Sabunlar Ve Sabunun Tarihi

Günümüzde Kullanılan Normal Sabunlar ve Sabunun Tarihi







Sabun: Bir alkalanin yağlı bir madde üstüne etkisiyle elde edilen, çamaşır yıkamada ve temizlik işlerininde kullanılan ürün








Sabun Sanayisinin Tarihi

Eski zamanlardan beri sabunlar, aşağıdaki bağlantıya göre yağ asidi ve gliserin esterleri olan doğal yağlı maddeler üstüne alkali bir iletkenin etkisiyle üretilmişlerdir:
C H - COO - CH - C H - COO - CH - C H - COO - CH + 3NaOH

3C H - COONa + OH - CH - OHCH - OHCH






Michel Eugene Chevreul Portre (1786-1889)
(Ressam :Leon Auguste Tourny)


Yağlı madde kaynakları, her zaman bol olmakla birlikte (bitkisel yada hayvansal sıvı ve katı yağlar) alkali etkenler, Leblanc suyunun sanayide üretimine kadar seyrekti 1974' e doğru sabuncular yalnızca potasyum karbonat içeren kayı odunu küllerinden yararlanmaktaydılar 1823'e doğru sabunlaşma adı verilen tepkimenin yapısını inceleyen ve bulan fransız kimyacı Eugene Chevreul' ün ( 1786 - 1889 ) çalışmaları sayesinde sabun sanayisi XIXyy' da büyük bir gelişme gösterdi 1920'ye dogru, sabunların evre diyagramlarını belirleyen kimyacı Mac Bain ve arkadaşları düzenli araştırmalara başladılar ve üretimin bilimsel temelere dayandırılarak gerçekleştirilmesini sağladılar









Marsilya yönetimi, seri halde (söz gelimi sharpless, monsavon, laval yönetimlerinde) ve otomatik olarak (mazzoni, armour yönetimleri) gerçekleştirilebilecek bir biçimde yetkinleştirildi Sabunla ilgili teknikler, sabun (uzun süre, kullanılan tek temizleme aracı olmuştur) yapay deterjanların zorlu rekabetine karşı savaş vermek zorunda kaldığı zaman çok yüksek bir yetkinlik noktasına ulaştılar
ABD'nin 1950'de 125 milyon sabun ve 05 milyon yapay deterjan üretirken, 1967' de 05 milyon sabun ve 23 milyon yapay deterjan ürettiği göz önüne alınırsa bu rekabetle ilgili bir fikir edinilebilir

Değişik Sabunlar




Sert Sabun (Sodyum Sabunu)

Mutfak sabunu ( Marslya ) ilk başlarda % 62 yağ asidi içermekteydi Kullanım alanlarında ( ev işleri, tuvalet ) yapay deterjanların kuvvetli rekabetiyle karşılaşınca, üretimi iyileştirildiKehribar renginde yada yarı saydam halde olan bu tür sabunlar yaklaşık olarak % 62 yağ asidi içermekteydi Buharla ısıtılan kazanlarda yada teknelerde düşük nitelikli sıvı yağların ( zeytin, kolza, yerfıstığı ) sodyum klorürlü ortamdaki alkali çözeltiye etkisiyle hazırlanır









Tuvalet Sabunu

Hemen hemen içinde hiç su bulunmayan son derece homojen bir hamur elde edilebilecek biçimdeki en yüksek nitelikli yağlı cisimlerden hareketle hazırlanır Bu sabuna boyar maddeler, kokular, bakteri öldürücü etkenler (deodorant sabunlar) Ve deriyi yumuşatıcı maddeler (zeytinyağı, süt, lanolin, vb ) katılır








Traş Sabunu

Kalıplaşmış ve sıkıştırılmış sabunlardır






Payet Sabunlar (Pulcuklu) Yada Talaş Sabunu

Öncelikle aynı yapıda olan bu sabun, değişik biçimde bulunur ; % 78' i yağ asidinden oluşmuştur ve ılık ya da soğuk suda hemen çözünür : Bu nedenle hassas dokumaların yıkanmasında kullanılır Talaş sabununda % 73 yağ asidi vardır Özellikle toz deterjanlarla birlikte çamaşır makinelerinde kullanılır




Potasyum Sabun (Yumuşak Sabun)

Arap sabunu da denen bu sabun ev işlerinde ya da sanayide kullanılır Arap sabunu üretiminde kullanılan sıvı yağlar, keten, kenevir, karanfil ve balıktan çıkarılan yağlardır Bazlı çözelti, bir potas çözeltisidirBu çözeltiye sabunlaşacak sıvı yağ konur ve kütle kaynama noktasına yakın ısıtılırarak karıştırılır En sonunda kostik çözelti eklenir Yüzeyde köpük kalmayınca ve kaynama düzenli bir hale gelirce, pişme tamamlanır Ayrıca, tatlı badem yağından hareketle badem yağı sabunu, sodyum silikat içeren sert bir sabun olan silikatli sabun, % 10 - 15 sert sabun, kum, çakıl taşı ya da toz haldeki sünger taşı karışımı olan mineral sabun gibi başka sabunlarda üretilir










Çözücü Sabun

Bileşimine yağları ve yağlı maddeleri çözebilen aseton, butil alkol, heksalin, izopropil alkol, benzen, kloroform, karbon tetraklorür, klisen, terebentin, toluen, trikoloetilin ve kimi petrol türevlerinin katıldığı sabun; yağlı ve çok kirli maddelerin yıkanmasında kullanılır, kireçli sulara karşı dayanıklıdır Cildi uyarmak, yumuşatmak vebeslemek amacıyla kullanılan tuvalet sabunu (Bu ürünler aşırı yağlı sabunlar, aşırı yağlı madde oranı % 1 - 3 arasında değişir)

Diğer sabun çeşitleri ise şunlardır










Metal Sabun

Genellikle ağır metallerden her hangi birinin çözünen bir tuz ile alkali bir sabunun tepkimesinden oluşan sabundur






Pul Sabun

Yağ asitleri ile reçine asitlerinin oranı en az % 78 olan, küçük yada iri parçalı, ince ve düzgün pulcuklardan oluşan sabundur










Saydam Sabun

Homojenliğini koruması, eloktrelitlere karşı duyarsız hale getirilmesi için, yapısına şeker, gliserin ya da bir alkol katılan sabundur









Sıvı Sabun

Bileşiminde % 36 oranında hindistan cevizi yağından elde edilmiş potasyum sabunu bulunan sulu çözeltiye denir

Tıbbi Sabun

Badem yada çekirdek yağının sodyum hidroksit çözeltisiyle sabunlaşması sırasında ilk aşamada elde edilen sabundur: Bu sabunlar kir çıkarmaktan çok dezenfektan olarak kullanırlar







Toz Sabun

Yağ asitleri ile reçine asitlari oranı en az % 82 olan toz halinde sert sabundur Toz sabunlar çamaşır için özel hazırlanır


Yüzer Sabun

Yoğunluğunu suyun yoğunluğunun altına düşürmek için karıştırma yoluyla içine hava katılan sabundur










Yarı Pişmiş Sabun

Kısmi bir tuzlama yapılsın yada yapılmasın sıcakta hamurlaştırma işlemiyle elde edilen sabundur







Soğuk Üretim Sabunu

Sıvı durumda katılan dolgu maddeleriyle alkali kostik çözeltinin ısı veren tepkimesi sonunda elde edilen sabundur









Ponza Sabunu

Bu sabunun diğer ismi mineral sabundur Bileşimine ponza taşı katılan bir sabundur





Sabunun Üretimi





Sabun ilk olarak içyağı, yer fıstığı yağı, palmiye özü yağı, hindistan cevizi yağı, zeytinyağı vb gibi yağlı maddelerden elde edilen yağ asitleri ile sodyum tuzlarının tepkimesinden oluşur Yağlı madde karışımının seçimi, yerel ekonomik koşullara ve üründe bulunması istenen ( kir sökme, köpürme ve yüzey ıslatma, yumuşaklık verme vb ) özelliklere göre yapılır Klasik sabun üretimi yada tam deyimle Marsilya yöntemi, şu dört evreden oluşur : sabunlaşma, yıkama, pişim, sıvılaştırma Sabunlaşma evresi sodyum hidroksitle kimyasal bir tepkimenin gerçekleştrilmesine dayanır ; Yıkama aşamasında sabun üretiminin önemli bir yan ürünü olan gliserol ayrılır ve sabun tek başına elde edilir ; Pişim sabunlaşmayı sağlar ; Sıvılaştırma ise sabunun daha sonra kolayca kullanılabileceği fiziksel bir biçime sokulması işlemidir







Koyun Yağından Sabun Yapımı


Sabuncu ustasının uzun bir çıraklık dönemi boyunca görgü yoluyla öğrenerek uyguladığı bu farklı aşamalardaki kimyasal tepkimeler, yapılan araştırmalarla anlaşılmış, dolayısıyla bunların denetim altına alınması sağlanmıştır Günümüzde bu sürecin tamamı çok iyi bilinmektedir; bu dört evrenin genellikle otomatik ve en iyi biçimde kesintisiz olarak uygulanması, modern sabunculuğun temelini oluşturur Bu aşamalardan sonra sıvı sabun, tüketicilerin kullandığı parça sabunları dönüştürülür Bitirme denen bu son aşama kurutma, yoğurma, kalıplama, kesme, markalama ve nihayet ambalajlama işlemlerini kapsar yoğurma sırasında sabuna kendi özelliklerini ürüne aktaran dolgu maddeleri, talk pudrası, parfümler, boyar maddeler, alıkoyucular, deodoranlar vb gibi katkı ürünleri ilave edilirBu maddelerin türleri ve miktarları, elde edilen ürünün kullanım amacına ( el sabunu, tuvalet sabunu bakteri öldürücü sabun vb ) göre değişir Son yıllarda çamaşır makinelerinde kullanılmak üzere özel toz sabunlar geliştirilmiştir






Türkiye' de, sabun üretimi oldukça eski tarihlere dayanmakta, resmi kayıtlara göre XIX yuzyıl başlarında Antakya' da taş kazanlarda sabun yapıldığı bilinmektedirGünümüzde ise, birkaç büyük tesis dışında sabun üretimi, çok dağanık ve küçük kapasiteli imalathanelerde yapılmaktadır Öte yandan sabunun önemli hammaddelerinden sudkostik ve donyağının büyük bir bölümü yurt dışından sağlanmaktadır 1992 yılında, Türkiye sabun üretimi 160000 ton, yurtiçi talep 100000 ton olmuş, sabun dış satımı 60000 ton, dışalımı ise 2000 ton olarak gerçekleşmiştir

Hazırlayanlar : Lilium & D@rk@ng€L

Ne çok sabun çeşidi varmış

Düşündüm de sabun olmadan önce duru su ile çamaşır yıkama, temizlik vs ne kadar da zormuş Zor olduğu kadar da hijyen olayı

Antakya sabunu turistler tarafından büyük ilgi görüyor Saç için olanı ayrı vucüd için olanı ayrı Özellikle saç için olanı bilenler tarafından kapışılıyor Saç dökülmesini engellediği gibi besliyormuş


Teşekkürler Lilium & Dark