Yazı Köyü Hakkında Bilgi Divriği Sivas |
08-13-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Yazı Köyü Hakkında Bilgi Divriği SivasSivas İli Köyleri - Yazı Köyü Divriği - Yazı Köyü Hakkında Bilgiler - Yazı Köyü Resimleri Bilgiler Nüfus 43 (2000) Koordinatlar Posta Kodu 58300 Alan Kodu 0346 Yönetim Coğrafi Bölge İç Anadolu Bölgesi İl Sivas İlçe Divriği Yazı, Sivas ilinin Divriği ilçesine bağlı bir köydür Tarihi Köyün adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında bilgi yoktur Kültür Yerel ağızda bazı ifadeler ve karşılıkları: Ağıl : Davar barınağı Aha : işte Ahbun : Hayvan gübresi Ahlat : Dağ armudu Akdarma : Tarlayı birinci ve ikinci defa sürme Alaca : Uzun tahta parçalarla yapılan bahçe kapısı Alaf : Hayvanlara verilen besin maddesi,ot Alıç : Sonbaharda yetişen sarı veya turuncu renkte,bol çekirdekli yabani bir meyve Argaç : Halı-kilim dokumada aradan geçirilen iplik Arıstah : Eski köy evlerinde tavanda bulunan ağaç gövdesi Ark : Bağ,bahçe sulamak için açılan küçük su kanalı Asvap : Giysi,çamaşır Ayıtlamak : Seçmek,temizlemek Azık : Tarlaya ,bahçeye çalışmaya giderken orada yenmek üzere yanına alınan yiyecek Bakraç : Bakırdan yapılmış,yoğurt,süt kabı Bayahtan : Biraz önce Bellilik : İşaret,iz Bıldır : Geçen yıl Bıtırak : Tarlalarda insanın ayaklarına yapışan dikenli ot Bibi : Hala Burma : Bükülmüş yonca bağı Buymak : Üşümek Cecim : Yün iplikle elde dokunmuş kilim Cekkil : İki ucundaki metal çengellere helke takılarak su taşımakta kullanılan omuzda tutulan tahta alet Cıdırlı : Huysuz,sorun çıkaran,sorunlu Cılga : Keçi yolu,patika Cığız : Çabuk vazgeçen,dönek,sözünde durmayan Cınıvızın gününden kalma : Çok eski Çağıldak : Hayvanların kuyruk veya karın bölgelerine yapışan yuvarlak, sert dışkı Çaput : Bez parçası Çebiş : 1 yaşındaki keçi yavrusu,sağılmaya veya yavru yapmaya aday keçi yavrusu Çıngı : Kıvılcım Çiçi : Eşleri müsayip olan kadınların birbirine göre durumu Çiğit : Meyve çekirdeği Çimmek : Yıkanmak Çir : Kayısı,erik kurusu Çoluh : Büyükbaş hayvanları musura bağlamak için kullanılan ahşap,U şeklindeki boyunduruk Çunmak : Başkasına imrenmek Dekmik : Tekme Demin : Biraz önce Eğiş : Ekmek pişirirken,tandırdan ekmeği çekmeye yarayan uzun metal çubuk Eşir : Oğlak derisinden yapılan ve içine ayran konulan tulum Evlek : Eskiden 250m2 alan ölçüsünü belirtmek için kullanılan ifade Ferik : 1 yaşındaki horoz , keklik yavrusu Fışkı : Hayvan pisliği Firimek : Islak çamaşırların biraz kuruyup nemli olma hali Firovn : Şeytan,işini bilir,fesat Garık : Sebze ekilmesi için hazırlanan küçük bahçe parçası Gavar : Tarlaya veya bahçeye bağlanan suyun başlangıç yeri Gaybet : Arkasından konuşmak Gejgere : İki kişi tarafından ahırdan gübre taşınan , tahtadan yapılmış aygıt Gelmacı : Yenge Gımşıtmak : Hafifçe hareket ettirmek,yerinden oynatmak Gidik : Keçi yavrusu Goya : Güya Göğ : Sebze ve meyvelerin henüz olgunlaşmamış,yeşil hali Helke : Çeşmeden su getirmeye yarayan bakırdan yapılmış içi kalaylı su kabı Hınik : Sümük Hırhırçik : İşe yaramaz -çok eski giysi,kumaş parçası Holos : İlkbaharda kırlarda yetişen,yabani ot Horum : Yonca,korunga gibi otların demeti Işıma : Güneşin doğması İbicek : Kura İşmar : Göz kırpmak,işaret etmek Kahan : Bostanda yetişen bitkilerin ilk çapalanması,yaban otlarının ayıklanması Kancık : Dişi köpek ve eşek Karış : Beddua Kavil : İki kişi arasında verilen söz Kavurga : Buğdayın kavrulmasıyla elde edilmiş yemiş Kavut : Sokkuda ezilip, kurutulmuş armut Keçeleşmek : Vücudun bir bölümünün uyuşması,karıncalanması Kefleme : Tehdit etme Kem : Buğdayın patoza atılmadan önce deste halinde bağlanmasına verilen ad Kepenek : Kelebek Kırkma : Davarların yününü keserek traş etmek Kırtik: Sabunun ufalmış parçası Kidim : Dağ yüzündeki taşların çıkıntılı yerleri Kirkit : Halı,kilim dokumada kullanılan ,argacı sıkıştırmaya yarayan alet Kitmık : Köceğin küçüğü Kömbe : Un,tuz,yağ ve suyun yoğrulup pişirilmesiyle yapılan bir tür börek Kördüllemek: Bir konuda yeteneğini kaybedip körelmek Kössöğ : Ocaktaki odunun yanmış yarısı Kulunç : Sırt Kunnacı : Gebe hayvan Kuz : Gölgede kalan yan Küflet : Ev halkı,aile Kürük : At,eşek yavrusu Kürün : Hayvanların içinden su içtiği yalak Küşne: Kara burçak Loğ : Toprak damlı evlerde yağmurun eve akmasını önlemek için yapılan ,ağır silindir şeklinde taş Lüküs : Gazla yanan ,yüksek derecede ışık veren lamba Malamat : Berbat,rezil Mayıs : Koyun ve sığır pisliği Musur : Hayvan yemliği Mücürük : Yorulmuş Okuntu : Eskiden insanlara sabun,üzüm-leblebi vbşeyler vererek düğünlere davet etme Öksemek : Özlemek Öllük : Bebeklerin altına konulan çok ince killi toprak Pahıl : Alçak,fesat,başkasının iyiliğini istemeyen,çekemeyen,kıskanç Peğ : Yıkık yapı Pejmurde : Dağınık Pırtik : Parça Pingel : Tavukların belli bir yere yumurtlaması için konan yumurta Peş : Etek,üç peş(üç etek) Pür : Yaprak Pürçekli : Havuç Pürpürüm : Semizotu Rapat : Ekmek pişirirken, tandıra hamuru yapıştırmaya yarayan,üzeri minderli tahta alet Sadır : Fide Savuşmak : Geçmek,geçip gitmek Seki : Yüksekçe oturmalık Sokku : Yarma,bulgur yapılacak buğdayı , içinde tokmakla döğerek hazırlamakta kullanılan derin ,kazan şeklinde taş Süğük : Dam başı Sürgüç : Bulaşık bezi Şelek : Sırtta taşınan yük Şirden : Davar kursağı Şirnemek : Şımarmak Şişek : Altı ayla bir yaş arasındaki dişi koyun Tataba : Kadın hizmetçi Tatak : Pasak,kir,bulaşık Tavatır : Çok Tay : Eş iki taneden biri Temek : Gübre atılan pencere Tike : Genelde bir parça et anlamında kullanılan kelime Tingi düşük olmak : Durgunluk Tuman : Don(Giyecek) Tump : İki tarla arasındaki sınır çizgisi Türük : Çanta Uruplağ : Ölçü birimi (1 teneke ) Utmak : Kumarda vb oyunlarda kazanmak Yarpuz : Nane Yülümek : Saç,sakalı kesmek,traş etmek Zebil : Bol bol bulunan,çok Zırza : Kapı kilidi Zibil : Çöp,atık Zifir : Yağlı bulaşık II BÖLÜM Ağartı : Ayran, süt gibi içeceklerin tümü Alaçıh : Yazın bağ, bahçe, bostan veya tarla kenarına kurulan ilkel kulübe Arsıhmah : Utanmak Ayar : Densiz, kendini bilmez, hal ve hareketleri uygun olmayan kişi Bazı : Halı dokuma tezgahında bulunan, aralarına dokuma ipi geçirilen ağaç silindir Carı : Atik, çabuk hareket eden Çor : Hastalık Dummah : Suyun içine dalmak Evcuman : Evine düşkün kişi, tutumlu Evhan : 1 Bünyesi zayıf kişi 2 Kalitesiz, kolayca zarar görebilecek, eğreti yapılmış eşya,mal Fenikmek : Nefes nefese kalmak, iyice yorulmak Fiske : Koni biçiminde camsız aydınlatma aracı Galın : Başlık parası Gatıh : Ayran Geçe : Taraf Garşı geçe Karşı taraf Gırhlıh : Keçi ve koyunların yününü kesmeye yarayan iri makas Gırhmah : Keçi ve koyunların yününün kesilmesi Göze : Oluksuz küçük su kaynağı Hacat : Alet, edevat Hezan : Toprak damlarda yük taşıyıcı ağaç kolon Hozan : Ekeneği biçilmiş tarla İnevu : İçine uğra konulan, deriden yapılma torba Keyfeni : Giralın denetimi ve evin yemek sorumluluğu olan hanım Kirtikli : Kenarı girintili çıkıntılı olan şey Kis : Kepek Senin saçında kis var Mınık : Köpek yavrusu Mitil : Kaplanmamış yorgan Nehas : Niye, neden Salıhcı : Gelin evine giden düğün habercisi Süve : Kapı kasası Şaplah : Avuç içi ile vurulan tokat Uğra : Ekmek yapılırken, hamurun açılması için yanına konulan un Uğrah : 1 Çok uğranılan yer 2 Felçli kişi Yarmak : Çalmak, hırsızlık yapmak Yavunmak : Yalvarmak Yeğlik : Hafif Yörep : Bayır, eğimli yer Mutfağı YEMEKLER: Sivas Yemekleri Sivas mutfağı tarım ürünlerine dayanmaktadır Harman sonunda (sonbahar) kışlık yiyecek hazırlıkları başlar Un öğütme, bulgur dövme, çekme, erişte, kadayıf, salça yapımı, sebze kurutma, etlik kesimi bunların başlıcalarıdır Yemekleri daha çok unlulara dayanmaktadır Keş, peskütan, çökelek ve süt ürünlerinden hazırlanan yiyeceklerdendir Genellikle kırsal kesimlerde yazları ayranlıpancarlı çorba, madımak, evelik, düğücek aşı gibi yemekler yapılır Kışları ise tırhıt, sübüra, kelecoş, tarhana, içli köfte, hingel gibi hamurlu yemekler yenmektedir Kentte sebze yemekleri de yapılmaktadır Sivas kebabıyla da ünlüdür Tandırda kül çöreği, fotla, patates ya da peynirle yapılan kömbe, kete, lavaş yörede yaygın olarak yapılan ekmek çeşitlerindendir BAL HELVASI Unun tereyağda kıvamınca kavrulmasından sonra (Un fazla kavrulur, rengi koyulaşırsa helvaya geçmiş derler) az sulu veya sütlü süzme bal katılarak helva hazırlanır Hatta tepsiye alınan bu helvalar üzerine ayrıca petekli bal (dalak balı) konulup yenilir BULGUR - (YUVARLAK KÖFTE) 2 adet sogan rendelenir; tuz, biber, 1 kg çekilmis kiyma, 1/2 lt ölçek dolusu ince bulgur, bir çay bardağı su hepsi bir hamur halinde iyice yoğurulur El içinde bilye büyüklüğünde köftecikler yuvarlatılır Arzu edilirse köfte az miktarda kızgın yağda pembeleşinceye kadar döndürülür 1-2 lt kaynar suya bir kaşık salça atılır Köfte yarı pişmiş vaziyette iken bir çay bardağı pirinç salınır Bir çorba kaşığı kızdırılmış sade yağına bir tatlı kaşığı kuru nane karıştırılarak pişer üzerine dökülür Arzu edilirse limon da sıkılabilir ÇİRLİ ET (SİVAS) MALZEME: Kuru kayısı 600 gr Su 5 su bardağı Katı yağ 2 çorba kaşığı Tuz Kuşbaşı kuzu eti 1 kg YAPILIŞI: Kayısıları ılık suda 1 saat bekleterek yumuşamalarını sağlayın Yağı bir tencerede eritin Yağ kızınca etleri, verdikleri suyu çekinceye kadar içinde kavurun Suyu ve tuzu katıp bir taşım kaynatın Orta ateşte, suyun çoğunu çekinceye kadar yaklaşık 30 dakika pişirin Kayısıları, suyunu süzüp et tenceresine aktarın 5 dakika daha pişirerek tencereyi ateşten alın ve sıcak servis yapın Hurma Tatlısı MALZEME: Margarin Yarım paket Tereyağı 1 çorba kaşığı Karbonat 1 çay kaşığı Su 1 fincan Un 3 su bardağı Yarım limonun suyu Şeker 3 su bardağı Limon suyu 1/4 Su 3,5 su bardağı YAPILIŞI: Orta boy bir tencerede 125 gr margarin ve 1 çorba kaşığı tereyağını eritin İçine unu ilave edin Karbonat, limon suyu ve 1 fincan suyu da ekleyin Daha sonra tüm malzemeleri elinizle veya tahta bir kaşıkla yoğurarak birbirine karıştırın Malzemeler iyice yumuşayıp, kulak memesi yumuşaklığnda bir hamur haline gelince, içinden kaşıkla ceviz büyüklüğünde parçalar alıp, elinizle yuvarlayın Yassı köfte biçimi verin Yağlanmış bir fırın tepsisine hazırladığınız tatlıları yan yana dizin Orta dereceli fırındas 45 dakika veya tatlılar altın sarısı renk alana dek pişirin Bu arada şerbet için gereken su ve şekeri bir tencereye alın Kaynamaya başladıktan birkaç dakika sonra limonu sıkıp, tencereyi ocaktan alın Şerbeti tatlının üzerine dökün Bir süre bekletin Tatlı şerbeti iyice emdikten sonra servis yapın KARIN YAHNİSİ YAPILIŞI: Haşlanmış işkembe (karın) küçük küçük doğranır dörde bölünmüş kuru soğanlar yağ ile beraber bir tencereye konulup kızartılır Doğranmış ve haşlanmış işkembeler ayrı yerde haşlanmış nohutlara salça ilave edilip tuzu da konduktan sonra tekrar pişirilir Aynı şekilde ciğerle de yahni yapılır KAVURMA HELLESİ MALZEME: Un 500 gr Biber Katıyağ 3 çorba kaşığı Tuz YAPILIŞI: Yağ iyice kızdırılır Un, yağ içerisinde açık pembe renk alıncaya kadar döndürülür 1-2 kaynamakta olan suya kavrulan un, tuz, biber ilavesiyle atılır ve 20-30 dakika kaynatılarak indirilir Hafif hasta yemeği de olmaktadır Aynı çorba kıyma atılarak da yapılır Limon sıkılır ve un çorbası ismini alır LAHANA MUSAKKASI MALZEME: Beyaz lahana 1 adet Pirinç 1/2 su bardağı Kuru soğan 3 adet Biber Kıyma 200 gr Tuz Salça 3 çorba kaşığı YAPILIŞI: Lahana haşlanmayıp ıspanak gibi kıyılır ve bol soğanlı kıymalı salçalı sokarıç, biraz da pirinç ilave edilerek tuz, biber atılır, pişirilir Pirinç olmadığı taktirde bulgur da aynı vazifeyi yapar PATATES ÇORBASI MALZEME: Patates 250 gr Bulgur veya pirinç 1 su bardağı Kıyma-kavurma 100 gr Margarin 1 çorba kaşığı Soğan (rendelenmiş) 1 baş Nane 1 tatlı kaşığı Tuz 1 tatlı kaşığı Biber 1 tatlı kaşığı YAPILIŞI: 250 gr patates, 1cm 3 şekilde doğranır Kıymalı, soğanlı sokarıçla 1-2 litre suya dökülür Tuz biber ekilir 1 kase dolusu bulgur veya pirinçle pişirilir Bu da yine kemikli kavurma veya kuşbaşı etle yapılır Çorba ateşten indirildikten sonra 1 çorba kaşığı sıvı yağ kızdırılır, 1 tatlı kaşığı kuru nane ilave edilerek üzerine dökülür SAC KEBABI YAPILIŞI: Kemiksiz (kuşbaşı) koyun eti, yağı ve tuzu ile (et yağlı ise yağa ayrıca lüzum kalmayabilir), altında ateş yanan bir sac üzerine konup, karıştırılmak suretiyle kızartılır Doğranmış patlıcan ve yeşil biberler de ilave edilip tekrar karıştırılır, sebzeler kızarınca dilimlenmiş domatesler konup ateşte biraz daha çevrilir Sebzenin bol olduğu yaz günlerinde Çermikler, Paşa fabrikası, Tekke önü gibi mesirelere gidilince yapılan bir piknik yemeğidir Evler de yapılabilir Pişirmek için kullanılan sac, sac kebabı yapılanları biraz daha ufak (çevicek) tır ŞALGAM ÇORBASI MALZEME: İri şalgam 5-6 baş Bulgur veya pirinç 1 kase Tereyağı-margarin 2 çorba kaşığı Kıyma 100 gr Kuru soğan 2 adet YAPILIŞI: İri şalgamdan 5-6 baş alınır, iri göz rendeden geçirilir İstenirse tuzla ovularak (kekre) acı suyu giderilir 1-2 çorba kaşığı saya yağı, 1-2 baş doğranmış soğan sokarıcı yapılır Arzuya göre kıyma, kuşbaşı et, kemikli kavurma hangisi varsa 1-2 litre kaynayan suya sokarıçla birlikte 1 kase dolusu bulgur veya pirinç, et hepsi bir arada kaynatılır Bulgur pişmek üzere iken rendelenmiş şalgamlar atılır O da pişince ateşten indirilir TARHANA ÇORBASI MALZEME: Tarhana 1,5 su bardağı Kuşbaşı et Yarım kg Kara nohut 1 su bardağı Çelem Yarım kg Ispanak Yarım kg Tereyağı 1 çorba kaşığı Kuru nane 1 çorba kaşığı Et suyu YAPILIŞI: Tarhana ve nohut akşamdan ıslatılır Bol et suyunun içine atılarak pişmeye bırakılır Diğer tarafta kuşbaşı etler tereyağında iyice kavrulur Pişmekte olan çorbaya çelem, ıspanak ve kavrulmuş etler ilave edilir İyice pişirilir Çorba piştikten sonra üzerine tereyağında yakılan nane dökülerek servis yapılır Coğrafya Sivas iline 204 km, Divriği ilçesine 22 km uzaklıktadır İklim Köyün iklimi, karasal iklimi etki alanı içerisindedir Nüfus Yıllara göre köy nüfus verileri 2007 2000 43 1997 44 Ekonomi Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır Muhtarlık Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır Seçildikleri yıllara göre köy muhtarları: 2004 - Yusuf Kösedağı 1999 - 1994 - 1989 - 1984 - Altyapı bilgileri Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamaktadır Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır Kaynak : Vikipedi, özgür ansiklopedi Kaynak : Yerel Net Köyünüze Ait Bilgi ve Resimleri Bu Konu Altında Paylaşabilirsiniz |
|