Futhark Alfabesinin Gizemi

FUTHARK ALFABESİNİN GİZEMİ









Kylver Kayası
Stanga Gotland İsveç Mojbro Kayası
Uppland İsveç Istaby Kayası
Blekinge İsveç

"Futhark " alfabesi MS 3 yüzyıl ile 17 yüzyıl arasında , Kuzey Avrupa Germen halkları arasında (İsveç, Norveç, Danimarka) kullanılan bir alfabedirYoğunluğu İsveç ve Norveç'de olmak üzere Avrupa da 3500 kaya yazıtının, bu alfabe ile yazıldığı kabul edilmiştir
Bu makalenin konusu, diğer adıyla "Rün (1) " alfabesi de denilen "Futhark" alfabesinin, aslında Türk (2) asıllı GÖKTÜRK (3) alfabesi ile aynı temelden kaynaklandığını dikkatinize sunmaktır Makalemiz, İsveç'e ait Gotland adasında, Kylver mevkiinde bulunan kaya üzerinde yazılı ve "The Primitive Norse Futhark " olarak anılan alfabenin ve bu alfabe ile yazılmış, "Oldest Runic Inscrıptions - eski runik yazıtlar " gurubuna giren yazıtlardan, fotoğrafını temin edebildiğimiz diğer ikisinin, ( "The Möjbro stone - Uppland ve The Istaby stone - Blekinge ") Göktürk'lerin de kullandığı yazı sistemi ile Türkçe olarak okunmasıyla sınırlıdır Konu ile ilgili diğer düşünce, yorum ve tesbitlerimize bu makalede yer verilmeyecektirKonuya merak duyanların,bizimle irtibat kurmalarını öneririz
Şu noktayı önemle belirtiriz ki ; biz bu yazıtların Göktürkçe olduğunu iddia etmiyoruz Bizim iddiamız, adı geçen yazıtların ve Göktürk yazıtlarının aynı temelden kaynaklandığıdır Tabii ki temel bir yazı formasyonu vardırGerek Göktürk diye anılan Türk kavimi, gereksede Kuzey Avrupa Germen kavimleri bu temel alfabeden yararlanarak kendi yazı sistemlerini kurmuşlardır Bu şekilde özetlediğimiz iddiamızı, "Oldest Runik " denilen Futhark alfabesi ile yazılmış üç kaya yazıtını, Göktürk alfabesini kullanıp, Türkçe olarak okuyarak kanıtladık Dikatinize sunduğumuz bu makale, yıllar süren daha kapsamlı bir araştırmanın ürünlerinden sadece biridir

Konuya yabancı olanlar için, Göktürkçe ve Orhun abideleri konusunda, Prof Ergin'in anılan kitabından biraz bilgi verelim
Orhun abideleri, İsveçli subay Strahlenberg tarafından, 1730 yılında yayımlanan araştırmalarıyla dünyaya duyurulmuştur Danimarkalı Thomsen tarafından Türkçe olarak çözümlenmiştir (Inscription de l'Orkhon Déchiffrées V Thomsen Helsingfors 1896) (4)
Baykal gölünün güneyinde, Orhun Nehri vadisinde, Koşo Tsaydam gölü civarında 471º enlem, 10225º boylamda bulunan Kültigin ve Bilge Kağan yazıtları ve 48º enlem, 107º boylamda bulunan Tonyukuk (5) yazıtı, Orhun Abidelerinin en önemli yazıtlarıdır 38 şekilden ibarettirYenisey Irmağı civarında Orhun'dakilerden daha eski döneme ait çok sayıda yazıt bulunmuştur Yenisey yazıtlarında ise 150 den fazla şekil mevcuttur
Yazı formu sağdan sola doğru okunup yazılmaktadır Harfler bitişik değildir Kelimeler, aralarına üst üste iki nokta ":" işareti konularak, birbirlerinden ayrılmaktadırlar

a-e, ı-i, o-u, ö-ü olmak üzere 4 sembolden oluşan 8 sesli harf mevcuttur Sesli harfler kelime başlarında ve ortalarında genellikle yazılmazlar Kelime sonlarında yer alan sesli harfler, esas olarak yazılırlar Örneğin :

ot yiyen iri boğa -ateş yiyen iri boğa (Dinazor - Dragon )


"Futhark" alfabesi ve İsveç'teki yazıtlara gelince; bu konuda esas aldığımız Prof Jansson'un kitabında bulunan yazıtlar, kabaca iki gurupta toplanmış
a) Eski Rünik yazıtlar " The Oldest Runic Inscriptions"
b) 16 Harfli futhark yazıtları " The 16-Rune Futhark " diğer adı ile, Viking çağında yazılmış Rünik yazıtlar "Runic Inscriptions from the Viking Age"
Eski Rünik yazıtları 24 sembolden oluşan alfabe ile yazılmıştır (6) Jansson'un kitabının (185 sayfadır) 9-24 sayfaları bu döneme ayrılmıştır Bu bölümde fotoğrafı olan 3 taş yazıt mevcuttur bunlar ;
- Kylver taşı ( The stone from Kylver ,Gotland ) sayfa 13 (En önemli taştır Futhark diye anılan alfabe bu taşa kazınmıştır)
- Möjbro taşı ( The Möjbro stone from Uppland ) sayfa 18
- Istaby taşı ( The Istaby stone from Blekinge) sayfa 21
Bu üç yazıt çözümlenememekle birlikte yazarın kitabında bir takım zorlamalarla yakıştırmalar yapılmıştır Kitabın sonunda verilen haritaya (makalemiz ekinde Ek A ) göre bu döneme ait, Avrupada 70 den fazla yerleşim bölgesinde benzer yazıtlar bol miktarda mevcuttur
Makalemizin konusu bu yazıtlardır Ve biz bu üç kayayı çözümlemiş bulunmaktayız
16 Harfli Futhark gurubunda yer alan yazıtlar ise, daha sonraki döneme aittir 24 sembol, 16 sembole indirilmiş ve bazı semboller değişikliğe uğramıştır Viking çağında yazılmış rünik yazıtlar da denen bu yazıtlar, İskandinav dilinde çözümlenmiş yazıtlardır Yazar kitabının geri kalan büyük bölümünü bu guruba dahil yazıtların çözümlenmesine ayırmıştır Bu gurup konumuz dışındadır
Batılı Bilim adamları, Göktürk yazıtları ile Kuzey Avrupa Germen yazıtları arasındaki benzerlikleri farketmiş ancak aradaki ilişkiyi nedense (7) ısrarla reddetmişlerdir
Orhun yazıtlarının bulunmasından (1730), yazıtların Türkçe olarak çözümlenmesine (1893) kadar geçen süre (160 küsur sene) boyunca, milattan binlerce yıl önce Slav - Germen ırkının (Viking'lerin), Orta Asya'ya kadar gidip,oraları işgal edip, Orhun anıtlarını diktiklerine dair teoriler üretmişlerdir 1893 yılında bu yazıtlar Türkçe çözümlenince, önemini yok etmek için, yazıtların MS 700 yıllarından kalma ve menşeinin ( ispat edememekle birlikte ) Arami , Soğd, Pehlevi alfabelerine bağlamaya çalışmışlardırAncak açıkça görülmektedir ki, Orhun yazıtlarında kullanılan semboller Futhark yazısına daha fazla benzemektedir Benzemekten öte göreceğiniz gibi Orhun yazı sistemi ile çözümlenmektedirler Bu konudaki görüşümüz, 2paragrafta da belirtiğimiz gibi, gerek Futhark alfabesi, gerek Göktürk alfabesi, gerekse yukarıda sayılan Arami, Soğd, Pehlevi vs alfabeleri, sembollerini aynı temel kaynaktan (8) almışlar, uluslar zamanla değişikliklere uğratıp, kendi yazı sistemlerini oluşturmuşlardır

Prof Jansson' un kitabı Bölüm " The Oldest Runic Inscriptions" sayfa 13
Fotoğraf yazısı : "The stone from Kylver, Gotland, made a side-slab in a sarcophagusOn this stone the whole Primitive Norse rune-row ıs recorded"
Fotoğraftaki kayanın üzerindeki yazıların oluşturduğu alfabe "The Primitive Norse futhark"

1-6 harfe kadar Futhark diye okunduğu için bu isimle anılmakta ve alfabe olarak kabul edilmektedir Ancak bazı harfler, fotoğraftaki kaya üzerinde farklı şekildedirler
Kylver taşı

23 Sembol Tonyukuk yazıtlarında aynen Futhark alfabesindeki gibi mevcuttur(Bknz ProfEngin'in anılan kitabı sayfa 149) Ancak alfabede yer almamıştır Kitapta anlam olarak 'Baş' anlamında kullanılmıştır Bizce de Baş ile eş anlamlı olan Kelle =Kel olarak kullanılır İki harf birleşmiş ve bir kelimeyi oluşturmuştur
İki harfin birleşip anlamlı bir kelime oluşturması 13 sembolde de görülür Öt kelimesi ötmek = konuşmak anlamındadırAyrıca sembolün ağız şeklini alması da dikkat çekicidir
Göktürkçe'nin okuma kurallarına uygun olarak,sağdan sola okuyalım
bilke ış inydi ök oknça öt akisn goydo pu kosütüg
bilke : bilge, bilgi sahibi ulu kişi (mutlak akıl-mutlak bilinç)ış : ışık (bilge ışığı = bilgi veren ışık, melek - tanrı elçisi )inydi : indi (gökten indi)ök : bizzat kendisi , (BknzProfErgin anılan kitap sayfa 126)okunça : ok unun ucuyla (silahının ucundan çıkan ile )öt : ötmek konuşmak (BknzProfErgin anılan kitap sayfa 126)akisn : ağızın ( öt akisn = ağzından çıkan sözleri )goydo : oydu - koydupu : bukosütüg : ok sütun (dik sütun- dik taşa)
Günümüz Türkçesi ile okuyalım
Bilge ışığı indi bizzat kendisi okunun ucuyla ağzından çıkan sözleri oydu bu dik taşa
Bu sözün felsefi yorumunu burada yapmayacağız Ancak şu noktaya dikkatinizi çekeriz 24,23,22 sembolleri, sağdan sola okununca (İskandinav dilinde), ortaya çıkan kelime O d ng, bizce Viking tanrısı Odin kelimesinin çıkış noktasıdır Biz bu üç sembolü Türkçe, Bilge ışığı (tanrı elçisi -ışık veren kutsal kişi ) olarak okumaktayız

Prof Jansson' un kitabı Bölüm " The Oldest Runic Inscriptions" sayfa 18
Fotoğraf yazısı : "The Möjbro stone from Uppland is a memorial stone"

Bu yazıda dikkati çeken nokta birçok sembol simetrisine ters konumda Özellikle "op" okuduğumuz "R" sembolü dikkat çekiyor biz de bu sembolü "po" olarak okuduk
Satırları aşağıdan yukarıya,satırı sağdan sola okuyalım
gopek yik op ke kelkic ikin ekgök göksüpek desinkic
gopek : köpekyik : yig = iyi ( BknzProf Ergin'in kitabı sayfa 140)op ke : opla = atlamak,hücum etmek ( BknzProf Ergin'in kitabı sayfa 125) (günümüz Türkçesinde hopla )kelkic : kalkınca - kalksınikin : ikin =iki, ikisi,her ikisi ( BknzProf Ergin'in kitabı sayfa 114)ekgök : bir isim diye düşünüyoruz(tanrısal bir isim olması muhtemel)göksüpek : göğsüpek (sonradan günümüz Türkçesine gözüpek = kahraman olarak geçmişAncak bizce deyimin aslı göksüpek = göğsü pek =göğüsü kuvvetli dir )desinkic : desin
Günümüz Türkçesi ile okuyalım
köpek iyi hucuma kalksın -saldırsın- ikisinede "ekgök" gözüpek desin Yazıtın bulunduğu taşta, yazının hemen altında, at üzerinde, bir elinde kılıç, diğerinde kalkan olan bir savaşcı resmedilmiş, yerde ise iki tane köpek figürü mevcuttur Ayrıca bu kayadaki sembollerin yazılış biçimi,sembollerin sol köşede yoğunlaşması, yazının sağdan sola yazıldığını kanıtlar


Prof Jansson' un kitabı Bölüm " The Oldest Runic Inscriptions" sayfa 21
Fotoğraf yazısı : "The Istaby stone from Blekinge was carved in the transition period between the Primitive Norse period and Viking Age"

Sağdan sola doğru okuyalım
ök gikit yaspurgu içok güriç sü gikit yatpudır goiç gikit yatsorg
ök : o - bizzat ( BknzProf Ergin'in kitabı sayfa 126)gikit : yiğit yaspurgu : yaşadıiçok : çok (Göktürkçe'de yer alan iç sembolünün ç sesi yerine kullanıldığını düşünüyoruz)güriç : güçsü : asker ( BknzProf Ergin'in kitabı sayfa 129)yatpudır : yapmadıgoiç : göçyatsorg : yatıyor
Günümüz Türkçe'si ile okuyalım
o yiğit yaşadı çok güç asker -olan- yiğit yapmadı göç yiğit yatıyor (yatsın) Sizin de anladığınız gibi, çok güç şartlarda yaşayan, yaşadığı yeri terketmeyen (kaçmayan -göç etmeyen) bir askerin mezar taşı

Çözümlemelerimiz bu kadar Çünkü Prof Jansson'un kitabının " The Oldest Runic Inscriptions" bölümünde sadece bu üç yazılı kayanın fotoğrafı mevcut
Sonuç olarak, biz çözümlememizi yaparken mutlaka küçük hata ve yanlışlar yapmış olabileceğimizi peşinen kabul ediyoruz Ancak anlam yönünden bu kayaların, çözümlediğimiz anlamları taşıdığı kanısındayız
Amacımız bu konuda yeni bir tartışma ortamı yaratıp, konunun felsefi yönüne zenginlik kazandırmaktır Ancak bu felsefi yöne bu makalede yer vermedik Bu makalenin konusu önceki sayfalarda da belirtiğimiz gibi, diğer adıyla "Rün " alfabesi de denilen "Futhark" alfabesinin, aslında Türk asıllı GÖKTÜRK alfabesi ile aynı temelden kaynaklandığını dikkatinize sunmaktır
Bu makale, daha kapsamlı bir araştırmanın küçük bir ürünüdür Daha çok bilgi için bizimle irtibat kurunuz
Okunamayan kaya yazıtları konusunda ciddi materyal sıkıntısı çekmekteyiz Elinizdeki bilgi ve belgeleri bizimle paylaşırsanız memnun oluruz
Turgay Kürüm Ocak 1994 Antalya