 |
Kimya Terimleri Sözlüğü |
 |
08-11-2012
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kimya Terimleri SözlüğüKimya Terimleri Sözlüğü Kimya Terimleri Ve Anlamları Adlandırma : Element ve bileşiklerin kimyasal formül veya sembollerle, bazı sistematik yöntemlere göre adlarının yazılması  Aktiflik : Reaksiyona girme kabiliyeti, elementlerin bileşik yapabilme eğilimleri Aktinitler : Aktinyum (57Ac) elementinden sonra gelen ve 4f orbitallerinin dolmasıyla oluşan 14 elementin oluşturduğu seri Alfa parçacığı : İki proton ve iki nötrondan oluşan +2 yüklü helyum çekirdeği Alkali metal : 1A grubundaki hidrojen dışındaki metaller Allotrop : Kimyasal özelliği aynı, fiziksel özelliği farklı olan atomlar Amalgam :Civanın diğer metaller ile oluşturduğu alaşımlar Ametal : Metalik karakter göstermeyen periyodik tablonun sağ tarafındaki elementler Atomları az sayıda elektron alarak anyon oluşturan elementlerAmfoter oksit : Hem asitlerle hem bazlarla tepkime verebilen oksitler Anlamlı sayılar : Doğru bir şekilde yapılmış ölçümü ifade eden sayılar Anyon : Negatif (-) yüklü iyon Asit : Suda çözündüğünde ortama hidrojen iyonları (H+) ya da hidronyum iyonları (H3O+) verebilen maddelerdir Asit oksit : Suda çözündüğünde ortama asit çözeltisi veren ya da baz veya bazik oksitlerle reaksiyona girerek tuz oluşturan ametal oksitidir Aşırı doymuş çözelti : Belirli sıcaklıktaki doymuş halinden geçici olarak daha fazla çözünen içeren çözelti Atmosfer basıncı : Atmosferdeki havanın ağırlığından dolayı uyguladığı açık hava basıncı Atom : Bir elementin tüm kimyasal özelliklerini gösteren en küçük parçasıdır Atom kütlesi : Bir atomun atomik kütle birimi cinsinden kütlesidir Atom numarası (Z) : Bir atomun çekirdeğindeki proton sayısıdır Ya da nötr bir atomda çekirdeğin etrafındaki toplam elektronların sayısına eşittirAtom-gram : Bir mol atomun kütlesidir Atomik kütle birimi (a kb) : Bir karbon (126C) atomunun kütlesinin tam olarak 1/12′sine eşittirAufbau yöntemi : Elektronlar atomik orbitallere enerjileri en düşük olacak şekilde sırasıyla yerleşirler (Önce 1s, sonra 2s ve sonra 2p nin dolmaları gibi)Avogadro kanunu : Aynı sıcaklık ve basınçta bulunan tüm gazların eşit sayıda molekülleri, eşit hacimdedir Avogadro sayısı (NA) : 126C elementinin 12 gramındaki kesin atom sayısıdır (6, 021023 tane atom 1 mole eşittir)Ayırma: Karışımı oluşturan maddeleri fiziksel yöntemlerle ayrıştırma Ayırtedici özellik: Maddeleri ayırt etmek için kullanılan özellik Ayrımsal damıtma: Farklı sıvılardan oluşan bir karışımdaki sıvıları kaynama noktaları farkından yararlanarak ayırma metodudur Ayrımsal kristallendirme: Bir karışımı oluşturan bileşenleri çözünürlük farklarından yararlanarak birbirinden ayırma metodudur Azeotrop: Sabit bir kaynama noktası bulunan ve sıvı ile buhar hallerindeki bileşimi aynı olan çözelti B- Bağıl atom kütlesi : Standart kabul edilen bir elementin kütlesine göre kıyaslanarak bulunan atom kütlesi Bağlanma enerjisi : Bir atomun çekirdeğindeki proton ve nötron gibi atom altı taneciklerini bir arada tutan enerjidir Barometre : Açık hava basıncını ölçmek için kullanılan düzenek Basınç : Birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç denir Basınç kuvvet ile doğru orantılı, yüzey alanı ile ters orantılıdırBasınç Kuvveti (F) : Bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç kuvveti denir Baz : Suda çözünürken çözeltiye hidroksit (OH–) iyonları veren madde Bazik oksit : Suda çözündüğünde bazik çözelti oluşturan ya da asit ve asit oksitlerle reaksiyona girerek tuz oluşturan ****l oksitidir Bazik tamponlar : Bir zayıf bazla tuzunun karışımından oluşan çözeltilere bazik tampon çözeltileri denir Belirleyici madde : Kimyasal reaksiyonda artan madde karşısında tamamen tükenen madde Beta ışıması : Beta ışıması yapan çekirdekte bir nötronun, proton ve elektrona dönüştüğü kabul edilir Oluşan elektron beta taneciği olarak çekirdek dışına fırlatılır Bu durumda beta ışıması yapan çekirdeğin atom numarası bir artar, kütle no değişmez, nötron sayısı bir azalır, bozunan elementin izobarı oluşurBeta parçacığı : Radyoaktif bir elementin çekirdeğindeki bir nötronun bir protona dönüşmesi ile açığa çıkan elektron Bileşik : İki ya da daha fazla cins elementin belirli oranlarda birleşmesinden oluşan saf madde Bileşik kaplar : Kesitleri ve şekilleri farklı iki veya daha çok kabın, tabanlarının birleştirilmesiyle elde edilen kaplara bileşik kaplar denir Bileşik oksit : Aynı katyonun farklı iki değerlik aldığı oksitlerinin bir araya gelmiş hali Örneğin; Fe3O4, (FeOFe2O3)Bilimsel Yöntem : Bilimin gelişmesini sağlayan gözlem, deney ve kanunların ve kuramların formüle edilmesi etkinliklerinin bütünü Birinci iyonlaşma enerjisi : Gaz halindeki bir atomdan en gevşek tutulan elektronun uzaklaştırılması için gereken minimum enerjidir Bombardıman : Bir atom çekirdeğine herhangi bir nükleer taneciğin gönderilmesi Boyle kanunu : Sabit sıcaklıktaki bir miktar gazın hacmi ile basıncı ters orantılıdır Bozunma hızı : Birim zamanda bozunmaya uğrayan atom sayısıdır Bozunma serisi : Radyoaktif bir izotopun basamak basamak çeşitli ışımalar yaparak bozunması ve sonunda kararlı bir izotopa dönüşmesi Bronsted – Lowry teorisi : Bu teoriye göre asit proton verici baz ise proton bağlayıcı (alan) maddedir Buharlaşma : Ortalama kinetik enerjisi fazla olan moleküllerin, sıvı fazdan gaz fazına geçmeleri Bunzen beki : Tasarımı alman bilim adamı Robert Bunzen tarafından yapılan ısıtma aygıtı C- Celsius sıcaklık cetveli : Buzun erime noktasını 0°C ve suyun kaynama noktasını 100°C olarak kabul eden sıcaklık cetveli Charles kanunu : Sabit basınç altında bir miktar gazın, hacmi ile mutlak sıcaklığı doğru orantılıdır Coulomb kuvvetleri : Aynı yüklü tanecikler arasında itme kuvveti veya zıt yüklü tanecikler arasında çekme kuvveti Coulomb kuvvetleri olarak adlandırılır Ç- Çekirdek : Atomun merkezinde proton, nötron gibi benzer atom altı parçacıklar içeren, oldukça küçük ve yoğun, pozitif (+) yüklü bölge Çekirdek eşitliği : Radyoaktif bir reaksiyondaki değişiklikleri gösteren denklem Çekirdek reaksiyonu : Bir atomun çekirdeğinde meydana gelen değişmeler, Radyoaktif veya nükleer reaksiyonlar olarak da bilinir Çizgi spektrumu : Gaz veya gaz halindeki bir maddeden gelen ışıklar bir prizmadan geçirilirse elde edilen görünür renkler arasında boşluklar vardır Bu tür devamlı olmayan spektrumlara çizgi spektrumu denirÇökelme : Bir çözeltide iki tuzun etkileşimi veya sıcaklık değişiminin Çökelme reaksiyonu : Sonucunda çökelti oluşan reaksiyonlardır Çözelti : İki veya daha fazla maddeden oluşmuş homojen karışım Çözücü : Bir çözeltinin en fazla miktardaki bileşeni veya çözeltiye fiziksel halini veren bileşendir Çözünen : Bir çözeltinin miktar olarak az bulunan bileşenleri Çözünme entalpisi : Genelde 1 mol katının çözünmesi sırasında depolanan ya da 1 mol gazın çözünmesi sırasında açığa çıkan potansiyel enerjidir Çözünürlük : Belirli bir sıcaklıkta sabit hacimdeki bir çözücüde doymuş bir çözelti elde etmek için çözünen maddenin miktarı
|
|
 |
|
Kimya Terimleri Sözlüğü |
|
|
08-11-2012
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kimya Terimleri SözlüğüD- Dalga : Bir ortamda enerji taşıyan eğilim Dalga boyu : Birbirini takip eden iki dalga tepesi yada çukuru arasındaki uzaklık Dalton atom modeli : Atom maddenin en küçük yapıtaşı olup daha küçük parçalara bölünemez içi dolu bir küredir Dalton kanunu : Birbirleriyle reaksiyon vermeyen gazların oluşturduğu karışımın basıncı, karışımda bulunan gazların kısmi basınçları toplamına eşittir Damıtma : Bir sıvıyı buharlaştırıp, oluşan buharını yoğunlaştırarak ayrıştırma işlemi D–bloku : Periyodik tablonun d–orbitallerinin dolmakta olduğu elementleri içeren bölümü Değerlik elektronları : En büyük baş kuvant um sayısına sahip elektron tabakasında bulunan elektronlar Denkleştirme : Kimyasal denklemlerde element ya da bileşiklerin önüne konulan mol sayılarının eşitlenmesi olayına denkleştirme denir Denkleştirilmiş denklem : Aynı tip atomların, denklemin her iki tarafında da aynı sayıda bulunduğu eşitlik Derişik çözelti : Göreceli olarak çok miktarda çözücü içeren çözelti Derişim : Bir maddenin belirli miktardaki bir çözücü veya bir çözeltinin içindeki göreceli miktarı Devamlı spektrum : Beyaz ışık bütün renkleri içerdiğinden bir prizmadan geçirilirse elde edilen renkler sürekli olur, yani birinin bitmek üzere olduğu anda öbürü başlar Renkler sınır bölgelerde iç içe girmiş devamlı bantlar halindedir Bu tür spektrumlara devamlı spektrumlar denirDializ : Bir çözelti içerisindeki küçük iyon veya moleküllerin yarı geçirgen bir zardan geçmesi ve büyük iyon veya moleküllerin geçmemesi işlemi Difüzyon : Bir gazın havada veya başka bir gaz içinde yayılması Dipol-dipol çekimi : İki polar molekül yan yana geldiğinde her iki molekülün zıt kutupları arasında oluşan çekim kuvvetine dipol-dipol çekimi adı verilir Doğal radyoaktiflik : Atom numarası 83’ten büyük olan elementlerin kendiliğinden çeşitli ışımalar yaparak yeni elementlere dönüşmesi Donma : Sıvı haldeki bir maddenin katı hale geçmesi Donma sıcaklığı : Sıvı haldeki maddenin ısı vererek katılaşmaya başladığı sıcaklık noktasına donma sıcaklığı denir Doymamış çözelti : Belirli bir sıcaklıkta doymuş halden daha az çözücü içeren çözelti Doymuş çözelti : Belirli bir sıcaklıkta çözebileceği maksimum çözüneni içeren çözelti Dublet : Atomların bileşik oluştururken elektron alarak ya da vererek en dış enerji seviyelerindeki toplam elektron sayısının helyum gibi 2 olması hâlidir E- Efüzyon : Gaz moleküllerinin küçük bir delik aracılığıyla bir kaptan, daha düşük basınçlı ortama yayılması Ekzotermik reaksiyonlar : Dışarıya ısı vererek gerçekleşen reaksiyonlardır Elektrolit : Sulu çözeltisi elektrik akımını ileten madde Elektrolit çözelti : Elektrik akımını ileten çözelti Elektrolit olmayan çözelti : Elektrik akımını iletmeyen çözelti Elektroliz : Bir maddenin sıvılaştırılmış halinde ya da elektrolit çözeltisinde, elektrik akımı yardımı ile kendi bileşenlerine ayrıştırılması Elektron : Çekirdeğin etrafındaki ihtimali orbitallerde hareket ettiğine inanılan 1/1840 akb’lik bir kütleye sahip negatif (–) yüklü parçacıktır Elektron dağılımı : Elementlerin atomlarında bulunan elektronların, atomik orbitallerine düzenli bir şekilde yerleşimi Elektronegatiflik : Bir molekül içerisindeki atomun elektronları kendine doğru göreceli çekme kabiliyeti Elektron ilgisi : Gaz halindeki nötr bir atomun bir elektron alarak -1 yüklü iyon haline geçerken dışarı verdiği enerjiye elektron ilgisi denir Elektromanyetik spektrum : Elementler katı yada gaz halinde iken dışarıdan yeterli miktarda alınarak, belli dalga boylarında ışıma yapmaları Elektron ilgisi : Nötr bir atoma (gaz fazında) bir elektron eklenmesiyle meydana gelen ısı değişimi Bir atomun elektron alma eğiliminin ölçüsüElektron yakalama : Çekirdeğe en yakın bir enerji seviyesinden bir elektronun çekirdek tarafından yakalanmasıyla oluşan radyoaktif bozunma şekli Elektrot : Elektron alışverişinin gerçekleştiği iletken levhalardır Anot (+) ve Katot (-) olmak üzere ikiye ayrılırElement : Kimyasal metodlarla daha basit parçacıklara ayrılamayan, aynı cins atomlardan meydana gelen en basit yapıdaki madde Emülsiyon : Sıvı + sıvı heterojen karışımlarının özel adıdır Sıvı + sıvı karışımının faz oluşturmuş halidir Birbiri içerisinde çözünmeyen iki farklı sıvının karışması ile oluşan heterojen karışımlardır Örnek : Zeytin yağı, yağlı su, petrol … gibiEndotermik reaksiyon : Dışarıdan ısı alarak gerçekleşen reaksiyonlardır Enerji seviyesi : Çekirdek etrafında aynı enerjideki elektronların bulunduğu yörüngelerdir Erime noktası : Katı hâldeki maddenin sıvı hâle geçtiği sıcaklık noktası Erime sıcaklığı : Katı haldeki maddenin ısı alarak sıvı hale geçmeye başladığı sıcaklık noktasına erime sıcaklığı denir Eter : Sudaki hidrojenlerin yerine alkil gruplarının geçmesiyle oluşan bileşiklere eter denir Eylemsizlik : Maddelerin hareket ve durumunu koruma eğilimine eylemsizlik denir F HARFİ- f – bloku Periyodik tabloda f orbitallerinin dolmakta olduğu elementlerin oluşturduğu kümeFaraday yasaları : Devreden geçen yük ile anot ve katotta açığa çıkan maddelerin miktarları arasında bir ilişki vardır Bu konudaki kurallar Faraday yasaları olarak bilinirFahrenheit sıcaklık cetveli Buzun 32°F da eridiğini ve suyun 212 °F da kaynadığını kabul eden sıcaklık cetveliFrekans Belirli bir noktada birim zamanda (saniyede) geçen dalga sayısıdırFiziksel değişme Maddenin fiziksel halinde meydana gelen değişmedirFiziksel özellik Erime noktası, kaynama noktası, renk, özkütle gibi maddenin iç yapısıyla ilgili olmayan özelliklerdirFizyon (Bölünme) reaksiyonu Ağır bir çekirdeğin daha küçük çekirdeklere dönüşmesi Bu sırada bir kaç nötron ile çok büyük miktarda enerji açığa çıkarFlüoresans Bir maddenin kısa dalga boylu radyasyon ile uyarılması sonucu ışık yayması Uyarıcı ortamdan uzaklaştırıldığında ışık yayma işlemi dururFormül Bileşikteki elementlerin sembollerini ve bu bileşiğin bir molekülündeki atomların kaçar tane olduğunu gösteren sayıları içeren basit ifadedirFormül–gram Bir mol iyonik bağlı bileşiğin kütlesidirFosforesans Bir maddenin uyarılması sonucu ortamdan uyarıcı kaldırılsa da bir süre daha ışıma yapmasıFotoelektrik olay Bir metal üzerine düşürülen ışığın, metal yüzeyinden elektron koparması olayına denirFoton Işık taneciğ Işık ışınının enerjisi bu fotonlar içinde yoğunlaşmıştırFüzyon (Birleşme) reaksiyonu Küçük atom çekirdeklerinin birleşerek daha büyük çekirdekler oluşturmasıdır |
|
|
|
|
Kimya Terimleri Sözlüğü |
|
|
08-11-2012
|
#3 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kimya Terimleri SözlüğüG Gama ışıması Çeşitli radyoaktif ışımalar sonucu yüksek enerjili halde kalan bir çekirdeğin yaydığı ve nüfus etme gücü yüksek olan elektromanyetik ışımaGay – Lussac kanunu Sabit hacimli bir miktar gazın basıncı ile mutlak sıcaklığı doğru orantılıdırGaz kanunları Özel şartlar altındaki gazların davranışlarını inceleyen kanunlarGaz sabiti (Rydberg sabiti) İdeal gaz denkleminde ve bazı diğer denklemlerde karşılaşılan sabitGeçiş elementleri Periyodik sistemin orta kısmında bulunan ve bileşiklerinde, birden fazla değerlik alabilen d orbitallerinin dolmasıyla oluşan B grubu elementleridirGerçek Gaz Davranışı ideal gaz davranışından farklı olan gazGörünür spektrum Dalga boyu yaklaşık 390 nm ile 760 nm arasında bulunan ve elektromanyetik ışımanın bütün görünen dalgalarını içeren spektrumuGraham kanunu Sabit sıcaklıkta bir gazın difüzyon veya efüzyon hızı, o gazın öz kütlesinin karekökü ile ters orantılıdırGrup Periyodik sistemdeki benzer kimyasal özelliğe sahip elementlerden oluşan dikey sütunlarH Hacim (V) : Maddenin uzayda kapladığı yere hacim denir Hal değişimi : Atomları arasındaki kimyasal bağları zayıf olan maddelerin ısı alması ya da ısı vermesi sonucu fiziksel durumlarının değişmesine hal değişimi denir Heterojen karışım : Madde dağılımı ve özellikleri her yerinde aynı olmayan karışımlardır Örnek : Ayran, meyve suyu, süt, çamurlu su, toprak, yağlı su…Hidrokarbon : Alkenlere içerdikleri pi (p ) bağından dolayı doymamış hidrokarbon denir Hidrojen bağı : Hidrojenin F, O, N gibi elektron ilgisi büyük atomlarla oluşturduğu bileşiklerin sıvılarında molekülleri bir arada tutan bağlara hidrojen bağı adı verilir HF, H2O, NH3 gibi polar bileşiklerde hidrojen bağları bulunurHidroliz : Bir tuzun suda çözünerek kendisini oluşturan asit veya baza ayrışmasına hidroliz denir Homojen karışım : Madde dağılımı ve özellikleri her yerinde aynı olan karışımlardır (Çözeltiler, alaşımlar, gaz karışımları vs) Homojen karışımda karışan madde çeşitleri gözle ayırt edilemezler Örnek : tuzlu su, çay, kolonya, kaynak suyu…I Isı (Q) : Bir maddenin moleküllerinin kinetik enerjileri toplamına ısı denir Isı aynı zamanda bir enerji türüdür ve skaler büyüklüktürIsıl genleşme : Isıtılan bir cismin boyu, hacmi ve yüzeyi değişir Bu değişim ısıl genleşme olarak adlandırılırIşık hızı Bütün elektromanyetik dalgaların boşluk kabul edilen, maddeden arınmış ve havası boşaltılmış ortamda 3·108 cm/s lik bir hızla ile ilerleyişiIşın tedavisi Radyoaktif ışımanın tedavi amacıyla kullanımı, radyoterapiİ İç geçiş elementleri Periyodik sistemin alt kısmında yer alan ve f orbitallerinin dolmasıyla oluşan elementler Aktinitler ve lantanitlerİdeal gazlar Bütün basınç değerlerinde Boyle kanununa uyan gazları tanımlarGerçek gazlar yüksek sıcaklık ve düşük basınçta ideal davranışa yaklaşır İndirgen Kimyasal reaksiyonlarda kendisi yükseltgenerek karşısındakini indirgeyen maddeİndirgenme Elementlerin elektron olarak bir değerlikten daha düşük değerliklere geçmesiİnorganik bileşikler : Normalde doğada hazır bulunan bileşiklerdir Doğada bulunan element çeşitlerinin etkileşmesi sonucu oluşur Asitler, bazlar, tuzlar, oksitler… birer inorganik bileşiktirİyon elektriksel yük taşıyan atom ya da atom gruplarıİyonlaşma Gaz halindeki bir atomun en uzak yörüngesindeki en zayıf tutulan elektronunun koparılması işlemine denirİyonik bağ Bir metal ile ametal arasında elektron alış–verişi sonucunda oluşan bağ türüİyonik bileşik Atomları arasında iyonik bağ içeren bileşiklerİyonlaşma enerjisi Gaz halindeki nötr bir atomun bir elektronun uzaklaştırılması için gerekli minumum enerjiİzoelektronik Değerlik elektron sayıları aynı olan atom veya iyon türleriİzoton Nötron sayıları aynı proton sayıları farklı olan atomlarİzomer : Molekül formülü aynı yapı formülü farklı maddelere izomer denir İzotop Proton sayıları aynı nötron sayıları farklı ya da bir başka değişle atom numarası aynı, kütle numarası farklı olan atomlarJ Joule (J) : 0,239 g suyun sıcaklığını 1°C artırmak için gerekli olan ısıya 1 Joule denir Javel suyu NaOH çözeltisinden CI2 gazı geçirilerek elde edilen ve hipoklorit CIO– iyonları içeren çamaşır suyu olarak kullanılan ağartıcı maddeK Kalori : 1 g saf suyun sıcaklığını 14,5°C den 15,5°C ye artıran ısı miktarına kalori denir Kalorimetre : Isı miktarını ölçmek için kullanılan araçlara kalorimetre denir Karakteristik özellik : Miktara bağlı olmayan sadece o maddeye has olan özelliklere ayırt edici (karakteristik) özellikler denir Karışım : İki ya da daha çok saf maddenin karışması ile oluşan madde topluluklarına karışım denir Katot : İndirgenmenin olduğu elektrottur Katyon : Elektrolitteki pozitif iyonlara denir Kaynama sıcaklığı : Sıvı haldeki maddenin gaz haline geçmeye başladığı sıcaklık noktasına kaynama sıcaklığı denir Kelvin (K) : Madde moleküllerinin titreşimlerinin durduğu sıcaklık noktasını sıfır olarak kabul eden bir sıcaklık birimidir Ketonlar : Karbonil grubunda iki alkil grubu bağlanmış bulunan ve aynı karbon sayılı aldehitlerle izomer olan organik bileşiklerdir Kısmi basınç : Bir gaz karışımında bulunan gazlardan her birinin, bulundukları kaba tek başlarına yaptıkları basınca kısmi basınç denir Kimyasal Bağ : Maddeler atom veya moleküllerin birleşmesiyle oluşur Maddeleri oluşturan atom ve molekülleri bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağ denirKimyasal olay : Maddelerin birbirleriyle etkileşerek başka maddelere dönüşmesine kimyasal olay denir Kimyasal olayda yeni ürünler oluştuğu için kullanılan maddelerin özellikleri kaybolur Kimyasal olaylar arasında element ya da bileşikler arasında gerçekleşen elektriksel etkileşmeye de kimyasal reaksiyon denir Kimyasal reaksiyonlarda; reaksiyonda kullanılan maddelere giren (reaktif) denirken, reaksiyon sonucu oluşan yeni maddelere de ürün adı verilir Reaksiyona giren ve sonuçta oluşan ürün maddeler birbirinden farklıdırKovalent Bağ : (+) ve (-) yüklere sahip aynı ya da farklı a****l atomları arasında oluşan bağ çeşididir Kütle (m) : Madde miktarına kütle denir Bir cismin sahip olduğu değişmez madde miktarıdır Kütle birimleri kilogram ve (kg) ve gram (g) dirKütlenin Korunumu : Reaksiyona giren maddelerin toplam kütlesi, reaksiyon sonucu oluşan ürünlerin toplam kütlesine eşittir Bu ilkeye kütlenin korunumu kanunu denirKütle numarası : Kütle numarası = Proton sayısı + Nötron sayısı Farklı Bir Kaynaktan… Kaba formül Bir bileşikteki elementlerin sadece cinsini ve oranını belirten en basit formülKademeli reaksiyon Birden fazla reaksiyon basamağına sahip reaksiyonlar serisiKalkojen Filiz yapan 6A grubu elementleriKararlı bileşik Kolaylıkla bozunup, ayrışmayan bileşikKarışım İki ya da daha fazla maddenin gelişigüzel oranlarda, kimyasal özelliklerini yitirmeden oluşturdukları maddeKatı Belirli kütle, hacim ve şekli olan içine girdiği kabın şeklini almayan madde haliKatlı oranlar kanunu İki element aralarında birden fazla bileşik oluşturuyorsa, birinin sabit tutulan miktarına karşılık diğerinin değişken miktarları arasında küçük ve tamsayılarla ifade edilen bir oran vardırKatot ışın tüpü Uçlarında metal elektrot bulunan ve içerisine düşük basınçta gaz konulup elektronlara elektriksel gerilim uygulanmasıyla gaz örneğinin ışık yaymasını sağlayan tüpKatyon Pozitif (+) yüklü iyonKaynama Bir sıvının buhar basıncının, ortam basıncına eşit olmasıKaynama noktası Bir sıvının buhar basıncının, açık hava basıncına eşit olduğu andaki sıcaklık değeriKelvin sıcaklık cetveli Mutlak sıcaklıktır Moleküllerinin ortalama kinetik enerjilerine göre kullanılan sıcaklık cetveliKısmî basınç Bir gazın, içinde bulunduğu karışımın toplam basıncı içerisinde sahip olduğu basınç Bir gazın karışım içersinde tek başına uyguladığı basınçKızıl ötesi ışınlar Dalga boyu 10–6 m ile 10–4 m arasında olan zayıf enerjili dalgalarKimya Maddelerin özellikleri ile maddeler arası etkileşimleri inceleyen bilim dalıKimyasal denklem Kimyasal reaksiyon oluşumunu sembollerle gösteren denklemKimyasal formül Bileşiğin bileşimini kimyasal sembol ve rakamlar kullanarak gösterme şekliKimyasal özellik Maddenin iç yapısıyla ilgili özelliklerKimyasal reaksiyon Bir ya da daha fazla maddelerin bir veya birden fazla farklı maddelere dönüştüren bir çeşit değişimlerdir Kısaca yeni oluşumlara sebebiyet verecek şekilde atomların başka dizilişlerini sağlayan işlemlerKinetik teori Gaz ve sıvı moleküllerinin davranışlarını kuramsal olarak açıklayan teoriKonsantrasyon Çözeltide çözünmüş olan göreceli madde miktarıdır Düşük konsantrasyonlu çözeltilere seyreltik, yüksek konsantrasyonlu çözeltilere derişik çözelti denirKontrol çubuğu Nükleer bir reaktörün kalbine yerleştirilen, zincirleme fizyon reaksiyonunu kontrol altına almaya yarayan çubuk Genellikle bor, kadmiyum veya zirkonyum gibi elementlerden yapılır ve ortamdaki nötronları soğurmak için kullanılırKovalent bağ İki elektronun iki atom tarafından paylaşılması ile oluşan bağKovalent bileşikler Atomları arasında kovalent bağ içeren bileşiklerKritik kütle Bir nükleer fizyon reaksiyonun kendiliğinden zincirleme olarak devam edebilmesi için gerekli olan nükleer yakıt kütlesiKromatografi Çözücü ve ayırt edici ortam kullanarak çözünen madde karışımını bileşenlerine ayırma metoduKüresel simetri Bir element atomunun değerlik orbitallerinin tam ya da yarı dolu olma hali,Kütle Değişmeyen madde miktarıKütlenin korunumu kanunu Bir kimyasal reaksiyonda, reaksiyona giren maddelerin kütleleri toplamı, reaksiyon sonucu elde edilen ürünlerin kütleleri toplamına eşittir |
|
|
|
|
Kimya Terimleri Sözlüğü |
|
|
08-11-2012
|
#4 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kimya Terimleri SözlüğüL Lewis yapısı Değerlik elektronlarının noktalarla gösterilmesi ile yazılan formüllerLigand Kompleks iyonlarda merkez atomu saran komşu gruplardan her biriLantanitler Lantanyum (89La) elementinden sonra gelen ve 5f orbitallerinin dolmasıyla oluşan 14 elementM Madde Uzayda yer kaplayan kütlesi olan herşeyMakroskobik Çıplak gözle incelenebilenManometre Kapalı kaptaki gazların basıncını ölçmek için kullanılan düzenekMetal Kimyasal reaksiyonlarda pozitif değerlik alan ve kendine has bir kakım özellikleri olan elementMikrodalgalar Dalga boyu 10–8 ile 10–1m arasında bulunan düşük frekanslı dalgalarMikroskobik Mikroskop olmadan, çıplak gözle ölçülemeyen çok küçük yapılarMineral Belli bir formülü olan doğada saf halde bulunan metal bileşiğiMol 6,02·1023 adet tanecik, atom veya molekülMol kesri Bir gazın mol sayısının, gazın içinde bulunduğu karışımın toplam mol sayısına oranıMolal donma noktası azalması sabiti Bir molal parçaçık içeren çözücünün donma noktasındaki azalma miktarıMolal kaynama noktası yükselmesi sabiti Bir molal parçaçık içeren çözücünün kaynama noktasındaki artma miktarıMolalite Bir kilogram çözücü içerisinde çözünmüş maddenin mol sayısıMolarite Bir litrede çözeltide çözünmüş olan maddenin mol sayısı/1kg çözücüde çözünen maddenin mol sayısına molal derişim denirMolar hacim 1 mol maddenin kapladığı hacimMolar kütle 1 mol atom veya molekülün gram cinsinden ağırlığıMolekül Bileşiği oluşturan en küçük yapı /Aynı ya da farklı cins atomların birleşmesiyle oluşan bileşik birimlerine molekül denir Bileşiklerin tüm özelliklerini taşıyan en küçük birimlerine molekül adı verilir Moleküller birden fazla atomdan oluşan bağımsız taneciklerdirMolekül formülü Molekülü oluşturan atomların sayısını tam olarak gösteren formülMolekül–gram Bir mol kovalent bağlı bileşiğin kütlesiMolekül kütlesi Bir moleküldeki atomların akb cinsinden toplam kütlesiMonoalkoller : Bileşik iskeletinin herhangi bir yerinde tek bir tane –OH bulunduran alkollerdir Mor ötesi ışınlar Dalga boyu 10–8 m ile 10–10 m arasında olan yüksek enerjili dalgalarN Net iyon denklemi Kimyasal reaksiyonda sadece rol alan iyonların gösterildiği bir kimyasal denklemNormal kaynama noktası Deniz seviyesindeki bir sıvının buhar basıncının, açık hava basıncına (760 mmHg) eşit olduğu andaki sıcaklık değeriNormalite Bir litre çözeltide çözünmüş maddenin eşdeğer-gram sayısıNŞA Sıcaklığın 0°C ve basıncın 1 atm olan durumNötr oksit Ametallerin oksijence fakir olan oksitleridirNötron Atomun çekirdeğinde bulunan ve kütlesi yaklaşık 1 akb olan yüksüz tanecikNötürleşme reaksiyonu Asitlerle, bazlar arasında oluşan reaksiyonlarNükleer enerji Radyoaktif reaksiyonlar sonucu açığa çıkan enerji, atom enerjsiNükleer reaktör İçerisinde nükleer fizyon reaksiyonunun kontrollü bir şekilde gerçekleştirildiği sistemNükleer yakıt Nükleer reaktörde enerji üretmek için kullanılan bölünebilen izotopları içeren maddeNükleon Proton ve nötron gibi atom çekirdeğini oluşturan temel parçacıklarO Oksi asit Yapısında oksijen bulunduran asitlerOksidasyon sayısı Bileşikteki bir atomun değerliği, bir elementin yüküOksit Oksijenin soygazlar ve flor haricindeki elementlerle yaptığı bileşiklerOrtalama serbest yol Bir gaz molekülünün ortalama olarak iki çarpışma arasında aldığı yolOktet Bir atomun en dış enerji seviyesindeki elektron sayısının 8 olması haliOrbital Çekirdeğin etrafında dönen elektronların bulunma ihtimali en yüksek olduğu bölgeleri ve elektronların hareketini belirleyen matematiksel dalga denklemiOzmos Bir çözücünün yarı geçirgen bir zardan daha derişik bir çözeltiye geçmesiÖ Özkütle (Yoğunluk) (d) : Bir maddenin birim hacminin kütlesine öz kütle denir Özkütle maddeler için ayırt edici bir özelliktir Özkütle birimleri kütle ve hacim birimlerine bağlı olarak değişir Saf bir maddenin aynı ortamdaki tüm miktarlarının öz kütleleri eşittir Kütlesi sabit olan bir maddenin ısıtıldıkça hacmi artar, öz kütlesi azalırP p–bloku Periyodik tabloda p–orbitallerinin dolmakta olduğu elementler grubuPauli prensibi Bir atomda dört quantum sayılarda birbirinin tamamen aynı olan iki elektron bulunamazPeriyot Periyodik sistemdeki yatay sıralarPeriyodik tablo Kimyasal ve fiziksel özellikleri göz önünde tutularak elementlerin atom numaralarına göre sıralanışını gösteren çizelgePeroksit O2–2 iyonu içeren oksit bileşikleridirPlazma Gaz fazındaki atomların çok yüksek sıcaklıklarda iyonlaşarak çekirdek ve elektronlarına ayrışması sonucu oluşan akışkan maddeProton Atomun çekirdeğinde bulunan kütlesi 1 akb lik +1 yüklü atom altı parçacıklarıPozitron parçacığı Radyoaktif bir elementin çekirdeğindeki bir protonun bir nötrona dönüşmesi ile açığa çıkan pozitif yüklü elektronPascal (pa) :1m2 lik yüzeye dik olarak etki eden kuvvet 1 N ise bu yüzeydeki basınç 1 pascal (paskal) olur Periyodik tablo : Periyodik cetvel, elementleri gösteren ve özellikleriyle ilgili bilgi veren bir tablodur Bu tabloda elementler belirli bir düzene göre sıralanmıştır Yatay sıralara periyot, düşey sıralara ise grup adı verilir Aynı gruptaki elementler birbirleriyle benzer özellik gösterirler Aynı periyottaki elementler aynı yörünge sayısına sahiptir Periyotlar cetvelinin en sağındaki düşey grupta yer alan elementlere soygaz (asal gaz) adı verilir Bu elementler çok kararlıdırPil : Kendiliğinden gerçekleşen bir kimyasal tepkime sonucunda açığa çıkan enerjiyi elektrik enerjisine çeviren araçlardır Polialkoller : Bileşik iskeletinin değişik yerlerinde farklı C atomları üzerinde olmak şartı ile birden fazla –OH içeren bileşiklerdir Polimerleşme : Küçük alken moleküllerindeki pi (p) bağlarının açılması ile serbest kalan moleküllerin binlercesinin bir araya gelerek uzun zincirler oluşturması olayına polimerleşme adı verilir Primer alkoller : -OH grubunun bağlı olduğu C atomuna iki tane H atomu bağlanmış ise bu alkol primer (birincil) alkoldür Ancak metil alkolde –OH nin bağlı olduğu C atomuna 3 H bağlı olduğu halde primer alkoldürR Radyasyon Enerjinin elektromanyetik dalgalar ya da parçacıklar halinde yayılmasıRadyoaktiflik Çekirdeğinin kararsızlığından dolayı bir atomun kendiliğinden, sürekli olarak çeşitli ışımalar yaparak enerji yaymasıRadyoaktif izleyici Biyolojik ve kimyasal süreçlerin izlenmesinde kullanılan radyoaktif özelliğe sahip izotoplarRadyoaktif olay Atomun çekirdeğinde meydana gelen herhangi bir değişiklikRadyoaktif serpinti Bir nükleer patlama sonucu atmosfere yayılan radyoaktif atıkların rüzgar ya da yağmurla tekrar yeryüzüne inmesiRadyografi X ya da gama ışıması yardımı ile film ya da duyarlı plaka üzerinde görüntü elde etme yöntemiRadyoizotop Bir elementin radyoaktif özellik gösteren izotoplarıRaoult Kanunu Çözeltinin uçucu olan bir bileşieninin buhar basıncı, bu bileşenin mol kesri ile saf sıvısının buhar basıncı çarpımına eşittirRezonans (çok merkezli bağ) : Bir molekülün değişik şekillerde gösterimine rezonans adı verilir Rutherford atom modeli Atomun çekirdeğinde proton bulunup, çekirdeğin etrafında tıpkı güneş sistemindeki gezegenler gibi dönen elektronlar mevcuttur
|
|
|
|
|
Kimya Terimleri Sözlüğü |
|
|
08-11-2012
|
#5 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Kimya Terimleri SözlüğüS s–bloku Periyodik tablonun sol tarafında metal atomların oluşturduğu blokSabit Bir fiziksel niceliğe ait değişmez değer Örneğin : Işık hızı ve Avogadro sayısı birer sabittirSabit oranlar kanunu Herhangi bir bileşiği oluşturan maddelerin kütleleri arasında daima sabit bir oran vardırSert su Sabun ile köpük oluşturmayan su Eğer su içerisinde sertliğe sebep olan HCO3– iyonu ve buna bağlı katyonlar var ise bu tür sulara geçici sertliğe sahip sular denir Eğer sertliğe HCO3– den başka (SO4–2 gibi) iyonlar sebep oluyorsa böyle sulara kalıcı sertliğe sahip sular denirSeyreltik çözelti Göreceli olarak az miktarda çözünen içeren çözeltiSeyreltme Bir çözeltinin konsantrasyonunun, çözeltiye çözücü eklemek sureti ile azalmasıSıcaklık Termal ilişki içindeki maddeler arasında meydana gelen ısı akışını tanımlayan fiziksel özellikSıvı Maddenin hali Kütlesi ve hacmi belli olan fakat belirli bir şekli olamayan maddedir Bu yüzden içine konulduğu kabın şeklini alırSıvı basıncı Sıvı tarafından birim yüzeye uygulanan basınçSıvı – buhar basıncı Buhar fazına geçen, sıvı moleküllerinin uyguladığı basınçSıvı – buhar dengesi Bir sıvıdaki moleküllerin sıvı fazdan, gaz fazına geçme (buharlaşma) hızları ile gaz fazından, sıvı fazına geçme hızlarının (yoğunlaşma) eşit olması hâliStandart sıcaklık ve basınç 273,15 K veya 0°C ve 101,33 kPa veya 1 atm (760 mmHg)Stokiyometri Kimyasal reaksiyonlardaki giren maddelerle, ürünler arasındaki kütle ilişkileriSoğutma etkisi Buharlaşma olan ortamda, ortalama kinetik enerjileri fazla olan moleküllerin sıvıdan, gaz fazına geçmelerinden dolayı ortamın kinetik enejisinin azalması yani ortamın soğumasıSoygaz Kimyasal reaksiyonlara karşı ilgisiz elementler Periyodik tablodaki 8A grubu elementleriİnert veya asal gaz olarakta bilinirlerSulu çözelti Çözücüsünün su olduğu çözeltiSüblimleşme : Bir katı maddenin sıvı hale geçmeden doğrudan gaz haline geçmesine süblimleşme denir Örnek : Naftalin normal şartlar altında katı halden direk olarak buharlaşarak gaz haline geçerSüspansiyon : Katı+sıvı heterojen karışımlarının özel adıdır Bir katının sıvı içinde çözünmeden kalmasına denir Örnek Tebeşir tozu + su karışımı, ayran, kireçli su, çamurlu su, petrol… gibiT Tampon çözeltiler : Bazı çözeltilere az miktarda asit, baz ve su eklendiğinde pH’ı önemli ölçüde değişmez Bu tür çözeltilere tampon çözeltiler denirTansiyon (Kan basıncı) : Kalpten atardamarlara pompalanan kanın bu damarlara yaptığı basınca tansiyon veya kan basıncı denir Temel hâl Bir atomun bütün elektronlarının en düşük enerjili haline sahip olduğu durumdaki elektron dağılımıTepkime entalpisi : Tepkimelerde bağların kırılması için verilmesi gereken enerji ile yeni bağların oluşumu sırasında açığa çıkan enerji arasındaki fark, tepkime ısısını verir Buna tepkime entalpisi de denirTermometre : Sıcaklığı ölçmeye yarayan cihazlara termometre denir Termokimya Kimyasal reaksiyonlardaki ısı değişimini inceleyen kimya bilimiThomson atom modeli Atom bir küre şeklinde olup, içerisinde protonlar ve elektronlar rast gele yerlere,tıpkı kekin içerisindeki üzüm gibi dağılmış halde bulunurlarToprak alkali metaller Periyodik tablonun 2A grubunda bulunan metallerTransuranyum elementleri Atom numarası 92 den (Uranyum elementinin atom numarasından ) büyük olan elementlerTuz Asitlerle, bazların reaksiyonu sonucu oluşan ürünU Uçucu sıvı Moleküller arasında çekim kuvveti ve kaynama noktası düşük , buna karşılık buhar basıncı yüksek olan sıvıUçucu olmayan sıvı Moleküller arasında çekim kuvveti ve kaynama noktası yüksek, buna karşılık buhar basıncı düşük olan sıvıUyarılmış hâl Temel haldeki bir elektronun, dışarıdan enerji verilerek daha kararsız olan bir dış yörüngeye çıkarılması hâliÜ Ürün Kimyasal reaksiyon sonucu oluşan maddelerY Yakacak : Yandıklarında çevrelerine ısı veren tüm maddelere yakacak denir Yakacağın diğer adı da yakıttırYanma ısısı : Katı ve sıvı yakacakların bir kilogramının, gaz yakacakların ise bir metreküpünün verdiği ısıya yanma ısısı denir Yakıtların yanması sırasında kimyasal enerji, ısı enerjisine dönüşürYoğunlaşma sıcaklığı : Gaz halindeki bir maddenin ısı enerjisi vererek sıvı hale geçmeye başladığı sıcaklık noktasına yoğunlaşma sıcaklığı denir Yanma Isı ve ışık yayan reaksiyondur Genelde organik maddelerin havadaki oksijenle reaksiyona girerek karbondioksit ve su oluşturduğu reaksiyonlara yanma reaksiyonu denirYapay radyoaktiflik Radyoaktif olmayan bir çekirdeğin yüksek enerjiye sahip çeşitli tanecikler ile bobardımanı sonucu kararsız hale getirilmesiYoğunlaşma Ortalama kinetik enerjileri düşük olan gaz fazındaki moleküllerin sıvı fazına geçmeleriYük Nötr bir yapı olan atomdan, elektron uzaklaştırarak ya da elektron ilave ederek oluşturulan elektrik miktarıYükseltgen Kimyasal reaksiyonlarda elektron alarak (indirgenerek) karşısındakini yükseltgeyen maddeYükseltgenme Elementlerin elektron vererek bir değerlikten daha yüksek değerliklere geçmesiYükseltgenme basamağı Bir elementin elektron alarak veya elektron vererek aldığı değerlik, elektriksel yükYükseltgenme reaksiyonu Elementlerin, oksijenle yaptığı reaksiyonYüzey gerilimi Moleküller arası çekim kuvvetinden dolayı sıvının yüzeyinde oluşan kuvvetYüzde kütle Bir elementin, 100 gram bileşiğindeki kütlesiYüzde Verimi Bir kimyasal tepkimeden elde edilen ürünün, aynı tepkimeden kuramsal olarak elde edilebilecek ürün miktarına bölünerek bulunan ve yüzde ile ifade edilen miktarıZ Zincirleme reaksiyon Nükleer fizyon reaksiyonundan 235U gibi bölünebilen çekirdeklerin nötron kaparak yeni çekirdeklere bölünmesi ve daha fazla sayıda nötron oluşturması
|
|
|
|
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.
Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.
IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.
«
Önceki Konu
|
Sonraki Konu
»
|
|
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.