Kozak Yukarıbey

Kozak Yukarıbey

KOZAK ADINI NERDEN ALIR?


Kozak, İzmir Bergama yöresinde bir bölge Yöre halkı arasında Bergama ile Çanakkale arasındaki köylere Kozak Köyleri denir
Fıstık çamları ile kaplı olan bu yörenin Kozak adını almasının nedeni bitki örtüsünden dolayıdır Çam ağaçlarının fıstık meyvası taşıyan yumrusuna kozalak denir
Ege denizi ve çevresindeki yeryüzü oluşumu içinde başkalaşım geçirmiş,yer kabuğu jeolojik tarih çizgisinde ilk önce ortaya çıkmış yaşlı bir coğrafya kesimidir Bergamanın kuzey batısında olup doğusunda bulunan Madra dağının Maya tepesi 1344 metreye kadar yükselir Ancak kozak köylerinin bulunduğu yayla ortalama 500 m civarındadır
Akdeniz iklimi soluyan bu bölge yaygın granit topraklarda 700 metreye kadar çam ormanları ile kaplıdır Yüksek kesimlerden batıya bakıldığında Ege denizi ve Midilli adası görülebilir Bölgenin merkezi sayılan cenneti andıran Yukarıbey kasabası denize 25 km mesafededir
Bu bölgenin büyük kısmının geçimini sağlayan fıstık çamı 15000 hektarın üzerinde yer kaplamakta ve bölge ekonomisinin %60 ını sağlamaktadır Diğer gelirler %40 hayvancılık %10 üzüm ve elmadan olmaktadır
Nüfus Yukarıbeyde 4000 kişiye yakındır Araştırmalarda 1927 nüfusu 5785 olarak tesbit edilen Kozak'ın nüfus hareketi Avrupa ülkelerine benzemektedir Kozak halkı göç düşünmez ve kente kaçmaz Bölgeye dışarıdan gelip yerleşme de pek olmaz
HUZURA VE TEMİZ BİR HAVAYA ULAŞMAK:KOZAK
Bugün sizi, keşfetmeye gelenlere huzur ve temiz bir hava sunan bir yere, Kozak Yaylası'na ***ürmek istiyorum Huzuru yansıtan bir ortam; Kozak Yaylası
Bergama Krallığı döneminden beri fıstık çamı üreten bir yayla Kozak Kozak Yaylası'nın, sahip olduklarını dileyene cömertçe vermesinin nedeni herhalde en azından 2500 yıllık gelenekleri O kadar sessiz, o kadar sakindir ki bir köyün camisinden okunan ezan rahatlıkla diğer köyden duyulur Bir dostum, Kozak'dan dönerken, 'Kentin koşuşturmacasından, gürültüsünden, bilgisayar monitörlerinden, telefon seslerinden kaçmak istiyorsanız Kozak Yaylası'na gitmek gerek' diyordu
Fıstık çamları arasına serpiştirilmiş köyleri, özellikle de 'Aşağıbey[/swf2][swf3]Yukarıbey[/swf2][swf3]Çamönü', temiz havası, gürül gürül akan berrak sularıyla, bahar aylarında piknik yapmak için ideal bir cennet bahçesi Bergama'dan Kozak yoluna sapıp, bitmeyecek sandığımız rampayı tırmanmaya başladığınızda daha iyi anlamak mümkün bu yolu Yağmurlarla coşan nehir bazen yolun sağından, bazen de yolun solundan eşlik ediyor Deniz seviyesinden yükseklere çıktıkça ki zaman zaman 600 metre kadar yükselebilirsiniz, artan oksijen ciğerlerinize dolmaya başladığında anlarsınız bulunduğunuz yerin değerini
Kozak Yaylası ve yayla yolu bahar aylarında piknik yapmanın keyfini bilenlerin akınına uğruyor Hafta sonları piknik alanları, mangalını yakanlarla, komşu masayla futbol maçı yapanlarla, ip atlayan, ağaç dallarından sarkan halatlardan yapılmış salıncaklarda sallanan çocuklarla, su kenarında sohbet eden genç aşıklarla, hamaklarda ya da ağaç altlarında haftanın yorgunluğunu atanlarla doluyor Piknik alanlarının içinde en bakımlısı ve en çok imkana sahip olanı, Orman Bölge Müdürlüğü tarafından işletilen piknik alanı Bu piknik alanında kafeteryasından tertemiz tuvaletlerine kadar her türlü imkan sunuluyor piknikçilere
Yaylanın ikiye ayrılan yolu, gezmeye gelenlere iki seçenek sunuyor Dağa çıkan yolda bulunan köyler, birbiri ardına sıralanmış mahalleleri andırıyor Ayvalık yönüne giden köylerden Aşağıbey, Yukarıbey, ve Kaplan, Dikili'den başlayarak Ayvalık'a kadar sahil kesiminde oturanların ya da yazlıkçıların uğrak yeri Özellikle yazlıkçılar, değişiklik aradıklarında ya da alışveriş yapmak istediklerinde bu köyleri seçiyorlar Geçimini fıstık çamından sağlayan bu köyler granit taşlarıyla döşenmiş yolları, pırıl pırıl evleri ile ayrı bir huzur veriyor İnsan ister istemez 'Keşke bütün köyler böyle bakımlı olsa' diye geçiriyor aklından Mevsim fıstık mevsimi olduğunda köylerde çok az sayıda insanı görebiliyorsunuz Büyük küçük herkes kozak toplamaya gidiyor Kaplan Köyü'nden 58 yaşındaki Ahmet Tekin, çamfıstığının önemini şu sözlerle anlatıyor: 'Bizim köylerde ağaçtan ağaca geçmeyen gençlere kız vermezler'
Köyde kalanlar da ev önlerinde ya da kahvelerde sohbet ederek geçiriyorlar zamanlarını Kahve sohbetlerinin en ünlüsü Kaplan Köyü'nde 1945 yılında İsmail Kaçar tarafından dikilmiş olan dev çınarın altında olanı Deyim yerindeyse 7'sinden 70'ine herkes bu çınarın altında zaman geçiriyor
KaplanveNebiler ılıcası
Kaplan Köyü, Bergama'ya, Dikili'ye ve Ayvalık'a 35'er kilometre uzaklıkta Ardından da küçük kaplıcasıyla ünlü Nebiler Köyü'ne varıyorsunuz Nebiler'deki, binası küçük ama yararı çok büyük olan kaplıcanın suları başta kadın hastalıkları olmak üzere, romatizma, deri hastalıkları, kazalardan sonra oluşan geçiçi felç durumlarına iyi geliyor
Perperene Antik Kenti
Hiç dokunulmamış bir Antik kente ulaşmak istiyorsanız gideceğiniz ilk nokta Aşağıbey Köyü Strabon'un da andığı ve şu ana kadar herhangi bir bilimsel çabanın yapılamadığı Perperene Antik kenti buradan çok kolay
Nasıl gidilir?
Kozak Yaylası'na üç yoldan gidebiliyorsunuz Bunlardan en çok bilineni Bergama'nın içinden geçen yol Bergama'nın çıkışından Kozak Yaylası 20 kilometre uzaklıkta Yol ayrımına kadar çoğunluğu rampa olan ancak düzgün bir yola çıkıyorYol ayrımına geldikten sonra Aşağıbey, Yukarıbey ve Kaplan Köyü'ne varmak için Ayvalık yönüne sapmanız gerekiyor Yol ayrımından yaklaşık on kilometre uzakta soldaki tabelaları takip ederek köylere varılıyor Anayolun iki kilometre uzağında Aşağıbey, Aşağıbey'in dört kilometre uzağında Kaplan Köyüne varıyorsunuz Dikili'nin Kabakum Mevkii'nin yakınlarındaki ikinci yolla ulaşmak için ise Nebiler Köyü'nün tabelasını gördükten sonra sağa, dağa doğru sapmak gerekiyor Ayvalık tarafından geleceklerin ise Ayvalık çıkışı yakınlarındaki yol ayrımından Kozak tabelasını takip etmeleri yetiyor

KOZAK’TA NE ÜRETİLİR

Anadolu zengin bir dokuma kültürüne sahiptir Her şehir, kasaba ve köy birer dokuma merkezidir Türk halı ve düz dokuma yaygılarını tanımak ve bu merkezlerin her birinin tek tek araştırılmasıyla mümkündür; Kozak bunlardan sadece birisidir
Kozak Bergama'ya (İzmir) bağlı bir bölgenin adıdır Halk arasında Bergama ile Çanakkale arasındaki köylere Kozak Köyleri denir1 Yukarıbey Nahiyesi (Bergama) Kozak diye bilinir Yöredeki Yukarıbey, Karaveliler, Kıranlı, Çamavlu, Güneşli (Tekke), Göbeller, Terzihaliller, Kaplan, Hacıhamzalar, Aşağıcuma, Aşağıbey, Hisarköy, Ayvatlar, Yukarıcuma, Demircidere ve Okçular köylerine Kozak Köyleri, dağlık ve ormanlık bir alanda kurulan bu bölgeye de Kozak Yaylası ismi verilir
Yöre dokumacılığının tarihî gelişimi:
Kozak yöresinde günümüzde halı ve düz dokuma yaygılar (kilini, cicim, zili, sumak) dokunmaktadır Ancak, dokumacılığın ne zaman başladığını kesin bilmiyoruz; Bugüne gelebilen pedallı tezgâhlardan halkın, eskiden beri dokumacılık yaptığı, giyim-kuşam ve sergi ihtiyacını kendisinin ürettiği anlaşılmaktadır Günümüzde bu tezgâhlara, halk arasında, tızgâh (tezgâh) denilmektedir Tızgâhda, yakın zamanlara kadar düz dokuma yaygı (kilim), heybe, ihram (çarşaf), bel kuşağı, peşkir (havlu), iç ve dış çamaşırlar dokunuyordu Günümüzde çarşaf, bel kuşağı ve çevrede yaşayan yörükler için yolluk tipi dokumalar yapılmaktadır
Kozak'da eskiden her köyde halı dokunurken günümüzde bu gelenek 15 köyden yalnızca Karaveliler, Kıranlı, Çamavlu, Güneşli (Tekke), Terzihaliller, Yukarıcuma ve Hacıhamzalar Köyleri'nde sürdürülmektedir
KOZAK YAYLASI

Ege'nin en büyük fıstık çamı ormanı
İzmir'in Bergama ilçe merkezine 20 km uzaklıktaki Kozak Yaylasında, 5 milyon fıstık çamı var Bölgede 500 aile yaylacılık geleneğini sürdürüyor Deniz seviyesinden yüksekliği 500 ile 1000 metre arasında değişen Kozak'ın kendi adıyla anılan üzümü de meşhur Keklik Dağı'nda bulunan Haydar Ilıcası uğrak yerlerinden biri Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü'nün Aşağıbey Köyü'nde yaptırdığı 30 yataklı otel yayla turistlerini ağırlıyor Ayrıca Aşağıbey Köyü'nde köy evlerini de yaz aylarında kiralamak mümkün Bergama'daki Kozak Garajı'ndan kalkan minibüslerle Kozak Yaylası'na ulaşılıyor Özel araçlarıyla yaylaya çıkmak isteyenler Bergama'nın Şadırvan Mevkii'nden tabelaları izleyerek Kozak'a ulaşabilir Kozak Piknik Alanı, Bergama'ya 15 km mesafede
Gururun Hörgüçleri Sahibinin gözbebeğidir Bir ev hayvanı gibi ilgi görür, hatta kimi zaman evin çocuğunun adını alır Ona verilen bütün emek yılda sadece birkaç kez çıktığı güreş içindir Deve meydana çıktığında kimseye diyecek söz kalmaz artık Her yeri eğri oyuncular, her şeyi eğri bir oyuna başlar İnsanoğluna da şaşıp kalmak düşer, İzmir'in Selçuk ilçesi ve Kozak Yaylası'nda
Keyenin Ucunda
Fıstıkçamının tepesinde başlayan, mutfak masasında sonlanan bir serüven, uzun ve tatlı bir öykü Ve yaylanın düzlüklerinde kurulan er meydanı Bergama'nın Kozak Yaylası'nda hayat çıkıntılı, uzun bir sırık olan `keye'nin ucunda geçiyor