Bodrum Açık Hava Müzesi | Kral Mausolos'un Mozolesi | Halikarnas Mozolesi

Halikarnas Mozolesi


Halikarnas Mozolesi (ya da Mausoleion), Kral Mausolosadına karısı ve kız kardeşi Artemisia tarafından Halikarnassos'da yaptırılmış, Dünyanın yedi harikasından biri sayılan, kolonlarıyla Yunan mimarisini, piramit şeklindeki çatısıyla da Mısır mimarisini birleştiren, oldukça büyük boyutlardaki mezar Bu öneminden dolayı kendinden sonra gelen, aynı stildeki tüm yapılara mozole denmiştir

Mozole alanı bugün açık hava müzesi olarak düzenlenmiştir Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri diye tanımlanan mozolenin yükseldiği yer bugün bir çukur olarak görülür







Halikarnas Mozolesi açık hava müzesi Bodrum










Antik yazarların anlattıklarına göre Mausoleion, dört bölümden oluşmaktadır En altta yüksek bir kaide (podyum); onun üzerinde kenarlarında onbir, kısa kenarlarında dokuz olmak üzere 36 İon sütunlu tapınak şeklinde bir bölüm vardır; onun da üzerinde 24 basamaklı piramit şekilli bir çatı ve en tepede dört atın çektiği araba içinde Mausolos ve Artemisia'nın heykelleri yer almaktadır

Antik yazarlar yapının mimarının Pytheos olduğunu kaydetmektedir Ayrıca Satyros'un adı da geçmektedir Vitruvius, MÖ 4 yüzyılın en önemli dört heykeltraşının bu yapıda çalıştığını kaydetmiştir Doğuda Skopas, batıda Leokhares, kuzeyde Bryaksis, güneyde Timotheos çalışmıştır Bryaksis, Karyalı bir sanatçıdır Diğer sanatçılar Yunanistan'dan getirilmiştir Dört atlı arabayı Mimar Pytheos'un yaptığı söylenmektedir






Hollandalı ressam Martin van Heemskerck tarafından
Mozolenin 16 yüzyılda yapılmış temsili resmi






Karya satrabı Mausolos, kendi yönetimi zamanında muhtemelen MÖ 355'te yapıya başlamıştır Onun ölümünden sonra (MÖ 353) karısı, aynı zamanda kız kardeşi Artemeisia anıtın yapımını sürdürmüş; onun da ölümünden sonra (MÖ 351) Mausolos'un diğer kardeşleri inşaata devam etmişlerdir Muhtemelen, inşaat MÖ 340'ta Piksodaros'la Ada arasındaki satraplık mücadelesi sırasında yarım bırakılmıştır





İstanbul Miniatürk’teki Halikarnas Mozolesi







Anıtı son ayakta görenlerden biri MS 12 yüzyılda yaşamış Piskopos Eustathios'tur Bu anıtının 1500 yıl ayakta kaldığını göstermektedir Bu tarihten sonra anıtın bir deprem sonucu yıkıldığı sanılmaktadır 1402'de Saint Jean şövalyeleri Bodrum'a geldiklerinde anıtı yıkık olarak görmüşlerdir Şövalyeler anıtı taş ocağı olarak kullanmışlar hemen tüm taşlarını sökerek Bodrum Kalesi'ni yapmışlardır İlk tahribat şövalyeler tarafından 1494'te yapılmıştır Çukurun en derin yerinde bulunan asıl mezar odası o çağda şövalyeler tarafından bulunamadığı için, yok olmaktan kurtulmuştur

1522 yılında Saint Jean şövalyeleri kalelerini güçlendirmek istemişler ve çevrede kale yapımında kullanılmak üzere eski yapı taşları aramışlardır Mausoleion, son tahribata bu tarihlerde uğramıştır Kalenin güçlendirilmesinde görev alan şövalyelerden de La Touret mezar anıtının tahribini hatırasına yazmıştır Günümüzde kiremit bir çatı altında kısmen korunmaya çalışılan 12 basamaklı merdiveni nasıl bulduklarını, mezar odasına giden koridorun iki yanındaki heykelleri ve kabartmaları nasıl önce hayranlıkla seyredip sonra da parçaladıklarını anlatmaktadır Tam mezar odasına girecekleri zaman paydos borusunun çaldığını; asıl odaya girmeden kaleye döndüklerini, ertesi gün geldiklerinde ise mezar odasının açıldığını, her yerde parçalanmış halde kıymetli kumaşlar ve altın ziynet eşyaları gördüklerini yazmıştır





Londra British Museum’da bulunan Mausolos Heykeli






Bugün mezar odasının girişini kapatan iki tonluk dikdörtgen bloklardan biri koridorun içinde görülmektedir İngiliz araştırmacı Newton 1856-1857 yıllarında burada yaptığı kazı sırasında taş bloğu orijinal yerine götürmüştür Kazı sırasında bulduğu kabartmaları, Mausolos ve Artemisia'nın heykellerini, dört atlı arabanın parçalarını British Museum'a götürmüştür

Daha önce Lord Stratford Canning (Türkiye'de bulunan İngiltere Büyükelçisi), 1846 yılında Padişah Abdülmecit'ten aldığı izinle Bodrum Kalesi'nin duvarlarında görülen Mausoleion kabartmalarını da Londra'ya götürmüştür

Bugün Bodrumdaki yarı kapalı sergi salonunda, geçen yüzyıl buradan götürülen kabartmaların ne yazık ki alçı kopyaları sergilenmektedir



Wikipedi'den derlenmiştir