Gümüşhane Çeşmeleri

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-10-2012

GÜMÜŞHANE ÇEŞMELERİ

ÇEŞMELER

ALINYAYLA (MACARA) ÇEŞMESİ
mesafede Alınyayla (Macara) köyündedirSivri kemerli,tek lüleli,tek yalaklı kemer üç yivli geçişle süslenmiştir

GÖĞÜS MAHALLESİ ÇEŞMESİ
mesafede Güzeloluk Köyünün Göğüs MahallesindedirSivri kemerli,tek lüleli ve tek yalaklı olup,kitabesi bulunmamaktadır

SOĞUKSU MAHÇEŞMESİ
Kitabesinde 1260 yılında Gorgodosoğlu Osman Ağa tarafından yapıldığı yazılmaktadırSivri kemerli,üç lüleli orijinal bir yapıdır

YAYIKÇILAR ÇEŞMESİ
Çeşme iki kemerli olup,iç sivri kemerli,dış ise yontma taşla yapılı yuvarlak kemerlidirSonradan ilaveli kurunu vardırİki lülelidir

MERYEMANA MAHKİLİSE ÇEŞMESİ
Kilisenin güneyinde yeralan çeşmenin kemeri düzgün yontma taşla yapılmış olup, kitabesi,lülesi ve yalağı tahrip olmuştur

AŞAĞI MAHÇEŞMESİ
Yuvarlak tek kemeri düzgün yontma taşla yapılmıştırTek lüleli ve tek yalaklıdır Lüle etrafı iç kemerle tamamlanmıştırGünümüze kadar sağlam vaziyette gelmiştir

MANATLI MAHÇEŞMESİ
Su haznesi ve yalağı tahrip olan yuvarlak kemerli çeşmenin alınlık üzerinde kitabe yeri mevcuttur

ALPULLU MAHÇEŞMESİ
Düzgün yontma taşla yapılan yuvarlak kemerin çevresi moloz taşlarla tamamlanmış, kitabesi bulunmamakta, su haznesi akmamaktadır

ALPULLU MAHÇEŞMESİ-2

Yuvarlak Kemerli olup, tek yalağı ve tek lülesi vardır

Kitaesi bulunmamaktadır

İMERA (OLUCAK) MANASTIR ÇEŞMESİ
Çeşme kaynağından çıkan su fazla miktarda olup, içme suyu olarak kullanılması yanında Köyün sulama suyu ihtiyacınıda karşılamaktadır Yapı iki bölümden oluşmaktadır İlk bölümde Düzgün yontma taşlarla karşılıklı yapılmış iç bölüme geçişi sağlayan çift duvarlar mevcutturİkinci bölümde ise su kaynağını içine alan ve geniş sahanlığı olan mekanı vardır

OSMAN AĞA ÇEŞMESİ
Köfeki taşından inşa edilen çeşme,iki sütun üzerine yükselen sivri kemer ve beşik çatıdan oluşmaktadırÇeşmenin sütunlarının alt kısımlarında birer dinlenme taşı vardırÜç adet demir oluktan suyu bolca akan çeşmenin aynalığında sağlı,sollu iki niş ve ortasında ise kitabesi yer almaktadır

IŞIK KÖYÜ ÇEŞMESİ
Çeşmenin üzerinde 48x38 cm boyutlarında köfeki taşı üzerine sülüsle yazılı kitabesi vardırKitabedeki tarihe göre Çeşmenin 1171/1757 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır

SADAK KÖYÜ ÇEŞMESİ
1830’lu yıllarda yapılmıştır Düzgün yontma taşla yapılan eserin iki lülesi ve bir yalağı vardır

GÖKÇELER KÖYÜ ÇEŞMESİ
Çeşme yan yana üç bölümden oluşmaktadırYapı daha önce Köyün başka bir bölümünden taşınmıştır Yoğun Orijinal freskler taşımaktadır Tarihi çeşmeler içerisinde mimari tarzıyla farklılık arz etmektedir

AŞAĞI MAH (HALİLLİ) ÇEŞMESİ
mesafede Büyükçit Köyü aşağı mahalle (Halilli) dedir197 metre yüksekliğinde 060 metre kalınlığında sivri kemerli,tek lüleli çeşmenin kitabesi mevcutturÇeşmenin önünde bir orijinal yalağı bulunmaktadır

ORTA MAHÇEŞMESİ
mesafede Büyükçit Köyü Orta mahallede olan çeşme 240 metre yüksekliğinde 108 metre kalınlığında iki lüleli orijinal kitabesi tahrip olmuş çift sivri kemerli bir çeşmedir

BELEN KÖYÜ ÇEŞMESİ
Çeşme köyün orta yerinde 5 metre boyunda,1 metre eninde kesme taşlardan yapılmış olup,halen suyu akmaktadırÇeşmenin hangi tarihte yapıldığını gösteren her hangi bir kitabesi yoktur

GÜMÜŞTUĞ KÖYÜ BAŞ (YUKARI) MAH
mesafede Gümüştuğ köyü Baş (Yukarı) mahalle yerleşimindedirTek lüleli olup, iç kemeri sivri,dış kemeri yuvarlaktırKitabesi mevcut değildir

KÖR ÇEŞME
mesafede Söğüteli köyünün babullu Mahallesindedir600 yıllık olduğu söylenen çeşme düzgün yontma taştan yapılmıştırTaşları orjinaldirYaklaşık 2 metre yüksekliğinde ve 2 metre genişliğinde olan çeşmenin akan bir kornası vardır

YUSUF AĞA ÇEŞMESİ
mesafede olan Söğüteli Köyünün Kazıkbeli YaylasındadırYaklaşık 600 yüzyıllık olduğu söylenen çeşmenin taşları orjinaldir15 metre uzunluğunda ve 1 metre yüksekliğinde olan çeşme,düzgün kesme taşlar ile yapılmış,bir yalağı mevcutturYapının üzerinde küçük bir kemer vardırÇeşmeye bitişik olarak daha sonra bir yalaklı küçük bir çeşme daha ilave yapılmıştır

BÜYÜKÇİT KÖYÜ GRUP YOLU ÜZERİNDEKİ HAYRAT ÇEŞMESİ
mesafede Çit deresi Grup yolu üzerinde kitabesinde Aydın Ailesi tarafından hayrat olarak yapıldığı yazılmaktadırTek lüleli çeşme iki kare sütun üzerine revaklarla tek kemere geçilmiş olup,çevresi moloz taşlarla desteklenmiştir

HIDIR-İLYAS ÇEŞMESİ
Tek lülesi ve tek yalağı vardır Düzgün yontma taşla yapıldığı görülen çeşme büyük oranda tahrip olmuştur

ORTA MAH ÇEŞMESİ
Yontma taşla kemeri tamamlanmış tek musluklu ve tek yalaklıdır Kitabesi mevcut değildir

MİR AHMET RAŞİT ÇEŞMESİ
Kitabesinden anlaşılacağı üzere M1202 yılında Mir Ahmet Raşit tarafından yaptırılmıştırKöfeki taşından yüksek ve geniş bir kemerle inşa edilen çeşmenin üzerinde 45x375 cm boyutlarındaki köfeki taşı üzerine süslü yazılı kitabesi vardırAyrıca çeşmenin sağ ve sol üst köşelerinde yazılar vardırÇeşmenin suyu akmaktadırHazne duvarlarının taşları yer,yer sökülmüştür
Kitabenin anlamı:
1-Sevgili,saygı değer ve göz nuru olan (Mir Ahmed Raşid)bu Rüstem mahallesini ihya eyledi
2-Hayırlar sahibi o kişi, yola çıkıp bu çeşmeyi yeniden yaparak konutlara su akıttı;aferin ona!
3-Kurnadan doğru bir tarih düştü;(bu) kaynak suyu Mir Ahmed Raşid’indir

DAĞDİBİ ÇEŞMESİ
Kitabesinde 1298 tarihinde yapıldığı yazılmaktadırTek lüleli olup,sivri kemerli yapıdır Sonradan koruma amacıyla çeşmeye ilave yapılmıştır

KOMİSERİN ÇEŞMESİ
Tek lülesi ve tek yalağı vardırAlınlığı sivri kemerle tamamlanmıştır

KABAKÖY ÇEŞMESİ
Kuzeybatı köşesinde sokağa çıkıntılı olarak düzgün kesme taşlardan yapılmıştırSokağa bakan kuzey ve doğu cepheleri kuzeydoğu köşesinde yer alan ayak üzerine oturan yuvarlak iki kemer göz açıklığına sahiptirÇeşmeye iki sıralı taş basamaklarla bu kemer gözlerden giriş sağlanmaktadırKapalı olan batı ve güney cephelerinde musluklar ile oturacaklar yer almıştırŞadırvanı andıran çeşmeyi 19yy’la tarihlendirmek mümkündür

BÜYÜKÇİK KÖYÜ ÇEŞMESİ (CAMİ YANI)
mesafedeki Büyükçit KöyündedirYuvarlak kemerli,tek lüleli çeşme, kitabeli olup,yanları moloz taşla örülmüştür145 metre yüksekliğinde 11 metre kalınlığındaki çeşme Köyün ortasında Caminin yanında yer almaktadır

GÜZELOLUK KÖYÜ YUKARI MAH (MERKEZ) ÇEŞMESi
güneybatısında Güzeloluk köyündedirÜç lüleli,iki nişli ve sivri kemerlidir Bir büyük, bir küçük iki yalağı vardır

ARILI KÖYÜ ÇEŞMESİ
Düzgün yontma taşlarla yapılmış,Tek lülesi,çift yalağı olan çeşmenin lüle çevresinden başlayarak dışa doğru dört kemer çıkıntısına sahiptir Tüm kemerlerde taş süslemeciliğinin çok güzel örnekleri sergilenmiştir Orijinal şekliyle günümüze kadar gelmiştir

EMİRLER MAHÇEŞMESİ
mesafede Büyükçit Köyü Emirler Mahallesi Camii yanında 222 metre yüksekliğinde 080 metre kalınlığında orijinal kesme taşlı ,her iki yanı moloztaş duvar örgülü tamir kitabeli çeşme tek lülelidir

VANK KÖYÜ ÇEŞMESİ
Haznesi bulunan çeşmenin yan kenarları kademeli olup,örtü sistemi beşik tonoz şeklindedir

DALTABAN ÇEŞMESİ
dünya savaşı sırasında “ Cihat-ı ekber” hatırasına yapılmıştırSekizgen mermer zemin üzerine dört cepheli ve üç bölüm halinde yükselen bir tarzda köfeki taşıyla yapılmıştırÇeşmenin musluklarının yer aldığı 1 katı kenarları 1 metre uzunluğunda dört kare cepheden oluşmaktadırHer cephede yaprak motifleri arasında birer musluk vardırİkinci katı 70 cm boyutlarında dört kare cepheden oluşmaktadırDoğu-Kuzey ve Güney cephelerinde madolyon şeklinde birer mermer kitabe yer almaktadırBatı cephesindeki yeri boştur3 bölümü yedi cepheli bir sütundan oluşmakta, iki bölümün ortasında yükselmektedirDoğu cephesindeki kitabede Osmanlı padişahı Mehmet Reşad’ın adı yazmaktadır

08-10-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Gümüşhane Çeşmeleri GÜMÜŞHANE ÇEŞMELERİ ÇEŞMELER ALINYAYLA (MACARA) ÇEŞMESİ mesafede Alınyayla (Macara) köyündedirSivri kemerli,tek lüleli,tek yalaklı kemer üç yivli geçişle süslenmiştir GÖĞÜS MAHALLESİ ÇEŞMESİ mesafede Güzeloluk Köyünün Göğüs MahallesindedirSivri kemerli,tek lüleli ve tek yalaklı olup,kitabesi bulunmamaktadır SOĞUKSU MAHÇEŞMESİ Kitabesinde 1260 yılında Gorgodosoğlu Osman Ağa tarafından yapıldığı yazılmaktadırSivri kemerli,üç lüleli orijinal bir yapıdır YAYIKÇILAR ÇEŞMESİ Çeşme iki kemerli olup,iç sivri kemerli,dış ise yontma taşla yapılı yuvarlak kemerlidirSonradan ilaveli kurunu vardırİki lülelidir MERYEMANA MAHKİLİSE ÇEŞMESİ Kilisenin güneyinde yeralan çeşmenin kemeri düzgün yontma taşla yapılmış olup, kitabesi,lülesi ve yalağı tahrip olmuştur AŞAĞI MAHÇEŞMESİ Yuvarlak tek kemeri düzgün yontma taşla yapılmıştırTek lüleli ve tek yalaklıdır Lüle etrafı iç kemerle tamamlanmıştırGünümüze kadar sağlam vaziyette gelmiştir MANATLI MAHÇEŞMESİ Su haznesi ve yalağı tahrip olan yuvarlak kemerli çeşmenin alınlık üzerinde kitabe yeri mevcuttur ALPULLU MAHÇEŞMESİ Düzgün yontma taşla yapılan yuvarlak kemerin çevresi moloz taşlarla tamamlanmış, kitabesi bulunmamakta, su haznesi akmamaktadır ALPULLU MAHÇEŞMESİ-2 Yuvarlak Kemerli olup, tek yalağı ve tek lülesi vardır Kitaesi bulunmamaktadır İMERA (OLUCAK) MANASTIR ÇEŞMESİ Çeşme kaynağından çıkan su fazla miktarda olup, içme suyu olarak kullanılması yanında Köyün sulama suyu ihtiyacınıda karşılamaktadır Yapı iki bölümden oluşmaktadır İlk bölümde Düzgün yontma taşlarla karşılıklı yapılmış iç bölüme geçişi sağlayan çift duvarlar mevcutturİkinci bölümde ise su kaynağını içine alan ve geniş sahanlığı olan mekanı vardır OSMAN AĞA ÇEŞMESİ Köfeki taşından inşa edilen çeşme,iki sütun üzerine yükselen sivri kemer ve beşik çatıdan oluşmaktadırÇeşmenin sütunlarının alt kısımlarında birer dinlenme taşı vardırÜç adet demir oluktan suyu bolca akan çeşmenin aynalığında sağlı,sollu iki niş ve ortasında ise kitabesi yer almaktadır IŞIK KÖYÜ ÇEŞMESİ Çeşmenin üzerinde 48x38 cm boyutlarında köfeki taşı üzerine sülüsle yazılı kitabesi vardırKitabedeki tarihe göre Çeşmenin 1171/1757 yılında yapıldığı anlaşılmaktadır SADAK KÖYÜ ÇEŞMESİ 1830’lu yıllarda yapılmıştır Düzgün yontma taşla yapılan eserin iki lülesi ve bir yalağı vardır GÖKÇELER KÖYÜ ÇEŞMESİ Çeşme yan yana üç bölümden oluşmaktadırYapı daha önce Köyün başka bir bölümünden taşınmıştır Yoğun Orijinal freskler taşımaktadır Tarihi çeşmeler içerisinde mimari tarzıyla farklılık arz etmektedir AŞAĞI MAH (HALİLLİ) ÇEŞMESİ mesafede Büyükçit Köyü aşağı mahalle (Halilli) dedir197 metre yüksekliğinde 060 metre kalınlığında sivri kemerli,tek lüleli çeşmenin kitabesi mevcutturÇeşmenin önünde bir orijinal yalağı bulunmaktadır ORTA MAHÇEŞMESİ mesafede Büyükçit Köyü Orta mahallede olan çeşme 240 metre yüksekliğinde 108 metre kalınlığında iki lüleli orijinal kitabesi tahrip olmuş çift sivri kemerli bir çeşmedir BELEN KÖYÜ ÇEŞMESİ Çeşme köyün orta yerinde 5 metre boyunda,1 metre eninde kesme taşlardan yapılmış olup,halen suyu akmaktadırÇeşmenin hangi tarihte yapıldığını gösteren her hangi bir kitabesi yoktur GÜMÜŞTUĞ KÖYÜ BAŞ (YUKARI) MAH mesafede Gümüştuğ köyü Baş (Yukarı) mahalle yerleşimindedirTek lüleli olup, iç kemeri sivri,dış kemeri yuvarlaktırKitabesi mevcut değildir KÖR ÇEŞME mesafede Söğüteli köyünün babullu Mahallesindedir600 yıllık olduğu söylenen çeşme düzgün yontma taştan yapılmıştırTaşları orjinaldirYaklaşık 2 metre yüksekliğinde ve 2 metre genişliğinde olan çeşmenin akan bir kornası vardır YUSUF AĞA ÇEŞMESİ mesafede olan Söğüteli Köyünün Kazıkbeli YaylasındadırYaklaşık 600 yüzyıllık olduğu söylenen çeşmenin taşları orjinaldir15 metre uzunluğunda ve 1 metre yüksekliğinde olan çeşme,düzgün kesme taşlar ile yapılmış,bir yalağı mevcutturYapının üzerinde küçük bir kemer vardırÇeşmeye bitişik olarak daha sonra bir yalaklı küçük bir çeşme daha ilave yapılmıştır BÜYÜKÇİT KÖYÜ GRUP YOLU ÜZERİNDEKİ HAYRAT ÇEŞMESİ mesafede Çit deresi Grup yolu üzerinde kitabesinde Aydın Ailesi tarafından hayrat olarak yapıldığı yazılmaktadırTek lüleli çeşme iki kare sütun üzerine revaklarla tek kemere geçilmiş olup,çevresi moloz taşlarla desteklenmiştir HIDIR-İLYAS ÇEŞMESİ Tek lülesi ve tek yalağı vardır Düzgün yontma taşla yapıldığı görülen çeşme büyük oranda tahrip olmuştur ORTA MAH ÇEŞMESİ Yontma taşla kemeri tamamlanmış tek musluklu ve tek yalaklıdır Kitabesi mevcut değildir MİR AHMET RAŞİT ÇEŞMESİ Kitabesinden anlaşılacağı üzere M1202 yılında Mir Ahmet Raşit tarafından yaptırılmıştırKöfeki taşından yüksek ve geniş bir kemerle inşa edilen çeşmenin üzerinde 45x375 cm boyutlarındaki köfeki taşı üzerine süslü yazılı kitabesi vardırAyrıca çeşmenin sağ ve sol üst köşelerinde yazılar vardırÇeşmenin suyu akmaktadırHazne duvarlarının taşları yer,yer sökülmüştür Kitabenin anlamı: 1-Sevgili,saygı değer ve göz nuru olan (Mir Ahmed Raşid)bu Rüstem mahallesini ihya eyledi 2-Hayırlar sahibi o kişi, yola çıkıp bu çeşmeyi yeniden yaparak konutlara su akıttı;aferin ona! 3-Kurnadan doğru bir tarih düştü;(bu) kaynak suyu Mir Ahmed Raşid’indir DAĞDİBİ ÇEŞMESİ Kitabesinde 1298 tarihinde yapıldığı yazılmaktadırTek lüleli olup,sivri kemerli yapıdır Sonradan koruma amacıyla çeşmeye ilave yapılmıştır KOMİSERİN ÇEŞMESİ Tek lülesi ve tek yalağı vardırAlınlığı sivri kemerle tamamlanmıştır KABAKÖY ÇEŞMESİ Kuzeybatı köşesinde sokağa çıkıntılı olarak düzgün kesme taşlardan yapılmıştırSokağa bakan kuzey ve doğu cepheleri kuzeydoğu köşesinde yer alan ayak üzerine oturan yuvarlak iki kemer göz açıklığına sahiptirÇeşmeye iki sıralı taş basamaklarla bu kemer gözlerden giriş sağlanmaktadırKapalı olan batı ve güney cephelerinde musluklar ile oturacaklar yer almıştırŞadırvanı andıran çeşmeyi 19yy’la tarihlendirmek mümkündür BÜYÜKÇİK KÖYÜ ÇEŞMESİ (CAMİ YANI) mesafedeki Büyükçit KöyündedirYuvarlak kemerli,tek lüleli çeşme, kitabeli olup,yanları moloz taşla örülmüştür145 metre yüksekliğinde 11 metre kalınlığındaki çeşme Köyün ortasında Caminin yanında yer almaktadır GÜZELOLUK KÖYÜ YUKARI MAH (MERKEZ) ÇEŞMESi güneybatısında Güzeloluk köyündedirÜç lüleli,iki nişli ve sivri kemerlidir Bir büyük, bir küçük iki yalağı vardır ARILI KÖYÜ ÇEŞMESİ Düzgün yontma taşlarla yapılmış,Tek lülesi,çift yalağı olan çeşmenin lüle çevresinden başlayarak dışa doğru dört kemer çıkıntısına sahiptir Tüm kemerlerde taş süslemeciliğinin çok güzel örnekleri sergilenmiştir Orijinal şekliyle günümüze kadar gelmiştir EMİRLER MAHÇEŞMESİ mesafede Büyükçit Köyü Emirler Mahallesi Camii yanında 222 metre yüksekliğinde 080 metre kalınlığında orijinal kesme taşlı ,her iki yanı moloztaş duvar örgülü tamir kitabeli çeşme tek lülelidir VANK KÖYÜ ÇEŞMESİ Haznesi bulunan çeşmenin yan kenarları kademeli olup,örtü sistemi beşik tonoz şeklindedir DALTABAN ÇEŞMESİ dünya savaşı sırasında “ Cihat-ı ekber” hatırasına yapılmıştırSekizgen mermer zemin üzerine dört cepheli ve üç bölüm halinde yükselen bir tarzda köfeki taşıyla yapılmıştırÇeşmenin musluklarının yer aldığı 1 katı kenarları 1 metre uzunluğunda dört kare cepheden oluşmaktadırHer cephede yaprak motifleri arasında birer musluk vardırİkinci katı 70 cm boyutlarında dört kare cepheden oluşmaktadırDoğu-Kuzey ve Güney cephelerinde madolyon şeklinde birer mermer kitabe yer almaktadırBatı cephesindeki yeri boştur3 bölümü yedi cepheli bir sütundan oluşmakta, iki bölümün ortasında yükselmektedirDoğu cephesindeki kitabede Osmanlı padişahı Mehmet Reşad’ın adı yazmaktadır