|
|
Konu Araçları |
hastalıkları, kalp, kapağı, tedavisi |
Kalp Kapağı Nedir? | Kalp Kapağı Hastalıkları Ve Tedavisi |
08-04-2012 | #1 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Kalp Kapağı Nedir? | Kalp Kapağı Hastalıkları Ve TedavisiKalp Kapağı Hastalıkları Kalp dört odacıktan oluşur: üst kısımda iki kulakçık (sağ ve sol atrium) ve kulakçıkların altında iki karıncık (sol ve sağ ventrikül) Kulakçıklar ile karıncıklar arasında ve karıncıklarla buradan çıkan damarlar arasında kapaklar bulunur Kapaklar, kanın tek yönlü akmasını, dolayısıyla kanın geri kaçışını engellemeye yarar Kapaklar, kanın karıncıklara tek yönlü girişini sağlarken tek yönlü de çıkışını sağlarlar Her kapak (2 yaprakçıktan oluşan mitral kapak hariç) 3 yaprakçıktan oluşur Bu dört kalp kapak şunlardır: 1-Triküspit kapak: sağ kulakçık ve sağ karıncık arasında bulunur 2- Pulmoner kapak: sağ karıncık ile pulmoner arter (akciğer arteri) arasında bulunur 3- Mitral kapak: sol karıncık ve sol kulakçık arasında bulunur 4- Aort kapağı: sol karıncık ile aort arasında bulunur Kalp Kapakları Nasıl Çalışır? Kalp kası kasılıp gevşedikçe kapaklar açılır ve kapanır Bu şekilde kan karıncıklara ve kulakçıklara dönüşümlü olarak dolar Aşağıda kalbin sol tarafındaki kapakların nasıl çalıştığı anlatılmıştır: Sol karıncık gevşedikten sonra aort kapağı kapanır ve sol kulakçıktan sol karıncığa kan akışını sağlamak için mitral kapak açılır Sol kulakçık kasılır ve sol karıncığa daha fazla kan akışı olur Daha sonra sol karıncık kasılır, mitral kapak kapanır ve böylece kanın tekrar sol kulakçığa kaçması önlenir Aynı zamanda aort kapağı açılır, böylece kan aortaya atılır Daha sonra sol karıncık gevşer aort kapağı kanın sol karıncığa geri kaçmasını engellemek için kapanır ve böylece döngü devam eder Benzer olaylar sağ tarafta, triküspit kapak ile pulmoner kapak arasında olur Kalp Kapak Hastalığı Nedir? Kalp kapaklarındaki hastalıklar büyük oranda romatizmal kalp hastalığı sonucu oluşur Bunun dışında, kapakların yapısal bozuklukları, kalp boşluklarının genişlemeleri, kalp damar hastalıkları, iltihabi hastalıklar da kapak hastalığına neden olabilir Kapakçık hastalığı, kalbin kapakçıkları doğru çalışmadığında meydana gelir Kapakçık hastalığı, kapakçıklardaki darlık veya yetmezlikten dolayı meydana gelebilir Kalp kapaklarında iki türlü bozukluk olabilir: Kapak Yetmezliği: Kapakçık yetersizliğinde kapakçığın leafletleri (yaprakçık) tamamen kapanamazlar ve kanın kapakçık içerisinden ters yönde geri kaçmasına neden olurlar Bu ters yönde geri kaçan kana rejürjitan kan akışı denir Bazı hastalarda hem kapakçık yetersizliği hem de darlığı bir veya daha fazla kapakçıkta aynı anda bulunabilirKapakçıklar tam olarak kapanmaz; böylece yalnızca ileriye doğru akması gereken kanın bir kısmı da geriye doğru kaçar Dolayısıyla kalbin yaptığı işin bir kısmı boşa gitmiş olur Böylece kalbin yükü artar Kapak yetmezliği fazla miktarda olursa kalp yetmezliğine neden olabilir Kapak Darlığı: Kapakçık leafletlerini (yaprakçık) oluşturan dokular sertleşerek kapakçık açıklığını daraltırlar Bu durumda kapakçık içerisinden geçen kan miktarı azalır Daralmış bir kapakçık nedeniyle kalp kan pompalamak için daha çok güç sarf eder Bu sebeple kalp gittikçe zorlanır ve pompaladığı kan miktarı giderek azalır Eğer daralma hafifse kalbin genel fonksiyonları bozulmayabilir Kapaklar arasındaki açıklık daralır, böylece kalbin diğer boşluklara veya damarlara kan göndermesi zorlaşır Kalp bunu başarmak için daha fazla güç harcar Darlık oranı fazla olursa kalpten atılan kanın azlığına bağlı şikayetler ortaya çıkar ve yine kalp yetmezliği oluşabilir Bazı durumlarda aynı kapakta hem darlık hem de yetmezlik olabilir Kapağın Hastalanması Kalbi Nasıl Etkiler? Darlış veya kaçak nedeni ile bir boşlukta kan miktarı artarsa basınç artar ve o boşluk büyümeye başlar Basıncın çok artması durumunda kalp kası kasılması bozulur ve geriye doğru bütün boşlukların basıncı artar Sol kalp kapakları hastalandığında sol boşlukların basıncı artar ve bu akciğer içindeki kan basıncını arttırır Bu durum sol kalp yetmezliği ile sonuçlanır Belirtisi nefes daralmasıdır Sol kalp yetmezliği başlamadan kapaktaki problem düzeltilmelidir Sağ kalp kapaklarından pulmoner kapakta doğumsal darlık dışında pek hastalık görülmez Erken tanı genellikle konulur Balonla kapak genişletilir, nadiren cerrahi gerekir Trikuspit kapak ise genellikle sol kalp yetmezliği akciğerde basınç artışı sağ kalpte basınç artışını takiben hastalanır ve geriye kaçırır Kaçak ileri derecede ise sonuç sağ kalp yetmezliği olur Bu durumda bacaklarda ödem, karaciğerde büyüme, karında sıvı toplanması olarak klinik belirti verir Kapak Hastalıklarında Teşhis Muayene-EKG-Ekokardiografi tanıyı koymakta yeterlidir Bazı durumlarda yemek borusundan Ekokardiografi gerekebilir Eğer operasyon ile tedavi yapılacak ise ve hastanın yaşı ile ise koroneranjio ile kalp damarlarının kontrolü gerekir |
Kalp Kapağı Nedir? | Kalp Kapağı Hastalıkları Ve Tedavisi |
08-04-2012 | #2 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Kalp Kapağı Nedir? | Kalp Kapağı Hastalıkları Ve TedavisiKalp Kapağı Hastalıklarının Nedenleri Kapakçık hastalığının pekçok sebebi vardır Kapakçık hastalığı doğumsal (konjenital) veya edinsel (ileri yaşlarda ortaya çıkan) olabilir Bazen kapakçık hastalığının sebebi bilinmeyebilir A Konjenital kapakçık hastalığı doğumdan önce meydana gelen bir bozukluktur Uygunsuz kapakçık boyutu, bozulmuş leafletler (yaprakçıklar) veya yaprakçıkların kapakçığa tutunmasındaki düzensizlik nedeniyle meydana gelebilir Bu bozukluk sıklıkla aort veya pulmoner kapakçıkları etkiler Biküspid aort kapakçık hastalığı, aort kapakçığı etkileyen konjenital bir hastalıktır Normal üç leaflet (yaprakçık) yerine biküspid aort kapakçıkta sadece iki leaflet bulunur Normal Aort Kapakçık Biküspid Aort Kapakçık hastalığında üçüncü leaflet olmadığı için bu kapakçık:
Biküspid Aort Kapakçık Biküspid aort kapakçık hastalığının ailevi geçiş özelliği vardır Toplumda yaklaşık olarak % 2 oranında görülür Bu hastaların yaklaşık 1/4'ünde aort kapakçık üzeri seviyede aort genişlemesi mevcuttur B Edinsel kapakçık hastalığı daha önceden normal olan kapakçıkların sonradan bozulması sonucu meydana gelir Bu hastalığa kapakçığın yapısındaki bozulmalar veya enfeksiyon sebep olur Enfeksiyon : Enfektif endokardit ve romatizmal ateş kalp kapakçık bozukluğu yapan iki yaygın enfeksiyondur 1 Romatizmal ateş sık görülen bir kalp kapakçık hastalığı olan romatizmal kalp hastalığına neden olur Bu hastalıkta: kalp kapakçık leafletleri enflame olur (iltihabi durum) kalp kapakçık leafletleri birbirine yapışabilir ve üzerinde oluşan nedbeler nedeniyle sert, kalın ve kısa hale gelebilir kalp kapakçıklarının (sıklıkla mitral kapakçık) bir veya daha fazlasında darlık veya yetmezlik meydana gelebilir Romatizmal ateş, sıklıkla tedavi edilmeyen streptokok enfeksiyonları nedeniyle meydana gelir (örneğin tedavi edilmeyen boğaz enfeksiyonları) Streptokoklara bağlı olarak gelişen boğaz enfeksiyonlarının penisilin ile tedavisi bu hastalığı önleyebilir Romatizmal ateş hastalığı sıklıkla 5-15 yaş arası çocukları etkilerken, oluşacak kalp kapakçık hastalığının belirtileri yıllarca görülmeyebilir Romatizmal ateş hastalığında kapakçığın kendisi iltihaplanmaz Enfeksiyona karşı savaşmak üzere vücut tarafından üretilen antikorlar kalp kapakçıkları ile etkileşerek kapakçıklarda enflamasyon ve nihayetinde nedbeleşmeye neden olur Romatizmal kapakçık hastalığı 2 Enfektif Endokardit ciddi bir enfeksiyondur ve hayatı tehdit eder Mikropların kan dolaşımına karışması ve bu yolla kalp kapakçıklarının yüzeyine yapışması neticesinde meydana gelir Endokardit hastalığında:
Enfektif Endokardit Kapakçık yapısında bozulmalar Edinsel veya konjenital sebeplerle meydana gelebilir Bu sebepler arasında: 1 Korda tendinea veya papiller adelelerde gerilme ve yırtılma Sıklıkla mitral kapakçıkta görülür Oluşma sebepleri arasında
Korda tendinea veya papiller adelelerde gerilme veya kopma 2 Mitral kapakçıkta sarkma (Mitral valve prolapse – MVP) Mixomatöz bir kapakçık hastalığıdır MVP hastalığında kalp kasılma yaptığı esnada mitral kapakçığın leafletleri sol atrium içerisine sarkarlar MVP kapakçık dokularının anormal ve gergin olmasına neden olarak kapakçık kaçağı meydana gelmesine neden olabilir MVP toplumda % 1-2 oranında görülür Kadınlarda ve erkeklerde eşit orandadır Çoğunlukla herhangi bir sorun oluşturmaz MVP olan 10 hastadan yalnızca birinde cerrahi girişim ihtiyacı olmaktadır Eğer kapakçıktaki sarkma ciddi boyutta olursa veya kordada yırtılma gibi diğer bir durum meydana geldiğinde kapakçıkta kaçak çok artabilir ve cerrahi girişim gerekebilir MVP hastalarınde endokardit gelişimini önlemek için koruyucu tedavi gerekebilir Normal Mitral Kapakçık MVP 3 Fibro-kalsifik dejenerasyon Sıklıkla aort kapakçığı etkiler ve 65 yaş üzeri erişkinlerde görülür Koroner arter hastalığındaki ateroskleroz'a benzetilebilir Kapakçık leafletleri kalınlaşır, kalsifiye olur ve sertleşir Neticede kapakçık açıklığı daralır Bu hastalık için risk faktörleri arasında;
4 Kapakçık annulusunun genişlemesi Kapakçık annulusunun genişlemesi ve gerilmesi neticesinde leafletler için destek azalır ve sıkıca kapanamazlar Annulus genişlemesine kalp kasının hasarlanması neden olabilir Kalp kası kalp krizi, kardiyomiyopati, kalp yetersizliği, ileri derecede yüksek kan basıncı, sifiliz veya kalıtımsal hastalıklar (Marfan sendromu vb) gibi pekçok sebebe bağlı olarak hasarlanabilir Kapakçık annulusunun genişlemesine bağlı olarak kapakçıkta kaçak meydana gelmesi Kalp Kapağı Hastalıklarında Tedavi
Kalp kapak hastalıklarında kişinin kapakları enfeksiyona duyarlıdır Özellikle Diş Çekimi başta olmak üzere cerrahi uygulamalar sırasında endokardit denilen ve ciddi sonuçlar doğuran bir enfeksiyon hastalığının önlenmesi gerekir Bu nedenle hastanın müdehale öncesi ve sonrasında antibiyotik kullanması gerekir |
Kalp Kapağı Nedir? | Kalp Kapağı Hastalıkları Ve Tedavisi |
08-04-2012 | #3 |
Prof. Dr. Sinsi
|
Kalp Kapağı Nedir? | Kalp Kapağı Hastalıkları Ve TedavisiKalp Kapakçığı, Kalp Kapakçığı Hastalığı Her ne kadar yüzyılımızın en can alıcı salgını olan koroner kalp hastalıklarının gölgesinde de kalsa aslında kalp kapak hastalıkları özellikle ülkemizin bulunduğu coğrafyada gerek yaşam kalitesine gerekse de yaşamın kendisine karşı ciddi bir tehdit boyutunda varlığını korumaktadır Esasen tüm dünyada tüm ölümlerin %1-2'sini kalp kapak hastalıkları oluşturmaktadır Bunun da ötesinde kimi zaman koroner kalp hastalıklarına eşlik edenp kapak hastalıkları rahatsızlığın boyutunda artışa yol açmakta, kalp kapak hastalıkları zemininde oluşan kalp yetmezlikleri, kalp atışlarında düzensizlikler (ritm bozuklukları) insanlarda ciddi yakınmaların oluşumuna yol açabilmektedir Bu yazıda kalp kapak hastalıkları, tanı ve tedavilerine yönelik olarak bilgi verilmeye çalışılacaktır Kalp kapak hastalıklarından bahsetmeden önce kalp kapakları nedir, onları tanımaya çalışalım Kalp-, gevşeme ve kasılma hareketleri yaparak kanı sürekli ileri doğru pompalayan en hayati organımızdır Birbirinden kaslarla ayrılan dört odacıktan oluşan kalp içinde kan vücutta yaptığı gibi hep ileri doğru hareket etmeli, geriye kaçmamalıdır İşte bu ileri hareket sağlayan yapılar kalp kapaklarıdır Bunlar motorlardaki karbüratörlerin valflerine benzetilebilirler Kalbin alt ve üst odacıklar arasında yer alan iki kapağının sağdakinin ismi triküspit, soldakinin ise mitral kapaktır Kanın kalbi terk ettiği noktalarda, yani kalp ile ana atardamarlar arasında yer alan diğer iki kapağın sağındakine, akciğer ana atardamarları ile kalp arasında yer alır, pulmoner kapak, soldakine ise ki bu da aort dediğimiz temiz kanı vücuda taşıyan büyük atardamar ile kalp arasında yer alır, aort kapak denmektedir İşte kalp kapak hastalıkları bu kapakların etkilendiği tüm hastalıkların genel ismidir Sebebi, oluşum mekanizması ne olursa olsun kalp kapak hastalığında kaşımıza çıkan üç tipte bozukluk vardır Birinci tipte kapakların açılımı kısıtlanmıştır Kapak açılamadığından darlık oluşmuş, normalde geçmesi gereken kan miktarından az bir kısım ileri doğru geçebilmektedir Hepimiz hortumla bahçe sulamışızdır Hortumun ucunu sıktığınızı düşünün, suyun geçişi ne kadar tazyikle olmakta, su akamadığı için geride göllenmekte, oluşan zorlanma belki de hortumun musluktan çıkması ile sonuçlanmaktadır İşte kalp kapak darlıklarında da bu meydana gelir Kapak darlığına bağlı olarak yeterli miktarda kan ileriye geçemediğinden kan basıncında düşmeler (hipotansiyon), çoçuklarda gelişme gerilikleri, erişkinlerde nefes darlığı, çabuk yorulma yakınmaları, bazı tiplerde de göğüs ağrıları oluşur Açılamayan kapağın gerisinde ise kan göllenmeye , artan basınçla bu kalbin bu bölümleri genişlemeye başlamıştır İleri akamayan kan ve sıvılar kimi zaman akciğerde kimi zaman ise çevre organlarda birikir Bu nefes darlığı, ayaklarda ödem, şişme gibi tablolara yol açar Kapak darlıklarında bulgular oluşum mekanizmasına da bağlı olarak erken dönemde ortaya çıkar İkinci tipteki kalp kapak hastalıkları kapakların açılımında değil ama kapanmalarındaki bozukluk ile oluşur Kapakların asli görevleri kanın hep ileri doğru akışını sağlamalarıdır demiştik İşte bu görevdeki aksama kapakların tam kapanamaması sonucu oluşur ve kapak kaçakları meydana gelir Yine bahçe hortumu ile sulama örneğine dönelim Hortumda büyük bir delik olduğunu varsayalım Bu durumda hortumun ucunu daraltmasak bile yeterli suyu sağlamayacağız Aynı tablo kalp kapak kaçaklarında vücudun başına gelir Eğer kaçak fazla ise dokular yine yeterli miktarda kana kavuşamayacaklar, kan basıncı düşmeye meyledecektir Öte yandan ileri doğru gidemeyen kan kalp boşlukları içinde birikecek, bu sefer basınç, tazyik artışı ile değil; ama hacim artışı ile kalp kaslarını gererek büyütecek ve zaman içinde kalbin pompalayabilme, yani kasılıp gevşeme özelliğine zarar verecektir Bu kalp kapak hastalıkları zemininde gelişen kalp yetmezliklerinin oluşum şeklidir Kalp kapak kaçakları özellikle yavaş seyirli ise uzun süre belirgin şikayet oluşturmazlar Belirgin yakınmalar oluştuğunda kalp çalışmasındaki bozukluk artık iyileşmez raddeye gelmiş olabilir Bu yüzden kalp kapak kaçakları kapak darlıklarına göre daha tolere edilebilen ancak sinsi ilerleyen rahatsızlıklardır Kalp kapak hastalıklarının üçüncü tipi ki aslında en sık olanıdır, hem kapağın açılması hem de kapanması kısıtlanmıştır En fazla yakınma oluşturan bu tipteki kalp kapak hastalıklarıdır Hakim olan lezyon, açılım ya da kapanmadaki sıkıntı, kişinin şikayetlerinin tipini de belirler Kalp kapak hastalıklarının nedenlerine gelince; kalp kapak hastalıklarının içinde çok önemli olan bir kısmı, ki ülkemizde de en önde gelen sebeptir, çoçukluk çağında, boğazda yerleşen, üst solunum yolu infeksiyonuna yol açan özel bir tipteki mikroplara karşı vücutta oluşan savunma mekanizmasının yanlış bir yola girerek vücudun kendi organlarına, başta kalp ayrıca böbrekler, beyin ve eklemler, zarar vermesi ile oluşur Aslında biraz da kafa karıştırıcı olacak şekilde “romatizmal kalp kapak hastalığı” olarak adlandırılan bu grup kalp kapak ameliyatlarının da önde gelen nedenidir Hayatın ileri yaşlarında özellikle kalbin sol tarafında yer alan kapakların etkilendiği kireçlenmelere bağlı kapak hastalıkları, kalbi besleyen koroner damarlardaki tıkanmalar yani kalp krizleri sonucunda özellikle mitral kapağın çalışmasını sağlayan kasların hasarlanması sonucu gelişen mitarl yetmezlikleri kalp kapak hastalıklarının önde gelen sebepleri arasındadır Toplumun önemli bir kısmını, %2-5' ini etkileyen, kapak yapısının daha esnek, daha elastik, bir kısmında da süngerimsi bir kalınlaşmanın eşlik ettiği "mitral kapak prolapsusu" özellikleri nedeni ile ayrı bir yazı konusudur Doğumsal kalp hastalıkları kalp kapak hastalıklarına neden olan ayrıcalıklı başka bir gruptur Kalp kapak hastalıklarının tanısı günümüzde çok kesin ve net olarak, son derece komforlu, risksiz bir tetkik yöntemi olan kalp ultrasonografisi, yani ekokardiografi ile konur Yaklaşık yarım saat süren bu inceleme ile kalbin anatomisi, yani yapısı bu arada performansı incelenir Kalp kapaklarının yapısı, açılımı ve kapanması izlenerek varsa kaçakların miktarı, kalp odacıklarının boyutları, yani kalbin büyüyüp büyümediği, kalp içi ve damarlardaki basınçlar saptanıp kalbin pompa gücünde azalma olup olmadığı araştırılır Kimi zaman ek bilgiler edinilmek istendiğinde yemek borusuna endoskopiye benzer bir yöntemle ince bir tüp konarak yapılan transözofajiyal ekokardiografiye, kimi zaman da ilaç ya da koşu bandının kullanıldığı stress ekokardiografiye başvurulur Tanı konup rahatsızlığın ciddiyeti ortaya çıkarıldıktan sonra artık sıra tedavi ve takip sürecine gelmiştir Takip için belli aralıklarla ekokardiografi işlemi tekrar edilir Ekokardiografi ve kişinin kliniği, yani şikayetlerinin derecesi, efor yapabilme kapasitesi tedavide strateji geliştirmede kullanılan iki temel unsurdur Tedavi seçenekleri arasında medikal yani ilaçla tedavi ayrıca girişimsel tedavi yer alır Kimi zaman bu iki seçeneğe aynı anda başvurulabilir İlaç tedavisinde anlaşılması gereken esas, ilaçların kapaktaki mekanik rahatsızlığın kendisini ortadan kaldırmayacağıdır Çoğu zaman ilaçlar kapaktaki rahatsızlığın ilerlemesini engellemekten de acizdirler Ancak kapak rahatsızlığının kalp üzerindeki olumsuz etkileri ilaçla büyük oranda engellenebilir Kalp kapak hastalığı zemininde gelişen kalp yetmezliklerinin ve ritm bozukluklarının tedavisinde de çoğu zaman ilaç tedavisi tek başına yeterli olmaktadır İlaç tedavisi yetersiz olduğu anda ya da kalp kapak hastalığı kalbe belirgin bir şekilde olumsuz etkilemeye başladığında, kalbi büyüttüğünde, kalbin çalışmasını bozmaya başladığında sıra girişimsel yöntemlere başvurmanın zamanı gelmiş demektir Girişimden kasıt genel olarak cerrahi ve kateter yolu ile yapılan balon işlemidir Cerrahi yani ameliyat gündeme geldiğinde yapılan şey genel olarak kapağın tamir edilmesi, bu mümkün olmuyorsa bozuk kapağın çıkartılıp yerine protez, yapay bir kapak takılmasıdır Kapak tamiri daha ziyade kaçak oluşan, kapak yapısında fazla kireçlenmenin olmadığı mitral ve triküspit kapaklara başarı ile uygulanmaktadır Bu işlemin yapılamadığı durumlarda, kapak darlıklarında, özellikle kireçlenmenin ön planda olduğu kapak rahatsızlıklarında ise kalp kapakları protez kapaklarla değiştirilir Kişinin özelliğine gore tamamen metalik kapaklar ya da kısmen organik madde içeren bioprotez kapaklar kullanılır Kapak yapısında fazla kireçlenmenin yer almadığı açılım kısıtlılıklarında başka etkin bir girişim yöntemi kateter yani anjiografi yöntemi ile yapılan balon işlemidir Hemen ertesi gün kişinin taburcu edilebildiği, genel anesteziye ihtiyaç duyulmayan bu yöntemde ince bir tel ile kasıktaki damarlardan girilip kalbin içine dek ilerlenmekte, açılımında kısıtlama gelişmiş kapağın hizasında şişirilen bir balon ile yeterli açılma sağlanmaktadır Sonuçları iyi olmakla beraber bu işlem daha ziyade zaman kazanmaya yöneliktir Zaman içinde kapakta yeniden açılım kısıtlılığı gelişebileceği gibi balonla açma sırasında gelişen yırtılmalarla bu sefer kaçak problemi ortaya çıkabilir Bu durumda ameliyat her zaman için yapılabilir bir seçenek olarak hazır beklemektedir Kapak hastalığının girişim zamanlaması çok önemlidir Zamanı gelmeden kapağın protez kapakla değiştirilmesi protez kapağın yaratabileceği riskleri gereksiz yere daha uzun bir süre yaşamak anlamına gelecektir Aslında protez kapak cerrahisi bu konuda çok deneyimli ve ünlü cerrahın dediği gibi "bir hastalığı başka bir hastalık yaratarak tedavi etmektir" Öte yandan gerektiği halde girişime başvurulmaması kalpte geriye dönüşümsüz değişikliklerin oluşmasına yol açacak ve kişinin hayatını çok ciddi anlamda önlenemez bir risk ile karşı karşıya bırakacaktır aslında esas olan tüm rahatsızlıklarda olduğu gibi kalp kapak hastalıklarında da oluşmadan önüne geçilmesidir DIKKAT: Diş iltihaplarının kalp kapakçıklarını etkilediği bilinmektedir Diş iltihapları ilerlemeden tedavi edilmeli; iltihap giderilmeden diş çekilmemelidir lltihapll iken çekilen diş vakalarında bakterilerin kana karışma ihtimali oldukça yüksektir |
|