Tarikat Ve Tarikatçılık

Sual: Din kitaplarından, din öğrenilemez mi? Bir tarikata bağlanarak mı din öğrenilir?
CEVAP
Eskiden hak tarikatlar vardı Oralarda dinimizin emir ve yasakları anlatılır, dine uymanın yolları ve tasavvuf ilmi öğretilirdi Zamanla, bunlar çok azaldı, belki de hiç kalmadı Aslı olmayınca da taklitleri çoğaldı Her köşe başında bir şeyh türedi Şu anda hak tarikat olsa bile, bir tarikata girmek gerekmez Sapık tarikatçiler çok olup hak olanını ayırmak zordur, çünkü hak zannederek bâtıl yola girilirse bundan kurtulmak çok zor olur Yoksa hak tarikat, adından da anlaşıldığı gibi haktır En sağlam yol ise, evliya zatların kitaplarından öğrenmektir

Şimdi yapılacak iş, dinimizi o büyüklerin kitaplarından, yetkili âlimlerce doğru tercüme edilen kitaplardan öğrenmek ve bunlara uygun yaşamaya çalışmaktır Bu kitapları okuyan, hem bilmediklerini öğrenmiş olur, hem de kitapta ismi geçen evliya zatları tanıyarak, kalbi onlara meyleder, bağlanır Bütün dünyaya saçtıkları nurları alıp, olgunlaşmaya başlar Ham bir karpuz, güneşin ışıkları karşısında zamanla olgunlaştığı, tatlılaştığı gibi, yetişerek kâmil bir insan olur Nefsi de gafletten kurtulup namazın tadını duymaya, ibadetlerden zevk almaya başlar Günahlardan, haram olan şeylerden, kötü huylardan nefret duyar İyi huylar onun âdeti olur Herkese iyilik eder Millete faydalı olur Ebedî saadete kavuşur ve başkalarını da kavuşturur

Hak tarikat
Sual: Bir tarikata girmek farz, vacib veya sünnet midir? Bir yazıda, (Hak tarikat olsa bile, bir tarikata girmek gerekmez) deniyor Gerekmez demek, lüzum yok mu demek, yoksa farz değil mi demektir?
CEVAP
Farz veya vacib değildir demektir Öyle olsaydı âyet veya hadisle bildirilirdi Tasavvuf büyükleri, evliya zatlar, bir tarikata girmenin müstehab olduğunu söylüyorlar Dini, kendi başımıza öğrenmek zordur Peygamber efendimiz, (İlim üstaddan [âlimden, hocadan] öğrenilir) buyuruyor Onun için, bir tarikata girilerek, mürşid-i kâmilden din öğrenilirdi Günümüzde ise, birçok bozuk tarikat da vardır Herkes hak diye bir tarikata giriyor Her şeyhin birçok müridi var Şeyhim diyenlerin, kimi mehdiyim, kimi halifeyim diyor, hattâ peygamberim diyenler de var Hepsi de kendi tarikatının doğru olduğunu söylüyor Zaten doğru diye bilmese, o tarikatta işi ne? Bu feci durumdan dolayı, akıntıya kapılmamak ve çok dikkatli olmak gerekiyor Nakli esas alan kitapları okuyan, hakkı bâtıldan ayırır Böyle söylemek tarikata karşı olmak değildir Bir şeyin sahtesinden kaçın demek, iyisinden de kaçın demek değildir Genelde her şeyin sahtesi çok olur (Hakiki tereyağı alın, hileli, karışık olanını almayın) veya (Piyasada hakiki tereyağı bulmak çok zor) demek, tereyağına hakaret olur mu? Bilakis tereyağının önemi bildirilmiş olur

Mürşide ihtiyaç var mı?
Sual: Eskiden, insanlar neden bir mürşid-i kâmil aramışlardır? Mürşid-i kâmilsiz 'ın rızasına kavuşmak mümkün değil miydi?
CEVAP
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
ü teâlâya kavuşturan yolu bulmak çok lüzumludur İnsan, her bakımdan çok aşağıdır ü teâlâ ise, her bakımdan yüksek ve kusursuzdur Ondan gelen feyzlerin alınması için vericiyle alıcı arasında bir bağlantı, bir yakınlık olması gerekir İnsanlarda bu yakınlık yoktur Bunun için, bu yolu bilen bir kılavuza ihtiyaç şarttır (1/169)

Böyle bir zatı seven kimse, kitaplarını severek okur, onu edeple, sevgiyle düşünürse, bunun da kalbi, temizlenmeye ve feyz almaya başlar ü teâlâ bedenimizi, maddemizi, yetiştirmek için güneş enerjisini sebep kıldığı gibi, ruh ve kalblerimizi olgunlaştırmak için de, Muhammed aleyhisselamın kalbini, oradan yayılan nurları sebep kılmıştır Kalbe, ruha gıda olan, evliyanın sohbetleri ve yazıları da, hep Resulullahın mübarek kalbinden yayılan nurlarla hâsıl olmuştur (S Ebediyye)

Sapık tarikatçılar
Sual: Şeyh-ül-İslam Ebussüud Efendi, tasavvuf ehline sert davranıp, idamlarına fetva vermiş mi?
CEVAP
Büyük din âlimi Ebussüud Efendi hazretlerinin tasavvuf ehline sert davrandığı iddiası doğru değildir Ancak tasavvuf ehlinin içine karışan sapık tarikatçılar için ve (Tasavvufta yüksek dereceye varanlar için, din teklifleri kalkmıştır Onlar için helal ile haramın farkı yoktur) diyenler için sert davranmış ve bunların, fitne çıkarma, İslamiyet’i yıkma faaliyetlerinden dolayı, idam edilmelerine fetva vermiştir

İslamiyet’ten ve tasavvuftan haberi olmayan kimseler, dini, dünya kazançlarına alet edip tasavvufa, hatta ibadetlere, mistik bir hareket olarak müzik sokmuşlardır Dinimizde tasavvuf müziği diye bir şey yoktur
Keramet ve hokkabazlık
Sual: Iraktan gelip, Avrupa’da ağızlarına ateş alan, avurtlarına şiş sokup çıkartan ve bu yaptıklarına keramet diyen kimselerin halleri İslamiyet’e uygun mudur?
CEVAP
ü teâlâ, böyle kimselerin Musa aleyhisselam zamanında da bulunduğunu haber veriyor Bunlara keramet değil, sihir diyor Böyle göz boyamanın haram olduğu (Fetava-yı hadisiyye)de yazılıdır Bunlar, müslümanları aldatmaktadır Bu hareketleri din değil, dinsizliktir Japonya’daki gayrı müslimler de, sirklerde bunlarınkinden daha acayip şeyler gösteriyor İslamiyet, hokkabazlık, cambazlık, sihirbazlık dini değildir İslamiyet, inanması, yapması, sakınması gereken şeyleri, güzel ve çirkin huyları öğrenmek, herkese iyilik yapmak dinidir Hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Bir kimsenin havada uçtuğunu ve deniz üzerinde yürüdüğünü yahut ağzına ateş koyup yuttuğunu görseniz, fakat dine uymayan bir iş yapsa, keramet ehliyim derse de, onu büyücü, yalancı, sapık ve insanları doğru yoldan saptırıcı biliniz!) [El-Münire]

İmam-ı Rabbani hazretleri de buyuruyor ki:
Nefsi cilalanan bazı kimseler, harikulade haller gösterip sapıklık uçurumuna sürüklenmektedir Evliyayı böyle yalancılardan ayıran en bariz fark, her sözünün, her hareketinin dine uygun olması, yanında bulunanların kalblerinde korkusu ve sevgisi hasıl olmasıdır ve başka şeylerden soğumalarıdır (2/92)

Muhammed Masum-i Faruki hazretleri buyuruyor ki:
Ahirette, Cehennemdeki ebedi, sonsuz azaptan kurtulmak için, İslam âlimlerinin bildirdiklerine inanmak gerekir Evliyanın, bu bildirilenlere uymayan keşfleri kıymetsizdir Tasavvuftan maksat, nefsin gizli ayıplarını anlamaktır ve dine uymanın kolay olmasıdır ve ihlasa kavuşmaktır (1/182)

Fıkıh ve Tasavvuf
Sual: Fıkıh yerine tasavvuf kitabı okumak uygun mu ve zikir nedir?
CEVAP
Fıkhı bilmeden dine uymak mümkün olmaz Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(İbadetlerin en kıymetlisi, fıkıh öğrenmek ve öğretmektir) [İAbdilberr]

(Her şeyin dayandığı bir direk vardır Dinin temel direği, fıkıh bilgisidir) [Beyheki]

(Fıkıh öğrenmeden ibadet eden, gece karanlıkta bina yapıp, gündüz yıkana benzer) [Deylemi]

İmam-ı Malik hazretleri buyuruyor ki:
Fıkıh öğrenmeyip, tasavvuf ile uğraşan dinden çıkar, zındık olur Fıkıh öğrenip tasavvuftan haberi olmayan bid'at ehli, yani sapık olur Her ikisine kavuşan hakikate varır (Merec-ül-bahreyn)

İbrahim Edhem hazretlerine, gece gündüz ibadet eden, vecde gelip kendinden geçen bir gençten bahsettiler Gencin yanına gidip üç gün misafir kaldı Çok acayip haller gördü Gencin bu halinin şeytandan olup olmadığını öğrenmek istedi Yediğine baktı Helalden değildi Bu hallerin şeytandan olduğunu anladı Genci evine davet etti Gence helal yemek verdi Gençteki eski aşk ve gayret kalmadı Bana ne yaptın diye sordu İbrahim Edhem hazretleri, gence, (Sendeki haller şeytandandı Helal yiyince şeytan giremedi Esas halin meydana çıktı) buyurdu (Tezkiretül-evliya)

Kerameti inkâr, büyük sapıklıktır Çünkü keramet, Peygamberin mucizesinin devamıdır Ancak, istidracı keramet sanmamalıdır! Mucizeden başka harikulade haller, keramet, firaset, istidraç ve sihir adını alır Velinin su üstünde yürümesi keramet, papazın su üstünde yürümesi sihir, fâsıkınki ise istidraçtır

Zikrin fazileti
Zikir, ü teâlâyı hatırlamak demektir Bu da, kalb ile olur Zikredince, kalb temizlenir, yani kalbden dünya sevgisi çıkıp sevgisi yerleşir Bazı kimselerin, bir araya toplanıp hay huy etmesi, oynaması, dönmesi, zikir değildir Yüz yıldır, tarikat diyerek, birçok şey uyduruldu Eshab-ı kiramın yolu unutuldu Cahiller, fâsıklar şeyh olarak zikir ve ibadet ismi altında, günah işledi Bugün hiçbir İslam ülkesinde, tasavvuf âlimi yok gibidir Fakat sahte mürşitler, müslümanları sömüren tarikatçılar çoktur Din büyüklerinin, eskiden kalma, halis kitaplarını okuyup, zikri, fikri bunlara göre doğrultmalıdır Tarikatçılık, şeyhlik, müridlik gibi isimlerin perdesi altında iş gören, mal ve din hırsızlarına aldanmamalı, bunlardan kaçınmalıdır

Bir şeyin sahtesinden kaçın demek iyisinden de kaçın demek değildir (Hakiki tereyağı alın, hilelisini, karışık olanını almayın) demek tereyağına hakaret olur mu? Bilakis tereyağının önemi bildirilmiş olur Her şeyin sahtesi de hakikisi de vardır (Tasavvuf perdesi altında iş gören, mal ve din hırsızlarına aldanmamalı) dedik Tasavvuf âliminin yok gibi olduğunu, yani çok az olduğunu bildirdik Zaten kıymetli şeyler az, taklitleri çok olur Bütün yayınlarımızda tasavvuf büyüklerinin, hayatlarını, menkıbelerini anlatıyoruz Tasavvuf, evliyalık demektir Tasavvufa hiç kimse karşı çıkamaz Hakiki tasavvufa karşı çıkmak Müslümanlığa karşı çıkmak demektir Fakat sahte tasavvufa karşı çıkmak her müslümana gerekir

Tarikat ve ilim
Tasavvufu, yani tarikatı öğrenmeden önce, ilim öğrenmek gerekir Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bir saat ilim öğrenmek veya öğretmek, sabaha kadar ibadet etmekten daha sevaptır) [Ebu Nuaym]

Bedreddin-i Serhendi hazretleri buyuruyor ki:
İmam-ı Rabbani hazretlerinden Buhari, Mişkat, Hidaye, Şerh-i Mevakıf kitaplarını okudum Gençleri ilim öğrenmeye teşvik eder, Önce ilim, sonra tasavvuf buyururdu Benim ilimden kaçındığımı, tasavvuftan zevk aldığımı görünce, hâlime merhamet ederek, (Kitap oku, ilim öğren, cahil sofu, şeytanın maskarası olur, rütbetül-ilmi aler rüteb yani, rütbelerin en üstünü, ilim rütbesidir) buyurdu (Hadarat-ül-kuds)

Tarikat maskesi
Bir okuyucumuz, uzun mektubunda özetle diyor ki: (17 yaşında genç bir kızım Okulda bir arkadaşım bana bir tarikata girmemi tavsiye etti Onun tavsiyesine uyarak bir tarikata girdim Hoca dediğimiz bu şahıs, belli tesbihler söylememi söyledi "Sen kaza namazı kılma Bunun sorumluluğunu da ben üstleniyorum" dedi Sonradan hoca değil, bir büyücü olduğunu öğrendiğim bu adam, bana şeker vesaire yedirdi Büyü yapmış Bana yakın olmaya çalışıyor, beni kucaklıyordu Zamanla iyi arkadaşlardan ve dinimden soğumaya başladım Artık namazı falan bıraktım Müziğe çok tutkun oldum Kötü birisi olmama sebep olan bu büyüden nasıl kurtulabilirim?)
CEVAP
Buna benzer mailler çok alıyoruz Nakşi, Kadiri, Rufai gibi isimlere sığınarak, tarikat adı altında insanları kötü yola sürükleyenler gün geçtikçe çoğalmaktadır "Sizden namazı kaldırdım, günahınız benim boynuma" diyen sapıkların tuzağına düşmemek için, önce dinimizi iyi bilmemiz gerekir

Eğer gülü solan bu kız, yabancı bir erkekle, yalnız bir odada kalmanın, onunla konuşmanın, elini öpmenin haram olduğunu, Peygamber efendimizin hiçbir kadına mübarek elini öptürmediğini, hiç kimsede günah affetme yetkisinin olmadığını bilseydi, başına bu felaketler gelmezdi

Müzik, her çeşit çalgı, insanı alkolik ve morfinman gibi gaflet içinde, uyuşuk yapar Böylece, nefsleri azdırarak, ebedi saadetten mahrum kalmasına sebep olur İslam dini, insanları bu afetten, bu sonsuz felaketten korumak için, müziğin zararlı olanlarını haram kılmış, yasak etmiştir

Müzikten uzak durmaya çalışın Her sıkıntının çaresi namaz kılmaktır Namazı doğru kılarsanız, her kötülükten uzaklaşmış olursunuz Haramların her çeşidinden kaçmanız, kötü arkadaşlardan uzaklaşmanız gerekir

Bakü’de bir sapık
Azerbaycan-Bakü’den bir okuyucumuz, uzun bir mektup yazmış Bakü’deki sapık bir tarikat şeyhi varmış Bu şeyhin bir çok sapık görüşlerini bildirmiş Temiz kimselerin de bu şeyhin kurbanı olmasından korkuyor (Birkaçına olsun cevap yazın da, şeyhin sapık olduğu meydana çıksın) diyor

1- Sapık şeyh, (Her şey gibi günahı işleten de ’tır Bunun için günah işleyenleri hoş görmelidir) diyormuş

ü teâlâ, (Kötülük yapmayın, günah işlemeyin) buyuruyor Hâşâ kendisi günah işletiyorsa, ne diye günah işlemeyin diye emretsin?

2- Sapık şeyh, (Her şey, ’ın bir parçasıdır) diyormuş Böyle söylemek de küfür olur

3- Sapık şeyh, (Çoğunluğun ayıp saymadığı şey, günah olmaktan çıkar) diyormuş

Bu da zındıkların sözüdür Bugün dünyanın çoğu içkiyi günah saymıyor diye, içki günah olmaktan çıkar mı? Bütün insanlar ne derse desin, ü teâlâ haram etmişse haramdır Peygamber efendimiz haram olduğunu bildirmişse haramdır

4- Sapık, (Kâfir hor görülmemeli) diyormuş Kur'an-ı kerimde kâfirler aleyhine birçok âyet-i kerime vardır Peygamber efendimiz, kâfirleri niçin hor görüp onlarla savaştı?

5- Sapık, (Kurban kesmek nefsi kurban etmektir) diyerek kurban emrini inkâr ediyormuş Müslümanlıkta kurban kesmek yoksa, Peygamber efendimiz niçin kurban kesmiş ve kurban kesmeyi emretmiştir?

6- Sapık, reenkarnasyona inanıyor Halbuki bu inancın küfür olduğunu daha önce bildirmiştik

7- Sapık, (Cennet ve Cehennem bu dünyadadır) diyormuş Bu görüş de Kur'an-ı kerimi inkâr etmek olur

Birçoğu hurufilik inancına benzeyen sapık görüşlerden birkaçı bunlardır Demek ki sadece Türkiye’de değil, her yerde insanları doğru yoldan sapıtan şeytanın adamları varmış Dinimizi iyice öğrenmeden merak için de olsa, herhangi bir şeyh ile görüşmek doğru değildir

Tarikat, dine aykırı olmaz Her şeyin sahtesi çıktığı gibi, günümüzde sahte tarikatlar çoktur Bugün yapılacak iş, eskiden yazılmış, İslam âlimlerinin kitaplarını okumaktır

Tarikat kardeşliği
Sual: Yabancı bir erkek ile yabancı bir kadın ahiret kardeşi olur mu? Komşumuz bir kadın, bir erkek ile ahiret kardeşi olmuş Beraber bir odada kalıp, yiyip içiyorlar "Namahremlik şartları aradan kalktığı için bize günah olmaz" ve "Biz aynı zamanda tarikat kardeşiyiz" diyorlar Bu hususun dinimizdeki yeri nedir?
CEVAP
Bir erkek, yabancı bir kadına "Seninle ahiret kardeşi olalım" dese veya bir erkek diğer erkeğe, "Ahiret kardeşi olalım" dese, kardeş gibi yaşasalar, biri imanlı, diğeri imansız ölse, biri Cennete öteki Cehenneme gider İmanlının imansıza hiç faydası olmaz

Rasgele iki kişi arkadaş olsa, biri salih, diğeri fâsık müslüman olsa, salih kimse, ahirette fâsık arkadaşına şefaat eder Onun için salihlerle, haramdan kaçan kimselerle arkadaşlık etmelidir!

Bir erkek, yabancı bir kadınla "Ahiret kardeşi" olup onunla yalnız kalamaz O kadın ona yine yabancıdır Onunla evlenebilir "Aradan namahremlik şartları kalkar" demek, dinsizlerin, mülhidlerin, zındıkların uydurdukları şeylerdir Nikah olmadan hiçbir yabancı kadın, bir erkeğe helal olmaz Beraber bir odada bulunmaları haram olur

Abdülkadir-i Geylani, Ahmed Rufai, imam-ı Rabbani hazretleri gibi tasavvuf büyükleri zamanında, onların yolundan giden tarikat ehli var idi Şimdi bunların ismini kullanan, tarikat adı altında çeşitli rezaletler işleyen kimseler çoğaldı Böyle kimseler, dinimizi bozmaya, yıkmaya çalışan sapıklardır İslam âlimlerinin bildirdiği yoldan ayrılan dalalete düşer Dinimizin hükümleri ortadadır Haram belli, helal bellidir Hiç kimse, haramı helal, helali haram yapamaz Harama helal diyen kâfir olur İslamiyet’te din kardeşliği vardır Din kardeşiyle de evlenebilir Ahiret kardeşi olmak da, din kardeşi olmak demektir Bir kimse, ahiret kardeşiyle de evlenebilir (Hadika)

Sahteleri çoktur
Sual: Tarikat dine aykırı olur mu? Bir yere gitmem gerekir mi?
CEVAP
Tarikat, dine aykırı olmaz Her şeyin sahtesi çıktığı gibi, günümüzde sahte tarikatlar çoktur Bugün yapılacak iş, eskiden yazılmış, İslam âlimlerinin kitaplarını okumaktır Önce dinimizin emirlerini iyi öğrenmek gerekir Bid’atleri ve haramları dinin emri gibi işleriz de haberimiz olmaz İslam âlimlerinin kitaplarını okumaya devam etmeniz kâfidir Bir yere gitmeniz gerekmez

Evliyalık taslayan
Sual: Evliya ile evliyalık taslayanı birbirinden ayırmak mümkün müdür?
CEVAP
Evliyayı, evliyalık taslayan yalancılardan ayıran farkların en açığı, bütün söz ve hareketlerinin dine uygun olmasıdır Evliyanın yanında bulunanlarda sevgisi kuvvetlenir, haramlardan soğur Fakat bugün dünyada böyle salih kimseleri bulmak zordur Hakiki parayı bilmeyenin, kalbını, yani sahtesini ele geçirince, hakikisinden ayırması kolay olmaz Bundan istifade eden yalancılar, sağda solda atını rahatça oynatabilmektedir Bunları iyi tanıyabilmek için, dinimizi iyi bilmek gerekir Sözü ve hareketi dine uygun olmayan, bırakın evliya olmayı, salih müslüman bile olamaz

Keramet ehli mi?
Sual: Dine uymakta gevşek davranan, hatta bid'at ehli olan kimselerden keramete benzer harikulade haller zuhur ediyor Böyle kimseler keramet ehli sayılır mı?
CEVAP
MMasum-i Faruki hazretleri buyuruyor ki:
Resulullaha uymakta gevşek olanları, Onun ışıklı yolundan ayrılanları din adamı sanmayınız! Onların yaldızlı sözlerine ve ateşli yazılarına aldanmayınız! Yahudiler, Hıristiyanlar ve Budistler de, tatlı ve yanık sözlerle, hileli mantıklarla, kendilerinin doğru yolda olduklarını, insanları iyiliğe, saadete çağırdıklarını bildiriyorlar

Ebu Ömer bin Necib hazretleri buyurdu ki:
(Kendisi ile amel olunmayan ilmin, sahibine zararı, faydasından daha çoktur)

Bütün saadetlerin yolu İslamiyet’tir Kurtuluş yolu, Resulullahın izinde olmaktır Hak ile bâtılı ayıran alamet, Resulullaha "sallallahü aleyhi ve sellem" uymaktır Onun dinine uymayan her söz, her yazı ve her iş kıymetsizdir Harika, açlıkla ve riyazet çekmekle hasıl olur Yalnız Müslümanlara mahsus değildir

İbni Mübarek hazretleri, (Müstehapları yapmakta gevşek davranan, sünnetleri yapamaz Sünnetleri yapmakta gevşeklik de, farzların yapılmasını zorlaştırır Farzlarda gevşek davranan da, marifete, ü teâlânın rızasına kavuşamaz) buyurdu Bunun içindir ki, hadis-i şerifte, (Günah işlemek, insanı küfre sürükler) buyurulmuştur

Evliyanın büyüklerinden Ebu Said Ebülhayra sordular; Filan su üstünde yürüyor Buna ne dersiniz? (Bunun kıymeti yoktur Ördek ve kurbağa da suda yüzer) dedi Filan havada uçuyor dediler (Sinek ve çaylak da uçuyor Sinek kadar kıymeti var) dedi Filan, bir anda şehirden şehre gidiyor dediler (Şeytan da, bir solukta şarktan garba gidiyor Böyle şeylerin dinimizde kıymeti yoktur Mert olan, herkesin arasında bulunur Alışveriş yapar, evlenir, ama bir an Rabbini unutmaz) buyurdu (2/110)

En iyi insan, dinimize en iyi uyan kimsedir Bazı iyi huylara sahip kimse de iyi insandır Bir hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Tevazu eden, helal kazanan, huyu güzel olan, herkese karşı yumuşak davranan ve kimseye kötülük etmeyen iyi bir insandır) [Berika]

Bundan bana zarar gelmez denilen, çekinmeden yanına gidilen kimse iyi insandır Sert davranır, kalb kırar korkusu ile yanına yaklaşılmayan kimse de kötü insandır Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(İnsanların en kötüsü, zararından kurtulmak için yanına yaklaşılmayan kişidir) [Buhari]

Marifet sahibi olmak
Sual: Yeterli ilim ve amel sahibi bir kimse, keramet sahibi olabilir mi?
CEVAP
İhlâs sahibi olması da şarttır İlmiyle ve ameliyle gururlanırsa felakete maruz kalır İhlâssız veya bid’at ehli bir kimsede olağanüstü haller meydana geliyorsa, bunlar keramet değil istidraçtır, çok tehlikelidir

İlminin fazla, amelinin çok olmasıyla gurura kapılan bir kimse, marifet sahibi değildir Mesela cin taifesinden olan İblis, meleklerden üstün bilgiye sahipti, onlara hocalık yapıyordu Yanlış kıyas yaparak ateşin topraktan daha hayırlı olduğunu söyleyip kibirlendi Böylece ü teâlânın gazabına uğrayıp lanete müstahak oldu Ebedî olarak rahmet dergâhından kovuldu (İslam Âlimleri Ansiklopedisi)