Kariye Kilisesi - Müzesi (Chora) | İstanbul

Kariye Kilisesi (Müzesi)
Chora Kilisesi









Tipik bir Bizans mimarisi olan Kariye Kilisesi’nin yapılış tarihi kesin olarak söylenemese de, 15 yüzyıllık bir geçmişi olduğu biliniyor

Kariye’nin orijinal adı ‘Chora’dır ‘Şehrin uzağında kalan, kırsal alan’ anlamına gelir Hakikaten Kariye bugün bile, beton blokların dibinde, gürültülü, kalabalık ve büyük İstanbul’a kopyalanıp yapıştırılmış bir ‘iç kasaba’ görünümündedir

Fevzipaşa Caddesi’ni Vezneciler yönünden Edirnekapı’ya doğru sırayla sağdan, İtfaiye, Fatih Camisi, Fatih Eski Çarşısı, Karagümrük Stadı ve aralara dizilmiş gelinlik-çeyiz mağazalarını ve yol boyunca günün iş saatlerinde bir renk cümbüşüne dönüşen kalabalığı geçip ikinci büyük surlara yaklaştığınızda; turistik olduğunu anladığınız ‘Kariye’ tabelasını görürsünüz Eğer merak edip tabelanın işaret ettiği mahalleye dönerek yaklaşık beş yüz metre beton apartmanların gölgesinde yürürseniz, sizi bulunduğunuz gürültülü, kalabalık ve büyük İstanbul’a ‘kopyalanıp-yapıştırıldığını’ sandığınız harikalar ötesi bir iç kasaba karşılayacaktır Burası, Arnavut kaldırımlı sokaklarında yürürken kendinizi takvimini tuttuğunuz tarihin epeyce gerisine düştüğünüzü hissedeceğiniz Kariye semtidir





Chora olan orijinal adı; Unkapanı-Yenikapı hattında Bizanslılar tarafından yapılan birinci surların dışında, ‘şehrin uzağında kalan, kırsal alan’ anlamındadır

Civardaki masum ve şirin ahşap yapılarıyla, otantik ve romantik kafeleriyle, eski İstanbul tarzındaki çevre düzenlemesiyle, hediyelik eşya dükkanlarıyla, mistik konaklama tesisleriyle, çevredeki anıt ağaçları ve yılları saymayan çeşmesiyle İstanbul’da gezi yerlerinin vazgeçilmezleri arasında yer alan, mekanı küçük, büyüsü büyük Kariye semti, suları görmeyen bir sahil kasabası görünümündedir

Ana caddede bıraktığınız İstanbul’un uğultusu, trafiği ve değişmez hükümran stres ve zahmetin burada hükümsüz kaldığını anlarsınız Çevredeki meraklı turistler içinize küçük de olsa tatlı bir ‘tatil huzuru’ verir







Kariye’nin kuzeyinde kalan Yahudi mezarlığını mesken tutmuş bülbüllerden yolunu şaşırıp buraya gelenlerin sesleri arasında, semtin sakinliği ve dinginliği söze gerek duymadan sizleri uygarlığın sofrasına buyur eder


İstanbul’da, Edirnekapı ile Balat arasında, Theodosios Surları’nın hemen yanı başında, pembe, yeşil, mavi ve beyaz ile renklendirilmiş evleri, İslamiyet ile Hıristiyanlığın yan yana, medeniyetlerin kardeşçe buluştuğu Kariye’yi farklı kılan; bu şirin mahallenin, mütevazı insanlarının hayat biçimlerine kadar birçok alanda etkisini sürdüren, yapılış tarihini bir sır gibi saklayan gizemli Kariye Müzesi’dir









Medeniyetlerin Buluşma Yeri: Kariye Müzesi


Kariye Müzesi… Yüzyıllardan aldığı güç, cesaret ve birikimin asaletiyle semtin ortasına yaşlı bir bilge gibi bağdaş kurmuş öylece duruyor sanki Mağrur ve vakur Ciddiyetini bozmadan etrafına aldığı küme küme ev ve sokaklarıyla duyarlı ve tarihin sessiz akışında İbrahimi vazifesini anlatıp duruyor kendisine kabaran her kulağa, gören her çift göze

Misafirlerine, geçmişinden aldığı hoşgörü ve çağlara direnen kızıla çalmış gövdesiyle kucak açıyor Kariye Müzesi, Nemrudi fesatlığı reddederek, üç medeniyetin ortak gözleri ile bakıyor gökyüzüne





İstanbul’un bu semti, üç medeniyetin ilk buluşma bahanesi, kalbidir bir anlamda Hz İsa’nın doğumu, Hz Meryem’in Hz İsa ile Mısır’dan Nasıra’ya dönüşü, Hz Meryem’in duası ve melekler, Kana düğünü mucizeleri, Hz Meryem’in Beytülahm’a gitmesi ve Yusuf’un rüyası, Hz, İsa’nın Hz Meryem ve Yahya ile Kudüs’e paskalya yortusuna gidişi, aziz tasvirleri, Hz İsa’nın felçliyi iyileştirmesi, Hz İsa’nın Samaritli kadınla kuyu başında buluşması, Hz Meryem, Çocuk İsa ve Hz Davut ile on altı kral, Hz Meryem’e Hz İsa’nın doğacağının müjdelenmesi, Hz İsa’ya Theodoros Metokhitesi’nin Kilise’yi takdimi, Hz Meryem ve Çocuk İsa’nın ayakta İncil okuması, Hz Meryem’in ölümü (Koimesis), bir şaheser olarak nitelendirilen diriliş (Anastasis) gibi Hıristiyanlık tarihinin en önemli olaylarını duvarlarında yaşatıyor Kariye Müzesi…

Müze’nin yemyeşil bahçesindeki kabirde yattığı iddia edilen Hz Ebusaid Elhudri Ra ise, Kariyeli Müslümanlar’ın gözdesi Kimi kaynaklara göre Hz Ebusaid Ra’nın asıl mezarı Medine’dedir Burası da ayrı bir makamı olarak geçer Ancak bu ‘küçük ayrıntı’yı önemsemeyen Kariye halkının inancına göre, Hz Ömer ve Hz Osman devirlerinde fakir fukaranın koruyucusu olduğu söylenen Ebusaid Elhudri Ra’ya edilen tüm dualar kabul görüyor

Kariye Müzesi bir yandan Hıristiyanlığın en önemli olaylarını duvarlarında yaşatıyor; öte yandan şaibeli de olsa Kariyeli Müslümanlar’ın gözdesi Ebusaid Elhudri Ra’yı ebediyete kadar ağırlıyor









Müzedeki Mozaikler


Kariye Müzesi’ndeki mozaik ve freskler, Bizans resim sanatının son dönemine ait en güzel örneklerdir Önceki dönemin tekdüze fonu burada görülmez Figürlere hareket ve plastik değerlerinin verilişi, derinlik anlayışıyla figürlerdeki uzama, bu üslubun özellikleridir İtalyan rönesansına eş değerle ilerleyen Bizans sanatındaki yeni uyanışın önemli örnekleridir Dış nartekste İsa’nın hayatı, iç nartekste ise Meryem’in hayatıyla ilgili sahneler yer alır Bu sahneler, Meryem’in ve İsa’nın hayatındaki olaylara göre kronolojik bir sıra takip ederler

Yazı Kaynağı