Aigai - Ege'ye Adını Veren Kent

Aigai Antik Kenti
(Egeye Adını Veren Kent)





Aigia veya Aiolis, Manisa ili, Merkez ilçeye bağlı Köseler Köyü’nün 2 km güneyindeki Gün Dağı’nın üzerinde kısmen ayaktaki harabeleri ile dikkati çeken, MÖ 1100 yıllarından sonra Yunanistan’dan gelip kuzeybatı Anadolu kıyılarına yerleşen Aioller tarafından kurulan 12 kent arasında sayılmaktadır




Günümüzde İzmir Körfezi ile Çandarlı Körfezi arasında yer alan ve antik dönemde Aiolis olarak adlandırılan bölgeye yerleşen ve kentler kuran Aioller, İzmir Körfezi’nin güneyine yerleşen İonlar’ın aksine iç kısımlarda da (Aigai ve Temnos gibi) kentler kurarak ticaretten çok tarım ve hayvancılığa önem vermişlerdir




Aigai ile ilgili ilk bilgileri tarihçi Herodotos’tan almaktayız Herodotos (MÖ 5 yüzyıl) Aigai Kenti'ni Aiollerin kurduğu 12 kent arasında sayar Gerçekten de, özellikle akropolisi çeviren teras duvarlarında kullanılan teknik kentin daha İÖ 6 yüzyıldan itibaren güçlü surlarla çevrili olduğunu göstermektedir Bununla birlikte, kentin gerçek kuruluş tarihi tam olarak bilinmemektedir Ancak önümüzdeki yıllardaki kazılarda karşılaşılacak en erken tabakaların ve buluntuların 'Aigai'nin kuruluş tarihi hakkındaki bilgileri genişletmesi beklenmelidir




Kentin adı Herodotos’ta Aigaiai, Plinius’da Aegaeae, kentin bastığı sikkelerde ise Aigai ve Aigaion olarak geçmektedir Kentin adını anan diğer antik yazarlardan Strabon (XIII 3,5 ), Pseudo Skylax (98) ve Plinius (Naturalis Historia, V121), bu yerleşimin deniz kıyısında değil, iç kısımda ve dağlık bölgede olduğunu vurgulamaktadır Ünlü sözlük yazarı Suidas ise (MS 10 yüzyıl) Aigai’da üretilen keçi derilerinin Smyrna ve Magnesia agoralarında satıldığını aktarmaktadır




Aigai'nin diğer bir Aiol Kenti olan Temnos ile birlikte MÖ 547 yılından sonra ortaya çıkan PersXenophon, HellenikaKyme ve Myrina gibi kıyı kentlerinin aksine, MÖ 5 Yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliği’ne vergi vermeyen Aigai'in şansı MÖ 3 yüzyılın başlarında Pergamon Krallığı’nın kurulması ile açılmıştır Bu krallığın temellerini atan Philetairos’un büyük yardımlarda bulunarak Aigai kentini yeniden kurmuş olmalıdır Zaten bu Hellenistik kent; plan, teraslamalar ve diğer birçok ayrıntı göz önüne alındığında Pergamon’u anımsatmaktadır Ayrıca Philateiros’un kentin hemen yakınındaki Apollon Khresterios Tapınağı’nın yapımına yardım ettiği de bilinmektedir


Anadolu’da Pergamon Krallığı’nın güçlü rakibi olan Seleukos Krallığı’nın Akhaios adlı bir generalin komutasında başlattığı saldırılar (MÖ 220-218) sonucunda Aigai ve Aiolis kıyılarıPergamon Kralı Attalos I’in elinden çıkmış, daha sonra krala isyan eden Akhaios’un öldürülmesi ile Aigai ve çevresi yeniden Pergamon Krallığı’na katılmıştı




Aigai'de Roma yönetimi ile ilgili en erken bilgi MÖ 1 yüzyıla aittir Sezar’ın güvenilir bir adamı olan Publius Servilius Isauricus, Asya Valisi olarak görev yaptığı sırada (MÖ 48-46) kente ve buradaki Apollon Khresterios Tapınağı’na önemli yardımlar yapmıştı Nitekim kentte ele geçen bir heykel kaidesinin üzerindeki yazıttan bu valinin Aigai'da onurlandırıldığı anlaşılmaktadır




MS 17 yılında bölgede meydana gelen şiddetli depremin yerle bir ettiği kentler arasında Aigai da vardır Tacitus (Annales, 47) tarafından da sözü edilen bu depremin yaraları İmparator Tiberius’un cömert yardımlarıyla sarılmış ve depremden zarar gören kentler şükran ifadesi olarak İtalya’da imparatorun bir heykelini dikmişlerdi




Kentin adına son kez İS 5 yüzyıla ait Piskoposluk listelerinde ve Hierokles’in Gezi Rehberi’nde rastlanmaktadır Tahminlere göre, Aigai diğer bir dağ kenti olan Temnos gibi MS 7yüzyıldaki Arap akınları nedeniyle terkedilmiştir Kentteki en son iskan ise sadece Demir Kapı ve ardındaki sınırlı bir alanda yer alan; 12 ve 13 yüzyıla tarihli küçük bir geç Bizanskilise temsil etmektedir Söz konusu Geç Bizans iskanı da 14 yüzyılın sonlarında Manisa ve çevresini ele geçiren Saruhanoğulları tarafından terke zorlanmıştır kale-iskanıdır




MÖ 3 yüzyılın başlarına kadar küçük bir kale-kent hüviyetinde olan Aigai Hellenistik Dönem’de gelişmiş ve bir Hellen kenti için vazgeçilmez olan kamu yapılarına kavuşmuştur Kentin görülmeye değer yapılarından en önemlisi Hellenistik Dönem duvar işçiliğinin en güzel örneklerinin sergilendiği 3 katlı çarşı binası (Agora) ve Halk Meclisi Binası’dır (Bouleuterion)


Kent yaşamı boyunca yağmur suyuna ihtiyaç duymuş, tüm cadde ve sokaklar taş döşenmiş, taş döşemelerin alt kesimleri yağmur sularını irili ufaklı yüzlerce sarnıca yönlendiren kanalizasyon sistemi ile donatılmıştır Kentin batıya ve güneye bakan yamaçlarında yüksek teras duvarlar ile düz alanlar oluşturulmuş ve buralarda Tiyatro, Gymnasium, Stadium ve Hamamlar gibi kamu yapıları inşa edilmişti

1 Nolu Sarnıç Dibinde Ele Geçen MS 12-13 Yüzyıl Bizans Vazoları





1 Nolu Sarnıç ve Çevresinde Taş Döşemeli Avlu





1 Nolu Sarnıç ve Etrafında Örülen Yığma Taş Duvar





Agora Caddesi'nin Agora'ya Ulaştığı Bölüm





Agora Duvarı Arkası Dükkanlar





Agora Kazı Öncesi





Agora Ön Cephenin İçten Görünümü





Agora Stoası'na Ait İon Başlıkları





Agora Sütun Başlıkları Buluntu Durumu





Agora-Kazı Sonrası

Aigai Logo






Aigai Meyveleri






Aigai Tiyatrosu'nun Vomitoriumu






Aigai Topografik Harita






Aigai'nin Eski Fotoğraflar - Kent Sur Duvarı (1885-1886)






Aigai'nin Eski Fotoğrafları - Agora (1885-1886)






Aigai'nin Eski Fotoğrafları - Agora (1885-1886)





Aigai'nin Eski Fotoğrafları
Kent surlarının güneybatı köşesinde bir kule kalıntısı (1885-1886)






Aigai'nin Eski Fotoğrafları
Kent surlarının kuzeybatı köşesinde polygonal duvarlar (1885-1886)






Antik Yolda Kullanılan Yağmur Suyu Oluğu






Bizans Şapeli - Kazı Sonrası

Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) 2004 Yılında Açığa Çıkarılan Hellenistik Heykellerin Orijinal Buluntu Durumları





Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) Altar Temeli ve Altında Yer Alan Sunu Çukuru





Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) Buluntusu Rhyton





Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) Güneydoğu Köşe ve Agora Caddesi





Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) Kazı Sonrası





Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) Oturma Sıraları Arasında Yer Alan Merdiven





Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) Oturma Sıralarının Batıdan Görünümü





Bouleuterion (Halk Meclisi Binası) Önünde Yer Alan Dükkanların Kuzeyden Görünümü





Bouleuterion (Kent Meclisi Binası)





Bouleuterion'dan (Kent Meclisi Binası) Agora'ya İniş





Bouleuterion'un (Kent Meclisi Binası) doğuya bakan ön cephesinden görünümü





Bouleuterion'un Önündeki Agora Caddesi - Kazı Sonrası





Bölge Haritası (1885-1886)

Demir Kapı-Kazı Sonrası





Demirkapı - Girişte Yer Alan Mekanlar





Demirkapı - İçten Görünüm





Demirkapı - Roma Yapısına Ait Muhtemel Andron





Güney Duvarı





Güney Hamamı Galerileri





Kentin Kuzey Sur Duvarları





Kuzey Hamam'ın Kuzey Cephesi ve Kente Ulaşan Taş Döşeli Yol





Kuzey Kent Surları ve temiz havanın kanıtı likenler





Macellum (Et-Balık Pazarı) Kazı Öncesi





Macellum (Et-Balık Pazarı) Kazı Sonrası