Besmele Nerelerde Söylenip Nerelerde Söylenmez

Besmele nerelerde söylenip nerelerde söylenmez

Günah işlerken besmele söylenir mi?
“Hocam, haram sayılan, günah kabul edilen bir işi yaparken Besmele söylemenin hükmü nedir? Bazı alimlere göre sakal kesmek de haram olarak kabul ediliyor Bu durumda sakal tıraşı olurken Besmele okumak günah olur mu?”

Besmele sadece helal ve güzel şeyleri yapmaya başlamadan önce söylenir Her işine besmeleyle başlayan bir Müslüman, “Rahman ve Rahim olan Allah’ın ismiyle başlarım” demekle büyük bir sırrı yakalar Bu mübarek kelimeyi söylemekle, ibadetin dışında kalan işlerini de bir ibadet havasına büründürür Basit ve normal âdetlerini, ibadete çevirir “Bismillahla başlanmayan işte hayır ve bereket yoktur” hadis-i şerifine göre hareket etmekle de, hayır ve bereketin kapısını aralamış oluyor

Güzel ve hayırlı işlerde Besmele çekmek çok yerinde bir harekettir Alışkanlık haline getirildiği zaman büyük bir sevap getirir Ancak dinen haram sayılan işlerin başında söylemek çok yersiz ve yanlış bir davranıştır İslam’ın haram kıldığı, Müslümanların uzak kalmaları gereken işlerde maddî ve manevî hayatımıza zarar veren pek çok şey vardır Yasaklanan bazı konular da ayet ve hadislerde açıkça belirtilmiştir Mesela; içki içmek, zina, faiz, kumar bunlardan sadece birkaçıdır

Bir insan bu yasak işleri yaparken hangi amaçla besmele okur? “Şansım yaver gitsin” diye kumardan önce, “Belki günahı az olur” diye içki ve faizden önce söylüyorsa, bu nasıl bir mantıktır? Taşımış olduğu niyet, dinle ve imanla nasıl bağdaşabilir? Bu niyetle o haramın yapısı değişir mi? Manevî sorumluluğu bir kat daha artmış olmaz mı? Ayrıca bu çirkin hareketin başlangıcında besmeleyi okurken onu hafife almış, basite indirmiş olmuyor mu?

İmam-ı Azam’ın yazılı tek kitabı olan Fıkh-ı Ekber’de ve asırlarca Osmanlının kaynak eeri olan Mülteka’ın şerhi olan Dâmâd’da bu konuda şöyle bir kayda yer veriliyor: “Bir kimse, haram olduğu kesin olarak bilinen fiilleri işlerken ‘Bismillah’ derse, imanı tehlikeye girmiş olur “Mesela; kumar oynarken, şarap içerken, zina ederken, tavla zarlarını eline alıp atmadan önce, yenmesi haram olan bir malı yerken ‘Bismillah’ derse dinden çıkar Çünkü bu insan Allah’ın ismini hafife almış, onunla alay etmiş oluyor” Ancak bu kişi daha sonra pişman olur, tövbe eder, tekrar Kelime-i Şehadet getirirse, yeniden imana kavuşmuş olur Farkında olmadan, bir alışkanlık olarak harama başlamadan önce ‘Besmeleyi’ söyleyen kimse, imanını kaybetmese dahi, yine de büyük bir vebalin altına girer

Böyle bir hareketin imana aykırı olduğunu bilmeden yapan kimselerin durumuna gelince Hanefî mezhebine bağlı birçok ulema, cehaleti özür olarak kabul etmediklerinden bu kimsenin dininin tehlikeye girdiği kanaatindedirler Fakat cehaleti bir mazeret gibi kabul eden bazı alimler, böylelerinin dinden uzaklaştığına hükmetmemişler Sakal tıraşı olurken “Besmele” söylemek ise bunlardan farklıdır Sakalı tıraş etmek hakkındaki “haram” hükmü, Bediüzzaman’ın açıklamasına göre, bıraktıktan sonra tekrar kesme hali için söz konusudur

İmam-ı Gazalî, Nevevî ve Remlî gibi müctehid imamlar sakal tıraşını tenzihî bir mekruh olarak sayıyorlar Böylece sakalını tıraş eden kimse, sadece bir sünneti terk etmiş oluyor Sakal tıraşı olurken “Besmele” çeken kimse dini bir tehlikeye girmiş olmaz Ancak tıraştan önce “Besmele” söylenmemesi daha yerinde bir davranış olur

Mehmet PAKSU

Sual: Euzü ve Besmele’nin manası nedir?
CEVAP
Euzübillahimineşşeytanirracim demek, Allah'ın rahmetinden uzak olan ve gazabına uğrayarak dünyada ve ahirette helak olan şeytandan, Allahü teâlâya sığınırım, korunurum, yardım beklerim Ona haykırır, feryat ederim demektir

Bismillahirrahmanirrahim demek ise, her var olana, onu yaratmakla ve varlıkta durdurmakla, yok olmaktan korumakla iyilik etmiş olan Allahü teâlânın yardımı ile, bu işimi yapabiliyorum demektir

Sual: Besmelenin fazileti nedir?
CEVAP
İlk yazılan, Besmeledir Âdem aleyhisselama ilk gelen, Besmeledir Müminler, Besmele yardımı ile, Sırattan geçer Cennet davetiyesinin imzası Besmeledir Peygamber efendimiz, (Hoca çocuğa, Besmele okur, çocuk da söyleyince, Allahü teâlâ, çocuğun ve anasının ve babasının ve hocasının Cehenneme girmemesi için senet yazdırır) buyurdu

Euzü okumak, (Euzü billâhi mineş-şeytânirracîm); besmele okumak ise, (Bismillâhirrahmânirrahîm) demektir

Hadis-i şerifte, (Kur'an-ı kerime saygı göstermek, Euzü okuyarak başlamakla olur ve Kur'an-ı kerimin anahtarı, Besmeledir) buyuruldu Sure okurken, Euzü Besmele okunur Âyet-i kerime okurken, âlimlerin çoğuna göre, yalnız Euzü okunur Sure veya âyet okumaya başlarken Euzü okumak vacip, Fatiha okumaya başlarken Besmele okumak da vaciptir Diğer surelere başlarken Besmele okumak sünnettir

Namazda, Sübhaneke okuduktan sonra Euzü Besmele okumak sünnettir Allahü teâlâ, (Kur'an-ı kerim okuyacağın zaman E'uzü söyle) buyuruyor (Nahl 98)

Kesin haram olduğu bilinen bir şeyi mesela şarap içerken veya domuz eti yerken Besmele çekmek küfürdür

İyi işlere Besmele ile başlamalıdır! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Besmele ile başlanmayan her önemli iş noksan kalır) [Beyheki]

(Eve girerken Besmele çekilirse, şeytan, “Bu eve girmeme imkan yok” der, dönüp gider) [Tibyan]

(Amel defterinde 700 Besmele bulunanı Allahü teâlâ Cehennemden çıkarır) [Tergibussalat]

(Besmele ile yazı yazanın haceti kolaylaşır, Allahü teâlâ da razı olur) [Deylemi]

(Besmele ile işe başlayanın günahları af olur) [İ Rafii]

(Yemeğe Besmele ile başlayıp, sonunda Elhamdülillah diyenin, daha sofra kalkmadan günahları af olur) [Taberani]

(Besmele ile yenen yemek bereketli olur) [İbni Mace]

(Sıkıntıya düşen, “Bismillahirrahmanirrahim ve lâ havle ve lâ kuvvete illa billahil aliyyil azim” derse, her türlü sıkıntıdan kurtulur) [Deylemi]

(Bin kere Besmele okuyanın dört bin büyük günahı af olur) [Tergibussalat]

(Helaya girerken çekilen Besmele, cinlere perde olur, avret yerlerini göremezler) [T Salat]

(Besmele yazılı bir kağıdı, yerden kaldıran sıddıklardan yazılır) [Tergibussalat]

(Besmelesiz koku sürünen, şeytanlara da koku sürmüş olur) [İbni Sünni]

(Şeytandan korunmak için, yemeğe Besmele ile başla!) [Taberani]

(Su içerken Besmele çek, bitince de, Elhamdülillah de ve üç nefeste iç!) [İbni Sünni]

(Yemeğe başlarken, Allahü teâlânın adını anın, yani Besmele çekin! Başında Besmele çekmeyi unutan, hatırladığı zaman, "Bismillahi alâ evvelihi ve ahirihi" desin!) [Ebu Davud, Tirmizi, Hâkim]

Sual: İşlere başlarken kısaca Bismillah demek yetişir mi?
CEVAP
Yetişir [“h” harfinin iyice belli olması için] (Bismillahi) demek daha uygundur

Besmele ile başlanılan iş bitince de, (Elhamdülillah) demeli, yani Allahü teâlâya şükretmelidir!

İbrahim suresinin, (Şükrederseniz elbette nimetimi artırırım) mealindeki 7âyet-i kerimesi ile (Az-çok bir nimete kavuşan "Elhamdülillah" derse, Allahü teâlâ, o kimseye bu nimetten daha iyisini verir) ve (Yiyip içtikten sonra "Elhamdülillah" diyenden Allahü teâlâ razı olur) hadis-i şerifleri, nimete şükredince, hem eldeki nimetin yok olmaktan kurtulacağını, hem de yeni nimetlerin ele geçmesine sebep olacağını bildirmektedir (TGafilin)

Besmeleyle başlamak
Sual: Her hayırlı işe Besmeleyle başlamak gerektiğine göre, mektuplara, maillere de Besmeleyle başlamak gerekmez mi?
CEVAP
Besmeleyi İslam harfleriyle yazmak gerekir Ancak Besmele şimdiki mektuplarda yerlerde sürünebileceği için mektuplara yazmamak daha uygun olur Maillerde ve mektuplarda, İslam harfleriyle yazılı şeklini Latin harfleriyle karışık yazmak caiz olmaz İslam harfleriyle yazılı olup elden götürülecek mektuplara ve yine İslam harfleriyle yazılan maillere Besmeleyle başlamak sünnettir Büyük İslam âlimi Hindistanlı Dost Muhammed Kandihârî hazretleri, 29 mektubunda buyuruyor ki:

Peygamber efendimiz, mektupların başına, (Bismillâhirrahmânirrahîm) yazardı Mesela, Dıhye-i Kelbî aracılığıyla Rûm kayseri Herakliyus’a gönderdiği mektuba Besmeleyle başladı Kâfire bile yazılan mektuba Besmeleyle başlamak sünnettir Hudeybiye barışında Hazret-i Ali’ye Besmele yazmasını emretti

Her hayırlı işe Besmeleyle başlamalıdır





Besmele; bütün mevcudatın lisan-ı haliyle ve kavliyle dillerinde devamlı tekrar edilen dua, zikir ve anahtardır




BESMELE'NİN ANLAMI




Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla başlar ve ancak Ondan yardım dileriz Ezelden ebede her türlü hamd ve övgü, medih ve minnet, Âlemlerin Rabbi olan Allah'a mahsustur




HERŞEY ALLAH'I TESBİH EDER




Besmele Allah’a uzanan manevî bir hat ve irtibattır Bu duaya insanlar, hayvanlar ve bitkilerden tutun, cansız varlıklara kadar her şey iştirak etmektedir Zira Kur'ân-ı Kerîm’deki “O’nu hamd ile tesbih etmeyen hiçbir şey yoktur Ama siz onların tesbihini anlamazsınız” (İsrâ sûresi, 17/44) âyeti, bu hususu ortaya koymaktadır




BESMELE BİR ANAHTARDIR




Besmele, dinî açıdan da İslâm nişanını gösteren bir definenin anahtarıdır Çünkü “Rahman ve Rahîm olan Allah’ın adıyla başlarım” diyerek, yapacağımız işlerin gerçek faili, yaratanı olmadığımızı, bizi de fiillerimizi de yaratan bir güç ve kudrete bağlı bulunduğumuzu, ancak O’nun müsaadesiyle işe başlayabileceğimizi, yapacağımız her şeyi O’nun için yapmamız gerektiğini ilan ederiz




İNSAN BESMELEYLE YÜKSELİR




Besmeleye devam etmek ve ona karşı hürmet ve saygı göstermek, kişinin dünyevî ve uhrevî yükselmesine vesiledir Meselâ ilk devir sûfîlerinden olan Bişr el-Hâfî’nin (ö227/841) seyr u sülûku ve seyr u sülûktaki mertebesi şu hadiseye dayanmaktadır: O, yolda bulduğu ve üzerinde “Besmele” yazılı bir kâğıdı itina ile temizledikten sonra levha haline getirerek muhafaza etmiş, bunun üzerine rüyada bir ses kendisine, besmeleye karşı bu hürmetinden dolayı adının dünya ve ahirette saygın kılındığını bildirmiş, böylece Bişr, zühd ve takvada zirveye ulaşmıştır (Ebu Nuaym, 8:336) Bişr el-Hafî, kaç asır sonra günümüzde bile bilinen, hayır ve sena ile anılan evliyâdandır




BESMELE MANEVİ BİR BAĞ VE DUADIR




Netice olarak besmele, dünyevi kapıları açan, âdetleri ibadete çeviren (yemek yerken, su içerken vs de çekilen besmeleler gibi) sihirli bir anahtardır Besmele, aynı zamanda Allah ile kul arasındaki irtibatı sağlayan manevi bir bağ ve duadır