Prof. Dr. Sinsi
|
Mucizevi Bir Gıda: Soya

4000 yıldır anavatanı olan Çin ve Uzakdoğu'nun beslenme alışkanlığının vazgeçilmez bir parçası ve birçok hastalığa karşı şifa kaynağı olmuş soya Çözünür lif, kaliteli protein, vitamin ve mineralden zengin, bitkisel kaynaklı omega-3 yağ asitleri ve fitobesinler içeren soya, mucizevi bir süper gıda olarak da tanımlanıyor
Beslenme tarihinde soya
Soya fasulyesi M Ö on birinci yüzyıldan beridir Çin'de yetiştirilmekte Çince anlamı "daha büyük fasulye" olan soya, aynı zamanda "kemiksiz et" anlamına da geliyor Dört bin yıl önce deniz yolculuğu ile Çin'den dünyanın pek çok ülkesine götürülen soya fasulyesinin yararlarının anlaşılması ise neredeyse yirminci yüzyılı bulmuş İkinci Dünya Savaşı sonrasında protein ve yağ teminindeki yetersizlikler soya fasulyesinin insan gıdası olma yönündeki önemini arttırır Soyanın işlevlerinin amaçlarımıza uydurulması için ise çeşitli proseslere tabi tutulması ancak bu yüzyıl içinde gerçekleştirilebildi
Asyalının vazgeçilmezi
Sağlık açısından önemi gittikçe daha çok anlaşılmaya başlanan soya fasulyesi, Asya halkının beslenme alışkanlığında vazgeçilmez bir besin olarak yer alıyor Soya fasulyesinin popülerliğinin artmasına neden olan özellikleri ise kısaca şunlar:
1- Zengin bir protein kaynağı olması
2-İçerdiği B1 vitamini oranının ete nazaran daha yüksek olması; kalsiyum, demir, çinko, fosfor, magnezyum içermesi
3- İnsan vücudunun ihtiyaç duyduğu amino asitler açısından mükemmel bir denge oluşturması
4- Kolayca sindirilebilmesi ve kolesterol içermemesi
5- Sütte bulunan 'laktoz'u sindirme güçlüğü çektiklerinden (laktoz intoleransı), sütü tükettiklerinde mide bulantısı veya ishal gibi şikayetlerde bulunanlar için soya ürünlerinin protein ve kalsiyum açısından önemli bir alternatif sunması
Soya ürünleri
- Tofu, soyanın en iyi bilinen ürünlerindendir
Kızartma ve çorbalarda kullanılabilen tofu, soya fasulyesi ve sudan yapılan peynire benzeyen bir yiyecektir
- Soya sütü; soya proteininin en iyi kaynağıdır
Öğütülmüş, pişirilmiş ve süzülmüş soya fasulyesinden üretilir
- Soya filizi; yeşil soya fasulyesinin uzantısıdır
- Soya sosu; soya fasulyesi, buğday unu, şeker ve tuzlu su içerir

- Soya unu ise tam soya fasulyesinden üretilir
Ekmek, kek ve kurabiyelerin protein içeriğini zenginleştirmek için kullanılır

Soya: Alternatif protein
Soya ununun % 51'i, kuru soya fasulyesinin % 35'i, balığın yalnızca % 22'si, hamburgerin % 13'ü, tam yağlı sütün de % 3'ü proteindir Soyanın, bitkiler içinde en yüksek kalitedeki protein kaynağı olmasının yanında sağlıklı yağ dengesiyle kolesterol içermemesi ve aynı zamanda vitamin, mineral ve fitobesinlerce zengin olması beslenme açısından önem taşımakta
100 gr çiğ soya fasulyesi, 141 kalori eşdeğerinde enerji, 14 gr protein; 10,1 gr karbonhidrat; 0 kolesterol; 17,3 gr yağ (bunun %84'ü doymamış yağlardır); 1 4 gr lif içeriyor 191 mg fosfor; 83 mg kalsiyum, 3 mg demir, 510 mg potasyum, 0,9 mg çinko; 660 IU A vitamini; 0,31 mg B1 vitamini, 0,13 mg B2 vitamini; 1,2 mg B3 vitamini, 17 mg C vitamini ve 1,1 mg E vitamini de diğer bileşenleri
Soya ve sağlığımız
Soyanın sağlığımız üzerinde bilinen önemli bir özelliği, kalp ve damar sağlığı üzerindeki olumlu etkisidir 1995'te New England Tıp Dergisi'nde yayınlanan ve sıklıkla örnek olarak gösterilen çalışmada 38 farklı araştırmanın analizi yapılmıştı Buna göre de; soya proteini tüketiminin toplam kolesterolü (% 9 3), LDL kolesterolü (% 12 9) ve trigliseritleri (%10 5) önemli oranda düşürdüğü tesbit edilmişti Bir başka bilimsel çalışmada menopoz öncesinde soyalı besinler tüketen kadınların, koroner arter hastalığı, felç ve diğer hastalık risklerinin azaldığını ortaya çıkarmış
Vücutta hem anti oksidan hem de östrojen görevi gören isoflavonların en iyi kaynağı olarak kabul edilir soya Soyadaki iki izoflavonun (genistein ve daidzein) koroner kalp hastalığı riskini, hormonlar tarafından tetiklenen kanserlerin şiddetini düşürdüğü belirtiliyor Öte yandan, soyanın zengin içeriğinde bulunan maddelerin kansere karşı koruyucu etkisi olduğu, birçok bilimsel araştırmanın konusu olmaya devam ediyor
Sağlıklı ürün: Soya
Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu(FDA), soyalı ürünlerde "sağlıklı ürün" ibaresinin kullanımına izin verilmesine 1999 Ekiminde resmen karar verdi Bu kararla da, doymuş yağ ve kolesterolden düşük bir diyetle birlikte alınan soya proteininin, kan kolesterol düzeyini düşürerek koroner kalp hastalığı riskini azaltabildiği kabul edilmiştir
Uzmanlar, sağlıklı bir yaşam ve dengeli beslenme için soya ürünlerinin kullanılmasını öneriyor Birçok sayıda bilim adamı da, bugün hala üzerinde yoğun araştırmalar yaptıkları soyanın, çağımızın birçok hastalığına karşı koruyucu etkiler yapan bir ürün olarak görülmesi gerektiğinde hemfikirler

|