Göz Degmesi (Nazar)

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-05-2012

Kur'an-ı Kerim'de Hz

Yusuf Aleyhisselâm'ın kıssası anlatılırken Hz

Yakup Aleyhisselâm'ın oğullarını Mısır'a gönderdiği vakit onların şehre girmeleri hakkında onlara şöyle tavsiyede bulunduğu zikredilmektedir:
"(Yakup) dedi: Oğullarım! (Şehre) hepiniz bir kapıdan girmeyin

Ayrı ayrı kapılardan girin (ki size nazar değmesin

) Yine de

'ın takdir ettiği bir şeyi ben sizden gideremem

Hüküm ancak

'ındır

Ben ona güvenip dayandım

Tevekkül edenler de yalnız ona güvenip dayanmalıdırlar

(Yusuf, 12/67)
Hafız İbn-i Kesir, bu ayeti tefsir ederken Selef imamlarından naklettiğine göre, Hz

Yakup Aleyhisselâm, küçük oğlu Bünyamin'i hazırlayıp ağabeyleri ile beraber Mısır'a göndereceği zaman Mısır'da şehre girerken hepsinin bir tek kapıdan değil, muhtelif kapılardan şehre girmelerini onlara emretmişti

Hz

Yakup Aleyhisselâm'ın böyle davranmasının sebebi şu idi: Çünkü Hz

Yakup Aleyhisselâm, insanların, çocuklarına "nazar" etmelerinden korkuyordu

Zira onlar, çok güzel fizikî yapıya sahip idiler

Yüce

(c

c

), kulu ve Resulü Hz

Muhammed (s

a

v

) Efendimize hitaben şöyle buyurmaktadır:
"Doğrusu inkâr edenler, Kur'an'ı duydukları vakit (sana olan düşmanlıklarından dolayı) neredeyse gözleri ile seni yere sereceklerdi!
Hâlâ da (senin için): Mutlaka o, delidir! Diyorlar

Halbuki Kur'an, bütün âlemler için bir öğütten başka bir şey değildir

" (Kalem, 68/51-52)
Bir kısım müfessirlerin beyanına göre, müşrikler, peygamberimiz tiz

Muhammed (s

a

v

) Efendimize olan kin ve hasedlerinden dolayı onu gözleri ile öldürmek istiyorlardı

Yani, gözleri ile ona nazar ediyorlar ve onu kıskanıyorlardı

Eğer

(c

c

)'ın koruması olmasaydı, ona fenalık yapacaklardı

Yüce

(c

c

), hasedcinin şerrinden kendisine sığınmamızı emretmektedir:
"De ki: (Karanlığı yarıp sabahı ortaya çıkaran) sabahın Rabbine sığınırım

Yarattığı şeylerin şerrinden,
(Karanlık çöktüğü zaman) bastıran gecenin şerrinden,
Sihir yapmak için düğümlere üfleyen büyücülerin şerrinden,
Ve kıskandığı zaman kıskanç kişinin hasedinden (

'a sığınırım

)" (Felâk Suresi, 113/1-5)
Bu surenin son ayetinde, hased eden kimsenin hasedinden

(c

c

)'a sığınılması açık bir şekilde emrolunmaktadır,
Hasedci, Cenab-ı Hakk'ın, kuluna verdiği nimeti çekemez ve o nimetin yok olmasını ister

Bu, genel bir tutumdur

Hasedcinin nazar etmesini ve daha başka musibetleri içine alır

Yukarıda zikrolunan ayetler, gözdeğmesinin hak ve gerçek olduğuna bir delildir

Eğer gözdeğmesi (nazar) diye bir olay olmasaydı, onun şerrinden Cenab-ı Hakk'a sığınmaya da gerek olmazdı

Yine onun hak ve gerçek olduğuna dair sünnetten de deliller vardır

İnsanlardan pekçoğu gözdeğmesi ile ilgili olaylara daima şahit olmuşlardır ve şahit olmaya devam etmektedirler

Bazan bu gözdeğmesinin farkına varırlar ve onu bilirler

Bazan da onu bilip anlayamazlar

İnsanların başlarına gelen tecrübeler, zikredilenlerden çok daha fazladır

Nice ölen kimseler vardır ki, onların ölüm sebepleri bilinmez

Nice sağlam, kişiler de vardır ki, hasta olup yatağa düşerler fakat hastalıklarının gerçek sebebini bilmezler

Nazar (gözdeğmesi), toplumda vâki olan bir hususdur

Bazı kimselerin gözlerinde bir hâl vardır ki, konsantre olarak baktığı kişiye çeşitli zararlar verir

Bir kısım âlimlere göre, insanların gözbebeklerinden ve parmak uçlarından görünmeyen ışınlar saçılmaktadır

Gözdeğmesi gerçek olmakla beraber asıl sebebin ne olduğu bilinmemektedir

Onu ancak Yüce

(c

c

) bilir

Nasıl ki; mıknatıs, demiri kendine çeker

Fakat asıl çekme sebebini, onu yaratan Rabbimiz bilir

Nazar da öyledir

İmam Kastalanî diyor ki: "Bir çanak içinde süt olsa ve hayız gören bir kadın, elini o sütün içine soksa, o süt özelliğini kaybeder ve bozulur

Eğer temiz bir kadın, elini o sütün içine soksa, süte bir şey olmaz

"
Sebebini bilmediğimiz diğer şeyler de buna kıyas olunmalıdır

Gözü değen bazı kimselerin anlattıklarına göre, bir şeye gıpta ile bakıp imrendikleri zaman onların gözlerinden bir hararet çıkmaktadır

Gözdeğmesi ile ilgili olarak pekçok hadis-i şerifler de vardır

Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz nazar olayının, yaşanan bir gerçek olduğunu dile getirmiş ve şöyle buyurmuştur:
"Gözdeğmesi hak ve gerçektir

" (Müslim

Abdullah b

Abbas (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
Hafız İbn-i Hacer diyor ki: "Yani, kem göz ile nazar edip gözdeğdirmek, toplumda var ve sabit olan bir şeydir

"
İmam el-Kurtubî de gözdeğmesinin sabit olduğunu zikrederek şöyle demiştir: "Bu durum, ulemanın ittifak ettiği bir hususdur

Ancak bid'at ehli olan bir taife bunu inkâr etmişlerdir

Onların görüşlerine karşı hadis-i şeriflerden pekçok deliller vardır

Yine bu olayları müşahede eden pekçok kimseler mevcuttur

Nice yiğitler vardır ki, gözdeğmesi, onları mezara koymuştur

Nice güçlü develer vardır ki, nazar, onları da tencereye koymuştur

Bütün bunların hepsi Cenab-ı Hakk'ın dilemesi ile olmaktadır

"
Yüce

(c

c

) şöyle buyurmaktadır:
"Onlar ise,

'ın izni olmaksızın kimseye bir zarar veremezler

" (Bkz

Bakara

2/102

)
Aslı olmayan ve mesnedsiz bir şekilde inkâr yolunu seçerek şeriata ve akla muarız (karşı) olan kimseye iltifat olunmaz

Allâme İbn-i Kayyım diyor ki: "Vahiyden (dinden) ve akıldan nasibi olmayan bir taife, gözdeğmesi işini geçersiz saymışlardır

Onlara göre, bu nazar değme işi ancak bir evhamdan ibarettir

Onun aslı yoktur!
Bunlar akıl ve nakil bakımından insanların en cahilidirler

Hicap (utanma) bakımından da insanların en kabasıdırlar

Sıfatlarıyla,
Fiilleriyle ve tesirleriyle onlar, ruh ve nefisleri bilmekten uzaktırlar

Akıllı olan kimseler, her ne kadar göz-değmesinin sebebi ve tesiri hakkında ihtilâf etseler de nazar meselesini inkâr etmezler

"
Hafız el-Hattâbî de gözdeğmesi gerçeğine değinmiş ve şöyle demiştir: "Kem gözle nazar eden kimsenin hain bakışı, karşısındaki şahsa zarar verir

"
GÖZ DEĞMESİNİN SEBEPLERİ
Bilmiş ol ki;
Gözdeğmesi (nazar) iki sebepten dolayı olur:
Biri, şiddetli düşmanlıktır

Diğeri de, bir şeyi beğenip onu güzel bulmasıdır

Resulüllah (s

a

v

) Efendimiz şöyle buyurmaktadır:
"Gözdeğmesi hak ve gerçektir

Eğer kaderin önüne geçen bir şey olsaydı, nazar, onun önüne geçerdi

" (Müslim, Abdullah b

Abbas (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
Bu hadis-i şerifte gözdeğmesinin tesirine ve isabet etmesinin sür'atine işaret ve te'kid vardır

Hz

Peygamber (s

a

v

) Efendimiz yine şöyle buyurmuştur:
"

(c

c

)'ın kaza ve kaderinden sonra benim ümmetimden ölenlerin çoğu gözdeğmesindendir

" (El-Bezzâr

Câbir b

Abdullah (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
El-Elbânî bu hadis-i şerif için "Sahih" demiştir

Hafız İbn-i Hacer de "Hasen" demiştir

Bazı insanlar bu nazar olayını garip bulurlar

Bazıları da dehşete kapılırlar

Bununla beraber olaylar onun varlığını tasdik etmektedir

Nice kimse vardır ki,

(c

c

) ona bolca mal ve nimet vermiştir de bir hasedcinin nefsi o nimetlere takılmıştır

Böylece o adamın malı bir felâkete ve zarara uğramıştır

Yahut bütün malı ve mülkü yokolup gitmiştir

Yine nice insanlar ve özellikle de bazı kadınlar vardır ki,

(c

c

) onlara son derece fizikî güzellik vermiştir de bir hasedcinin nefsi o güzelliklere takılmıştır

Böylece o güzele bir felâket

Yahut bir hastalık,
Ya da benzeri bir musibet gelmiştir de uzman doktorlar onun tedavisinden âciz kalmışlardır

NAZARDAN KORUNMA TEDBİRLERİ
Gözdeğmesi (nazar) illetine yakalanmadan önce korunmak için şu tedbirler alınmalıdır:
1) BİRİNCİ TEDBİR: Sabah ve akşam koruyucu dua, evrad ve zikirlere devam edilmelidir

Onları okuyan kimseyi

(c

c

) nazardan muhafaza buyurur

Okunacak sure ve dualar çoktur

Bazıları şunlardır:
Fatiha Suresi,
Ayetü'l-Kürsî,
Felâk Suresi,
Nâs Suresi,
Peygamber (s

a

v

) Efendimiz'in okuduğu muhtelif dualar

Şimdi bunları açıklayalım:
a) Fatiha Suresi:
"Hamd, Âlemlerin Rabbi (olan)

'a mahsusdur

O, Rahman ve Rahîm'dir

Din gününün sahibidir

Ancak sana kulluk ederiz ve yalnız senden yardım dileriz

Bizi doğru yola hidayet et

Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna (ilet)

Gazaba uğrayanların ve sapmışların yoluna değil

" (Fatiha, 1/1-7)
b) Ayetü'l-Kürsî:
"

, kendinden başka hiçbir ilâh bulunmayan (

)'dır

O, Hayy ve Kayyûm'dur

Onu ne bir uyku yakalar, ne de bir uyuklama

Göklerde ve yerde bulunanların hepsi onundur

Onun izni olmadan katında hiç kimse şefaat edemez

O, (kullarının) yapmakta oldukları şeyleri ve önceden yaptıklarını bilir

Onun dilemesi hariç, insanlar onun ilminden hiçbir şeyi tam olarak bilemezler

Onun kürsüsü, gökleri ve yeri içine alır

Onları koruyup gözetmek, kendisine ağır gelmez

O yücedir, büyüktür

" (Bakara, 2/255)
c) Felâk Suresi:
"De ki: (Karanlığı yarıp sabahı ortaya çıkaran) sabahın Rabbine sığınırım

Yarattığı şeylerin şerrinden,
(Karanlık çöktüğü zaman) bastıran gecenin şerrinden,
Sihir yapmak için düğümlere üfleyen büyücülerin şerrinden,
Ve kıskandığı zaman kıskanç kişinin hasedinden (

'a sığınırım

)" (Felâk, 113/1-5)
d) Nâs suresi:
"De ki: İnsanlann Rabbine sığınırım

İnsanların melikine (mutlak sahibine)

İnsanlann ilâhına (sığınırım

)
Sinsi vesvesecinin şerrinden

İnsanlann kalplerine şüphe ve tereddüt sokan

Gerek cinlerden, gerek insanlardan

" (Nâs, 114/1-6)
e) Peygamberimizin okuduğu muhtelif Dualar:
Nazara karşı şu duayı okumalıdır:
"Yarattığı şeylerin şerrinden

(c

c

)' in tam olan kelimelerine sığınırım

" (Ebu Davûd, Tıp, 19; Dârimî, İsti'zan, 48; Muvatta, İsti'zan, 34; Ahmed b

Hanbel, 4/430)
Yine şu duayı okumalıdır:
"Bütün şeytanlardan, zararlı hayvanlardan,
Kem gözlerden

(c

c

)'ın tam olan kelimelerine sığınırım

Hiçbir iyinin ve kötünün yapamadığı ve

(c

c

) 'in yaratıp vücuda getirdiği bütün şerlerin şerrinden,
Gökten inenlerin ve göğe çıkanların şerrinden,
Yerde bitenlerin ve yerden çıkanların şerrinden,
Gecenin ve gündüzün fitnelerinin şerrinden,
İyilik için kapı çalan hariç, gece ve gündüz her kapı çalanın şerrinden

(c

c

) 'ın tam olan kelimelerine sığınırım

Ey Rahman (olan

'ım)" (Buharî, Kitabü'l-Enbiya, 10; Müslim, Kitabu'z-Zikr, 54, 55; Ebu Davud, Kitabu't-Tıb, 19; Kitabu'l-Edeb, 98; Tirmizî, Kitabu't-Tıb', 18; Kitabu'd-Deavât, 40; Ahmed b

Hahbel, 2/181, 290, 375, 448, 4/57

)
Yine şu ayeti okumalıdır:
"Doğrusu inkâr edenler, Kur'an'ı duydukları vakit (sana olan düşmanlıklarından dolayı) neredeyse gözleri ile seni yere sereceklerdi!
Hâlâ da (senin için) mutlaka o, delidir! Diyorlar

Halbuki Kur'an, bütün âlemler için bir öğütten başka bir şey değildir

" (Kalem, 68/51,52

)
İnsanların ahvâline bakan kimse, nazar konusunda onlarda bir umursamazlık olduğunu görür

Oysa ki, bilhassa bebeklerin ve küçük çocukların şeriata uygun dualarla nazardan korunmaları gerekir

Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz, Hz

Hasan (r

a

) ve Hz

Hüseyin (r

a

)'ı şu dua ile koruyordu:
"Sizi, bütün şeytanlardan, Zararlı hayvanlardan, Kem gözlerden,

(c

c

)'ın tam olan kelimelerine sığındırırım

" (Buharî, Abdullah b

Abbas (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz, torunları olan Hz

Hasan (r

a

) ve Hz

Hüseyin (r

a

)'a hitaben yine şöyle derdi:
"Şüphesiz ki, sizin atanız (İbrahim Aleyhisselâm) İsmail'i ve İshak'ı onlarla koruyordu

" (Buharî, İbn-i Abbas (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
2) İKİNCİ TEDBİR: Nazar değmesinden korunma yollarından biri de, korktuğu ve şüphelendiği kişilerin yanında güzelliklerini teşhir etmemelidir

Hafız el-Bağavî "Şerhü's-Sünne" eserinde anlattığına göre, Hz

Osman b

Affan (r

a

) çok güzel bir çocuk görmüştü

Bunun üzerine, onu nazardan korumak için çocuğun velisine şöyle dedi: "Bu çocuğun çenesine siyah boya sürerek onun güzelliğini kamufle ediniz

"
3) ÜÇÜNCÜ TEDBİR: Gözdeğmesinden korunma yollarından biri de, görüp beğendiği bir şey hakkında, gören kişinin bereketle dua etmesidir

Bir kimse, kendi gözünün başkasına zarar vermesinden korkarsa, ona baktığı zaman şöyle demelidir:
"

(c

c

) onu sana mübarek etsin

" (Benzer ifade ile Bkz

Ebu Davud

Nikâh, 36; Tirmizî, Nikâh, 7; İbn-i Mâce, Ezan, 2; Ahmed b

Hanbel, Müsned, 3/281

)
Veya şöyle demelidir:
"Ya Rabbi! Ona mübarek eyle

" (Benzer ifade ile Bkz

Müslim, Zühd, 74; Ebu Davud, Vitir, 31; Nesaî, Zekât, 12; İbn-i Mâce, Zühd, 8; Ahmed b

Hanbel, müsned, 3/108, 188, 5/77

)
Yahut şöyle demelidir:
"Mâşâallah (

ne güzel yapmış)

'tan başka kuvvet (sahibi) yoktur

" (Ebu Davud, Edeb, 101

)
Ya da buna benzer dualar etmelidir

O zaman

(c

c

)'ın izni ile zarar defolur gider

Ebu Ümâme (r

a

)'dan rivayete göre, Âmir b

Rebîa, Sehl b

Huneyf e uğramıştı

O sırada Sehl b

Huneyf banyo yapıyordu

Âmir b

Rebîa dedi ki: "Bugünkü gibi parlak bir cild görmedim

"
Bunun üzerine Sehl b

Huneyf in durumu değişti

Çok geçmeden sar'a nöbetine tutuldu

Bayılıp yere düştü

Gelip Peygamber (s

a

v

) Efendimiz'e haber verdiler

Ona şöyle dediler: "Yâ Resûlallâh! Sehl' in imdadına yetiş

Onu sar'a iletti tuttu ve yere düştü

"
Peygamber (s

a

v

) Efendimiz: "Kimin nazar etmesinden şüphe ediyorsunuz?" Diye sordu

Dediler ki: "Âmir b

Rebîa'dan şüphe ediyoruz

"
Bunun üzerine Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz şöyle buyurdu:
"Sizden biriniz kardeşinden hoşuna giden bir şey gördüğü zaman onun mübarek olması için dua etsin

" (Ebu Ümâme rivayet etmiştir

)
Daha sonra bir kap suya okudu ve Âmir'in o su ile abdest almasını emretti

Âmir de o su ile abdest aldı

Ayrıca yüzünü yıkamasını, Kollarını dirseklere kadar yıkamasını, Dizlerini yıkamasını, Eteğinin iç kısmını yıkamasını,
Ve yine üzerine su dökmesini emretti

Zührî diyor ki: "Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz ayrıca ona, kabı ters çevirmesini emretti

"
Hadis-i şerifte gözdeğmesinin ilacı beyan olunmuştur

Buna göre, nazar eden kimsenin abdest azalarını yıkadığı ve bilhassa cildine temas eden iç çamaşırlarını yıkadığı su alınır ve nazar olunan kimsenin arkasından dökülür

Bir hadis-i şerifte Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz şöyle buyurmuştur:
"Sizden yıkamanız istenirse, yıkayınız

" (Müslim rivayet etmiştir

)
Yani, bir şahıs gelip de sizden birinizin abdest ve gusül suyundan elbisenin bir kısmına sürmek isterse, bunu yapsın

Bundan dolayı ona kızmasın, demektir

Kendi nefsinden, başkasına nazar değmiş olmasından şüphelenen ve endişe duyan kimsenin yapması gereken şey,

(c

c

)'dan korkması ve gözdeğmesine sebep olabilecek şeylerden sakınmasıdır

Bunun için

(c

c

)'ı çokça zikretmeye devam etmelidir

İnsanlardan hoşa giden bir şey gördüğü zaman

(c

c

)'dan, onu mübarek kılmasını dilemelidir

Yüce

(c

c

)'ın, insanlara vermiş olduğu nimetlere kesin olarak hased etmemelidir

Çünkü, eğer onlara hased ederse, sanki Rabbine karşı itirazda bulunmuş gibi olur

İşte bu da apaçık bir hüsrandır

NAZAR DEĞMESİNDEN SONRA
Yukarıda, nazar değmemesi için alınacak tedbirler ve korunma çareleri açıklanmıştı

Nazar değdikten sonra da şeriata uygun çareler vardır

Kur'an-ı Kerim'de ve hadis-i şeriflerde bu hususa işaret eden deliller bulunmaktadır

Yine şu sure ve ayetler dua maksadıyla okunmalıdır

a) Fatiha Suresi,
b) Ayetü'l-Kürsî,
c) Felâk Suresi,
d) Nâs Suresi,
e) Ayrıca Cebrail Aleyhisselâm'ın, Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz'e okuduğu ve öğrettiği şu dua okunmalıdır:
"

(c

c

) 'in ismi ile sana rukye ederim (okuyup üflerim)

Sana eziyet veren her şeyin şerrinden,
Her nefsin yahut hased edenin kem gözünün şerrinden

(c

c

) sana şifa versin

(c

c

)'in ismi ile sana rukye ederim" (Buharî, Kitabu't-Tıb, 38; Müslim, Kitabu's-Selam, 40; Ebu Davud, Kitabu't-Tıb

19; Tirmizî, Kitabu'l-Cenâiz, 4; İbn-i Mâce

Kitabu't-Tıb, 36

37; Ahmed b

Hanbel, Müsned

6/332

)
Yine Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz' in bir hastalığı olduğu zaman Cebrail Aleyhisselâm gelir ve şu duayı okurdu:
"

(c

c

) 'in ismi ile sana rukye ederim (okuyup üflerim)

(c

c

) bütün hastalıklardan sana şifa versin

Hased ettiği zaman hased edenin şerrinden ve bütün kem gözlülerin şerrinden (seni korusun

)" (Müslim, Hz

Âişe (r

a

)'dan rivayet

etmiştir

)
Bazı İslâm büyüklerinden nakledilmiştir ki; gözden sakınmanın şartı, iyilikleri, güzellikleri, zînetleri gizlemektir

Bir kimsenin kendisini, ailesini veya çocuğunu süsleyip el âleme teşhir etmesi uygun değildir

Allâme İbnu'l-Kayyım diyor ki: "Kim bu duaları okuyup tecrübe ederse, faydasının derecesini ve ona ne kadar çok ihtiyaç bulunduğunu anlar

Bu dualar, nazar edenin tesirine mâni olur

Onu okuyan kimsenin imanının kuvvet derecesine göre nazarın etkisini giderir

Çünkü bu dualar silahdır

Silah ise, kullanana göre etkili olur

"
Kimi, tam merkezden vurur

Kimi de, ıskalar!
Abdullah es-Sâcî (r

a

)'ın anlattığına göre, kendisinin çok güzel bir devesi vardı

Birgün devesine binerek yol arkadaşları ile beraber sefere çıktı

Yolculardan biri vardı ki, gözü değerdi

Bu durumu bilenler Abdullah'ı uyardılar

Devesini o adamın gözünden sakınmasını söylediler

Abdullah o adamın, devesine bir zarar veremeyeceğini söyleyip pek aldırmadı

Abdullah'ın sözlerini ve davranışını da o adama anlattılar

Adam, kendisini ispat etmek için Abdullah'ı kollamaya başladı

Bir mola sırasında Abdullah oradan ayrılınca, adam hemen gelerek deveye nazar etti

Biraz sonra deve hastalanıp yere düştü

O sırada Abdullah da çıkageldi

Deveyi o vaziyette görünce neler olduğunu sordu

Dediler ki: "Sen gidince hemen o adam gelip deveye nazar etti

Hayvana bakınca o da bu hâle geldi

"
Bunun üzerine Abdullah: "O adamı bana gösterin" dedi

Onlar da gösterdiler

Abdullah, adamın yanına varıp karşısında durdu

Sonra şu duayı okudu:
"

(c

c

)'ın ismiyle hapsedenin hapsinden, Kuru taşın (şerrinden), Yakıcı kıvılcımın (şerrinden

'c

c

)'a sığınırım)

Nazar edenin gözdeğmesi, kendi aleyhine dönsün ve en sevdiği kişinin üzerine dönsün

Gözünü çevirip de (sema' ya) bak! Bir bozukluk görüyor musun? Sonra gözünü iki kez çevir de yine bak

Göz hor, Hakir, Bitkin ve ümidini kesmiş olarak tekrar sana döner

" (Bu duanın son kısmı, Mülk Suresi'nin 3

ce 4

ayetleridir

Bkz

Mülk, 67/3-4

)
Abdullah es-Sâcî bu duayı okuyunca gözdeğmesi kalktı

(c

c

)'ın izni ile devesi iyileşti

PEYGAMBERİMİZİN (s

a

v

) RUKYELERİ
Buharî'nin rivayetine göre, birgün Abdülaziz (r

a

), Hz

Sabit (r

a

) ile beraber Enes b

Mâlik (r

a

)'ın ziyaretine gitmişlerdi

Hz

Sabit (r

a

): "Ya Ebâ Hamza! Biraz rahatsızım" dedi

Hz

Enes b

Mâlik (r

a

): "Senin üzerine Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz'in rukyesini okuyayım mı?" diye sordu

Hz

Sabit (r;a

): "Oku" dedi

Hz

Enes b

Mâlik şu rukyeyi okudu:
"Ey insanların Rabbi! Zarar ve fitneyi gider

Şifa ihsan et

Şifa verici sensin

Senden başka şifa verecek olan hiçbir kimse yoktur

Öyle bir şifa ver ki, hastalıktan eser kalmasın

" (Buharî, Abdülaziz (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
Yine Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz hasta olan bazı ashabını eliyle sığayıp şöyle dua yapardı:
"

'ım! Ey insanların Rabbi! Zarar ve fitneyi gider

Ona şifa ver

Şifa verici sensin

Senin şifandan başka şifa yoktur

Öyle bir şifa ver ki, hastalıktan eser kalmasın

" (Buharî

Hz

Âişe (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz yine şöyle buyurmuştur:
"Ey insanların Rabbi! Zarar ve fitneyi silip gider

Şifa, senin (kudret) elindedir

Senden başka ona (yol) açıcı yoktur

" (Buharî, Hz

Âişe (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
UYARILAR
1) BİRİNCİ UYARI: Gözdeğmesi (nazar) bazan insanlardan olur

Bazan da cinlerden olur

Mü'minlerin annesi Ümmü Seleme (r

a

)' dan rivayete göre, Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz, evinde bir kız görmüştü

Kızın yüzünde bir değişme farketti ve şöyle buyurdu:
"Ona rukye yapınız (okuyup üfleyiniz)

Çünkü onda gözdeğmesi (nazar) vardır

" (Buharî ve Müslim, Ümmü Seleme (r

a

)'dan rivayet etmişlerdir

)
Hafız el-Bağavî diyor ki: "Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz nazar değmesine işaret ederken cinlerden nazar değmiş olacağını kasdetmiştir

"
Deniliyor ki: "Cinlerin nazar etmesi, mızrak ucundan daha tesirlidir

"
Şüphe yok ki, insan kirli elbiselerini değişmek için çıkardığı vakit, Yahut tuvalet ihtiyacını gidermek için, Ya da bir başka sebeple avret yerini açtığı vakit cinlerin nazarından korunmak için dua etmelidir

Bu da Cenab-ı Hakk'ın ismini zikretmekle olur

Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz şöyle buyurmuştur:
"Onlardan (insanlardan) biri helaya girdiği zaman, başka bir rivayette, elbisesini çıkarıp bir yere koyduğu zaman bismillah demesi, cinlerin gözleri ile Ademoğlunun avret mahallinin arasında bir perdedir

" (Tirmizî

Sünen'inde ve Ahmed b

Hanbel de Müsned'inde rivayet etmişlerdir

)
2) İKİNCİ UYARI: Cenab-ı Hakk'ın ihsan ettiği sağlığı, Güzelliği, Nâli olduğu nimetler ve sair sebeplerle gözdeğmesine hazır olan kimse, daima tedbirli olmalı ve kendisini teşhir etmemelidir

Özellikle kadınlar kendi güzelliklerini ve bilhassa kız çocuklarının güzelliklerini aşırı derecede teşhir etmemelidirler

Çünkü bunun sonucunda birçok üzücü olaylara şahit olunmaktadır

Bu konuda şâir diyor ki:
Kemâl sahibi sevilir,
Olgunluk başta bir taçdır

Fakat yeri gelince onu
Nazardan koruyan ayba muhtaçtır

Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz Esma binti Umeys (r

a

)'a hitaben şöyle buyurmuştur:
"Bana ne oluyor ki, kardeşoğullarının cisimlerini zayıf görüyorum! Yardıma muhtaç duruma gelmişler

" (Müslim, Câbir b

Abdullah (r

a

)'dan rivayet etmiştir

)
Bunlar Hz

Cafer b

Ebu Tâlib'in çocukları idiler

Esma dedi ki: "Onların bir hastalıkları yok

Fakat onlara nazar değdi

"
Bunun üzerine Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz şöyle buyurdu:
"(O halde) sen onlara rukye yap

(okuyup üfle

)" (Ahmed b

Hanbel

Müsned, 3/333

)
3) ÜÇÜNCÜ UYARI: İnsanlardan bazıları rukye tedavisi (okuyup üfleme) talep ettikleri zaman okuyan kişinin inancının sağlam olup olmadığını, Maksadını, İlmini araştırmıyorlar

Bu sebeple de sahtekârlara, Büyücülere ve kötü maksadlı olanlara yöneliyorlar

O bozguncular, yapıcı olmaktan çok yıkıcıdırlar

Hatta onların içinde niceleri vardır ki, haram olan şeyleri, Yahut bid'atları, Ya da şirk olan şeyleri insanlara emrederler

Böyle kimselerin şerlerinden muhafaza etmesini Yüce

(c

c

)'dan dileriz

Rukye (okuyup üfleme) talep eden kimseye gereken şey, dikkatli olması ve işini sağlam yapmasıdır

Yani, ya kendisi okumalı, Yahut da buna ehil olan imanlı ve ihlâslı kimseleri bulmalıdırlar

Şunu da iyi bilmelidir ki; Eğer şeriatın uygun gördüğü şartlar uygun olmazsa, rukye yapmak caiz olmaz

İslâm şeriatına uygun olan şartlar şunlardır:
a) Okunan şeyler, Kur'an-ı Kerim ayetleri ya da Resûlüllah (s

a

v

) Efendimiz'in okuyup tavsiye buyurduğu dualar olmalıdır

b) Ayet ve hadisler orijinal metni ile ve mânâsı bilinerek okunmalıdır

c) Okuyanın şunu da çok iyi bilmesi gerekir ki, rukye'nin kendisi hiçbir tesir icra etmez

Her şey

(c

c

)'ın takdiri ile olur

Şifayı verecek olan da bizzat

(c

c

)'ın kendisidir

O, bir şeyi sebep kılmıştır

d) Aslı esası olmayan vehimlerden ve vesveselerden kaçınarak,
Vesile olacak fiili işleyerek sonucu

(c

c

)'a bırakmalı ve samimiyetle Cenab-ı Hakk'a tevekkül etmelidir

Hz

Yusuf Aleyhisselâm'ın kıssasını anlatan şu ayetin mânâsını derin derin düşünmeliyiz:
"Ayrı ayrı kapılardan (şehre) girin (ki size nazar değmesin

) Yine de

'ın takdir ettiği bir şeyi ben sizden gideremem

Hüküm ancak

'ındır

Ben ona güvenip dayandım

Tevekkül edenler de yalnız ona güvenip dayanmalıdırlar

" (Bkz

Yusuf, 12/67

)
e) Bilmelidir ki, gözdeğmesinden (nazardan) korunmak ve onu tedavi etmek, ancak

(c

c

)'dan ve onun Resûlü'nden gelen şeylerin doğruluğuna inanmakla mümkün olur

Eğer bu konuda şüphe ve tereddütleri olursa, ilacın tesiri de azalır