Karadeniz Bölgesinin Fiziki Özellikleri Nelerdir

Karadeniz Bölgesinin Fiziki Özellikleri nelerdir
Karadeniz Bölgesinin Beşeri Özellikleri
Karadeniz Bölgesinin Özellikleri
Karadeniz Bölgesinin coğrafi Özellikleri

Karadeniz Bölgesinin Fiziki Özellikleri


YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

Bölgede, çeşitli jeolojik zamanlara ait araziler bulunmakla birlikte, daha çok III jeolojik zamanda oluşmuş araziler yer alır Alp - Himalaya kıvrım sistemi içerisinde yer alan dağlar kıyıya paralel uzanır Bu dağlara Karadeniz dağları ya da Kuzey Anadolu dağları adı verilir

Batı Karadeniz’de birbirine paralel 3 sıra halinde uzanan dağlar, Orta Karadeniz’de kıyıdan uzaklaşıp, tek sıra halinde uzanır Ortalama yükselti azalmıştır Doğu Karadeniz’de ise dağlar iki sıra halinde uzanır Bölgenin en yüksek dağları bu bölümdedir Dağ sıraları arasında batı-doğu yönlü uzanan çöküntü ovaları ile Çoruh-Kelkit, Gökırmak ve Devrez vadiler yer alır Bu sıradağ kuşakları arasında Kuzey Anadolu fay hattı uzanır

Dağlar, Batı Karadeniz Bölümü'nde yaklaşık 2000 metre yükseltiye sahiptir Bu bölümde kıyıda Küre Dağları, ortada Bolu - Ilgaz Dağları, iç kısımda ise Köroğlu Dağları yer almaktadır Orta Karadeniz Bölümü'nde yükselti azalarak 1000 metreye inen Canik Dağları yer almaktadır Doğu Karadeniz Bölümü'nde ise yükselti artarak yaklaşık 4000 metreye çıkar Doğu Karadeniz'de dağlar iki sıra halinde uzanmaktadır Kıyı kesiminde Rize - Kaçkar Dağları, içerideki sırada ise Gümüşhane, Mescit ve Yanlızçam dağları uzanmaktadır

Bölgede, ovalar çok az yer kaplar ve genellikle Orta Karadeniz Bölümü'nde toplanmıştır Bölgenin en geniş kıyı ovaları Çarşamba ve Bafra delta ovalarıdır İç kesimlerde Suluova, Taşova, Turhal, Merzifon, Tosya, Boyabat gibi çöküntü ovaları yer alır Bu çöküntü ovaları Türkiye’nin en aktif deprem bölgeleridir

bölgenin en önemli akarsuları Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya, Çoruh, Bartın ve Yenice (Filyos) dir Bu akarsular dışında Kuzey Anadolu dağlarının denize bakan yamaçlarında çok sayıda küçük akarsu yer almaktadır Yatak eğimleri fazla, rejimleri düzensiz akarsulardır Kar erimelerine bağlı olarak ilkbahar aylarında akım yüksektir
Bölgede eğim ve engebe çok fazla olduğu için göllerin yüz ölçümü küçüktür Bölgede buzul gölleri ve heyelan set gölleri fazladır Sera, Tortum, Uzungöl, Yedigöller ve Abant bölgenin başlıca gölleridir Ayrıca bölgede çok sayıda baraj gölü bulunmaktadır Özellikle Doğu Karadeniz Dağları’nda buzul etkisiyle oluşmuş buzul gölleri yaygındır

Yer şekillerinin özelliği nedeni ile ulaşım kıyı şeridinde yoğunlaşır, iç kesimler ile olan ulaşım daha zor sağlanmaktadır İç kesimlerle bağlantı Kalkanlı (Zigana), Kop ve Ecevit gibi önemli geçitlerle sağlanır

Karadeniz Bölgesi'nde dağlar denize paralel uzandığı için, boyuna kıyı tipi görülür Bölgede Sinop'tan başka doğal liman yoktur Kıta sahanlığı çok dar olduğu için kıyıda çok sayıda falez yer alır



İKLİM

Bölgenin kıyı şeridinde yazları serin, kışları ılık geçen Karadeniz iklimi etkilidir Her mevsim yağış almasından dolayı, bulutlu gün sayısı ile yıllık yağış miktarı fazladır


Doğu Karadeniz kıyı şeridinde yıllık yağış miktarı oldukça fazladır (Giresun 1268 mm, Rize 2400 mm) Bunun yanında, Doğu Karadeniz kıyılarında yer almasına rağmen Trabzon'da yağış miktarı daha azdır (833 mm) Orta Karadeniz kıyı şeridinde yıllık yağış miktarı 600 - 1200 mm arasındadır (Samsun 650 mm, Ordu 1146 mm) Batı Karadeniz kıyı şeridinde ise, yağış 1000 mm'nin üzerindedir (Zonguldak 1220 mm, Bartın 1196 mm)
Kıyıdan itibaren duvar gibi yükselen dağlar, Karadeniz üzerinden gelen nemli hava kütlelerinin dağların denize bakan yamaçlarında yağış bırakmalarına, iç kısımlara da kuru olarak geçmelerine neden olur Buna bağlı olarak, yağış miktarı güneye gidildikçe azalır ve Karadeniz iklimi yerini karasal iklime bırakır Bölgelerin iç kesimlerinde günlük ve yıllık sıcaklık farkları kıyıya nazaran daha fazladır

Bölgede her mevsim etkili, soğuk karakterli poyraz kuzeydoğudan, karayel ise kuzeybatıdan yer yer şiddetli olarak eser Şiddetli estikleri dönemlerde deniz ulaşımını ve balıkçılığı olumsuz yönde etkilerler


BİTKİ ÖRTÜSÜ

Bitki örtüsü, iklim tiplerinin özelliklerini en iyi şekilde yansıtır Bundan dolayı, iki iklim tipinin etkili olduğu bölgede, iki karakteristik bitki örtüsü vardır Karadeniz iklim özelliklerinin etkili olduğu kıyı şeridinde ormanlar yaygınken, karasal iklim özelliklerinin etkili olduğu iç kesimlerde seyrek ağaçlı ot toplulukları görülür Ormanlar deniz seviyesinden başlar ve 2200 metrelere kadar ulaşır

Türkiye'de % 26 ile orman oranının en fazla olduğu bölge Karadeniz'dir Bölgede nemliliğin fazla olması, ormanların yetişmesini kolaylaştırdığı gibi, orman yangınlarının da çok az olmasını sağlar

Karadeniz Bölgesinin Fiziki Özellikleri

Yeryüzü Şekilleri Bölgede, çeşitli jeolojik zamanlara ait araziler bulunmakla birlikte, daha çok III jeolojik zamanda oluşmuş araziler yer alır Dağlar kıyıya paralel uzanır


Karadeniz Bölgesinde dağların kıyıya paralel uzanmasına bağlı olarak ortaya çıkan özellikler şunlardır ;

a) Dağlar kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı güçleştirmektedir Ulaşım geçitler yardımı ile yapılmaktadır Doğu Karadeniz Bölümünde Kalkanlı ve Kop geçitleri bulunmaktadır
b) Dağların kıyıya paralel uzanmasına bağlı kıyılarda boyuna kıyı tipi ortaya çıkmıştır Kıyılarda girinti ve çıkıntı azdır , kıyılarda doğal liman azdır, kıyılarda koy ve körfez sayısı azdır, ada sayısı azdır
c) Falez ( Yalıyar ) oluşmuştur
d) Kıyı ve iç kesimler arasında farklı iklim tipleri ortaya çıkmıştır Kıyılarda nemli ve yağışlı bir iklim iç kesimlerde ise karasal iklim koşulları görülmektedir

e) Nüfus kıyılarda daha yoğundur , iç kesimlere doğru gidildikçe nüfus azalmaktadır
f) Kıta sahanlığı (Şelf sahası ) dardır

Bu dağlara Karadeniz Dağları ya da Kuzey Anadolu Dağları adı verilir Kuzey Anadolu Dağları kıyı ve iç sıra dağları olarak ikiye ayrılır Bu iki sıradağ kuşağını Kuzey Anadolu Fay Hattı birbirinden ayırır

Dağlar, Batı Karadeniz Bölümü’nde yaklaşık 2000 m yükseltiye sahiptir Orta Karadeniz Bölümü’nde yükselti azalarak 1000 mye iner Doğu Karadeniz Bölümü’nde ise yükselti artarak yaklaşık 4000 mye çıkar
Bölgede, ovalar çok az yer kaplar ve genellikle Orta Karadeniz Bölümü’nde toplanmıştır Çarşamba ve Bafra ovaları bölgenin en büyük ovalarıdır

Bölgenin en önemli akarsuları Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya, Çoruh, Bartın ve Yenice (Filyos) dir Yerşekillerinin özelliği nedeni ile, göllerin yüzölçümü küçüktür Sera, Tortum, Uzungöl, Yedigöller ve Abant bölgenin başlıca gölleridir Doğu Karadeniz Bölümü’nün yüksek dağ zirvelerinde ise buzul (sirk) gölleri bulunur

Yerşekillerinin özelliği nedeni ile ulaşım kıyı şeridinde yoğunlaşır İç kesimlerle olan bağlantı Kalkanlı (Zigana) ve Kop gibi önemli geçitlerle sağlanır Ayrıca, bölgedeki dağlar denize paralel uzandığı için, kıyılarda boyuna kıyı tipi görülür