Disosiyatif Bozukluklar

Disosiyatif Amnezi:


Disosiyatif bozuklukların temel sorunu bilincin "bölünmez" durumunun kaybıdır; bu bir karmaşaya yol açar Disosiyatif amnezideki anahtar belirti hastanın belleğindeki depolanmış bilginin anımsanamamasıdır Bu unutkanlıkla açıklanamaz, altta bir beyin bozukluğu yoktur, stresli ve acı veren olaylarla ilgilidir
En sık görüleni sınırlı bellek kaybı olup birkaç saat-birkaç günlük bellek kaybıyla sonuçlanır Genellikle birden bire sonlanır, az sayıda yineleme ile tam iyileşir

Tedavide hastaya unuttuklarını anımsayacak kadar gevşeme sağlayan, damardan gevşetici ilaçlar yararlı olabilir



Disosiyatif fügü


Disosiyatif fügü olan hastalar, geçmişini unutup birden evlerinden veya bildik iş ortamlarından uzaklaşır ve önceki isim, aile, iş gibi önemli kimlik özelliklerini anımsayamazlar Tamamen yeni bir kimlik ve iş edinirler Her şeyi unuttuğunun farkında değildir; sessiz, sade, el-etek çekmiş gibidirler

Nadir görülür En sık savaş sırasında, doğal afet sonrasında, evlilik dışı ilişki gibi kişisel krizler sonucunda ortaya çıkar Bazı kişilik bozuklukları füge yatkınlık sağlar: borderline, şizoid, histrionik Genellikle saatler veya günler sürer, seyrek olarak yılları bulur

Kendiliğinden ve hızlı iyileşir; tedavide psikoterapi yararlı olabilir



Yabancılaşma:

Kişinin kendi zihinsel süreçlerinden veya bedeninden ayrıldığı duygusunun olduğu veya bunlara dışarıdan bir gözlemciymiş gibi bakıyor olduğu sürekli veya yineleyen yaşantılar biçimindedir Bu sırada kendilerini mekanik, rüyada veya bedenlerinden ayrı olarak hissedebilirler

Bu bozuklukta derealizasyon (yabancılaşma) belirtisi de olabilir: dış dünyadaki nesneleri yabancı veya gerçek dışı olarak algılama Geçici yabancılaşma herkeste olabilir Çoğu hasta gerçeklik hislerindeki bozulmanın farkındadır

Tedavide nörotik belirtiler ön plandaysa kendini tanımaya yönelik psikoterapi hastanın kişiliği, insan ilişkileri, yaşam durumunun değerlendirilmesine odaklanabilir



Çoğul Kişilik:

Süregiden (kronik) bir disosiyatif bozukluktur Kişide iki veya fazla kimlik ya da kişilik durumu vardır Her kişilik kendi içinde oldukça süreklilik gösteren bir çevre ve benlik algısı, ilişki kurma ve düşünce biçimine sahiptir En az ikisi kişinin davranışlarını zaman zaman denetimi altında tutar Önemli kişisel bilgileri unutma, sıradan unutkanlıkla açıklanamayacak ölçüdedir Hemen %100’ü çocuklukta travmatik olay yaşamıştır (en sık fiziksel ve cinsel kötüye kullanım, özellikle de ensest) Ayrıca bu bozukluğa eğilim, çevre etkenleri ve destek yokluğu da hesaba katılmalıdır

Sıklıkla yanlış tanılarla izlenirler Bir kişilikten diğerine geçiş ani ve dramatiktir Kişilikler birbirinden haberli olmayabilirler (amnezi), haberdar kişilikler birbirini arkadaş, eş veya rakip/düşman olarak görebilir

Tedavide en etkili yaklaşımlar hipnoz veya ilaç destekli görüşmelerle kendini tanımaya yönelik psikoterapidir Antipsikotik ilaçlar kullanılmaz Düzelme aşamasında çoğunlukla travma sonrası stres bozukluğu belirtileri çıkar ve antidepresan veya sakinleştiriciler gerekebilirSüregiden (kronik) bir disosiyatif bozukluktur Kişide iki veya fazla kimlik ya da kişilik durumu vardır Her kişilik kendi içinde oldukça süreklilik gösteren bir çevre ve benlik algısı, ilişki kurma ve düşünce biçimine sahiptir Kişiliklerin en az ikisi kişinin davranışlarını zaman zaman denetimi altında tutar Önemli kişisel bilgileri unutma, sıradan unutkanlıkla açıklanamayacak ölçüdedir Hemen %100'ü çocuklukta travmatik olay yaşamıştır (en sık fiziksel ve cinsel kötüye kullanım, özellikle de ensest) Ayrıca bu bozukluğa eğilim, çevre etkenleri ve destek yokluğu da hesaba katılmalıdır

Sıklıkla yanlış tanılarla izlenirler Bir kişilikten diğerine geçiş ani ve dramatiktir Kişilikler birbirinden haberli olmayabilirler (amnezi), haberdar kişilikler birbirini arkadaş, eş veya rakip/düşman olarak görebilir

Tedavide en etkili yaklaşımlar hipnoz veya ilaç destekli görüşmelerle kendini tanımaya yönelik psikoterapidir Antipsikotik ilaçlar kullanılmaz Düzelme aşamasında çoğunlukla travma sonrası stres bozukluğu belirtileri çıkar ve antidepresan veya sakinleştiriciler gerekebilir