Kahramanmaraş Döğme Dondurmasının Tarihçesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-11-2012

Kahramanmaraş Döğme Dondurmasının Tarihçesi

Osmanlılar döneminde saraylarda "karsambaç" adı verilen bir yiyecek türü varmış Bu yiyeceği
yapmak için, dağların pek güneş görmeyen yamaçlarında kuyular açılır ve bu kuyular kış
mevsiminde karla doldurularak saklanırmış Yazın sıcak günlerinde, süt ve diğer çeşitli meyve
suları bu karla karıştırılarak soğutulurmuş (Bu halen Kahramanmaraş'ta yapılıyor) Daha sonra bu karışıma o sıralarda Halep'ten gelen şekerde eklenmiş Zaman zaman şekerin dışında pekmez ve balda
katılmış

Osmanlı saraylarına ve asil konaklarına yabani orkide (sahlep) satan Maraşlı Osman Ağa,
yörede "cinsel gücü artırıcı" olarak bilinen bu içeceğin artanını bir gün saklamak için kara
gömmüşErtesi günü baktığında, sahlebin kıvamındaki değişiklik dikkatini çekmiş Süt, şeker ve
sahlep karışımının yoğunluk kazandığını ve sakız gibi uzadığını görmüş Bu yeni gıda maddesinin
tadına bakan herkes pek çok sevmiş Sahlepli karsambaç olarak başlayan bu gelişme üç kuşak
sonra Maraş Dondurması olarak tanınmaya başlamışKahramanmaraş'ı çevreleyen Ahırdağı'nın
yamaçlarında özellikle kekik, keven gibi rayihalı otlarla beslenen keçilerin sütünden, birinci kalite
sahlepten üretilen bugünkü Kahramanmaraş Dondurmasındaki en büyük özellik sütün keçi sütü
olmasından kaynaklanıyor Ahırdağı yamaçlarında beslenen keçilerin sütü önce bir eksper
tarafından kontrol ediliyor Özellikle sütteki yağ oranının belirli bir yüzdenin altına düşmemesi
gerekiyor 90 derece sıcaklıkta kaynatılan sütler, mikroorganizmalardan arındırılıyor Daha sonra
bu süte önce sahlep, ardında şeker katılıyor İyice karıştırılan bu karışım, 6-8 saat dinlendirdikten
sonra eksi 6 derecede soğutulduktan sonra tüketime sunuluyor
İçerisinde A B C D ve E grubu vitaminleri ile kalsiyum fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum
demir ve çinko gibi minerallerde bulunan Kahramanmaraş dövme dondurmasının 100 gr sade
dondurmada 135 mg kalsiyum, 115 mg fosfor, 100 mg sodyum, 160 mg potasyum, 0,1 mg
demir, 130 mg A vitamini, 0,21 mgE vitamini 0,25 mg B vitamini ve 0,13 mg diğer vitaminlerden
olduğu tesbit edilmiştir
Bugün, Kahramanmaraş dövme ve meyveli dondurma çeşitlerinin, Yaşar Dondurma (Mado), Ferah
Dondurma (Edo) ve Kervan Dondurma (Alpedo) kuruluşları tarafından yurt içi ve yurt dışında
dağıtımı yapılmaktadır
Kahramanmaraş Dondurması halen ABD, Avustralya, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Bulgaristan,
Çin, İngiltere, GKore, SArabistan, Tunus, Yugoslavya, Kıbrıs, Mısır gibi ülkelere Mado ve Edo

Yemekler (Yöre Mutfağı)
Yöremizde kültürel değerlerin bir öğesi de yemek ve tatlılardır Özellikle yöremizde kış için
tarhana, bulgur, döğme, nişasta hazırlanır Biber, patlıcan, kabak, bamya ve fasulye gibi yiyecekler
kurutularak saklanır Kahramanmaraş'ta yaylacılığın olduğu kesimlerde yağ, peynir ve yoğurt yaz-
kış beslenmenin ana öğeleridir Genel olarak Et ve döğme, bulgur gibi ürünler beslenmede
önemlidir Hemen her türlü yemekte kırmızı biber kullanılır

Geleneksel et yemeklerinin başlıcaları
Saç kavurması, Yahni, Külbastı, İçli Köfte, Et böreği ve Leğen çorbasıdır Etlilerde baharat
kullanımı yaygındır Bezdirme, bazlama, yufka, şepit ve bükme yörenin ekmek türleridir

Yöreye özgü yemekler

Çorbalar
Tirşik Çorbası, Ekşili Çorba, Dövmeli Mercimek Çorbası, Yoğurtlu Dövmeli Çorba, Maraş Paçası

Lapalar
Pıtpıt Lapası, Bulamaç, Kabak Lapası

Köfteler
Simit, Kısır, İçli, Sömelek, Suluyağlı, Ekşili, Yoğurtlu, Yavan, ve Eşkili Aya köfteleridir

Pilav ve Börekler
Maraş pilavı, Döğme aşı, Tavuklu pilav, Peynirli Börek, Çökelekli börek, Bayram çöreğidir

Tatlılar
Dondurma, Un sucuğu, Pestil Sucuğu, Harmanda baklava, Fıstık ezmesi, Bastık, Pestil,
Çullama, Kırma, İlende, Hapısa, Gün pekmezi ve Ravanda'dırKahramanmaraş'ın döğme dondurması, baklavası, fıstığı, kırmızı biberi ülkemizde ve ülke
dışında da İlimizin tanıtımında etken olmuştur

08-11-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kahramanmaraş Döğme Dondurmasının Tarihçesi Kahramanmaraş Döğme Dondurmasının Tarihçesi Osmanlılar döneminde saraylarda "karsambaç" adı verilen bir yiyecek türü varmış Bu yiyeceği yapmak için, dağların pek güneş görmeyen yamaçlarında kuyular açılır ve bu kuyular kış mevsiminde karla doldurularak saklanırmış Yazın sıcak günlerinde, süt ve diğer çeşitli meyve suları bu karla karıştırılarak soğutulurmuş (Bu halen Kahramanmaraş'ta yapılıyor) Daha sonra bu karışıma o sıralarda Halep'ten gelen şekerde eklenmiş Zaman zaman şekerin dışında pekmez ve balda katılmış Osmanlı saraylarına ve asil konaklarına yabani orkide (sahlep) satan Maraşlı Osman Ağa, yörede "cinsel gücü artırıcı" olarak bilinen bu içeceğin artanını bir gün saklamak için kara gömmüşErtesi günü baktığında, sahlebin kıvamındaki değişiklik dikkatini çekmiş Süt, şeker ve sahlep karışımının yoğunluk kazandığını ve sakız gibi uzadığını görmüş Bu yeni gıda maddesinin tadına bakan herkes pek çok sevmiş Sahlepli karsambaç olarak başlayan bu gelişme üç kuşak sonra Maraş Dondurması olarak tanınmaya başlamışKahramanmaraş'ı çevreleyen Ahırdağı'nın yamaçlarında özellikle kekik, keven gibi rayihalı otlarla beslenen keçilerin sütünden, birinci kalite sahlepten üretilen bugünkü Kahramanmaraş Dondurmasındaki en büyük özellik sütün keçi sütü olmasından kaynaklanıyor Ahırdağı yamaçlarında beslenen keçilerin sütü önce bir eksper tarafından kontrol ediliyor Özellikle sütteki yağ oranının belirli bir yüzdenin altına düşmemesi gerekiyor 90 derece sıcaklıkta kaynatılan sütler, mikroorganizmalardan arındırılıyor Daha sonra bu süte önce sahlep, ardında şeker katılıyor İyice karıştırılan bu karışım, 6-8 saat dinlendirdikten sonra eksi 6 derecede soğutulduktan sonra tüketime sunuluyor İçerisinde A B C D ve E grubu vitaminleri ile kalsiyum fosfor, magnezyum, sodyum, potasyum demir ve çinko gibi minerallerde bulunan Kahramanmaraş dövme dondurmasının 100 gr sade dondurmada 135 mg kalsiyum, 115 mg fosfor, 100 mg sodyum, 160 mg potasyum, 0,1 mg demir, 130 mg A vitamini, 0,21 mgE vitamini 0,25 mg B vitamini ve 0,13 mg diğer vitaminlerden olduğu tesbit edilmiştir Bugün, Kahramanmaraş dövme ve meyveli dondurma çeşitlerinin, Yaşar Dondurma (Mado), Ferah Dondurma (Edo) ve Kervan Dondurma (Alpedo) kuruluşları tarafından yurt içi ve yurt dışında dağıtımı yapılmaktadır Kahramanmaraş Dondurması halen ABD, Avustralya, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Bulgaristan, Çin, İngiltere, GKore, SArabistan, Tunus, Yugoslavya, Kıbrıs, Mısır gibi ülkelere Mado ve Edo Yemekler (Yöre Mutfağı) Yöremizde kültürel değerlerin bir öğesi de yemek ve tatlılardır Özellikle yöremizde kış için tarhana, bulgur, döğme, nişasta hazırlanır Biber, patlıcan, kabak, bamya ve fasulye gibi yiyecekler kurutularak saklanır Kahramanmaraş'ta yaylacılığın olduğu kesimlerde yağ, peynir ve yoğurt yaz- kış beslenmenin ana öğeleridir Genel olarak Et ve döğme, bulgur gibi ürünler beslenmede önemlidir Hemen her türlü yemekte kırmızı biber kullanılır Geleneksel et yemeklerinin başlıcaları Saç kavurması, Yahni, Külbastı, İçli Köfte, Et böreği ve Leğen çorbasıdır Etlilerde baharat kullanımı yaygındır Bezdirme, bazlama, yufka, şepit ve bükme yörenin ekmek türleridir Yöreye özgü yemekler Çorbalar Tirşik Çorbası, Ekşili Çorba, Dövmeli Mercimek Çorbası, Yoğurtlu Dövmeli Çorba, Maraş Paçası Lapalar Pıtpıt Lapası, Bulamaç, Kabak Lapası Köfteler Simit, Kısır, İçli, Sömelek, Suluyağlı, Ekşili, Yoğurtlu, Yavan, ve Eşkili Aya köfteleridir Pilav ve Börekler Maraş pilavı, Döğme aşı, Tavuklu pilav, Peynirli Börek, Çökelekli börek, Bayram çöreğidir Tatlılar Dondurma, Un sucuğu, Pestil Sucuğu, Harmanda baklava, Fıstık ezmesi, Bastık, Pestil, Çullama, Kırma, İlende, Hapısa, Gün pekmezi ve Ravanda'dırKahramanmaraş'ın döğme dondurması, baklavası, fıstığı, kırmızı biberi ülkemizde ve ülke dışında da İlimizin tanıtımında etken olmuştur