Karabük Coğrafyası-Karabük Coğrafi Yapısı

Coğrafi Yapı




Yüzölçümü 4145 km² olan ve Karadeniz Bölgesi�nin Batı Karadeniz Bölümü�nde yer alan Karabük İli, 40° 57' ve 41° 34' Kuzey enlemleriyle 32° 04' ve 33° 06' Doğu boylamları arasında yer almaktadır Yüzölçümünün 4145 km² olup, kuzeyde Bartın (80 km), kuzeydoğu ve doğuda Kastamonu (120 km), güneydoğuda Çankırı (195 km), güneybatıda Bolu (130 km), batıda Zonguldak (170 km) illeriyle komşudur Ankara�ya 230 km, İstanbul�a 400 km uzaklıktadır

En önemli akarsuyu Filyos Çayı olan Karabük'ün diğer önemli akarsuları ise Araç, Soğanlı ve Eskipazar Çayları'dır İl merkezinin rakımı 278 metre, merkez ilçenin yüzölçümü ise 704 km²'dir İl'de coğrafi yapı engebeli olup büyük düzlükler görülmemektedir Vadi tabanlarında geniş olmamakla birlikte tarıma müsait araziler bulunmaktadır Nüfusun büyük kısmı vadi tabanlarına yakın alanlarda kümelenmiştir

İlçeler itibarıyla en önemli yükseltiler; Merkez ilçede Keltepe (2000 m), Eskipazar'da Hodulca Dağı (1700 m), Eflani'de Tepe Dağ (1043 m), Ovacık'ta Kıraç Tepesi (1400 m), Safranbolu'da Sarıçiçek Tepesi (1750 m) ve Yenice'de Keçikıran Tepesi (1400 m) dir




Karabük'ün toplam alanının 93020 hektarını tarım toprakları, 271403 hektarını ormanlar, kalan kısmını ise mera, yerleşim yeri ve diğer alanlar oluşturmaktadır Bu verilere göre İl'in % 6548"i ormanlarla kaplıdır


Jeoloji

Karabük�te III Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli (kireçtaşı) araziler geniş yer kaplar Kireçtaşları arasına killi ve kumlu tabakalar da bulunmaktadır IV Jeolojik zamanda (Kuvaterner), Ovacık çevresindeki traverten alanı oluşmuştur Vadiler, kuvaternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi, metamorfizmaya (başkalaşım) zengin mermer yatakları oluşmuştur Eflani�de mermer dışında, çakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır Ovacık�ta bol miktarda alçı taşı bulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır Yenice�de dolomit ve kuvarsit, Eflani�de kuvarsit yatakları bulunmaktadır


Yerşekilleri

Karabük, etrafı yüksek tepelerle çevrili, havza karakteri gösterir Ortalama, 250-500 m yüksekliğe sahiptir Kuzeyde dağlık alanlardan kaynaklanan tali dereler, şehre doğru taşıdıkları maddelerle alüvyal dolgu oluşturulmuştur Doğuda Safranbolu�ya doğru yükselti artarak 600 myi bulur Dağlar, Kuzey Anadolu Dağları�nın bir parçası olduğundan kıvrımlı yapıdadır ve 2000 m yüksekliği geçmezler Kuzeydeki, Sarıçiçek Tepesi (1750 m), güneybatıdaki Aladağlar (1040 m) doğudaki Bürnük Tepesi (1143 m) başlıca yüksekliklerdir Eflani çevresi, küçük akarsularla parçalanmış plato görünümündedir Ortalama yüksekliği 1130 m olan Ovacık da vadilerle parçalanmış plato ve düzlükler üzerinde bulunur Yenice çevresinde ise düzlük ve ovalık alan bulunmayıp, engebeli ve yüksek bir araziye sahiptir Karabük�te büyük düzlük ve ovalar yoktur Araç ve Soğanlı Çayları�nın kenarında küçük düzlükler yer alır Başlıcaları, Eskipazar Çayı�nın Soğanlı Çayı�na karıştığı alandaki Cemal Ovası, Eskipazar çevresindeki Hamamlı, Sadeyaka ovalarıdır


Yaylalar

Karabük�te çok sayıda yayla vardır Karabük, Eskipazar, Yenice arasında kalan Sorkun Yaylası (1650 m) başlıcalarındandır Geniş bir alana sahip, ormanlarla çevrili yaylada, doğa yürüyüşü yapılmaktadır Safranbolu kuzeyinde Uluyayla ve Sarıçiçek Yaylası, Yenice çevresinde Göktepe Yaylası, Ovacık çevresinde Bodoroğlu ve Karabük�ün çevresindeki Dede Yaylası ve Avdan Yaylası önemlidir Yaylalar genellikle turizm amaçlı kullanılmaktadır Yayla şenlikleri ve doğa yürüyüşleri başlıcalarıdır


Kanyonlar

Doğal güzellikteki yerşekillerinden kanyonlar, daha çok Safranbolu�da, kalker (kireçtaşı) tabakalarının derin biçimde yarılmasıyla oluşmuştur Kanyonların başlıcaları; İncekaya Kanyonu, Düzce (Kirpe) Kanyonu, Tokatlı ve Sakaralan�dır Ayrıca, Yenice�deki Şeker Çayı 6,5 km uzunluğunda, kenarları dik ve yüksek olan Şeker Kanyonu oluşturulmuştur


Mağaralar

Karabük�te ayrı bir güzelliği olan, çok sayıda mağara bulunmaktadır Bunlardan önemli olanlarının başında, Bulak ve Hızar (Mencilis) Mağaraları gelir Bunlar, turizm değeri olan, karstik oluşumlu mağaralardır


Akarsular

İlin, en önemli akarsuyu, Filyos Irmağıdır Bu ırmağın 2 önemli kolu olan Araç ve Soğanlı Çayları il topraklarındaki önemli akarsulardır Filyos Irmağı, kaynaklandığı yerden, denize dökülünceye kadar değişik isimler alır Kaynaklandığı yerde Ulusu adıyla bilinen akarsu, Gerede yakınlarında Gerede Suyu, Eskipazar yakınlarında Soğanlı Çayı, Araç Çayı�yla birleştiğinde Yenice Irmağı adını alır Devrek Çayı�nı da alan akarsu Filyos Irmağı adıyla Karadeniz�e dökülür Irmak 288 km uzunluğundadır


Göller

Karabük�te büyük doğal göl yoktur Ovacık�ın kuzeyinde Şamlar Köyü yakınlarında Karagöl adında bir krater gölü bulunmaktadır Eflani�de sulama amaçlı üç gölet yapılmıştır Bunlar, Bostancılar, Kadıköy, Ortakçılar göletleridir Sulama dışında buralarda olta balıkçılığı yapılmaktadır Çevresindeki orman güzelliğiyle beraber, mesire yeri olarak da kullanılmaktadır Ayrıca, Kastamonu yolu üzerinde, Konarı Gölü adıyla küçük bir göl bulunmaktadır