Eşitlik Ve Adalet Aynı Şey Midir? Değilse, Aralarındaki Fark Nedir?

Eşitlik ve adalet aynı şey midir? Değilse, aralarındaki fark nedir?

Yazar: Alaaddin Başar
Çoğu zaman, eşitlik mefhumunun, adaletle karıştırıldığını görüyoruz Eşitlik, iki şeyin her yönden denk olması demektir Adalet ise, her hak sahibine hakkını vermek ve haksızları cezalandırmak şeklinde tarif edilir

İnsana iki, koyuna ise dört ayak verilmesinde bir eşitsizlik vardır ama adaletsizlik yoktur İnsana böylesi, koyuna da öylesi yaraşır

Mutlak eşitlik, yâni her şeyin her yönüyle birbirinin aynı olması adalete zıttır
İnsanların sanatlarına bir göz atalım: Bir şair, kasidesinde her harfi kelimenin tamamını dikkate alarak yazar Her kelimeyi, şiirin bütününü nazara alarak yerleştirir Her mısraı da şiirin tümünü gözeterek kaleme alır Burada mutlak eşitlik değil, adalet söz konusu İlk mısra başa düşer, son mısra arkada kalır, ama hepsi aynı gayeye hizmet ederler

Bir fabrikatör, fabrikasının büyüklüğünü, bölmelerini, motorlarını, kazanlarını, tâ en küçük cıvatasına varıncaya kadar her şeyini hikmet ve adaletle tanzim eder Ve ortaya mükemmel bir fabrika çıkar Mutlak eşitlik bu nizamı harap eder

Bir ressam da öyle değil mi? O, çizdiği her bir tabloda her deseni yerli yerine oturtur Renkleri, şekilleri mutlak eşitlikle değil, adaletle taksim eder Neye ne yakışırsa onu onunla boyar Kime ne münasipse ona o şekli verir Ve ortaya harika bir eser çıkar

Cenâbı Hakkın şu âlemdeki icraatı da eşitlik üzerine değil, adalet esasına göre cereyan ediyor İnsanlar arasında mutlak eşitlik olsaydı her şeyden önce, anne, baba ve evlât kavramlarından söz edilebilir miydi? Bütün insanların, bütün yönleriyle eşit olmaları halinde artık ortada toplum hayatı diye bir şey kalmaz Bu faraziye ile, ne peygamber (as), ne ümmet, ne kumandan, ne nefer, ne baba ne evlat, ne işveren, ne işçi, ne öğretmen ne talebe kalır Bilmem böyle bir cemiyet hayatı düşünülebilir mi?

Diğer varlıklara da bir göz atalım: Mutlak eşitlik olsaydı ne yer kalırdı, ne de gök!
Şimşek çakıyorsa, bulutların elektrik yüklerinin aynı olmadığındandır
Ruhumuzla bedenimizi düşünelim Mutlak eşitlik olsaydı hangisi hangisine hükmedecekti? Organlarımızın hepsi el yahut tamamı kalp olsaydı hayatımızı sürdürebilir miydik?

Serçe ile kedinin eşit olmadıkları mâlûm Ama, her ikisinde de ilâhî adalet bütün berraklığı ile okunmakta “kedilik” mahiyeti neyi gerektiriyorsa, ruh hâletinden, diş ve tırnak yapısına, vücut çevikliğine kadar hepsi adaletle verilmiş; hiçbir şey noksan bırakılmamış Aynı şekilde, “serçelik” mahiyeti de neyi icap ettiriyorsa, ona da o kabiliyetler ve o vücut yapısı eksiksiz takdim edilmiş

İşte adalet budur “Niçin o serçe oldu, bu kedi?” diye bir soru sormaya kimsenin hakkı yoktur Sorulursa, “ böyle olmasını istemiştir” diye cevap verilecektir Aksini irade etseydi o soru yine sorulacaktı

Kaldı ki, ne o serçe, ne de o kedi, başka bir âlemde imtihana tâbi tutulmuş değiller Tâ ki, başarılarına karşılık, kendilerine verilen hayat makamını az bulsunlar Onlar daha düne kadar, yokluk karanlıklarında ’ın lütfunu gözlemekteydiler Hiçbir hakları yokken Cenâbı Hak onlara, şu hazır bedenlerini ve ruhlarını ihsan etti Onlar da bunu şuurlu bir şekilde biliyormuşçasına, hallerinden memnun olarak sürdürüyorlar hayatlarını Ruhlarında, kadere itirazın zerresi dahi bulunmuyor

İşte bütün bunlar İlâhî adaletin harika tecellileri Biz bu tecellileri ibretle seyretmeliyiz ve şu geçici dünya hayatında insanların farklı tarzlarda imtihan edilmelerini de bu şuurla değerlendirmeliyiz Hikmeti, ancak âhirette anlaşılabilecek olan bazı farklılıkları hemen itirazla karşılamamalıyız