Nil Nehri | Mısır...

Nil Nehri Mısırda bulunmak üzere dünya üzerindeki en büyük Nehir olarak bilinir ve bir çok tarihi olaya tanıklık yapan bu nil nehri din kaynaklarına görede hazreti musa efendimiz tarafından ikiye yarılan ve kana bulanan nehirdir






Kaynak: Afrika

Ağız: Akdeniz

Havza ülkeleri: Mısır, Sudan, Burundi, Ruanda, Kongo, Tanzanya, Kenya, Uganda ve Etiyopya

Uzunluk: 6695 km

Kaynak rakımı: 1134 m

Akım: 2830 m³/s

Havza alanı: 3400000 km²









Nil nehiri, dünyanın en uzun nehridir (6695 km) Afrika kıtasının üçte birini kaplar Güneyden kuzeye doğru akar ve üç ana kolu vardır: Beyaz Nil, Mavi Nil ve Atbera











Nehrin en uzaktaki kaynağı Burundi’deki Doğu Afrika Göller Bölgesi’ndeki Kagera nehri olarak doğar ve Tanzanya, Ruanda ve Uganda sınırlarını oluşturarak Victoria gölüne katılır Asıl Nil nehri bu gölden Victoria Nili olarak çıkar Kyoga ve Albert Göllerinden geçtikten sonra Albert Nili olarak yoluna devam eder











Nimule’de Sudan’a giren nehrin ana kolu, Melekal yakınında Bahrü’l Gazal ve Sobat Nehirleriyle birleştikleri yere kadar Bahrü’l Cebel, Mavi Nil Nehri ile birleştiği yere kadar da Beyaz Nil Nehri olarak anılır











Mavi Nil Etiyopya’nın orta kesiminde doğar ve Beyaz Nil’e Hartum yakınlarında doğu kıyısından katılır Asıl Nil son büyük kolu olan Atbera nehrini Hartum’un kuzeydoğusunda ve doğu kıyısından alır Daha sonra kuzeybatıya doğru geniş bir S çizer Bu arada üç çağlayanı aşarak nasır Gölüne katılır












Bu gölü oluşturan Assuan Barajı’nın aşağısında Mısır içlerinde kuzeye doğru akar ve Kahire yakınlarında Nil deltasıni olusturur ve Iskenderiye ile Dimyat’tan Akdenize dökülür










Mısır’da Nil Nehri’nin sulama amacıyla kullanılması çok eski bir geçmişe dayanır 19 yüzyılda baraj ve kanalların yapımı ile daha geniş bir alanda ve sürekli sulama olanağı sağlanmıştır












Nil nehri üzerinde bulunan Assuan Barajı hem sulama, hem de elektrik üretiminde Mısır için hayati bir önem taşımaktadır Nil nehri tarih boyunca ve günümüzde taşımacılıkta da yoğun olarak kullanılmaktadır









Afrika deyince ilk akla gelen akarsu Nil nehridir Nil nehri değişen karma rejimli akarsulardandır Arapça adı “Bahr-el Nil” olan nehir, Afrika'nın doğusunda güney-kuzey doğrultusunda akar Kollarından kagera ile birlikte 6600 km uzunluğundadır Missisipi-Missouri'den sonra (6730 km) dünyanın en uzun nehridir








Aynı zamanda dünyanın havzası en geniş akarsularından birisi olup 2800000 km 2 havzası vardır Bu bakımdan 7000000 km 2' lik havzaya sahip olan Amazon'dan sonra 3 büyük havzaya sahiptir








Nil nehri geçtiği ülkelere hayat verir Nil tarımsal alanları oluşturduğu gibi arkeoloji, yerleşme ve turizm açısından da ilgi çekicidir Şehir, mezar ve tapınaklar nehir çevresinde yapılmıştırŞehir ve tapınaklar güneşin doğduğu yer olan nehrin sağ kıyısına, mezarlar güneşin battığı yer olan sol kıyısında yer alır











Mısır uygarlığının temelinde de Nil nehrinin bereketi vardır Bu nehrin hayat verici özelliği sayesinde Mısırlılar Nil vadisinde yerleşmiş ve yağmur mevsimlerine bağımlı kalmadan nehirden sağladıkları suyla tarım yapabilmişlerdi

En ihtişamlı döneminde Eski Mısır'ın sınırları Nil nehrini merkez alarak genişleyen devlet, etrafı çöllerle ve doğal engellerle çevrili olmasına rağmen, son derece güçlü bir medeniyet kurabilmişti Bunun temelinde Nil'in aralıksız sağladığı suyun bereketi vardı Yüzyıllar süren gelişme sürecinde oluşturulan düzenli ordu, Hitit ve Mitanni devletlerinin sınırlarına kadar genişlemeye imkan tanıdı








"Afrika sıcaktır Aylarca yağmur yağmaz Bundan dolayı bu büyük kıtanın pekçok yeri kuraktır Ülkenin o bölümleri çöllerle kaplıdır İşte Mısır'ın sağı ve solu da bu durumdadır Mısır'da da aslında çok az yağmur yağar Ama orada yağmura pek ihtiyaç yoktur, çünkü Nil ırmağı boydan boya ülkenin ortasından akar gider"






Mısır için Nil hayat demekti Nil sayesinde tarım yapılabiliyordu Ondan alınan suyla ekinler sulanıyor, hayvanlar ihtiyaçlarını sağlıyor, insanlar su içebiliyorlardı İşte Firavun'a ve çevresindeki önde gelenlere göre tüm bu suyun ve toprakların tek sahibi Firavun'du











Firavun'un bu gücünü herkes kabullenmiş ve ona tabi olmuştu Böylesine büyük önemi olan Nil nehrini kontrolü altında tutan, aynı zamanda Mısır'ın en önemli ticaret ve tarım kaynağını da kontrol edebilmekteydi Firavunlar da işte bu yolla Mısır üzerinde büyük hakimiyet kurmuşlardı














Nil vadisinin dar ve uzunlamasına yapısı, nehrin etrafına kurulan yerleşim birimlerinin fazlaca genişlemesine olanak vermemiş, büyük şehirlerden oluşan bir uygarlık yerine daha ufak çaplı kasaba ve köylerden oluşan bir medeniyet şekillenmişti Bu faktör de firavunların halk üzerindeki hakimiyetini perçinledi












Nitekim Mısır'ın tüm topraklarının ve Nil nehrinin sahibinin yalnızca Firavun olduğunu zannediyorlardı:

Firavun, kendi kavmi içinde bağırdı; dedi ki: "Ey kavmim, Mısır'ın mülkü ve şu altımda akmakta olan nehirler benim değil mi? Yine de görmeyecek misiniz?" (Zuhruf Suresi, 51)









Firavun gücünü daha iyi kullanabilmek ve insanları daha kolay boyunduruğu altına almak için onları kendi aralarında bölümlere ayırmıştı Böylece kendine yakın olarak seçtikleriyle zayıflattığı bölümleri rahatça yönetebiliyordu Bir ayette bu duruma şöyle dikkat çekilmiştir:








Gerçek şu ki, Firavun yeryüzünde (Mısır'da) büyüklenmiş ve oranın halkını birtakım fırkalara ayırıp bölmüştü; onlardan bir bölümünü güçten düşürüyor, erkek çocuklarını boğazlayıp kadınlarını diri bırakıyordu Çünkü o, bozgunculardandı (Kasas Suresi, 4)











Nil Nehri ve Belirleyiciliği

Tarihçi Herodotos,“Mısır, Nil'in bir armağanıdır” der Bir uygarlığın yaratılmasında bu denli büyük bir etkisi olan Nil nehri, Mısırlıların yaşamında belirleyici bir roldeydi Yaşam, Nil'in akışına; taşkınlığına, dinginliğine bağlıydı Nil nehri her yıl Haziran sonu-Temmuz başında yatağından taşarak çevreyi biraz yıkıp dağıtsa da verimliliği getirmekteydi Ekim-Kasım aylarında uzaklardan beraberinde taşıyıp getirdiği kırmızı, ince ve verimli bir toprak örtüsünü bırakıp yatağına çekilen Nil nehrinin her yıl tekrar eden bu hareketlerini önceden belirleyerek yaşamlarını düzenleme zorunluluğu; Mısır'da başta astronomi olmak üzere matematik, mimari gibi bir çok bilimin gelişmesine yardımcı olur (Örneğin taşkınların ardından kaybedilen arazi miktarının hesaplanabilmesi için arazi-yüzey hesaplarına ihtiyaç duyulması ve bu yönde çalışmalar yapılması)








Tarımsal faaliyetlerin yanında balıkçılık, taşımacılık için de eşsiz bir kaynak olan Nil nehri, Mısırlılar için bir tanrıdan farksızdı Nil nehri, ülkeyi boydan boya ikiye böldüğü gibi, geçtiği alanlar (Yukarı Mısır; Vadi) ve denize döküldüğü alanlar (Aşağı Mısır; Delta) anlamında da Mısır'ı ikiye ayırmaktadır Yukarı Mısır, genişliği 10 kmyi geçkin Nil vadisinin bulunduğu, güneyde yeralan topraklardır Aşağı Mısır ise başlangıçta daralan fakat yığınla kola ayrılarak denize döküldüğü, içerisinde daha geniş verimli toprakları barındıran kuzey bölgesidir Nil nehrinin denize döküldüğü topraklardaki görünüm Yunan alfabesindeki “Delta” harfine benzediği için eski Yunanlılar o bölge için bu adı verirler