Lelya İle Mecnun

Mecnun, bir kabile reisinin dualar ve adaklarla dünyaya gelmiş olan Kays adlı oğludur Okulda bir başka kabile reisinin kızı olan Leyla ile tanışır Bu iki genç birbirlerine aşık olurlar Okulda başlayıp gittikçe alevlenen bu macerayı Leyla nın annesi öğrenir

Kızının bu durumuna kızan annesi, kızına çıkışır ve bir daha okula göndermez

Kays okulda Leyla yı göremeyince üzüntüden çılgına döner, başını alıp çöllere gider ve Mecnun diye anılmaya başlar

Mecnun un babası, oğlunu bu durumdan kurtarmak için Leyla yı isterse de Mecnun (deli, çılgın) oldu diye Leyla yı vermezler Leyla evden kaçarak, Mecnun u çölde bulur

Halbuki o, çölde âhular, ceylanlar ve kuşlarla arkadaşlık etmektedir ve mecâzî aşktan ilâhî aşka yükselmiştir Bu sebeple Leylâ yı tanımaz

Babası Mecnûn u iyileşmesi için Kâbe ye götürür Duâların kabul olduğu bu yerde Mecnûn, kendisindeki aşkını daha da arttırması için Allahü Tealâya duâ eder:

"Ya Rab belâ-yı aşk ile kıl âşinâ beni
Bir dem belâ-yı aşkdan etme cüdâ beni"

Duâsı neticesi aşkı daha da çoğalır ve bütün vaktini çöllerde geçirmeye başlar

Diğer tarafta ise Leylâ da aşk ıstırabı içindedir Bir zaman sonra âilesi, Leylâ yı İbn-i Selâm isimli zengin ve îtibârlı birine verir Ancak, Leylâ kendisini bir perinin sevdiğini ve eğer kendisine dokunursa ikisinin de mahvolacağını söyleyerek İbn-i Selâm ı vuslatından uzak tutmayı başarır

Mecnûn, çölde, Leylâ nın evlendiğini arkadaşı Zeyd den işitince çok üzülür Leylâ ya acı bir sitem mektubu gönderir Leylâ da durumunu bir mektupla Mecnûn a anlatır

Kendisini anlamadığından dolayı o da sitem ederBir müddet sonra Mecnûn un âhı tutarak İbn-i Selâm ölür Leylâ baba evine döner

Bir çok tereddütten sonra her şeyi göze alarak, Mecnûn u çölde aramaya başlar Fakat Mecnûn, dünyadan elini eteğini çekmiş ilâhî aşk yüzünden Leylâ nın maddî varlığını unutmuştur Leylâ, çölde Mecnûn u bulduğu hâlde, Mecnûn onu tanımaz

Leylâ onun erdiğini anlarsa da yine onsuz yaşayamaz Hastalanıp yataklara düşer Kısa zaman sonra da ölür Mecnûn, Leylâ nın ölüm haberini öğrenir Gelip mezarını kucaklar, ağlayıp inler;

"Ya Rab manâ cism ü cân gerekmez
Cânânsuz cihân gerekmez"
Der, kabri kucaklayarak ölür

Bir müddet sonra Mecnûn un sâdık arkadaşı Zeyd rüyasında, Cennet bahçelerinde birbiriyle buluşmuş iki mesut sevgili görür Bunlar kimdir? diye sorunca, derler ki:

"Bunlar Mecnûn ile onun vefalı sevgilisi Leylâ dır Aşk yoluna girip temiz öldükleri, aşklarını dünya hevesleriyle kirletmedikleri için burada buluştular"