İsparta'nın Yöresel Yemekleri Nelerdir?

Isparta'nın Yöresel Yemekleri Nelerdir?
Isparta'nın Meşur Yemekleri Nelerdir?
Isparta'nın Yemek Kültürü

Isparta yöresinde halk mutfağı çok zengin bir özellik göstermektedir Sebze, et, tahıl kökenli yemek çeşitlerinin yanı sıra ekmek, börek ve tatlı çeşitleri de yöreye has bir özellikle yapılıp yenmektedir Bunun yanında Türkiye'nin her yanında görebileceğimiz yemekler bu yörede de vardır Yörede haşhaş ve üzümün yetiştirilmesi yemekleri de etkilemiştir

Yörenin hemen hemen her yerinde yemek genelde yerde "sofra bezi" veya "sofraltı" denilen bir örtü serilip üzerine "ayaklık", "kasnak" veya "tabla"adı verilen bir araç konulduktan sonra "sini" üzerinde yenir Kalabalık ailelerde kadın ve çocuklar ayrı bir yerde yerken, küçük ailelerde kadın-erkek ayrımı yapılmaksızın sofraya oturulur Yemeğe başlamadan önce "besmele" çekilir Evin en büyüğü veya reisi kimse yemeğe önce o başlar Su içileceği zaman "su küçüğün, sus büyüğün" sözü ile su önce küçüklere takdim edilir Buna riayet edilmediği de olunmaktadır Yemekler bir tabaktan yenilir Yemekler sabah kahvaltısı, öğlen ve akşam olmak üzere üç öğünde toplanmaktadır Sabah kahvaltısı geç yapıldığında öğlen yemeğinin yenilmediği görülür Yemekler köylerde genellikle avluda, kuzine sobalarda veya ocakta; ateş, üzerinde pişirilir

Isparta tarım ve meyvecilik yönünden zengin ve çeşitli bir yöre olduğu için yemek çeşitleri de oldukça fazladır Yörede bilinen ve en çok yapılan yemekler şu şekilde sıralanabilir

*A) Çorbalar

*1 Pirinç Çorbası: *Pirinç et suyunda pişer Et ile nohut haşlanarak bir tencerenin içinde yağ, salça, maydanoz ilavesi ile beraber pişirilir

*2 Top Tarhana: *Dövülmüş buğday dere otu ve tuz ile suda kaynatılıp şişirilir Soğuduktan sonra yoğurt, nane, maydanoz ile yoğrulur Bir bezin üzerine yumurta büyüklüğündeki parçalar halinde döşenir ve kurutulur Pişirileceği zaman akşamdan ılık suya salınır Ertesi gün haşlanmış nohut ve börülce ilave edilerek bir süre kaynatılır Sonra kızdırılmış yağ ve salça eklenir

*3 Tutmaş: *Yumurta, su, un ve tuz ile hamur hazırlanır Yufka şeklinde hamur açılır, çok ince tel şehriye tarzında kesilip kurutulur, yağ ve salça ile çorbası yapılır

*4 Oğmaş: *Tabağa biraz un ve su konur, su çok az olmalıdır Un elde, tane tane oluncaya kadar ovalanır Minik minik tanecikler oluşmuştur Diğer taraftan, tencereye yarıya kadar su konur ve kaynatılır Kaynayan suyun içine ovalanan un tanecikleri bırakılır 15-20 dakika pişesiye kadar karıştırılır Tencereye konulan suyun yarısı kadar süt ilave edilir Biraz daha kaynatıldıktan sonra indirilir Üzerine sos olarak yine küçük bir tavaya konulan yağa, kaymak yağı ilave edilir ve kızartılarak çorbaya dökülür Sıcak olarak servis yapılır

*5 Toyga: *Et haşlanır, didilir Pirinç, nane, maydanoz hepsi beraber piştikten sonra üzerine yoğurt dökülür Sakız gibi olan çorbanın üzerine kızarmış yağ dökülür

*6 Arapaşı:* Kümes hayvanların etinden pişirilir Ayrı bir kapta acı biber, salça, yağ ve tuz kavrulur Kaynatılmış suyun içine biraz un dökülerek koyulaştırılır Üzerine kızarmış yağ ve salça konularak etle birlikte yenirEn çok Senirkent yöresinde pişirilir

*7 Yayla: *Pirinç haşlanır ve üzerine ezilmiş yoğurt ile et suyu ilave
edilir Bir miktar böyle kaynatıldıktan sonra üzerine kızdırılmış yağ ilaveedilir Üzerine kuru nane veya maydanoz serpilir

*8 Sülüklü Çorba:* Kara mercimek ayıklanır ve yıkanır Bir kapta haşlanır Piştikten sonra içine elde yapılma uzunca kesilmiş makarnadan atılır Makarna piştikten sonra ocaktan indirilir Küçük bir dığana (tava), biraz kaymak yağı konup, kızartıldıktan sonra pişen çorbanın üzerine katılır Tuz atıp karıştırıldıktan sonra sıcak olarak servis yapılır Bu çorbaya "sakala sarkan" da denir

*9 İrmik Çorbası:* Çorbası yapılan irmik, helvası yapılan irmik değildir Buğday pişirildikten sonra kurutulur Kurutulan buğdayın kabukları bir dibekte dövülerek alınır Buna "irmik" adı verilir Keşkek ile karıştırmamak gerekir Keşkek buğdayının kabuğu pişirilmeden soyulur Bir miktar irmiğe, pastırma ve su ile bir tencerede iyice pişirilir Pişirme işi bir çömlek içinde tandır ekmeklerinin yapıldığı yerde ya da fırında olursa daha güzel olur Bahsedilen pastırma da bilinen Kayseri pastırması değildir Pişen irmik çorbası bir kepçe ile dövülür Daha sonra yağ ve salça ilave edilerek yenir

*B) Et Yemekleri*

*1 Tandır Kebabı: *Kebaplık etler şişlere dizilerek toprak veya beton fırınların içine, kenarlara döşenir Fırının ortasında yanan ateşin etkisiyle etler kızarır

*2 Yoğurtlu Et: *Nohutla et hoşlanır Yoğurt bir kaşık nişastayla ezilerek haşlanmış ete dökülür Birlikte biraz kaynatıldıktan sonra üzerine kızarmış yağ ve mevsime göre yaş veya kuru nane ekilir

*3 Tas Kebabı: *Kuşbaşı etle birlikte küçük soğan, patates, sarımsak, kimyon, kara biber, tuz ve salça bir tencereye doldurulur Pişerken tencerenin üzerine, malzemenin üstüne kıpırdamasın diye havan bastırılırTencerenin içine yavaş yavaş su dökülerek pişirilir Su çektikçe ilave edilir Su çekilmediğinde piştiği anlaşılır

*4 Çömlek Kebabı: *Kuşbaşı eti çömleğin içine döşenir Üzerine küçük soğan, dilimlenmiş patates veya patlıcan dilimler halinde konur Üzerine kimyon,karabiber, kekik, domates ve yağ konularak çömleğin ağzı kağıtla bağlanırFırındaki ateşin ortasına konur ve zaman zaman silkelenerek pişirilir

*5 Tirit: *Ekmek ince dilimler halinde kızartılır, tabağa dizilir
Haşlanmış paça tirit gibi üzerine dökülür Onun üzerine sarımsaklı sirke dökülerek yenir

*6 Banak: *Parça et haşlanarak suyu alınır Yufka ya da pide küçük küçük bölünerek, etin suyu bu ekmek parçalarının üzerine dökülür Sonra bunlar haşlanmış parça etin üzerine konularak yenir

*7 Yumurta Mıhlaması:* Kavrulmuş kıyma, soğan, yeşil biber, domates karabiber ve yağ birlikte bir müddet kavrulur Daha sonra tencerenin içinde yumurtalar için küçük yuvalar açılarak yumurtalar kırılır ve kısık ateşte pişirilip yenir

*8 KapamaBütünet: *Kaburga etleri parçalar halinde but etleriyle birlikte kazanda suyla haşlanır Kazanın üzerine saç konur Daha sonra tabaklara pide doğranarak haşlanan etle birlikte yenir

*9 Kabine:* Et haşlandıktan sonra ufak ufak didilir Halka halka doğranan soğan ilk önce tuz ve biberle ovulur ve bir tencerenin içine döşenir Sonra soğanın üstüne et, etin üstüne ılık suda kabarmış pirinç döşenir En üste temiz bir tabak kapanarak tabağın hizasına gelinceye kadar et suyu konur ve tencerenin kapağı örtülerek pişirilir

*10 Keşkek: *Büyükçe bir toprak çömleğin içine ilk önce pastırma konur Sonra biraz don yağı ilave edilir Üzerine bir gün önceden ıslatılmış keşkek konur ve ağzı kapatılır Akşam mahalle fırınına ***ürülür Fırında gün boyu yanmış olan odunların közleriyle sabaha kadar pişer Arada bir fırıncı keşkeği karıştırır ve ilgilenir Keşkek sabahleyin fırından alınır Bir kepçeyle iyice karıştırılarak birbirine girmesi sağlanır ve tuzu ayarlanır