Cehennemağzı Mağaraları Ve Herkül Heykeli (Zonguldak)

Cehennemağzı Mağaraları ve Herkül Heykeli
(Zonguldak)










Antik Çağa ait arkeolojik kaynaklarda “Acheron - Akheron Vadisindeki Mağaralar” adıyla geçen Cehennemağzı Mağaraları (Kehanet Mağaraları), Karadeniz Ereğlisi’nin geçmişte Ayazma olarak adlandırılan İnönü Mahallesi’ndeki üç mağaranın ortak adıdır

Yunan Mitolojisine konu olan Cehennemağzı Mağaraları, Hıristiyanlığın yasak olduğu dönemlerde gizli gizli yapılan tapınmalar için kullanıldığı sanılan ilk ibadet merkezlerinden biri

Cehennemağzı Mağaraları Yön Levhaları





Başlıca: Cehennemağzı Mağaraları

• Kilise Mağarası
• Cehennemağzı (Koca Yusuf) Mağarası
• Ayazma Mağarası (Kutsal Su)

Kilise Mağarası






Doğal bir mağara olup, kısmen kayaların yontulmasıyla düzleştirilmiş Roma ve Bizans dönemlerinde (MÖ 30 – MS 1453) ibadet yapmak için kilise olarak kullanılmıştır
Tabanda geometrik ve bitkisel desenli, mozaik bulunmaktadır






Zaman içinde tahrip olan mozaik günümüzde kısmen korunmaktadır Mağaranın sağ tarafında Lahit koymak için bir Riş yapılmış Kaynaklara göre burada Aziz Nikolas’ın lahitinin olması gerekmektedir






Ancak günümüzde sadece yeri mevcuttur Mağara içerisinde Roma ve Bizans dönemine ait taş eserler ve duvarlarda mum yakmak için bir nişler mevcuttur Mağaranın dışında Bizans Döneminde yapılmış kesme taş ve tuğladan ibaret bir duvar bulunmaktadır Kayalar arasından özellikle beyaz görünümlü fosil kaya yapısında olup sürekli su damlamaktadır





Cehennemağzı (Koca Yusuf) Mağarası







Mitolojiye göre MÖ 1200’lerde Efsanevi Argonot Seferi sırasında buraya gelen Heracles Kral Eurystneus’un kendisine verdiği 12 Adet görevden en zor olanını bu mağarada gerçekleştirilmiştir

Heracles buraya girerek Hades’in ülkesine (Cehenneme) gitmiş Kral Eurystneus’un isteği üzerine Hades’in Cehennemi bekleyen 3 başlı köpeği Kerberosu burada yeryüzüne çıkartmıştır





Cehennemağzı mağarası halk arasında Koca Yusuf olarak da anılır Mağaranın içi kısmen oyularak yapılmış ve ibadet için bulunulduğu biliniyor Mağara suyu genel itibari ile sabittir Artma ve azalma pek gözlenmemiştir Mağara tavanında evrimini tamamlamış küçük sarkıtlar mevcuttur






Ayazma Mağarası (Kutsal Su)






Büyük ve doğal bir mağara olup, tavanı çapa ve el baltası ile düzeltilmiş olduğu bilinir Mağaranın batısında büyük bir gölet bulunmaktadır






Geniş bir girişi olan Ayazma (Kutsal Su) Mağarası iki salondan oluşmaktadır Salonlardan birini kaplayan göl kutsal olma özelliğinin yanında geçmişte sarnıç olarak kullanılmış ve yörenin su ihtiyacını karşılamıştır Girişin sol tarafında bulunan alanda ise günümüzde
Mağarada, özellikle yaz aylarında Karadeniz Ereğli Belediyesi tarafından düzenlenen festivallerde halka Klasik Müzik Dinletisi sunulmaktadır





Roma ve Bizans Döneminde kullanılan mağaranın suyu kutsal sayıldığından Ayazma adını almıştır Muhtemelen dinsel törenlerin yapılması için kullanılmıştır

Herkül (Herakles)








Karadeniz Ereğli, sadece tarihi MÖ 2500 yıllarına uzanan çok eski bir kent değildir; Ereğli; aynı zamanda, Anadolu uygarlıklarının, binlerce yıla yayılan bir kesişme noktasındadır O kadar ki, Yunan mitolojisinin en çarpıcı olaylarının yaşandığı kentler arasında Ereğli'de vardır Ereğli, adını Herkül'den almıştır


Hemeros, ünlü eseri İlayada'da, Ereğli'yi de içine alan Zonguldak kıyılarının ünlü Troya (Truva) savaşlarına (MÖ 1200) katılan gönüllü Anadolu askerlerine de yurt olduğunu anlatır


Yunan mitolojisinin en çarpıcı öykülerinden olan Herkül'ün (Herakles) Cehennemin kapısını bekleyen üç başlı canavar köpek Kerberos'u yakalaması öyküsü de Ereğli'de geçmektedir






Yunan mitolojisine göre, Cehennemağzı Ereğli'dedir Bu mitolojik açıklamadan binlerce yıl sonra, 1829'da yanan taşların ya da maden kömürünün Ereğli'de bulunması cehennem çağrışımı açısından ilginçtir!


Heracles'in ölüler ülkesi'ne indiği zaman karşısına çıkan Kerberos ise ölüler ülkesi'nin bekçisidir Yaşayanların içeri girmesini engeller, ölü ruhların da dışarı çıkmasına izin vermez Herkül, Kerberos'u yeryüzüne çıkardığında salyasının toprağa düştüğü yerlerde zehirli bir bitki olan Akonit (haşhaş) yetişmeye başladığı söylenir Kimileri bu otu Kaplanboğan olarak isimlendirir Ancak; Olimpos tanrıları Athena ve Hermeias, Hades'ten çaldıkları görünmezlik maskını Herakles'e vererek ölüler ülkesi'ne görünmeden girmesini sağlarlar (Acheron vadisinde yapılan kaçak kazılar sonucunda insan yüzüne oturan mermer bir mask bulunduğu anlatılır Bu maskın 1980'li yıllara kadar Karadeniz Ereğli'de yaşlı bir vatandaşın evinde bulunduğu anlatılır)


Daha önceden Ereğli sahil bandında bulunan Herkül Heykeli kendisiyle özdeşleşmiş olan Cehennemağzı Mağaraları girişine taşınmıştır





Sahil Bandından taşınmadan önce, sahildeki Herkül Heykeli







Mitolojik kaynaklara göre Karadeniz Ereğli, Delf Hatifi (Şükran İfadesi) kehaneti ve emriyle kurulur Altın Post'u aramak için Karadeniz'e gelen Argonatlar'ın Karadeniz Ereğli'ye uğramaları kentin ününü ortaya çıkaran ilk etkendir


Karadeniz Ereğli'deki Cehennemağzı Mağaraları, Hades'in ülkesine (ölüler ülkesi) giriş yollarından biri olup, Apollon, Heracleia, Orhheus ve Serapis inanışlarının içinde değerlendirilmiş ve yüzyıllar sonra Hıristiyanların ilk gizli ibadet bölgelerinden biri olmuştur


Antikçağın kehanetgah merkezlerinden biri olan mağaralar, Heracles'in Kerberos ile mücadelesine de ev sahipliği yapmıştır Dor kavimlerinin ulusal kahramanı yarı tanrı Heracles, Kerberos'u etkisiz hale getirince şehrin adı başarısından dolayı Heracleia Pontika olarak anılmaya başlar Heracles'e adanmış kentlerin ortak adı olan Heracleia kavramı; Attike, Sikla, Syros, Kaş ve Agiron gibi birçok Anadolu kentinde, Heracles adına kutlanan bayramların da ortak adı olmuş ve Heracleia inanışının oluşmasını sağlamıştır


Fotoğraflar: Ümit Gürbüz