Nişanlılar Başbaşa Kalabilir Mi?

SORU:


Memleketimizde nişanli gençler bazan yalnizca bir araya geliyor, birlikte gezip tozuyorlar

Bazilari nişanlilarin böyle yalnizca bir arada gezip tozmalarinin câiz olmayacagini söylüyor, bazilari da, nisanlisidir, mahzur olmaz, diyorlar

Ne dersiniz?

CEVAP:


Nişan, nikâh degildir

Nikâh olmadigi içindir ki, nişanli gençler birbirlerinin yabancisi ve namahremidirler

Herhangi bir yabanci ne ise bunlar da birbirleri için aynidirlar

Bu bakimdan, nişanli gençler, yanlarinda üçüncü kimse bulunmadan yapayalniz basbaşa kalamaz, iki ikiye çarsida gezip tozamazlar


Resûl-i Ekrem Efendimiz bir kadinin yabanci bir erkekle iki ikiye başbasa kalmalarini yasaklamis, bunlarin üçüncülerinin seytan olacagini haber vermislerdir

Kaldiki, nişan hiçbir zaman taraflari baglayan anlasma degeri de tasimaz

Bu esnada bir anlasmazlik çikabilir, birbirlerinin meçhul taraflarina sahit olup vaz geçebilirler

Böyle bir ayrilmada taraflar yapayalniz kalmislarsa mahzur daha da çogalir, ihlâl ettikleri mahremiyet yüzünden bilhassa kiz tarafinin itibari asagi düsebilir


Böyle bir ayrilmada, alinip verilen hediye ve nisan esyalari aynen iâde edilir, edilmeyenler de kiymetleri itibariyla paraya çevrilir, para olarak ödeme yoluna gidilerek helâllasilir


Bu mevzuda âile büyükleri titiz olmali, büyük bir pişmanliga sebeb olacak hatanin dogabilecegi ihtimalini uzak görmemelidirler

Alıntı: Ahmed ŞAHİN

Nelere Dikkat Etmeli?


İki bekar insanın bir araya gelip mutlu bir evlilik hayatı kurabilmeleri için birbirlerini iyi tanımaları şarttır

Bunun için önce bir nişanlılık dönemi yaşarlar

Bu dönemde taraflar birbirlerini iyice tanımayı hedef alırlar

Bu tanışmayı temin içinde üçüncü şahsın yanında yahut ta her an birinin gelebileceği açık bir mekanda konuşurlar

İnançlarını, mizaçlarını, hayat anlayışlarını etraflıca konuşur, birbirlerini anlamaya gayret ederler ki, ilerideki hayatlarında bir uyuşmazlıkla karşılaşıp ta mutsuzluğa düşmesinler


Bazı kimseler, nişanlılık döneminde taraflar birbirlerine haram olmasın da iyi tanışsınlar diye resmi nikahtan önce dini nikahı hemen yaptırıyorlar, böylece kızın elinden vaz geçme özgürlüğünü alıp tümüyle erkeğin eline teslim etmek gibi bir yanılgıya düşüyorlar

Böylesine tek taraflı bir tercih adaletsizliğine düşmemek için kadını bağlayan dini nikahı, erkeği de bağlayan resmi nikaha yakın güne kadar tehir etmekte fayda olsa gerektir

Nişan ve nişanlılık devresi nasıl olmalıdır?

Tarafların görüşmelerinde ölçü ne olmalıdır ?


Evlenecek taraflar görüşüp, konuştuktan ve anlaştıktan sonra aralarında bir nişan merasimi düzenlenir

Nişan bir çeşit sözleşme sayıldığı için, talip olunan kızı artık bir başkası gelip isteyemez

Nişanlanma memleketimizde yaygın bir âdet olduğu gibi, İslâmda da yeri olan bir husustur

Nitekim, Peygamberimiz, Hz Âişe ile üç sene kadar nişanlı kaldıktan sonra evlenmişlerdir

Böylece, nişan aynı zamanda bir sünnet sayılmaktadır(1)


Nişan merasiminden sonra, aileler arasında akrabalık bağı kurmanın ilk teşebbüslerine başlanır

Taraflar karşılıklı olarak birbirlerine hediye gönderirler ve artık yavaş yavaş düğün hazırlığına başlarlar

Evlenecek kimselerin nişanlılıkları da bir yüzükle belli edilir

Erkeğin altın ve diğer madenlerden yapılmış yüzük kullanması uygun olmadığı için, ancak gümüş yüzük takabilir


Nişan, sadece bir evlenme vaadi ve nikâhın başlangıcıdır

Böyle bir vaadden dönmek İslâmî edebe aykırı olduğu için, ölüm ve sonradan zuhur eden bir hastalık gibi, haklı bir sebep yokken, ahdi bozmak doğru olmaz

Fakat sadece nişanlanmakla nikâh hükümleri terettüp etmediğinden, iki taraftan hiçbirisi, İslâm hukuku açısından sözünü yerine getirmek zorunda değildir

Çünkü nişanda, nikâhta bulunan icap ve kabul yoktur

Yani evlenecek eşler iki şahit huzurunda sözlü olarak nikâh akdini yapmış değillerdir


Nişanlanmanın her iki taraf için sağladığı en mühim fayda, evliliğin sağlam esaslar üzerine kurulması için başvurulan bir ihtiyat tedbiri olmasıdır

Çünkü, birtakım haklı sebeplerle nişanın bozulması, ileride vukuu muhtemel ve mümkün olan boşanma hadisesinden daha hafif düşmektedir

Her ne kadar "dünürlük" devresinde her hususun enine boyuna konuşulması gerekse de, nişanlıların mesut bir yuva kuramayacakları hususunda ciddî belirtiler çıkarsa, nişan sözleşmesine nihayet verilebilir


Nişan bozulduğu takdirde, taraflar birbirlerine verdikleri hediyeyi iade edebilirler

Verilen şeyler telef olmuş veya kaybolmuşsa, bedeli istenebilir

Nişanlılık devresinde, zaman zaman ihmal edilen ve dikkat edilmeyen husus, tarafların birbirlerini evliymiş gibi zannedip aradaki mahremiyet sınırını ihlâl etmeleridir


Daha önce de belirttiğimiz gibi, evlenecek kimseler birbirlerini ancak istemeye gittikleri zaman görebilirler

Bunun dışında, bir nikâh akdi yapılmadığı müddetçe,nişanlıların yalnız olarak görüşmeleri, konuşmaları, beraber gezmeleri uygun olmaz

Çünkü birbirlerine karşı bir yabancıdan farksızdırlar

Görüşme zarureti hâsıl olsa, yanlarında kadının bir mahremi bulunmalıdır

Bu hususta , Peygamberimizin ikazı açıktır:

"Kim Allah'a ve Ahiret gününe inanıyorsa, yanında mahremi olmayan bir kadınla yalnız kalmasın Çünkü bu takdirde üçüncüleri şeytandır"(2)


Nişanı, bir evlilikmiş gibi telâkki ederek nişanlılar arasındaki mahremiyet sınırına dikkat edilmemesi neticesinde, cemiyette pekçok üzücü ve aileleri sıkıntıya sokacak durumlar görülmekte ve duyulmaktadır

Bu hususta titizlik gösterilmemesi sonunda tarafları pişmanlığa düşüren bazı hataların çıkma ihtimali göz ardı edilmemelidir

Evlilik akdi yapılıncaya kadar her iki tarafda meşruiyet sınırını aşmamaya itina etmelidirler


Nişanlılar, nikâhları akdedilene kadar yalnız başlarına görüşüp konuşamayacakları gibi, tokalaşmaktan da kaçınmalıdırlar

Düğün merasimi esnasında dahi henüz nikâhları kıyılmadıkça, mahremiyet sınırını muhafaza etmeleri gerekir

Ancak nikâhları akdedildikten sonra birbirlerine helâl olurlar


Bazı bölgelerimizde nişan merasimi esnasında dinî nikâh kıyılmakta; böylece taraflasın birbirleriyle rahat bir şekilde görüşmeleri için mahzur ortadan kalkmaktadır

İslâm hukuku açısından eşler, karı koca olmaktadırlar; fakat resmî nikâhları daha sonraya bırakıldığından, evlilik muamelesi resmen gerçekleşmemektedir Bununla beraber, iki şahit huzurunda icap ve kabul esaslarına uyularak akdedilen bir nikâh, tarafları birbirine helâl kılar

Baş başa görüşüp konuşabilirler, tokalaşabilirler,gezebilirler


Her ne kadar taraflar birbirlerine "Evet" dedikten sonra birbirlerinin helâli olmuşlar, ömür boyu bir ve beraber olmaya karar vermişler, birtakım riskleri göze almışlar ise de, en kötü ihtimalleri de hesaba katarak,nişanlılık devresinde münasebetlerde ölçülü olmanın sayılamayacak kadar çok faydaları vardır Bilhassa damat adayının, kız tarafının hassasiyetini anlayışla karşılaması gerekir

Bu hassasiyetin bir itimatsızlıktan değil de,haklı bir ihtiyattan kaynaklandığı bilinmelidir

Allah göstermesin, bir nişan bozulması sırasında tarafların vicdan azabı çekmemesi ve ikinci evlilik teşebbüslerinin akamete uğramaması için böylesine bir ihtiyata ihtiyaç vardır

Bu vesileyle şu hususa da açıklık getirelim:

Nikâhlı olduğu halde nişanı bozulan kadının başka bir erkekle evlenmesi dinen caiz değildir

Başkasıyla yaptığı,nikâh sahih olmaz

Kadının nikâhının sahih olması için önceki nişanlısının (kocasının) kadını boşaması gerekir

Kadını boşadığı takdirde, kadın başka bir erkekle evlenebilir

İddet beklemesine lüzum yoktur

Aksi takdirde, eski nişanlısı boşamadan kız bir başkasıyla evlenemez

Bu hususta karı-koca olup olmamaları aranmamaktadır

Yapılan nikâh akdi dinen tarafları nikâhlı göstermektedir

Kız boşanmadan bir başkasıyla evlendiği takdirde nikâhı batıl olup, bu evlilik sayılmaz

Erkeğin durumu ise farklıdır

Nikâhlı olduğu halde başka bir kadınla evlenebilir(3)

1 Müslim, nikâh: 69

2 Müsned, 3: 339

3 Nisa Sûresi, 3

Kaynak : Mehmet Paksu, Kadın, Aile, Hayat, Nesil Yayınları