Akdeniz Bölgesinin Genel Özellikleri Hakkında Bilgi

Akdeniz Bölgesinin Özellikleri
Akdeniz Bölgesi Coğrafi Konumu
Akdeniz Bölgesi Ekonomik Durumu

AKDENIZ BOLGESI

Türkiye’nin 7 coğrafi bölgesinden biri Anadolu’nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır; genişliği 120-180 km arasında değişir Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güney Doğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur Güneydoğudan Suriye ile komşudurKonu başlıkları

* 1 Yüzölçümü ve Nüfus Yapısı
* 2 Kapsadığı Alan
* 3 Yüzey Şekilleri
* 4 Göller ve Nehirler
* 5 İklim ve Bitki Örtüsü

Yüzölçümü ve Nüfus Yapısı


Yüzölçümü 110000km2 dolayındadır; Türkiye toplam alanının yaklaşık %14’ünü kaplar Kıyı uzunluğu doğuda Suriye sınırından batıda Dalaman Çayına kadar 1542 Km’dir Bölgenin batı sınırı daha batıdaki Karaağaç Koyuna kadar uzanır 1990 nüfus sayımı sonuçlarına göre Akdeniz bölgesinde 8 milyona aşkın insan yaşamaktadır Nüfus yoğunluğu km2’de 74 kişidir; bu da km2’de 73 olan Türkiye ortalamasına çok yakındır Bölge nüfusunun %54’e yakın kısmı il ve ilçe merkezlerinde, % 46 kadarı ise bucak merkezi ve köylerde yaşar


Kapsadığı Alan


Türkiye’nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi’nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz

* Adana
* Antalya
* Burdur
* Hatay
* Isparta
* İçel illerinin tümü

* Kilis
* Kahramanmaraş’ın Afşin ve Elbistan ilçeleri dışında kalan bütün ilçeleri
* Kayseri'nin Develi ve Yahyalı ilçelerinin bazı bölümleri
* Konya’nın Halkapınar, Taşkent, Hadım, Ahırlı, Yalıhöyük, Seydişehir, Derebıçak, Hüyük ve Beyşehir ilçeleri
* Karaman’ın Başyayla, Sarıveliler ve Ermenek ilçeleri ile Karaman merkez ilçe ve Ayrancı ilçelerinin bazı bölümleri
* Afyon Karahisar’ın Başmakçı, Dinar ve Dazkırı ilçeleri
* Denizli’nin Çardak, Serinhisar, Acıpayam, Çameli ilçeleri ile Bozkurt, Tavas ve Beyağaç ilçelerinin bir bölümü
* Muğla’nın Dalaman, Ortaca, Köyceğiz ve Fethiye ilçeleri
* Gaziantep’in Nurdağı, ve İslahiye ilçeleri, Akdeniz Bölgesi sınırları içindedir

Bölge, doğudaki Adana ve batıdaki Antalya bölümlerinden oluşmaktadır


Yüzey Şekilleri


Akdeniz bölgesinin dağlık ve oldukça engebeli bir yapısı vardır Bölgenin yeryüzü şekillerinin ana çizgilerini Toroslar belirler Antalya Körfezi’nin iki yanında yer alan Batı Toroslar, Kuzeyde Göller Bölgesinde birbirine yaklaşıp sıkışır Teke Yarımadası’nın batısında beliren Batı Toroslar, Taşeli Plato’suna kadar uzanır

Genellikle kalker ve ofiyolitli kayalarından oluşan bu dağlar kırıklı ve kıvrımlı bir yapı gösterir Batı Torosların en yüksek noktası Beydağlarındaki 3096 m’lik Kızlar Sivrisi Tepesidir Göller Bölgesi’nin kalker oluşumu, sarp dağlarının ortalama yüksekliği 2000-2005 m arasındadır Yüksek kütleler arasında Avlan, Gördes, Söğütkarstik kökenli çanak biçimli çukur alanlar vardır gibi

Bu kesim aynı zamanda düden, obruk, mağara, yer altı dereleri, suyutan ve voklüz kaynakları gibi karstik şekiller bakımından da zengindir

Türkiye’nin, Beyşehir ve Eğridir gibi büyük tatlı su gölleri buradadır Batı Toroslar, dik eğimli yamaçlarından inen bol sulu akarsular tarafından parçalanmış ve genellikle boylamasına uzanan derin vadiler ortaya çıkmıştır

Orta Toroslar, güney batıdaki Taşeli platosu ile kuzey doğudaki Uzun Yayla arasında uzanır Bu kesimdeki başlıca yüksek kütleler batıdan doğuya doğru Bolkar Dağları, Aydos Dağları, Aladağlar, Tahtalı Dağlar ve Binboğa Dağlarıdır

Orta Torosların en yüksek noktası Aladağlar’da 3756 m’ye yetişen Demirkazık Tepesidir Orta Toroslar Uzun Yayla’da 1500m yüksekliğindeki bir platoya dönüşür Orta Toroslar kuzey-güney doğrultusunda akan bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır Göksu, 130 km uzunluğundaki Limonlu Çayı, Tarsus çayı bunların başlıcalarıdır Bu akarsular kalker oluşumlu dağlar arasında, derinliği 1000m’yi bulan vadiler açar ve yörenin yüzey şekillerinin sert bir görünüm almasına neden olur

Nur Dağları, Toroslar dağ sisteminin en güneyindeki bölümünü oluşturur ve İskenderun Körfezinin doğusunda dik bir duvar gibi yükselir
AKDENİZ BÖLGESİ
Göller ve Nehirler

Lübnan topraklarından doğarak kuzeye doğru akan ve Antakya yakınlarında dik bir açıyla batıya dönen Asi Irmağı, Amik Ovasının Güneybatı ucunda, geniş tabanlı bir vadiden geçer ve Samandağı yakınlarında Akdenize dökülür
Çukurova, doğuda Nur Dağları, batıda ise Orta Toroslarla sınırlanır Bu geniş düzlük batıda Seyhan doğuda Ceyhan ırmaklarının taşıdığı alüvyonlarla oluşmuş büyük bir delta ovasıdır Çukurova’nın kuzey kesimleri bu iki ırmağın kolları ile yeryer parçalanmış bir plato görünümündedir; buna karşılık güneyde tekdüze bir hal alır Bölgedeki en önemli akarsular doğudan batıya doğru sırasıyla Asi, Ceyhan ve Seyhan ırmakları ile Göksu, Köprü Suyu, Aksu, Eşem ve Dalaman çaylarıdır
Başlıca doğal göller Beyşehir, Eğridir, Burdur ve Suğla gölleridir Kıyılarda ise irili ufaklı birçok lagün vardır
En önemli yapay göller ise Seyhan ve Aslantaş baraj gölleridir
Akdeniz kıyıları genellikle, az girintili çıkıntılı olması ve geniş yaylar çizmesi bakımından Karadeniz kıyılarına benzer; kıyı sahanlıklarına da pek rastlanmaz Bölgenin en batı kesiminde ise dağlar kıyıya dik uzandığı için, burada Ege kıyılarına benzeyen daha girintili çıkıntılı bir kıyı tipi vardır Bu kıyıların, yakın zamanlardaki bir deniz düzeyi yükselmesi sonucu oluştuğu sanılmaktadır Engebeli kıyının içine sokulmuş küçük koylar, adalar ve yarımadalar bu yükselme nedeniyle ortaya çıkmıştır
Kalker oluşumların fazla olduğu bu kesimde birtakım karstik şekillerin kısmen deniz basmasına uğramasıyla doğal koylar oluşmuştur; ilkçağda gemilerin sığınak ve barınarak yeri kullandıkları bu koylara kalanklı kıyı adı verilir

İklim ve Bitki Örtüsü

Bölgede genelde yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen Akdeniz iklimi egemendir Ancak yüksekliğe bağlı olarak iklim özellikleri oldukça önemli farklılaşmalar gösterir
Dağların denize bakan yamaçlarında ve arkalarında çukur alanlar ise karasal etkilerin arttığı bir iklim tipine rastlanır Gene de Akdeniz’in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim, İç Anadolu’daki kadar şiddetli karasal özellikler taşımaz En sıcak ay ortalaması kıyılarda 27-28°, iç kısımlar 23-25° dir; en soğuk ay ortalaması ise kıyıda 10° dolayında iken iç kısımlarda 1,5-2° kadar iner Benzer biçimde, yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda 18-20°, iç kısımlarda ise 12-14° kadardır Bu sayede turizm gelişmiştir

Son Düzenleyen GusinapsE; 13-09-2006 @ 21:42
Bu Mesajı Yetkililere Rapor Et Bu mesaja hızlı cevap gönder
Eski 07-10-2006 #3 (mesaj-linki)
kompetankedi Bay-M
kompetankedi - avatarı

Akdeniz Bölgesi - Genel Bilgi
Bölge adını komşu olduğu Akdeniz’den alır Bölge, yer şekilleri ve bun bağlı olarak ekonomik özelliklerin farklılığı nedeniyle iki bölüme ayrılmıştır Bunlar Antalya ve Adana Bölümü’dür



Yer şekilleri



Bölgede yüksek dağlar ve platolar geniş alan kaplar



Dağlar : Bölgenin çatısını oluşturan Toros Dağları, Alp kıvrım kuşağının ülkemizdeki uzantısıdır Teke Yarımadası’ndan itibaren başlayan Toroslar Batı, Orta ve Güneydoğu Toros Dağları adını alarak Anadolu’nun güneyinde uzanır Bölgenin doğusunda yükseltisi 3500 metreyi aşan dağlar burada kıyıdan uzaklaşır İskenderun körfezinin doğusunda yer alan Amanos Dağları kırılma ile oluşmuş horstlardır



Ovalar : Adana Bölümü’ndeki Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu Çukurova ile Göksu’nun oluşturduğu Silifke Ovası bölgedeki delta ovalarıdır Bu bölümde yer alan Amik ve Maraş ovaları ise çöküntü ovalarıdır Antalya Bölümü’nde yer alan Acıpayam, Tefenni, Elmalı ve Göller Yöresi ovaları karstik oluşumlu polyelerdir



Platolar : Batı ve Orta Toroslar arasında, yüksekliği 2000 metreyi bulan, Göksu Irmağı ve kollarınca parçalanmış Taşeli Platosu yer alır Bölgede kalker taşlar yaygın olduğundan karstik oluşumlar fazladır Teke Yarımadası ve Taşeli Platosu karstik oluşumların en sık görüldüğü alanlardır



Akarsular ve Göller



Akarsular : Antalya Bölümü’nde Dalaman, Aksu, Köprüçayı ve Manavgat çayları, Adana Bölümü’nde ise Göksu, Seyhan, Ceyhan ve Asi ırmakları Akdeniz’e dökülen önemli akarsulardır Akarsuların rejimleri düzensizdir En çok suyu kış aylarında taşıyan akarsuların, yaz aylarında yağış azalması ve sıcaklık nedeniyle suları çekilir



Göller : Göl oluşumları bakımından zengin olan bölgenin önemli gölleri Antalya Bölümü’ndedir Dağlar arasındaki çukurluklarda, tektonik oluşumlu Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, Suğla Gölü gibi büyük göller yer alır Buraya Göller Yöresi denir Beyşehir ve Eğirdir’in yer altı kaynaklarıyla denize bağlantısı olduğundan suları tatlıdır Teke Yarımadası’ndaki Kovada, Salda, Yarışlı, Elmalı ve Ketsel karstik oluşumlu küçük göllerdir Köyceğiz Gölü alüvyal set gölüdür



İklim



Bölgenin kıyı kesiminde Akdeniz iklimi görülür Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır Yıllık ortalama yağış miktarı 750-1000 mm kadardır Subtropikal yüksek basıncın etkisi nedeniyle yaz kuraklığı şiddetlidir Toroslar’ın İç Anadolu’dan gelen soğuk hava kütlelerini engellemesi, enlem ve denizellik özelliği nedeniyle kış mevsiminin en ılıman geçtiği bölgedir Antalya Bölümü’ndeki Göller Yöresi’nde iklim değişir ve karasala dönüşür Bu bölümde yağışlar azalıp, sıcaklık farkları artar



Doğal Bitki Örtüsü



Doğal bitki örtüsü Akdeniz iklimine ve yaz kuraklığına uyumlu, her zaman yeşil kalabilen, sert yapraklı, bodur bitki topluluğu olan makidir Kıyıdan itibaren 700-800 metrelere kadar görülebilen maki topluluğu içinde zeytin, mersin, keçiboynuzu, defne, zakkum, sandal ve kocayemiş gibi ağaçlar bulunur Daha yüksek kesimlerde kuraklığa uyumlu kızılçam, toros sediri ve karaçam türlerinden oluşan iğne yapraklı ormanlara geçilir Bölge orman bakımından Karadeniz Bölgesi’nden sonra ikinci sırayı alır Torosların içe dönük yamaçları ile Göller Yöresi’nde ormanlar seyrekleşir 2000 m yükseltiden sonra dağ çayırları başlar



Nüfus ve Yerleşme



Bölge genişliğine oranla çok az nüfuslanmıştır Çünkü Toros Dağları ve karstik arazi geniş yer kaplar Nüfus daha çok kıy ovalarında ve Göller Yöresi’nde toplanmıştır Adana Bölümü’nde nüfus daha fazla olup, bu bölümdeki Çukurova ve Amik ovaları Türkiye’nin en yoğun nüfuslu yerlerindendir Nedeni tarım arazisinin geniş olması ve ulaşım kolaylığıdır Ayrıca Adana Bölümü’nün göç alması da etkendir Taşeli ve Teke platoları ile Toroslar’ın yüksek kesimleri tenhadır



İller



Adana, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, İçel, Kahramanmaraş, Kilis, Osmaniye



Ekonomik Özellikler



Tarım



Yazların uzun ve sıcak, kışların ılık geçmesi nedeniyle yılda 2, 3 kez tarımsal ürün alınır Yaz kuraklığının tarımı olumsuz etkilemesi sulamayı zorunlu kılmıştır Kışların ılık geçmesi ve güneşlenme süresinin uzunluğu seracılık faaliyetlerini geliştirmiştir Bölgede ekonomik değeri yüksek olan ve ihraç edilen tarım ürünlerinin yetiştirilmesi tercih edilir



UYARI : Antalya Bölümü’nde kalkerli arazinin yaygınlığı ve yaz kuraklığının belirginliği tarımı olumsuz yönde etkiler



Tarım Ürünleri



Kıyı Bölgesi Tarım Ürünleri



Kış ılıklığına bağlı olarak turunçgil ve muz üretimi yapılır Muzun %100’ü, turunçgillerin % 88’i bu bölgede üretilir Ayrıca Türkiye pamuk üretiminin % 35’i, sebzenin % 26’sı, yerfıstığının % 88’i anasonun % 65’i ve susamın % 80’i bu bölgeden sağlanmaktadır



Göller Yöresi Tarım Ürünleri



Burada yetiştirilen ürünler kıyı kesiminden farklılaşır Tahıl, haşhaş, anason, şeker pancarı, gül ve tütün yetiştirilir



Hayvancılık



Akdeniz Bölgesi’nde çayır ve otlakların az yer tutmasına karşın beslenen hayvan sayısı bir hayli fazladır Bu durumun nedeni her zaman yeşil kalabilen ve 800 m’lere kadar çıkabilen maki topluluğunun varlığıdır Teke Yarımadası, Taşeli Platosu ve Torıs Dağları’nda küçükbaş hayvancılık yaygındır Özellikle kıl keçisi beslenir Dağların yüksek kesimlerinde koyun yetiştirilir Arazinin çok engebeli olması nedeniyle hayvanların et ve süt verimi düşüktür Antalya Yöresi’nde arıcılık önemlidir



Ormancılık



Türkiye ormanlarının yaklaşık % 24’ü bu bölgede bulunur Buna bağlı olarak ormancılık gelişmiştir Orman ürünleri Göller Yöresi’ndeki kereste fabrikalarında işlenir Dalaman (Muğla), Silifke-Taşucu’nda (Mersin) ise kağıt fabrikaları bulunur



Madenler ve Enerji Kaynakları



Madenler : Antalya Bölümü maden bakımından daha zengindir Bu bölümdeki Fethiye – Dalaman havzası önemli bir krom çıkarım alanıdır Ayrıca Adana-Kozan, Hatay, Amanos Dağları’nda krom çıkartılır Antalya-Akseki ile Konya-Seydişehir arasında Türkiye’nin en büyük boksit yatakları yer alır Keçiborlu’da kükürt yatakları bulunur Kahramanmaraş-Faraşa, İskenderun-Payas’ta demir yatakları işletilir



Enerji Üretim Tesisleri



Seyhan, Aslantaş, Menzelet, Oymapınar bölgedeki önemli hidroelektrik santrallerdir



Endüstri



Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :



UYARI : Antalya Bölümü’nde endüstriyel gelişim, ulaşım zorluğu nedeniyle daha geridir



Besin – Bitkisel Yağ : Adana, Kahramanmaraş, Antalya



Şeker : Burdur



İplik ve Pamuklu Dokuma : Adana, Tarsus, Kahramanmaraş, Antalya



Halı Dokuma : Isparta, Burdur



Sigara – İçki : Adana



Demir – Çelik : İskenderun



Petrol Rafinerisi : Mersin (Ataş)



Alüminyum : Seydişehir



Gübre : Mersin, İskenderun



Tarım Makineleri : Çukurova, Adana



Pil : Antalya



Ulaşım



Toros Dağları’nın kıyıya paralel uzanması, ulaşımı güçleştirir Adana Bölümü ulaşım bakımından daha elverişlidir Çukurova, Gülek ve Belen geçitleri ile diğer bölgelere bağlanmıştır Silifke ovası Sertavul geçidi ile Antalya ise Çubuk geçidi ile iç kesime bağlantılıdır Antalya dışındaki kentler demiryolu ile diğer bölgelere bağlantılıdır Mersin ve İskenderun Limanları ard bölgelerine demiryolu ile bağlantılı olduğundan gelişmiştir Dörtyol ve Yumurtalık önemli petrol limanlarıdır



Turizm



Bölgenin kıyı kesimindeki elverişli iklim koşulları, doğal güzellikler ve tarihi zenginlikler turizmin gelişmesini sağlamıştır Özellikle Antalya Bölümü’nde turizm gelişmiştir Antalya, Alanya, Side, Kaş, Kalkan bu bölümde deniz turizminin geliştiği merkezlerdir Akdeniz medeniyetini simgeleyen Olimpus, Patara gibi tarihi şehir kalıntıları önemli turistik çekiciliklerdir Bölgede geniş alan kaplayan karstik şekiller, özellikle Damlataş ve İnsuyu mağaraları ile Cennet – Cehennem obrukları doğa harikasıdır Pek çok milli park ile uluslararası yarışma ve festivallere duyulan aşırı ilgi bölge turizminin gelişmesine katkıda bulunmaktadır



Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri



Akdeniz Bölgesi Türkiye’nin 4 gelişmiş bölgesidir Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyet türlerinin listesi verilmiştir



Muz

Turunçgiller

Pamuk

Yerfıstığı

Sebze

Meyve

Orman ürünleri

Turizm