Tatlılar: Dost Görünen Düşmanınız!

Şekerli gıdalar ilk yediğinizde kendinizi iyi hissettirir Ancak kısa süre sonra, daha fazla acıkmanıza neden olurlar

Karbonhidratlar günlük diyetimizin büyük kısmını oluşturur Çünkü vücudumuz için gerekli ve önemli enerji kaynağıdır Ancak basit karbonhidrat dediğimiz şeker ve ürünlerini aşırı tüketmek dengeli beslenme açısından çok doğru bir davranış değil Bunun yerine tam tahıllara ağırlık vermek ve karbonhidratı protein ile dengeleyebilmek çok önemli Örneğin aç karnına içtiğiniz şekerli bir içecek önce kan şekerinizi yükseltir kendinizi iyi hissedersiniz ancak daha sonra insülin hormonunun aşırı uyarılması ve kan şekerinde dengesizlik sebebiyle daha fazla acıkmanıza ve canınızın tatlı istemesine sebep olabilir Mümkün olduğunca şeker ve şekerli yiyecekleri hayatınızdan uzaklaştırın Şeker tüketiminiz ne seviyede merak ediyorsanız bu testle kendinizi ölçebilirsiniz
Hangi tür tatlıları tercih ettiğinizi kontrol etmek için işte size bir şans Yediğiniz tatlılar diğer besin öğelerinden de zengin mi? Yoksa enerji değeri yüksek, besin öğelerinden fakir olanları mı tercih ediyorsunuz? Yandaki sütunda yer alan soruların karşısına size uygun olan 'Her zaman', 'Çoğunlukla', 'Bazen' ya da 'Hiçbir zaman' seçeneklerinden birini işaretleyin

Şekerli gıdalarla aranızı test edin

1 - Ara öğünde şekerli kurabiye yerine meyveleri tercih eder misiniz?
2 - Öğle veya akşam öğünlerinde şekerli içecekler yerine ayran tercih eder misiniz?
3 - Çay / kahve içerken şeker kullanma alışkanlığından vazgeçtiniz mi?
4 - Kek, krep, kurabiye gibi yiyecekleri şurup yerine meyvelerle tatlandırmayı tercih eder misiniz?
5 - Dondurmayı karamel veya çikolata sos yerine meyve salatasıyla yer misiniz?
6 - Ara öğünde simit veya tostla birlikte meyve suyu veya şekerli gazozlar yerine ayran sipariş eder misiniz?
7 - Tatlı olarak hamurlu, şuruplu tatlılar yerine meyveli tatlıları tercih eder misiniz?
8 - Pasta veya kek yerken büyük bir dilim yerine en ince dilimi seçer misiniz?
9 - Ara öğünlerde sadece 5 - 6 tane kurabiye veya şekerli bisküvi yerine sütle birlikte şekersiz yağsız kraker seçer misiniz?
10 - Sıcak çikolata yaparken yalnızca su kullanmak yerine sütle yapmayı tercih eder misiniz?

DEĞERLENDİRME

Her yanıtı aşağıdaki puana göre değerlendirin
Her zaman 4 puan
Çoğunlukla 3 puan
Bazen 2 puan
Hiçbir zaman 1 puan Toplam puanınız;
30 puanın üzerindeyse:
Dengeli beslenmeye çok dikkat ediyorsunuz, şeker almak yerine besin değeri daha yüksek meyve ve protein içeren seçimler yapıyorsunuz Bu beslenme şeklini korumaya devam edin

20 - 29 puan arası:
Dengeli bir diyetle besleniyorsanız ve gereksiniminiz kadar enerji tüketiyorsanız, büyük bir ihtimalle tatlı seçimleriniz doğru Eğer kilo fazlanız varsa tatlı seçimlerinizi tekrar gözden geçirin ve azaltmaya çalışın, tercihlerinizi şekeri azaltacak yönde değiştirin

10 - 19 puan arası:
Basit şeker tüketiminiz artmış görünüyor Yediklerinizi dengelemek için günlük beslenmede sebze, meyve ve protein dengesine dikkat edin, tatlıları azaltıp meyve ve besin değeri daha iyi olan süt/yoğurt seçimlerine de yer verin Şeker oranı yüksek besinleri azaltın
Diyabetikler için küçük bir adım
Diyabet hastalığının artışı sürekliliğini koruyor, hiç bitecek gibi de görünmüyor Amerikan Diyabet Derneği, diyabetin görülme sıklığının 1990 yılından 2005 yılına kadar, bin kişide 264 iken 545 seviyesine çıkarak neredeyse iki kat artış gösterdiğini belirtiyor Dünya Sağlık Örgütü ise 2025 yılında diyabetli birey sayısının neredeyse 330 milyona ulaşabileceğini düşünmekte
Yapılan birçok çalışma, diyabetli bireylerin yani şeker hastalarının haftada en az üç gün olacak şekilde 35 - 40 dakika orta tempolu yürüyüş yapmaları gerektiğini gösteriyor Çünkü diyabet hastalığı vücut fonksiyonlarının çoğuna zarar veren etkiler gösteriyor Bu nedenle 21 yüzyılın hastalığı da denilen diyabetten korunmada fiziksel olarak aktif olmanın önemine dikkat çekilmeli, böylece kalp hastalıklarına karşı da önlem alınmalıdır

Daha çok yetişkinlerde görülen diyabet hastalığı son zamanlarda sıklıkla çocuklarda da karşımıza çıkan bir sağlık problemi olmaya başladı Çocuk obezitesinin son 10 yılda yüzde 10 - 15'lik artışıyla diyabete yakalanma sıklığı çocuklarda da yaklaşık olarak aynı değerde arttı

Bu nedenle kendiniz için yapacağınız yürüyüşlerin çocuğunuz için de koruyucu olduğunu bilerek ailece yapılacak fiziksel aktivitelere yönelmelisiniz

Diyetisyen Sanem Apa

Geç saatlerde yemek sakıncalı
Yaz aylarında günler daha uzun, güneş etkisini uzun saatler gösteriyor Tüm gün sıcağın ardından akşam yemeğini daha serin ve keyifli yemeyi tercih edenler bu sebeple daha geç saatlerde yemeğe başlıyorlar Eğer bir de geç saatlere kadar plaj, havuz, deniz keyfi yapanlar varsa duş almak, dinlenmek, giyinmek ve yemeğe hazırlanmak oldukça gecikiyor

Geç saatlere kadar aç kalmak, akşam yemeğinde ihtiyacınızdan daha fazla yemek yemenize sebep olabilir Akşam metabolik hızımız daha düşük oluyor çünkü dinlenme ve uyku sırasında metabolizma daha az kalori harcıyor Bu sebeple de gece yenilen yemeklerin yağa dönüşmesi daha çabuk olabiliyor Geç yemek yediğinizde tersine daha tokluk hissedebilirsiniz ama siz yine de kahvaltıyı atlamayın Bir adet meyve veya 10-15 fındık veya 1 bardak süt bile olsa kahvaltı edin, aksi takdirde akşamüzeri daha fazla acıkır ve gece yine yemek yersiniz Bu kısır döngü sağlıksız ve hızlı kilo almanıza sebep olur Eğer akşam yemeğini geç yemeyi planlıyorsanız; Yemeğe çok aç başlamayın, ara öğün tüketmeye gayret edin
Yemeğe geçmeden 1-2 saat önce 1 meyve veya 10-15 fındık yiyin

Yemek öncesi kokteyl var ise çiğ sebze ve meyveler ile oyalanın
Bol su için Sizi uzun süre tok tutacak lifli gıdaları tercih edin
Yemeğe başlarken mutlaka masada bol yeşillik ve sebze bulunmasına özen gösterin

Masada oturma süresi uzadıkça bir şeyler yemenize engel olamıyorsanız, naneli şeker ile yemeği sonlandırın
Çok geç bir saat ise tatlı yemeyi reddedin ve geceyi meyve ile bitirin
3 gün Yaz Diyeti

Sabah

2 dilim çavdar veya kepek ekmeği (ekmeğin 1 dilimi akşam yemeğine kaydırılabilir)
1 dilim az yağlı dil veya kaşar peyniri
1 dilim karpuz veya kavun Şekersiz çay

Öğle

1 lahmacun (erkekler için 2 olabilir)
1 bardak ayran
Bol salata
Ara öğün
2 top dondurma
Akşam
Izgara balık
1 dilim beyaz peynir
Bol salata
4-5 kaşık zeytinyağlı sebze
Ara öğün
2 porsiyon meyve Tatil keyfi: 2 meyve ve 1 dilim ekmek yerine, 1 duble rakı veya 2 kadeh şarap içilebilir
Diyeti uygularken
Gün boyunca 4-5 fincan açık ve şekersiz siyah çay, daha fazla miktarda şekersiz bitki çayı ile en fazla 2 fincan kahve içilebilir
Su tüketimi kadınlar için günlük en az 8-10 bardak, erkekler için ise en az 10-12 bardak olmalıdır Gerekli durumlarda alkol tüketimi kadın için haftada 2-3 kadeh, erkek için 4-5 kadeh ile sınırlandırılmalı ve şarap tercih edilmelidir

Salatalara 1 tatlı kaşığı zeytinyağı yeterlidir 1 tatlı kaşığı zeytinyağı ile 5 adet zeytin değişebilir

Sebze yemeklerinde 1 kg için 2 çorba kaşığı zeytinyağı kullanılmalıdır Bu programlar Sağlıklı Beslenme ve Diyetetik biliminin temel ilkeleri göz önünde bulundurularak düşük aktiviteye sahip sağlıklı yetişkinler için örnek olarak hazırlanmıştır

Kronik rahatsızlığı olanlar ile hiç sağlık muayenesinden geçmemiş olanların, hamilelik, emzirme dönemi gibi özel bir beslenme programı içinde olanların hekime danışmadan veya bir beslenme uzmanı ile şahsen görüşmeden uygulamamaları önemlidir