Afyonkarahisar Sandıklı İlçesi

SANDIKLI

Afyonkarahisar Sandıklı İlçesi

İl merkezine 60 km uzaklıktadır Antalya-Denizli karayolu ve İzmir-Ankara-İstanbul demiryolu hattı üzerinde kurulmuş önemli yerleşim merkezlerindendir Sandıklı 1924 yılında ilçe olmuştur Kaplıcası ve leblebisi ile tanınmaktadır

İlçenin ne zaman kurulduğu kesin olarak bilinmemekle beraber, Frigyalılar döneminde kurulduğu, yapılan araştırmalarla ortaya çıkmıştırSandıklı bölgesinin en büyük yerleşim yeri Kussar-Kussor idi Bu şehir, Hititlerin başşehri olarak bilinen Hattuşaş ayarında bir şehirdi Bu durum Oxford Üniversitesinden Arkeolog MissWinifert Lamb tarafından Kussar (Kusura köyü) Höyüğünde yapılan kazılardan anlaşılmıştır

Kusura şehri, tarih itibariyle MÖ 5000 yıllarına kadar dayanmaktadır Buradan çıkan eserler Afyonkarahisar Arkeoloji Müzesi'nde olup, Bakır çağını yansıtmaktadır Hititlerin MÖ 1200 yıllarında yıkılması ile Frig devleti kurulmuştur Sandıklıda bu dönemde önem kazanmıştır Tarihte Yanık Frigya olarak bilinen bölge içindeki beş şehri kapsayan Pentapolis bölümü bugünkü Sandıklı ovasına yayılmış olan Koçhisar (Hierapolis), Karasandıklı (Bruzeus), Menteş (Stektoriom), ve Yanıkören (Otreus) önemli yerleşim merkezleri ve antik kentlerdir

Sandıklı MS 395 yılından 1078 yılına kadar geçen süre içerisinde Bizans yönetiminde kalmıştır 1071 Malazgirt Savaşından sonra zamanla,Türkler bütün Anadolu'ya hâkim olmuşlardır Anadolu'ya gelen Türkmen boylarının başında Kutalmışoğlu Süleyman, Mesut, Dolatan, Emir Alpyoluk Afşin, Sanduk Beyler bulunuyordu Afyonkarahisar ve Sandıklı bölgesi Dolatan ve Emir Sanduk kuvvetlerince Akdağ kesimine kadar, tamamen Bizanslıların elinden alınmıştır

Selçuklular zamanında Germiyanoğulları, Sandıklı'yı çeyiz hediyesi olarak Yıldırım Beyazıt'a vermişlerdir Böylece Osmanlı hâkimiyetine geçmiş, Timur'un Anadolu'yu istilâsı ile Osmanlı hâkimiyetinden çıkan Sandıklı, bir ara Karamanoğulları Beyliğinin elinde kalmış ise de, daha sonra tekrar Osmanlı hâkimiyetine geçmiştir Selçuklu Devletinin yıkılmasıyla Anadolu'da irili, ufaklı beylikler kurulmuştur Germiyanoğulları bundan yararlanarak Sandıklı bölgesini hâkimiyetleri altına almışlardır Bu dönemde bazı eserler yapılmış ve şehrin tamiri 1325'te tamamlanmıştır Ulu Camî, yine bu dönemde, 26 Mart 1379'da yapılarak ibadete açılmıştır İstiklâl Savaşı yıllarında Sandıklı ve köyleri Yunanlılar tarafından işgal edilmiş ise de uzun sürmemiştir İstiklâl Savaşı sonucunda Türkiye Cumhuriyeti idaresine geçmiştir

İlçe, ilimizin güneybatısında kurulmuş olup, doğusunda Kumalar dağ silsilesi, güneyinde Akdağ, batısında da Ahır dağları ile çevrilidir Yüzey şekli bakımından ovası alüvyonlu ve verimlidir

Sandıklı ovasının ortasından Kûfi çayı geçer Daha ileride Hamam çayı ve Beylik deresi ile birleşip, Dinar ovasını sulayarak Büyük Menderes sularına karışır İlçe, kışları soğuk ve kar yağışlı, yaz ayları ise kurak ve sıcak bir iklime sahiptir İlçede merkez belediye dahil 11 belediye ve 47 köy mevcuttur

İlçenin nüfusu 2000 genel nüfus sayımına göre 87982'dir Bunun 43791'i ilçe merkezinde yaşamaktadır Yüzölçümü ise 1036 km²'dir İlçede 70 ilköğretim okulu (13'ü, tamamı taşıma nedeniyle kapalı) 6 lise ve dengi okul, 1 Halk Eğitim Merkezi, 1 Çıraklık Eğitim Merkezi, 2 Motorlu Taşıt Sürücü Kursu, 1 Özel Dersane, 5 Özel Yurt Pansiyon, 1 Öğretmen Evi mevcuttur

İlköğretim okullarında 8142, lise ve dengi okullarda 1499 olmak üzere toplam 9641 öğrenci öğrenim görmektedir Halk Eğitim ve Çıraklık Eğitim Merkezlerinde değişik alanlarda kurslar açılmaktadır İlçede toplam 525 öğretmen görev yapmaktadır

İlçemizde Afyon Kocatepe Üniversitesine bağlı olarak Sandıklı Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır Bu yüksekokula bağlı 6 bölüm( program) vardır :

Yüksekokulda ön lisans programı uygulanmaktadır

İlçede 1 kütüphane bulunmakta, 3 mahallî gazete yayınlanmaktadır (Sandıklı Postası, Termal ve Sandıklı Hareket haftalık olarak çıkmaktadır)

İlçede 125 yataklı 1 Devlet Hastahanesi, devlet hastanesi bünyesinde 6 makineli dializ ünitesi, 6 ambulans, 112 acil yardım ve kurtarma hizmetleri, 14 Sağlık Ocağı ve 19 Sağlık Evi, 1 Sağlık Meslek

Lisesi sağlık alanında hizmet vermektedir Ayrıca ilçede 19 adet eczahane bulunmaktadır

İlçede 500 kişilik bir kapalı spor salonu, 1000 kişilik portatif trübünü bulunan bir stadyum ve 2 semt sahası, 4 adet çocuk oyun alanı bulunmaktadır Kaymakamlıkça her yıl düzenlenen futbol ve voleybol müsabakaları ile spor faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasına çalışılmaktadır İlçede 4 futbol takımı, 1 voleybol ve 1 basketbol takımı ile amatör spor kulübü vardır İlçe halkının büyük bir kısmı tarımla uğraşmaktadır Tarım faaliyetleri büyük ölçüde modern tarım makineleriyle sürdürülmektedir Daha çok buğday, arpa, nohut, fiğ, şekerpancarı, haşhaş, patates ve vişne yetiştirilmektedirİlçede hayvancılık tarım ile müşterek olarak yapılmaktadır Ova köylerinde koyun ve büyükbaş, dağ köylerinde ise daha ziyade küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmaktadır Dağ köylerinde hayvancılık, ova köylerinde tarım daha ağır basmaktadır Hayvancılık yaz aylarında daha çok ilçemiz hudutları içerisindeki yaylalarda ve otlaklarda, kış aylarında ise besi şeklinde yapılmaktadır Toplam büyükbaş 24420 küçükbaş 56450 kanatlı kümes hayvanı 147820'dir 1650 adet arı kovanı vardır İlçede büyük bir sanayi kuruluşu yoktur Organize Sanayi kuruluşu çalışmaları devam etmektedir Küçük sanat erbabının faaliyet gösterdiği 228 işyeri kapasiteli Küçük Sanayi Sitesi bulunmaktadır İlçe merkezinde 3 adet un, 4 adet yem, 1 adet ısıcam, 1 adet teneke ve gazoz fabrikası bulunmaktadır Üretilen patateslerin değerlendirilmesi için cips fabrikası inşaatı tamamlanmak üzeredir Ayrıca patates un fabrikası yapılması için çalışmalar devam etmektedir

İlçenin Hüdai Kaplıcaları termal Turizm potansiyeli yönünden oldukça zengindir Örnek niTlfik taşımaktadır Hüdai Kaplıcaları, çevre özelliğini bozmayan, rastgele inşaat yapımına müsaade edilmeyen niteliğini korumaktadır Merkezdeki ve Hüdai Kaplıcasında bulunan otel ve villâların toplam yatak kapasitesi 2000'dir yatak kapasitesi bulunmaktadır Hüdai Kaplıcaları Turizm Bakanlığı'nca "Turizm Merkezi" ilân edilmiştir (Bk: Turizm) Kaplıca merkezinde 328 yataklı 2 otel, 1700 yataklı villâlar ve çadır kentler mevcuttur Böylece iç ve dış turizme hizmet verilmektedir İlçe sınırları içerisinde bulunan Akdağ Orman Bakanlığının 29062000 tarih ve MPGMP123 03/270 sayılı Olur'larıyla "Tabiat Parkı" olarak tescil edilmiştir "Akdağ" ve Akdağ'da bulunan "Kocayayla" ile "Tokalı Kanyon" görülmeye ve gezilmeye değer yerleridir