Hz. Mevlânâ’Dan Sülûk Yolundakilere Uyarılar

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-06-2012

Hz Mevlânâ’dan Sülûk Yolundakilere Uyarılar

Bir tasavvuf ıstılahı olarak sülûk bir mürşid-i kâmilin idaresinde Allah’a vuslata çıkılan ve herkesinistidadı derecesinde makâm ve mevkilere ulaştığı manevî yolculuk, şeklinde tarif edilir

Sülûk bir şahsiyet eğitimi ve benliğin dönüşümü amelyesidir

Ana rahminden vefat edene kadar bir insan, zaten manevî seferde ve kendi tahakkuku ile iç içedir

Tasavvuf yolundaki seyr-u sülûk, bu manevî eğitimi ve terbiyeyi belirli kurallara göre tanzim eder, manevî gelişimde hızlandırıcı ve sağlıklı bir rol ifâ eder

Şüphesiz bu manevîyat yoluna giren sâlikin/dervişin, bu yolda dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır

Hz

Mevlânâ, hikemî pencereden bu hususlara dikkat çekerek sâlikleri/ dervişleri şöyle uyarır

1

Sülûk Genç Yaşta Olursa Kolay Olur
Gençlik gibi enerji-yoğun bir dönemde, nefsi kontrol altına almak, büyük önem arzeder

Hz

Mevlânâ, gençken manevî terbiye yoluna girmeyi avantajlarıyla birlikte şöyle anlatır

Ne mutlu gençliğini ganimet bilip, borcunu öder

Kudretli günlerinde güçlü kuvvetliyken sülûku başarır

Çünkü gençken yemyeşil ter ü taze bir bahçe gibidir
Meyvelerini esirgemeksizin bol bol yetiştirir
Genç adamın kuvvet ve şehvet çeşmeleri sürekli akar
Bedenin zeminini (temelini) onlarla yeşertir

Gençlik donanımlı ve tavanı çok yüksek
Dört duvarı sapsağlam bir eve benzer
Ne mutlu o kişiye ihtiyarlık gelip çatmadan
Boynunu liften örülmüş bir iple bağlamadan
Toprak çoraklaşmadan(sülûk) işini başarmıştır
Çünkü çorak topraktan asla güzel nebat bitmez

Mevlânâ, verimli çağında bir dervişin, manevî eğitimini, gayret kemerini kuşanıp daha kolayca başarabileceğini bu şekilde revnaklı bir üslüpla dile getirir ve bu şekilde gençleri erken yaşta kemalât meyvelerini devşirmeye davet eder

2

İhtiyarlıkta Manevî Eğitim (Sülûk) Zordur
Hikemlî bir zeminde bu fikri savunan Hz

Mevlânâ konuyla ilgili olarak şöyle der:
İhtiyârın gücü kuvveti kesilir, şehvet suyu akmaz olur

Onun ne kendisine faydası olur ne de başkasına
Kaşları eğer kuskunu gibi aşağı düşer
Gözü yaşarır (fersiz kalır) görmez olur
Yüzü buruşur kertenkele sırtına döner
Dil konuşamaz, tat alamaz, dişleri kesmez olur
Gün artık geçmiş vakit akşam olmuştur

Beden bir leş gibi sallanıp topallamakta
Manevî eğitim yolu ise oldukça uzun
İşyeri (yani beden) artık harap ve yıkık iş işten geçmiş
Bu mısralarıyla, Hz

Mevlânâ yaşlılıkta sülûk zorluğunu aşabilmedeki bedenî gücün za’afını öne sürer

Ancak, Hz

Mevlânâ bu konuda da yaşlılara ümit ışığı yakarak şöyle der:
Sene geçti gitti vakit ekin (harman) vakti değil
Yüz karanlığı ve kötü amelden başka mahsul yok
Beden ağacının köküne artık kurt düştü
O’nu koparmak ve ateşe atmak gerek
Ey yolcu! Uyan artık kendine gel kendine
Vakit geçti ömür güneşi kuyuya yöneldi
Geri kalan bu iki günceğizinde kuvvetin varken
Bari şu ihtiyarlığını Hak yoluna sarfet
Elinde kalan şu son tohumu ek feda et ki
Bu iki anlık müddetle uzun bir ömür bitsin
Madem ki ışık veren bu çerağ henüz sönmedi
Kendine gel de hemen fitilini düzelt yağını tazele
Sakın yarın deme, zira ne yarınlar geçti
Ekin zamanı tamamen geçmeden artık uyan
3

Her Hâl ü Karda Sülûku Ertelememeli
“Yarın yapacağım diyenler helâk oldu” hadîs-i şerifi, insan hevasının, hayra rağbetten uzak vadilerde faaliyet icra ettiğini ve sürekli erteleme ile helake sürüklendiğini gösterir

Mevlânâ Hazretleri bu hadis-i şerife telmîhen şöyle der:
Yarın öbür gün diye diye şu yankesici nefs
Hep ömürleri çalar gider
Bil ki bütün ömrün bu gündür ancak
Başka gün değil, gel de şu düzenbazın va’dine inanma
Varlık kemerini çöz de hizmet kemerini kuşan
Artık şu yalancı nefsinden kurtul gitsin
4

Sülûk Yolunda Hizmet ve Sadâkât
“Bir işe azmedince artık Allah’a sımsıkı sırtını daya!” (Âl-i İmran/159) âyet-i kerimesindeki azm etmek, ciddiyetle bir işe yönelmeyi ifade eder

Zira azm ve de buna ilaveten Allah’a dayanma olmadıkça hiçbir işte muvaffak olunamaz
Hz

Mevlânâ, azmdeki sadakata ve hizmete dair uyarılarını şöyle yapar:
Köpekler bile gönlünü ilk kapıya sıkı bağlar
Diğer köpeklere nasihat ederler:
“Kemik yediğin ilk kapıya sıkı bağlan
Yoksa Hak gözetmeyi terk etmiş olursun derler
Bu mısralarda görüldüğü üzere, terbiye edilecek nefis, köpek metaforuyla dillendirilir

Hz

Mevlânâ, köpek nimete nail olduğu kapıya nasıl edeplenmek üzere sadakatle bağlanırsa, bir sâlikin de aynı sadakatle, o büyük kapıya aynı şekilde bağlanması gerektiğini söyler

Köpeğe bir kapıdan bir lokma ekmek verilse
O kapıya bağlanır, hizmetkâr olur
Sonunda o kapıya bekçi olur, ona eziyet edilse
Hatta ona yemeği noksan verilse bile
O kapıyı asla asla bırakmaz
Orada kalır başka kapıya gitmez
Oraya dışarıdan bir garib köpek gelse
Kapıdaki köpekler onu gece gündüz terbiye eder
İlk gittiğin kapıya git oradan nimetlendin
O nimetin hakkı, gönlünü o kapıya rehin etmendir derler

Bağlı olduğu kapıyı terkedip sadakat göstermemek, nimete şükür açısından da sıkıntılıdır davranıştır

Hz

Mevlânâ, sâlike sadakatle ilgili tavsiyelerini sürdürür:
Ey azgın köpek veliyy-i nimetine isyân etme
Tokmak gibi o kapıya bağlan o kapıda bekçilik et
O kapıda (tembel olma) çalışkan ol da
O kapıda sıçrayıp (yücelere) yükselesin
5

Sâlik Elde Ettiği Olgunlukla Gururlanıp Onu Teşhîr Etmemeli
Elde edilen olgunluğun ortaya saçılması, sâlikin başına çeşitli belâlar açar; zira hazine, saklanmak gerek

Hz

Mevlânâ bu konuyu şu şekilde açıklar:
Tavus kuşunun kanadı canının düşmanı olmuştur

Bir çok hükümdarı da kuvvet ve azameti öldürmüştür
Masum ceylan göbeğindeki misk yüzünden avlanır
Tilkiye postu için tuzak kurulur, fil, dişi için öldürülür
Hz

Mevlânâ güzellikler içinde mahviyete, hiçliğe talib olmasının, sâliki selamete ulaştıracağını kaydeder ve şöyle der:
Tavus gibi kanadına bakma ayağını gör ki
Kötü gözler sana pusu kurmasın
Dağ bile kötülerin nazarıyla yerinden oynar
Kur’ândaki nazar âyetini oku da anla
Dağ gibi Hz

Ahmed (s

)bile yolda yağmur çamur yokken
Nazara uğradı da ayakları titremeye başladı
İbret al da dağ gibi (yüce bir insan olan) Peygambere bak
Bak O’na ey saman çöpünden daha değersiz olan adam
Artık bundan sonra kendindeki hünerleri
Kendindeki malı insanlara gösterme

6

Sâlik Manevî Hallerini de Gizlemeli
Sâlik, olgunlaşma yolunda zahirî nimetlerini setretmekle birlikte, manevî hallerini de gizlemeli

Hz

Mevlânâ, yine mecaz vadisinde bu hususu şöyle açıklar

Mesela efendi yabancı bir yere gidince
Kölesine kendi elbisesini giydirir
Kendisi de kölesinin elbiselerini giyer
Kölesini kendisine efendi yapar
Kimsenin kendisini tanımaması gerektiği için
Köleler gibi onun ardından gider
Yani, kendini gizleyerek düşmanların fenâlıklarından korunmuş olur

Setr yapar, halini gizler

Hz

Mevlânâ, Senaî’den yaptığı alıntıyla bu konuyu farklı bir açıdan şöyle açıklar
İlâhî şarabı içtiğin yerde sızıp kal orada yat
Zira Meyhâneden çıkan sarhoş yolunu şaşırırsa
Çocukların (bilmezlerin) maskarası olur

Her nereye gitse yalpalar çamura düşer
Onun halini anlamayan ahmaklar ona güler
O bu haldeyken peşine takılan çocuklar
Onun ne sarhoşluğunu bilir ne de şarabın neş’esini
Allah sarhoşundan başka herkes
Bu yolda çocuk mesabesindedir
Heva ve hevesinden kurtulan kişiden başkası
Buluğa ermiş (olgunluğa ermiş) değildir

7

Sâlik, Dost Meclislerinde Bile Hünerini Göstermemeli
Hz

Mevlânâ, bu konuda da nefsin bir takım oyunları olduğunu göstererek sükûtî olmayı tavsiye eder

Dost yolda arkadaştır, sığınaktır
İyi bakarsan görürsün ki yol sevgiliden ibarettir
Dostlara, sevdiklerine ulaşınca sükût ol (sessizce)otur
O halkaya kendini yüzük taşı yapmaya kalkışma
İyi bir düşün de şu Cuma namazına bir bak
Herkes toplanmış tefekkür halinde susup durmaktadır
Sen de varını yoğunu (böylece mecliste) sükût diyarına çek
Nişan arıyorsan kendini nişâne yapmaya kalkış
8

Sâlik Sırlarını İfşa Etmemeli
Zirâ sırları ifşâ etmek, hedefe ulaşmaya engeldir

Her sırrı ifşâ etmek doğru değildir
Zira bazen çift dediğin tek, tek dediğin çift olur
Şayet aynanın saflığını yüzüne karşı söylersen
Aynanın saflığı kaybolur buğulanır
Buğulanır da bizi göstermez olur
Hz

Mevlânâ, sır ifşâsının kalp aynasının buğulanmasına sebep olacağını söyler ve genel bir perspektif içinde sâlike şu üç şeyi tavsiye eder

Şu üç şeyi söylemekten dilini tut;
Zehabın (kanâatin), zehebin (paran) ve mezhebin
Çünkü bu üçünün düşmanı çoktur
Düşmanın şayet bunları bilirse
Sana zarar için pusuda fırsat bekler
Sırrını bir tek kişiye dahi söyledinse
İşte artık o sırra “Elveda!”de
Zira iki kişiyi aşıp bir başkasına söylenen sır
Artık şayi olur, yayılır gider
Hz

Mevlânâ, istişare yaparken bile, sünnet-i Peygamberî (s

)’ye uyarak sırrı saklamak gerektiğini söyler

Üstü örtülü ve sırrı açığa çıkarmadan
Kinayeli bir üslüpla meşverette bulun
Hazret-i Peygamber (sav) üstü kapalı istişâre ederdi
Cevap verenler, sırdan habersiz cevap verirlerdi
Sâlik’in değil kendi sırrını, başkalarının sırrını da saklamalıdır

Allah bir kimsenin ayıp ve kusurunu örtmek isterse
Ona, ayıplı kulların ayıbını yaymama meyli verir

9

Sâlik Kimseye Yük Olmamalı
Hz

Peygamber(S

)’in yere düşen kamçısını bizzat inip alarak kimseye yük olmamasını örnek gösteren Hz

Mevlânâ, şöyle nasihat eder:
Hz

Peygamber (sav): “Allah’dan cenneti istiyorsan
Kimseden bir şey isteme ki
Kimseden bir şey istemezsen, Ben kefilim
Cennete de girersin, Allah’a da ulaşırsın”, buyurdu
Bunu duyan sahabi bu kefillik yüzünden o hale geldi ki
Hz

Peygamber (s

) bir gün ata binmiş gidiyordu
Elinden kamçısı yere düşüverdi
Hemen inip kendisi aldı, kimseden istemedi
Kul ol da yeryüzünde at gibi özgür ol
Cenaze gibi kimsenin boynuna binme (yük olma!)

08-06-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Hz. Mevlânâ’Dan Sülûk Yolundakilere Uyarılar Hz Mevlânâ’dan Sülûk Yolundakilere Uyarılar Bir tasavvuf ıstılahı olarak sülûk bir mürşid-i kâmilin idaresinde Allah’a vuslata çıkılan ve herkesinistidadı derecesinde makâm ve mevkilere ulaştığı manevî yolculuk, şeklinde tarif edilir Sülûk bir şahsiyet eğitimi ve benliğin dönüşümü amelyesidir Ana rahminden vefat edene kadar bir insan, zaten manevî seferde ve kendi tahakkuku ile iç içedir Tasavvuf yolundaki seyr-u sülûk, bu manevî eğitimi ve terbiyeyi belirli kurallara göre tanzim eder, manevî gelişimde hızlandırıcı ve sağlıklı bir rol ifâ eder Şüphesiz bu manevîyat yoluna giren sâlikin/dervişin, bu yolda dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır Hz Mevlânâ, hikemî pencereden bu hususlara dikkat çekerek sâlikleri/ dervişleri şöyle uyarır 1 Sülûk Genç Yaşta Olursa Kolay Olur Gençlik gibi enerji-yoğun bir dönemde, nefsi kontrol altına almak, büyük önem arzeder Hz Mevlânâ, gençken manevî terbiye yoluna girmeyi avantajlarıyla birlikte şöyle anlatır Ne mutlu gençliğini ganimet bilip, borcunu öder Kudretli günlerinde güçlü kuvvetliyken sülûku başarır Çünkü gençken yemyeşil ter ü taze bir bahçe gibidir Meyvelerini esirgemeksizin bol bol yetiştirir Genç adamın kuvvet ve şehvet çeşmeleri sürekli akar Bedenin zeminini (temelini) onlarla yeşertir Gençlik donanımlı ve tavanı çok yüksek Dört duvarı sapsağlam bir eve benzer Ne mutlu o kişiye ihtiyarlık gelip çatmadan Boynunu liften örülmüş bir iple bağlamadan Toprak çoraklaşmadan(sülûk) işini başarmıştır Çünkü çorak topraktan asla güzel nebat bitmez Mevlânâ, verimli çağında bir dervişin, manevî eğitimini, gayret kemerini kuşanıp daha kolayca başarabileceğini bu şekilde revnaklı bir üslüpla dile getirir ve bu şekilde gençleri erken yaşta kemalât meyvelerini devşirmeye davet eder 2 İhtiyarlıkta Manevî Eğitim (Sülûk) Zordur Hikemlî bir zeminde bu fikri savunan Hz Mevlânâ konuyla ilgili olarak şöyle der: İhtiyârın gücü kuvveti kesilir, şehvet suyu akmaz olur Onun ne kendisine faydası olur ne de başkasına Kaşları eğer kuskunu gibi aşağı düşer Gözü yaşarır (fersiz kalır) görmez olur Yüzü buruşur kertenkele sırtına döner Dil konuşamaz, tat alamaz, dişleri kesmez olur Gün artık geçmiş vakit akşam olmuştur Beden bir leş gibi sallanıp topallamakta Manevî eğitim yolu ise oldukça uzun İşyeri (yani beden) artık harap ve yıkık iş işten geçmiş Bu mısralarıyla, Hz Mevlânâ yaşlılıkta sülûk zorluğunu aşabilmedeki bedenî gücün za’afını öne sürer Ancak, Hz Mevlânâ bu konuda da yaşlılara ümit ışığı yakarak şöyle der: Sene geçti gitti vakit ekin (harman) vakti değil Yüz karanlığı ve kötü amelden başka mahsul yok Beden ağacının köküne artık kurt düştü O’nu koparmak ve ateşe atmak gerek Ey yolcu! Uyan artık kendine gel kendine Vakit geçti ömür güneşi kuyuya yöneldi Geri kalan bu iki günceğizinde kuvvetin varken Bari şu ihtiyarlığını Hak yoluna sarfet Elinde kalan şu son tohumu ek feda et ki Bu iki anlık müddetle uzun bir ömür bitsin Madem ki ışık veren bu çerağ henüz sönmedi Kendine gel de hemen fitilini düzelt yağını tazele Sakın yarın deme, zira ne yarınlar geçti Ekin zamanı tamamen geçmeden artık uyan 3 Her Hâl ü Karda Sülûku Ertelememeli “Yarın yapacağım diyenler helâk oldu” hadîs-i şerifi, insan hevasının, hayra rağbetten uzak vadilerde faaliyet icra ettiğini ve sürekli erteleme ile helake sürüklendiğini gösterir Mevlânâ Hazretleri bu hadis-i şerife telmîhen şöyle der: Yarın öbür gün diye diye şu yankesici nefs Hep ömürleri çalar gider Bil ki bütün ömrün bu gündür ancak Başka gün değil, gel de şu düzenbazın va’dine inanma Varlık kemerini çöz de hizmet kemerini kuşan Artık şu yalancı nefsinden kurtul gitsin 4 Sülûk Yolunda Hizmet ve Sadâkât “Bir işe azmedince artık Allah’a sımsıkı sırtını daya!” (Âl-i İmran/159) âyet-i kerimesindeki azm etmek, ciddiyetle bir işe yönelmeyi ifade eder Zira azm ve de buna ilaveten Allah’a dayanma olmadıkça hiçbir işte muvaffak olunamaz Hz Mevlânâ, azmdeki sadakata ve hizmete dair uyarılarını şöyle yapar: Köpekler bile gönlünü ilk kapıya sıkı bağlar Diğer köpeklere nasihat ederler: “Kemik yediğin ilk kapıya sıkı bağlan Yoksa Hak gözetmeyi terk etmiş olursun derler Bu mısralarda görüldüğü üzere, terbiye edilecek nefis, köpek metaforuyla dillendirilir Hz Mevlânâ, köpek nimete nail olduğu kapıya nasıl edeplenmek üzere sadakatle bağlanırsa, bir sâlikin de aynı sadakatle, o büyük kapıya aynı şekilde bağlanması gerektiğini söyler Köpeğe bir kapıdan bir lokma ekmek verilse O kapıya bağlanır, hizmetkâr olur Sonunda o kapıya bekçi olur, ona eziyet edilse Hatta ona yemeği noksan verilse bile O kapıyı asla asla bırakmaz Orada kalır başka kapıya gitmez Oraya dışarıdan bir garib köpek gelse Kapıdaki köpekler onu gece gündüz terbiye eder İlk gittiğin kapıya git oradan nimetlendin O nimetin hakkı, gönlünü o kapıya rehin etmendir derler Bağlı olduğu kapıyı terkedip sadakat göstermemek, nimete şükür açısından da sıkıntılıdır davranıştır Hz Mevlânâ, sâlike sadakatle ilgili tavsiyelerini sürdürür: Ey azgın köpek veliyy-i nimetine isyân etme Tokmak gibi o kapıya bağlan o kapıda bekçilik et O kapıda (tembel olma) çalışkan ol da O kapıda sıçrayıp (yücelere) yükselesin 5 Sâlik Elde Ettiği Olgunlukla Gururlanıp Onu Teşhîr Etmemeli Elde edilen olgunluğun ortaya saçılması, sâlikin başına çeşitli belâlar açar; zira hazine, saklanmak gerek Hz Mevlânâ bu konuyu şu şekilde açıklar: Tavus kuşunun kanadı canının düşmanı olmuştur Bir çok hükümdarı da kuvvet ve azameti öldürmüştür Masum ceylan göbeğindeki misk yüzünden avlanır Tilkiye postu için tuzak kurulur, fil, dişi için öldürülür Hz Mevlânâ güzellikler içinde mahviyete, hiçliğe talib olmasının, sâliki selamete ulaştıracağını kaydeder ve şöyle der: Tavus gibi kanadına bakma ayağını gör ki Kötü gözler sana pusu kurmasın Dağ bile kötülerin nazarıyla yerinden oynar Kur’ândaki nazar âyetini oku da anla Dağ gibi Hz Ahmed (s)bile yolda yağmur çamur yokken Nazara uğradı da ayakları titremeye başladı İbret al da dağ gibi (yüce bir insan olan) Peygambere bak Bak O’na ey saman çöpünden daha değersiz olan adam Artık bundan sonra kendindeki hünerleri Kendindeki malı insanlara gösterme 6 Sâlik Manevî Hallerini de Gizlemeli Sâlik, olgunlaşma yolunda zahirî nimetlerini setretmekle birlikte, manevî hallerini de gizlemeli Hz Mevlânâ, yine mecaz vadisinde bu hususu şöyle açıklar Mesela efendi yabancı bir yere gidince Kölesine kendi elbisesini giydirir Kendisi de kölesinin elbiselerini giyer Kölesini kendisine efendi yapar Kimsenin kendisini tanımaması gerektiği için Köleler gibi onun ardından gider Yani, kendini gizleyerek düşmanların fenâlıklarından korunmuş olur Setr yapar, halini gizler Hz Mevlânâ, Senaî’den yaptığı alıntıyla bu konuyu farklı bir açıdan şöyle açıklar İlâhî şarabı içtiğin yerde sızıp kal orada yat Zira Meyhâneden çıkan sarhoş yolunu şaşırırsa Çocukların (bilmezlerin) maskarası olur Her nereye gitse yalpalar çamura düşer Onun halini anlamayan ahmaklar ona güler O bu haldeyken peşine takılan çocuklar Onun ne sarhoşluğunu bilir ne de şarabın neş’esini Allah sarhoşundan başka herkes Bu yolda çocuk mesabesindedir Heva ve hevesinden kurtulan kişiden başkası Buluğa ermiş (olgunluğa ermiş) değildir 7 Sâlik, Dost Meclislerinde Bile Hünerini Göstermemeli Hz Mevlânâ, bu konuda da nefsin bir takım oyunları olduğunu göstererek sükûtî olmayı tavsiye eder Dost yolda arkadaştır, sığınaktır İyi bakarsan görürsün ki yol sevgiliden ibarettir Dostlara, sevdiklerine ulaşınca sükût ol (sessizce)otur O halkaya kendini yüzük taşı yapmaya kalkışma İyi bir düşün de şu Cuma namazına bir bak Herkes toplanmış tefekkür halinde susup durmaktadır Sen de varını yoğunu (böylece mecliste) sükût diyarına çek Nişan arıyorsan kendini nişâne yapmaya kalkış 8 Sâlik Sırlarını İfşa Etmemeli Zirâ sırları ifşâ etmek, hedefe ulaşmaya engeldir Her sırrı ifşâ etmek doğru değildir Zira bazen çift dediğin tek, tek dediğin çift olur Şayet aynanın saflığını yüzüne karşı söylersen Aynanın saflığı kaybolur buğulanır Buğulanır da bizi göstermez olur Hz Mevlânâ, sır ifşâsının kalp aynasının buğulanmasına sebep olacağını söyler ve genel bir perspektif içinde sâlike şu üç şeyi tavsiye eder Şu üç şeyi söylemekten dilini tut; Zehabın (kanâatin), zehebin (paran) ve mezhebin Çünkü bu üçünün düşmanı çoktur Düşmanın şayet bunları bilirse Sana zarar için pusuda fırsat bekler Sırrını bir tek kişiye dahi söyledinse İşte artık o sırra “Elveda!”de Zira iki kişiyi aşıp bir başkasına söylenen sır Artık şayi olur, yayılır gider Hz Mevlânâ, istişare yaparken bile, sünnet-i Peygamberî (s)’ye uyarak sırrı saklamak gerektiğini söyler Üstü örtülü ve sırrı açığa çıkarmadan Kinayeli bir üslüpla meşverette bulun Hazret-i Peygamber (sav) üstü kapalı istişâre ederdi Cevap verenler, sırdan habersiz cevap verirlerdi Sâlik’in değil kendi sırrını, başkalarının sırrını da saklamalıdır Allah bir kimsenin ayıp ve kusurunu örtmek isterse Ona, ayıplı kulların ayıbını yaymama meyli verir 9 Sâlik Kimseye Yük Olmamalı Hz Peygamber(S)’in yere düşen kamçısını bizzat inip alarak kimseye yük olmamasını örnek gösteren Hz Mevlânâ, şöyle nasihat eder: Hz Peygamber (sav): “Allah’dan cenneti istiyorsan Kimseden bir şey isteme ki Kimseden bir şey istemezsen, Ben kefilim Cennete de girersin, Allah’a da ulaşırsın”, buyurdu Bunu duyan sahabi bu kefillik yüzünden o hale geldi ki Hz Peygamber (s) bir gün ata binmiş gidiyordu Elinden kamçısı yere düşüverdi Hemen inip kendisi aldı, kimseden istemedi Kul ol da yeryüzünde at gibi özgür ol Cenaze gibi kimsenin boynuna binme (yük olma!)