Karadenize Dökülen Akarsular - Karadenize Hangi Akarsular Dökülür?

Karadenize dökülen akarsular, Karadenize dökülen nehirler

Dinyeper, Dinyester, Don ve Kubanve Fransa sınırına kadar uzanan ve bütün doğu ve orta Avrupa’yı kapsayan Tuna Tuna tek başına her yıl 203 kilometre küp tatlı suyu Karadeniz’e taşır [3] Bu miktar Kuzey Denizi’ne akan bütün tatlı sulardan fazladır Türkiye'den ise belli başlı dört ırmak Karadeniz'de sonlanır: Sakarya, Kızılırmak, Yeşilırmak ve Çoruh (sonuncusunun büyük bölümü Türkiye'de olmasına karşın Gürcistan'da Batum'dan denize dökülür) Bu denize dökülen Avrupa ve Asya akarsularıyla birlikte Karadeniz havzasının alanı denizin kendisinden 5 kat daha geniştir ve yaklaşık 22 milyon km2'dir Alaettin bahçekapılı Karadeniz ve Çevre tuzluluk oranı oldukça fazladır

Karadeniz'e Dökülen Akarsular

Türkiye akarsularının yaklaşık üçte biri Karadeniz'e dökülmektedir Karadeniz'de*ki akarsuları iki grupta inceleyebiliriz:
Birinci grup, Karadeniz'deki dağlık alanlardan kaynağını alan, bu nedenle boylan kısa akarsulardır Bunların başlıcaları şunlardır:

* Doğankent
* Melet
* azarderesi
* İkizdere
* Fır*tına deresi
* Değirmendere
* Aksu

Bu akarsular yıl boyunca genel*likle bol su taşırlar
İkinci grubu, iç bölgelerden doğarak Karadeniz'e dökülen akarsular oluşturur Bun*ların çoğu, doğu-batı doğrultusunda akar ve daha sonra kuzeye yönelerek Karadeniz'e dökülürler
Bu akarsuların başlıcaları doğudan batıya doğru şöyledir:
Çoruh, Mescit dağlarından doğarak batıya doğru akar Sonra kuzeye yönelir, kısa bir yol aldıktan sonra doğuya döner ve kıyı ile iç kesimlerdeki dağ sıralarını birbirinden ayırarak akışına devam eder Oltu ve Tortum çaylarını toplar ve kuzeye yönelir Tür*kiye'nin en dar ve derin vadilerinden geçerek sınırlarımızın dışına çıkar ve Batum ya*kınlarında denize dökülür Kaynaklarını aldığı iç kısımlarda kışın yağışlar kar şeklinde olduğu için, en az suyu kış aylarında taşır Kar erimeleri ve yağmurlarla birlikte ilkba*harda sulan kabarır ve mayısta en yüksek düzeye çıkar Öyle ki, Çoruh'un sadece Mayıs ayında taşıdığı su miktarı, bütün bir kış boyunca taşıdığı su toplamının iki katını bu*lur Rafting sporuna uygunluğu nedeniyle turistik açıdan önem kazanmış bir akarsuyu-muzdur
Doğankent çayı, Çadırdağı ve Kalkanlı dağlarının yamaçlarından inen derelerden kaynağını alır Kuzeybatıya yönelerek Tirebolu'nun doğuşumla denize dökülür
Yeşilırmak üç önemli kolun birleşmesiyle meydana gelmiştir Boalardan ilki, Yıl*dız Dağlarından doğan ve en kısa kol olan Çekerek Çayı'dır Köse Dağı’nan çıkan ve Tokat Çayı ile Tozanlı ırmağından oluşan ikinci kol, Tokat'tan geçer Amasya'ya varmadan önce Çekerek'le birleşir Üçüncü kol Kelkit Çayı’dır Bu kol, doğu-batı doğrultum bir vadide akarak Amasya'dan gelen Yeşilırmak ile birleşir Bundan sonra, Yeşilırmak, Canik dağlarını dikine keserek Karadeniz'e dökülür Yağmur ve eri*yen kar sularıyla beslendiğinden, rejimi çok düzensizdir Aşağı çığırında Hasan Uğur*lu ve Suat Uğurlu Barajları, bir kolu olan Tozanlı çayı üzerinde de Almus Barajı yapıl*mıştır Denize döküldüğü yerde Çarşamba deltası oluşmuştur
Kızılırmak, bütün çığırları Türkiye sınırları içinde kalan en uzun akarsuyumuzdurSivas'ın doğusunda Kızıldağ'dan çıkan derelerin birleşmesiyle oluşur, % Anadolu Böl*gesi'nde büyük bir yay çizdikten sonra kuzeye yönelerek geniş Bafra deltasını oluştu*rarak denize dökülür Bu akarsuyun büyük bir kısmı İç Anadolu Bölgesi'nde yer alır Başlıca kollan; Gökırmak, Delice ırmağı ve Devrez çayıdır Kızılırmak deltasında balıkçılık bakımından önem taşıyan birçok lagün vardır Bu deltanın bir başka özelliği de yüksekliği 7-8 m'yi bulan kıyı kumullarının bulunmasıdır Orta çığırında Hirfanlı ve Kesikköprü barajları, aşağı çığırında Altınkaya Barajı yapılmıştır Rejimi düzensizdir Mart ayında birden kabarır, nisanda en yüksek akıma ulaşır Mayıs sonunda ise sulan hızla azalmaya başlar
Yenice ırmağı, Gerede, Soğanlı, Bolu ve Devrek çaylarının birleşmesiyle oluşur Genellikle ormanlık ve yağışı yeterli yörelerden aktığı için rejimi oldukça düzenlidir
Kocaırmak, Küre Dağlarının batı kesiminden kaynağını alan birçok kolun birleş*mesiyle oluşur Ağzında oluşan küçük haliç nedeniyle, üzerinde sınırlı da olsa taşıma*cılık yapılabilmektedir
Sakarya, Kuzeybatı Anadolu'nun en büyük akarsuyudur Çifteler (Eskişehir) ilçe merkezinin güneydoğusundaki Sakaryabaşı kaynağı, bu ırmağın başlangıcım oluşturur Ankara, Kirmir, Mudurnu ve en büyük kolu olan Porsuk çaylarının birleşmesiyle son şeklini alır Sakarya da tıpkı Kızılırmak gibi genişçe bir kıvrım oluşturur Aşağı çı*ğırında, taşıdığı alüvyonların büyük bir bölümünü birer çöküntü alanı olan Osmaneli ve Adapazarı ovalarında biriktirir Bu nedenle denize döküldüğü yerde belirgin bir deltası oluşmamıştır Orta çığın üzerinde Hasan Polatkan ve Gökçekaya barajları, bir kolu olan Porsuk çayı üzerinde de Porsuk Barajı kurulmuştur