Cihad Kavramı Ve Cihadın Çeşitleri

CİHAD KAVRAMI VE CİHADIN ÇEŞİTLERİ

I KONUNUN PLÂNI

A-Cihad kavramı ve Tanımı
B-Cihad’ın Çeşitleri ve Vasıtaları
1Nefse Karşı Cihad
2 Şeytana Karşı Cihad
3Düşmana Karşı Cihad
4Sözle yapılan cihâd
5Malla Yapılan Cihad
6Canla Yapılan Cihad
7İlimle Yapılan Cihad
D-Cihadla Kıtal Arasındaki Fark
E- Cihad- Tebliğ ilişkisi
F-Değelendirme Ve Sonuç
II KONUNUN AÇILIMI VE İŞLENİŞİ
Konuya cihad kavramı açıklanarak başlanır Daha sonra ilgili âyet ve hadislerle cihadın çeşitleri anlatılır Bu arada cihad ile kıtal kavramları arasındaki önemli farka değinilir Vaazın akışı içerisindegünümüz açısından cihadın en önemli şeklinin, İslam’ın yaşanması, yaşatılması ve insanlara doğru bir şekilde ulaştırılıp öğretilmesi olduğunun özellikle altı çizilir Vaazın sonuna doğru genel bir değerlendirme yapılarak konunun anlatımı tamamlanır
III KONUNUN ÖZET SUNUMU
Sözlükte; gayret etmek, bir işi yapabilmek için bütün imkanları kullanmak anl----- gelen “cihâd” kavramı; Kur’ân-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde; dini öğrenmeyi, öğretmeği, dini tebliğ etmeyi, dinin emir ve yasaklarına uymayı, haram ve günahlara karşı nefis ile mücadele etmeyi, İslam’ın bilinmesi, tanınması, yaşanması ve yücelmesi için çalışmayı ifade ettiği gibi, yolunda Müslümanlara savaş açan İslam düşmanlarıyla cihad etmeği de ifade eder “ yolunda hakkıyla cihad edin” âyeti bütün bunları kapsar
İslâm bilginleri cihadı farklı yönleriyle şöyle tanımlamışlardır: Cihad; “Hak dine davet etme faaliyetidir”; “Şeytana ve nefsin kötü arzularına karşı verilen savaştır” ; “Düşman karşısındaki savunmada bütün gücünü kullanmaktır” ;’a kulluk etmek, ve Resulünün koyduğu ölçüleri insanlara tebliğ etmek, ülkesini her türlü tehlikeye ve saldırıya karşı savunmaktır
Kısaca cihad, iman edip sâlih ameller işlemek, İslam'ı öğrenmek ve öğretmek, fitne ve fesadı önlemek, güven ve huzuru sağlamak, İslam toplumunun ve tüm insanlığın yararına olacak bilimsel çalışmalar yapmak, ticari ve ekonomik faaliyetlerde bulunmak, İslâm’ı öğrenmek, yaşamak başkalarına öğretmek, iyiliklerin yayılıp, kötülüklerin ortadan kalkması için çalışmak, nefsi kötülüklerden ve haramlardan alıkoymak, nefsin kötü arzularına ve şeytana karşı mücadele etmek ve gerektiğinde saldırgan düşmana karşı ülkesini, vatanını, maddi ve manevi değerlerini korumaktır
Yukarıda verilen tanımlara dikkat edildiğinde görülecektir ki, İslâm’da cihadın; nefis terbiyesinden, toplumsal görev ve sorumlulukların yerine getirilmesine kadar çok farklı yönleri vardır Cihadın en son şekli olan savaş ise, ancak zorunlu hallerde başvurulabilecek bir yöntemdir ve Kur’an’da “kıtal” kelimesiyle ifade edilmektedir Sevgili peygamberimiz: “Ey İnsanlar, düşmanla savaşmak üzere karşı karşıya gelmeyi temenni etmeyiniz ’tan, sizi savaştan korumasını isteyiniz Düşmanla karşılaşınca da sabrediniz” buyurmuşlardır
Cihâd üç kısma ayrılır:
1) Sözle yapılan cihâd: “kâfirlere boyun eğme ve Kur’an ile onlara karşı büyük cihadda bulun” âyeti bunun delilidir Kur’an’ı ve ahkâmını öğrenmek, öğretmek ve İslâmı herkese anlatmak bu tür bir cihaddır
2) Îman edip sâlih ameller işleyerek, kendini günah olan söz, fiil ve davranışlardan alıkoyarak nefis ile cihad: “Kim (nefsiyle) cihâd ederse o ancak kendisi için cihâd etmiş olur” âyeti bunun delilidir
3) Mal ve can ile yolunda cihâd: Bu, İslâm’a ve Müslümanlara saldıranlara karşı malı ve canı ile fiilen savaşmak şeklinde olur “Gerek hafif gerekse ağır (silahlarla) hep birlikte savaşa çıkın Mallarınızla ve canlarınızla yoluna cihâd edin” âyeti bunun delilidir İslâm; savaşı ancak saldırı olunca müdafa olarak meşrû görür
Peygamber (sav) “müşriklerle elinizle ve dillerinizle cihâd edin”, “Mücâhid nefsiyle savaşandır” hadisleriyle sözlü, fiili ve nefisle yapılan cihada işaret etmiştir

O halde bir Müslüman, dininin emir ve yasaklarını öğrenip ona göre yaşamakla, öğrendiklerini başkalarına öğretmekle, iyiliği emredip kötülükten sakındırmakla, İslâm'ı tebliğe çalışmakla ve gerek nefsine ve gerekse dış düşmanlara karşı mücadele vermekle hep cihad etmiş olmaktadır

Görüldüğü gibi İslâm, "cihad"ısavaştan ibaret görerek dar kalıplara sıkıştırmamış, sınır ve boyutlarını çok geniş tutmuşturİlahî gerçekleri insanlara anlatmayı, bu uğurda çile çekmeyi, yeri geldiğinde zalimin yüzüne haksızlığını açıkça dile getirmeyi de cihad saymıştır Öte yandan ilmen insanlara faydalı olmayı; mal ile 'ın dinine destek sağlamayı; hakkı, iyiliği ve güzelliği tavsiye etmeyi İslâm'ın en üstün ibadetlerinin başında gelen cihadın şümûlüne almıştır Böylece hiç kimsenin bir bahaneyle bu faziletten mahrum kalmamasını sağlamıştırCihadla ilgili âyet ve hadislere bakıldığında, cihad kelimesiyle amaçlananın, sadece savaş olmadığı, aksine bunların pek çoğunda cihadla kastedilenin hayatın her safhasıyla ilgili iyilikleri gerçekleştirmek için gayret etme, çalışma ve kötülüklerle mücadele olduğu görülecektir

Şüphesiz günümüz açısından cihadın en önemli şekli, İslam’ı insanlara doğru bir şekilde ulaştırmaktır İnanıp inanmamak, kabul edip etmemek kişilerin kendilerinin bileceği bir şeydir Kur’an-ı Kerim’de tebliğden ve imandan söz eden âyetlerden bu husus apaçık anlaşılmaktadır