde dolgu tipi Kaya
Yükseklik 13800
Göl hacmi 11000 hm3
Göl alanı 526,82 km2



2013 yılında hizmete alınması planlanan proje, kurulu güç ve yıllık enerji üretim kapasitesi bakımından da, Atatürk Barajı, Karakaya Barajı ve Keban Barajı'ndan sonra 4'üncü büyük HES olma özelliğini kazanacak
Ilısu Barajı; Mardin ve Şırnak İl sınırları arasında Dargeçit ilçesinin 15 Km doğusunda, Dicle Nehri üzerinde yer alacak Ilısu Barajı kil çekirdekli kaya dolgu tipinde olup temelden yüksekliği 138 m olacak Barajın maksimum su kotu 526,82 metre, toplam gövde hacmi 44 milyon metreküp, rezervuar hacmi ise 11 milyar metreküp olacak Barajın kurulu gücü 1200 MW olup üreteceği toplam enerji 3,833 milyar KWh’tır Ilısu Barajı ile üretilecek olan elektrik enerjisi, şu an ülkemizde hidroelektrik santralleri vasıtasıyla üretilecek olan enerjinin %10’unu oluşturacak
Bu enerji üretiminin yanı sıra Ilısu Barajında regüle edilen ve daha sonra inşa edilecek Cizre Barajına bırakılacak sularla Nusaybin, Cizre, İdil, Silopi ovalarında toplam 121 bin hektar alanın modern sulama teknikleriyle sulanması da mümkün olacak

Ilısu Projesi’nin Tarihçesi ve Tanımı

Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi (Ilısu Projesi), 1954 yılında Dicle Nehri’nin toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesine ilişkin çalışmalar doğrultusunda, DSİ tarafından başlatılmıştır

Ilısu Barajı; Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Suriye sınırına yaklaşık 45 km mesafede, Dicle Nehri üzerinde inşa edilecek olup, tamamlandığında 1 200 MW kurulu güç ile yılda ortalama 3 833 GWh enerji üretecektir

Tesis işletmeye alındığında; gövde hacmi açısından Türkiye’nin 2 kurulu güç bakımından da 4 büyük barajı olacaktır

Bilirkişi Raporları

Kredi ajanslarının oluşturduğu bilirkişlerden oluşan uluslararası heyetin hazırladığı raporda şu eksikliklerin altı çizilmiştir[2]:

• Projede yeterli sayıda uzman yok
• Proje kapsamında Batman'da yapılması düşünülen tesis faaliyete geçtiğinde Dicle'yi kirletecek
• Karasal ve su ekosistemlerinde biyoçeşitlilik araştırmaları yapılmamış
• Kamulaştırma konusunda sorunlar var
• Ev tazminatları düşük ve uluslararası standartlara aykırı
• Tarihi eserlerle ilgili çalışmalar yetersiz

Projeye kredi vermeyi planlayan Almanya, İsviçre ve Avusturyalı dış kredi kuruluşları Türkiye'nin taahütlerini yerine getirememesi sonucu 7 Temmuz 2009 tarihi itibariyle desteklerini çekmişlerdir

1999–2001 yılları arasında yaptırılan ÇED Raporu; 2872 sayılı Çevre Kanunu, Dünya Bankası ve IFC kriterleri doğrultusunda HCE firması tarafından güncellenmiş ve hem DSİ hem de yatırımcı kredi kuruluşları tarafından onaylanmıştır Buna karşılık, yatırımcı kuruluşların görevlendirdikleri bilirkişiler proje ile ilgili ciddi sorunlar tespit etmiş, bu sorunlar, verilen sürenin sonunda giderilmediği için de projeden çekilmişlerdir

Ilısu Projesi’nin maksimum su kotundan etkilenmeyen Hasankeyf Yukarı Şehir Alanı’nda yer alan kültürel varlıklar, bu bölgenin geliştirilmesiyle birlikte bir “Arkeolojik Park ve Açık Hava Müzesi”nde yeniden hayat bulmaya devam edecektir Suyun altında kalacak kültürel varlıklar dolayısıyla bölgenin türizm gelirlerinde önemli bir düşüş beklenmektedir

Her yıl için %15’lik yüzey çalışması ve %15’lik kazı ve taşımanın yapılacağı kabul edilmektedir Bu kabule göre yüzey çalışmaları, kazılar ve taşımalar için ayrılan tahmini bütçe 53000000 ABD doları olarak belirlenmiştir

Ilısu Projesi Bünyesinde Çevresel Etkileri

Projenin çevresel sonuçları arasında şunlar vardır:

• Soyu tükenen hayvanları besin ve habitatlarının yok edilmesi
• Kitlesel balık ölümleri
• Çökelme ve ötrofikasyon
• Su kalitesinde ciddi düşüş
• Su kaynaklı çatışmalarda artış (özellikle Türkiye ile komşu devletler arasında)
• Göletlerde biriken suyun yumuşatıcı etkisinden dolayı iklimde yumuşama ve doğal yaşamda canlanma

Hasankeyf Kültür Varlıklarının Korunması ve Kurtarılması

10 000 yılı aşkın bir tarihi geçmişe sahip olan Hasankeyf’teki kültürel varlıkların yok edilmesine neden olacak baraj, Anayasaya ve Uluslararası Kültür Sözleşmesi’ne aykırıdır Buna rağmen, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ve Ilısu Konsorsiyumu koordinasyonunda hazırlanan, Hasankeyf Master Rehber Projeleri Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi makamları tarafından onaylanmıştır

Ilısu Projesi’nin maksimum su kotundan etkilenmeyen Hasankeyf Yukarı Şehir Alanı’nda yer alan kültürel varlıklar, bu bölgenin geliştirilmesiyle birlikte bir “Arkeolojik Park ve Açık Hava Müzesi”nde yeniden hayat bulmaya devam edecektir

Ilısu Baraj Gölü altında kalacak olan bütün kültürel varlıklar ve yerleri YYEP çalışmaları çerçevesinde belirlenmeye çalışılmıştır Bu kültürel varlıkların Ilısu Barajı altında kalmadan taşınacağı gibi olanaksız bir şey iddia edilerek projenin etkisi göz ardı edilmeye çalışılmaktadır

Her yıl için %15’lik yüzey çalışması ve %15’lik kazı ve taşımanın yapılacağı kabul edilmektedir Bu kabule göre yüzey çalışmaları, kazılar ve taşımalar için ayrılan tahmini bütçe 53000000 ABD doları olarak belirlenmiştir

Kaynak: wikipediaorg