Kuyumcu Sözlüğü

Ağartma: Altın gümüş eşyaların sulandırılmış sülfirik asit (Zaç Yağı) içerisinde temizlenip oksitlerinden arındırılması

Ag: Gümüşün (argentum) kimyasal simgesi

Agat Taşı: Koyu renkli sert bir taş

Ajur: Altın veya gümüş levhaların üzerine yapılan motiflerde kıl testere ile lüzumsuz yerlerin boşaltılarak kafeslerin açılması işlemidir

Akışkanlık: Erimiş alaşımın kalıba iyi akabilme ve kalıbın tam şeklini alabilme özelliğini gösteren karmaşık özellik Genellikle, aşırı ısıyla ve oksitlenme olmadığında artar Çok çeşitli deneysel döküm test parçaları tarafından değerlendirilir

Alafranga: Mıhlamacılıkta altı açık çeşitli yuvalara taş takma tekniği

Alametifarika: Ürün üstünde ürünü yapan veya satan kişi veya kurumun kimliğini belirten işaret patent

Alaşım, Alaşım Yapmak: İki ya da daha fazla sayıda metalin, bileşen metallerin ayrı ayrı olduğundan daha iyi ya da daha dengeli özelliklere sahip olacak şekilde genellikle bir arada eritilerek oluşturulmuş bileşimi

Alaşım: İki veya üç cins metalin muhtelif oranlarda karıştırılıp eritilmesiyle meydana gelen karışım

Alaşım: Halita İki veya daha fazla madenin eritilerek oluşturduğu bileşim

Alaturka: Mıhlama işlmelerinde, taşın foyalı kabara içine sıvama tekniği ile yerleştirilmesi

Alçı: Erimiş altın alaşım elde edilmesi ve modelin tam ayrıntılı olarak kopyalanması için, hızlı-çöken silis cürufu ve bağlayıcının (etil silisat ya da asit fosfat), form elde etmek için plastik ya da mum model tarafına dökülüp yakıldığı refrakter kalıp

Alefi: Elmasın pırlanta kesiminde tabla üzerinde oluşan fasetlere verilen isim

Alet ve Malzemeler: Aralarında mandal, kopça, küpe eli, kanca, döner kanca gibi araçların da bulunduğu altın takı montajına uygun olarak piyasada bulunan bileşen ya da el yapımı parçalar

Alman Gümüşü: Bakır, birinç ve %20-25 oranında çinko alaşımı

Amalgam: Metallerin civa ile yaptığı alaşım

Amnyant: Altın-gümüş objelerin üzerine konularak kaynak işlemlerinin yapıldığı yanmaz kağıt

Amonyak: Azot ve hidrojen bileşimi, keskin kokulu bir gazKir ve yağ sökücü olarak kullanılır

Ana Metal: Altın, gümüş ve platin grubu metaller dışındaki hemen tüm metaller (örneğin; bakır, nikel, çinko) Ancak, alaşım bir araya getirme ya da kaplama yapılan değerli metallerle de ilişkilidir

Anot: elektroliz işlemlerinde kullanılan (+) kutup

Anot: Elektro kaplama/elektroformlama işleminde metal temin eden pozitif elektrot Anti-Eritken Madde: Bir takım alanlarının kaplanması için kullanılan ve kaynağın ıslanmasını ve akmasını önleyen bir bileşik

Astar: Külçe altın veya metal levhalarının silindirde inceltilerek işlenmeye hazır hale gelmiş hali

Aşırı Isı: Döküm sırasında akışkanlık kazanması için bir metalin ya da sıvılaşmış bir alaşımın erime noktasının üzerindeki ekstra sıcaklık marjıdır ve erimiş metalin vaktinden önce donmaksızın kalıbı doldurmasını mümkün kılar

Au: Altının kimyasal simgesi

Ayar (Karat): Altının saflık ölçüsü; 24 ayar (karat) = %100 (saf) örneğin; 18 ayar (karat) = 18/24 %75 altın metal içeriği Ayrıca, değerli taşların ağırlık birimidir; 1 karat = 100 nokta = 02 gram

Ayar Damgalama: Altın, gümüş ve platin parçalarının saflığının belirtilmesi için, İngiltere Ayar Damgalama Yasasına tabi UK altın ayarlama (analiz) dairesi tarafından damgalanması, ancak diğer ülkelerde genellikle gayri-resmi ayar damgalamaya başvurulmaktadır

Ayar Kontrolü: Değerli metal karışımlarının saflığının belirlenmesi için değerli metal alaşımının, külçe, ingot, döküm ürünlerinin ve özellikle altın takıların analizi

Ayar Taşı Suyu: Küçük işlemden doğan çizik, sıyrık, eğe izleri ve ateş lekelerinin giderilmesi için kullanılan doğal, yumuşak kayağantaşı 2 mm ile 25 mm2 arasında değişen küçük çubuklar halinde tedarik edilebilir Suya batırılarak el eğesi gibi, genellikle pomzadan sonra ve cilalamadan önce kullanılır

Ayar: Konu edilen metalin kendi cinsinden saflık derecesinin matematiksel ifadesi

Baget: Değerli taşların dikdörtgen pirizma halinde kesilmiş şekli

Bağlantı Kaynağı (Yada Sızdırmaz Kaynak): Elektronik bir kontrol aygıtıyla sıralanan nokta kaynakların üst üste bindirilmesiyle kesintisiz sızdırmaz kaynak oluşturan art arda gerçekleştirilen nokta kaynak uygulaması; tek nokta kaynakta olduğu gibi, elektrotlar çubuk değil, disk olabilir

Başlık/Uç (Şalümoyla Kaynatma): Alev çapını kontrol eden gaz/oksijen karışımı çıkışının türünü (başlık-karışık ya da enjeksiyon-karışık) ve büyüklüğünü açıklar Gaz hızı, alev uzunluğunu kontrol eder

Başlık: Başa konulan süseşyası tepelik

Besleme: Döküm katılaştıkça meydana gelen büzülmenin telafi edilmesi için, döküm yolu, döküm ağızlarından erimiş durgun metalin döküm kalıplarına beslenmesi için gereken işlem Ağırlıktan kaynaklanabilir, aksi takdirde basınçlı olabilir Beslemenin yetersiz olması, poroziteye ve çekilme boşluğu kusurlarına yol açar

Beşibiryerde: Sarrafiye ürünü Osamnlı ve cumhuriyet dönemine ait, beş altın lira gramına eşit altın paranın halk arasındaki ismi

Beyaz Radyasyon: Tayfın görülebilir ışık aralığında bulunan, dalgaboyu karışık radyasyon (sözgelimi 400-750 nm) Bu radyasyon bazı dalga boyu tepe değerlerini (renk şeritleri) içerebilir, ayrıca kızılötesi ve morötesi radyasyonla da ilişkilidir

Bezel: Elmasın pırlanta kesiminde tabla üzerinde oluşturulan en büyük yüzeyli sekiz fasetin adı

Bezeme: Süsleme, dekore etme

Bileği Taşı: Çelik kalemlerin ağzının keskinleştirildiği dikdörtgen prizma şeklinde sert taş Bileşim Çubukları Eriyebilir çubuklar, yük cilalama tekerlerine, cilalama derilerine uygulanır; mum ya da sabun bağlı ince öğütülmüş oksitlerden yapılır Renkler, olası oksit ve kesme gücünü göstermektedir

Bor Nitrit: Pırlantaya yakın sertlikte ve 1900 °C üzerinde kararlı, son derece yüksek basınç ve sıcaklıklarda üretilen kızıl kara küp taneleri Özellikle, elmas ile reaksiyon sorun olduğunda kaplanmış yapışkan madde olarak kullanılır

Boraks: Teneker diye bilinen boraks, kimyada sodyum tetraborat diye geçer Kuyumcula r kaynak yaparken alevin alevin hararetini arttırmak ve kaynaklanacak kısmın yağ ve oksitlerden arınması için temizleyizi özelliklerinden yararlanırlar Kaynak işleminin vazgeçilmez malzemesidir

Boşaltma: mıhlama işleminde kullanılan yarım yuvarlak uçlu çelik kalem

Bronz: Bakır ve çinko alaşımıdır Bakır, pirinç, çinko alaşımına da aynı ad verilir

Brose: Takılarda matlaştırma amaçlı aşındırıcı sert keçe

Broş: Süs iğnesi olarak kullanılan takı

Buharla Lehimleme Cd: kadmiyumun simgesi kuyumculukta kaynak oluşturmada kullanılan katkı maddesi

Cevahir: Arapça'da cevherin çoğul hali Elmas yakut gibi değerli taşlardan üretilmiş mücevher

Cilalama: Genellikle zımparadan sonra, perdah tozu cilalayıcı bileşenleriyle dolu fırça ya da döner tekerler kullanılarak metale parlaklığın kazandırıldığı son bitirme aşaması Cimar: Yüksek ayarla üretilmiş takılara antik görüntü ve mat has rengi kazandıran kaplama tekniği güherçile ilave edilerek sodyum klorürlü su ile karıştırılır Kaplama yapılacak bu obje bu eriğiye batırılarak işlem tamamlanmış olur

Cu: Bakır'ın kimyasal simgesi

Cullinam: Armut kesimli beyaz renkte ve 530,20 kıratlık dünyanın en büyük elması

Cüruf: Eritilen maddenin boraks, karbonat ve nişadırla temizlenmesinden sonra kalan ramatlık artığı Kal sistemiyle geri dönüşüm sonrası oluşan posa

Çapak: Santirfüj veya kum döküm esnasında taşan ve dökülen parçaların ek yerlerindeki fazlalıklara denir

Çapla: Mıhlayıcılıkta kullanılan düz ağızlı çelik kalem

Çekme: Zımbanın levhayı bir kalıptan iterek geçirdiği, ancak, levhanın çevresinin radyal çekmenin engelleneceği şekilde sınırlandırıldığı bir levha presleme işlemi Oluşan şekil, zımbanın çevresine çekilir

Çentik: Testerenin açtığı gerçek yarık ya da kanal; ayrıca, malzemenin kesme genişliği ve hacmi de maden talaşı haline getirilir

Çırak: Çerağ-Işık-mum sanata meraklı aydınlatılması gereken yetenek ve kaabiliyeti keşfedilmiş çocuk

Çift: Küçük maşa görünümünde tezgah ve kaynak işlemlerinde kullanılan kuyumcu aleti Çörüşme: Isıl işlemve kaynak işlemlerinde, maddenin fiziki görünümünün bozularak pürüzlü hale gelmesi

Daldırma: Duvarın kendi kalınlığını doldurmasına izin verilen boru-çekme türü (mandrel çekmenin aksine) Genellikle, gerçek duvar kalınlığı artar

Derece: Pimlerle birbirine bağlanan dişi erkek çerçeve

Derin Çekme: Derin presleme işlemi; zımba, levhayı kalıptan iter ve levhanın kenarının yarıçaptan kontrollü basınç altında çekilmesine neden olur; böylece nispeten derin şekiller oluşturur Boru oluşturma işleminin başlatılması için kullanılabilir

Derin Kalem: Kafkas kalemi de denilen bu stil, zemini oyularak motifleri kabartılan bir mücevher bezeme tekniği

Diamantin: Elmas tozundan değil, kireçlenmiş alüminyumdan yapılmış cilalama tozu Dildırma (dekapaj): Dökümden, işlemeden ya da genellikle kaynaklamadan sonra, seyreltik asit ya da dekapaj banyosuna daldırılma yoluyla, yüzeydeki oksitlerin ve eritken maddelerin metalden çözülerek atılması işlemi

Divanhane: Osmanlı döneminin yüzük modası Otası tektaş kenarları elmaslarla çevrili büyük boy yuvarlaktaşlı yüzüklere verilen isim

Dolap: Takının cila öncesi bilye ve iğnelerle parlatılması işlemi

Domlama (Kertme):Kubbeli bir çukur oluşturmak için blok halinde eş küresel oyuk içerisine küre uçlu keskiyle levha ya da dairenin çekiçlenmesi Kırpma sonrası, iki eş kubbe içi boş bir küre oluşturacak şekilde lehimlenebilir

Döküm Tanesi: Küçük parçalar ya da taneler oluşturmak için, erimiş maddenin yavaş yavaş suya dökülerek küçük çakıl taşı büyüklüğünde parçalara bölünerek eritme ve alaşım yapıını kolaylaştıracak şekilde hazırlanan metal ya da alaşımlar Kesilmiş hurda levhaları, yeniden-eritmenin daha kolaylaştırılması için tane haline getirilebilir

Döküme elverişlilik: Bir alaşımın eriyebilme, kalıba dökülebilme, yeterli akışkanlığı sağlayabilme, kalıp boşluğunun tam şeklini alabilme ve çatlamadan kalıptan çıkarılabilme özelliği Tek, basit bir testle ölçülebilmesi zordur

Döner Döküm: Erimiş madenin, döner kolun ortaya yakın kısmından çevredeki kalıbın içerisine enjekte edilmesi için merkezkaç gücünden yararlanılan döküm yöntemi Kollar, helezoni yay biçiminde ya da elektrikli olabilir, genellikle, erimiş madde sıcaklığıyla tetiklenen döküme hazır sinyal ayarının alınmasıyla çalışır

Dövme/Dövme Blok: Çeşitli genişlik ve derinlikte D-Bölme olukların kesildiği çelik bloklar Boru bölme yapımına başlandığında şeritlerin sivri oluk şeklinde çekiçlenmesi ya da bölme ya da çubuk bölmelerin ayarlanması için kullanılır

Dövülebilirlik: Aşırı işlem sertleşmesi ve çatlama olmaksızın, yoğun olarak çekiçlenebilme ya da haddelenebilme (yuvarlanabilme) özelliği Dövülebilirlik, genellikle sıcaklıkla birlikte artar

Dövülmüş Yarıbitmiş Ürün: Döküm külçe ile yararlı ya da standart büyüklüklerde saklanan bitmiş parçalar arasında yer alan ürünlerdir, genellikle, levha, yaprak, sarılı şerit, daire, çubuk, bar, bölme halindedirler, çoğunlukla tavlanmışlardır ancak yarı-sert olabilirler

Dürtme: Mıhlama işlemlerinde kullanılan yuvarlak uçlu çelik kalem

Elektroformlama: Özel olarak formle edilen elektro-kaplama çözeltileri kullanılarak elektrikle iletilen biçimle alt damarlar (katod) üzerindeki metal tortu (çökelme) Parça duvarı, alt damarın çıkarılmasına izin verecek kalınlıktadır Bu parça, daha sonra, altın takı bileşeni olarak kullanılabilir

Elektrolit: Suda elektrik akımını ileten çözeltiler oluşturan madde

Elektroliz: Elektrik enerjisinin kimyasal enerjiye dönüşmesi esnasında meydana gelen işlem maddelerinin elektrik yardımıyla ayrıştırılması

Engele: Mıhlama işleminde kullanılan, üçgen ağızlı çelik kalem

Faset: Pırlatnın yüzeylerine verilen isim

Faseta/Faset: Pırlanta kesimleri sonucu oluşturulan yüzeyler

Filigran (Telkari): Altın- gümüş metal üzerine yine ince yassı metal tellerden belli süs ve bezeklerin yapılmasıdır Bu teller düz, zikzag burmalı, spiral ve örgülü olabilir Telkari diye bilinen bu teknikle vav, kake diye isimler alırlar

Fire: İşlenme anında meydana gelen metal kayıpları

Füsur: Genellikle yuvarlak ve küre biçiminde, metale taş yubvası açma ve pürüz temizleme işleminde kullanılan freze uçları

Gemoloji: Değerli taş bilimi

Gemolojist: değerli taş bilimiyle uğraşan uzman kişi

Gısbit: Mıhlama çapağı

Gısbit: Mıhlama işlemi sırasında oluşan maden talaşı

Grafit: Ametal, toz karbon

Granülasyon Teknik: Altın ve gümüşten yapılmış çok küçük küreciklerin dekaratif tarzda dizilmelerinden meydana gelen işlemlerdir

Gravür: Ramat işlerinde kullanılan teknik Fransızca oyma anlamına gelir Kalem işleri sırasında verilen fireyi fade eder

Grippe: Değerli taşlarda "eski kesim" olarak bilinen taş kesim şekli

Gursun: Altın-gümüş zemin üstüne vurma işlemiyle halkalar oluşturularak yapılan kumlama tekniğinde, tığ kalınlığında ucu pyuk çelik zımba

Güherçile: Barut

Güverse: Altın ve gümüşten yapılan minyatür kürecik

Hadde: Büyüktem küçüğe delikleri numara numara küçülen teli çekerek inceltmede kullanılan çelik alet

Hakkak: Çelik kalemlerle metal üzerine yazı yazan kalemkar

Halhal: Ayakbileğine takılan zilli süs eşyası Ayak bileziği

Hamlaç: Üfleme borusu Şalümonun L şeklinde alev çıkaran ayarlı boru kısmı

Hanut: İşyeri dışındadki kişilere, getirdikleri müşterilerin alış verişlerinden verilen yüzde Komisyon

Hap: Altın ve gümüş içi boş top ve bu toplardan oluşan süzme tekdüze takı

Heştek: Metal Parçalarla yarım yuvarlak, top ve taş yuvası yapımında kullanılan çeşitli boylarda oyuk demir alet

Hızma: Harizma burun deliğinin yanına takılan süs eşyası

Hurda: Üertim sırasında işlemdışı kalmış toz, parça ve madenler ve kullanım değerini yitirmiş, eritilerek işleme sokulacak takılar

In: Indiyum'un kimyasal simgesi

Ir: İridyum'un kimyasal simgesi

Isıl işlem/tavlama: Madenlerin genişleme özelliklerini yitirmeleri halinde ısıtılarak yumuşatılması işlemi

Işıl işlem: Madenin parlatılması işlemi Üretimin son aşaması Cila

İfraz: Ramat ve bozuk alaşımlı maddenin tekrar kullanılabilir hale getirilmesi işlemi Maden arıtma tekniği

İizabe: Eritme Metallerin pota içerisind ateşte ısıtılarak sıvı hale getirilmesi işlemi İzabe: Grafit potalarda madenin eritilme işlemi

Kabara: Altı kapalı, yarım yuvarlak foyalı elmas taş yuvası

Kabaşon: Alt tarafı oyuk değerli ve traşsız taş

Kafkas Kalemi: Desenlere kabartma görünüm kazandırmak amacıyla zemini çelik kalemlerle oyma tekniği

Kakma: Çelik kjalem yardımıyla çökertme tekniği

Kal: Toprak ve kilden hazırlanan çukurda kömür ateş yardımıyla metal külçelerin eritme işlemi

Kalemkar: Altın ve gümüş metal üzerine, çeşitli çelik kalemlerle yazı ve desen çizen kimse

Kalfa: Çırak ve usta arasında üretim elemanı Usta adayı

Katmer: Metal astar ve levhaların üzerinde oluşan kabuk

Katmer: Metal üzerinde eritme veya alaşım hatası sonucunda oluşan hava boşluğu Metal kabuğu

Katot: Elektroliz işleminde (-) kutup

Kaynak: İşlem yapılacak metalin kendi cins ve ayarında yumuşatılmış hali

Kitlekleme: İnci, mercan,kehribar gibi ürünleri ipek düğümlü iplere dizme işlemi

Klips: Zincir, kolye,inci, mercan gibi kol ve boyunda kullanılan takılarınsabitlenmesini sağlayan özel anahtar

Kontür: Mücevherlerin üst kısmı olan montürü alttan destekleyen işlenmiş kafesli parçanın ismi

Kostik: Sodyum hipo sülfat

Körük: Yakıt olarak genellikle benzinin kullanıldığı, ayakla basılan bir körüğün sağladığı hava ile çalışan klasik şalümo

Kral Suyu: Selenyum asidi Altın ve diğer bütün kimyasal bileşiklerini etkileyen 1 litre nitrik asit ve 3 litre hidroklorik asit bileşimi

Kubbe: Kal sistemiyle elde edilen altın ve gümüşe verilen isim

Kumlama: Klasik ve modern yöntemlerle takıya mat görünüm veya kalem işlemlerinde görünüme belirginlik vermek amacıyla zemine verilen ince kum vurma işlemi

Külçe: 24 ayar som altın

Kültüve: Havuzlarda istiridyenin içine boncuk konulup bekletilerek üzeri sedefle kaplanınca elde edilen suni incilerin ismi

Küpe: Kulağa takılan süs eşyası

Lahit: Kafkas Kalemkar ustalarının çelik üzerine altın kakma tekniği Demir üzerine açılan kanalların ağızları dar, dipleri geniş tutularak hazırlanır Bu kanallara saf altın çekiçle çakılır Altınlar iyice yerleştiktan ve çapaklar alındıktan sonra demir harlı alevde ısıtılır lav zamanı yağa sokularak su verilir

Lal: Kırmızı renkte süstaşı, alininyum oksit

Lamba: Küçük bir gaz deposunun ucundaki alevin ince bir çubukla işleme sokulduğu klasik şalümo

Lehim: Düşük ısıda eriyebilen, düşük dirençli, kalay ve kurşun karışımı bir çeşit kaynatıcı Lonca: Osmanlı döneminde, günümüz odalarının işlerini üstlenmiş, manevi değerlere bağlı esnaf birlikleri

Lup: Mercek Başta taşların değerlendirmesi olmak üzere metaller üzerinde damgalama ve ince ayrıntların incelenmesine yardımcı alet

Lüle Taşı: Kolayca yontulup işlenen, beyaz renkli magnezyum silikat Eskişehir taşı Deniz köpüğü

Lületaşı: Beyaz krem renginde kolay yontulabilen bir kalker

Malafa: Demir bakır alaşımları veya ahşaptan üretilmiş, üzeri düz

Malgama: Altın gümüş gibi metallerin civa ile yaptığı alaşım Civa yaldızı tombak Malgama: Taombak Cila yaldızı Altın ve gümüşün civa ile yaptığı alaşım Markiz: Mekik şeklinde traşlanmış taşlara verilen ad

Martela: Geniş astar yüzeyleri kalemle düzeltme işlemi

Maskala: Metal yüzeyleri parlatan çelik çubuk

Maskala: Metal yüzeylerin parlatılmasında kullanılan çelik çubuk

Mengeç: Metal yüzeylein parlatılmasında kullanılan çelik çubuk

Mihengir: Nesnelereistenilen ölçüde paralel çizgiler çizmeye ve uzunluk süresini kontrole yarayan ölçme aracı

Mihenk: Kalsedon taşı Altın ayar tespitinde kullanılır

Mihenk: Altın ayar tespitinde kullanılan denek taşı Kalsedon taşı

Mikron: Kalınlık ölçü birimi 1mm=100 mikrondur

Milyem: 24 ayar altının 1000 milyem olduğu düşünülerek altın alaşımlarının bu değerlere göre tespiti

Mine: Dövülmüş renkli cam kırıklarının metal üzerinde hazırlanmış yuvalara fırınlanarak doldurma tekniği

Miskal: Kuyumculukta özellikle inci gibi ürünlerde kullanılan 4,8 gr'lık ağırlıkölçüsü birimi Birbuçuk dirhem değerinde eski ağırlık ölçüsü birimi

Montür: Taşların monte edildiği mücevherin üst kısmı

Montür: Dar anlamda taşların konduğu, mücevherlerin üst kısmı Geniş anlamında ise takı, sade işleminin bitmiş hali

Mücevher: Değerli taşlarla bezenmiş süs eşyası

Nakkaş: Nakşeden nakış yapan bezeyen usta

Necef: Dağ kristali, mühür yapımında kullanılır

Ni: Nikel'in kimyasal simgesi

Niello: Savat

Nişadır: Amonyak tuzu- Amonyum Klorür

Nitrik Asit: Kezzap

Oksit: Havadaki nem ile metallerin üzerinde oluşan pas

Oksit: Hava neminin metal yüzeyinde oluşturduğu katman

Ons: 31,1 gramlık ağırlık ölçüsü

Pafta: Kuyumcuları küçük boy vida yaptıkları alet

Pafta: Metal çubuk ve borularla diş açan alet

Palmer: Mikrometre Metallerde kalınlık ölçü aleti

Pandantif: Genellikle sarkıntılı gerdanlıklar için kullanılan ad

Patina: Bakır çalığı Bakırın hava nemi, oksijeni ile reaksiyonu sonucu oluşan, yeşil renkteki bakır karbonat

Pb: Kurşun'un kimyasal simgesi

Pd: Paladyum'un kimyasal simgesi

Perçin: İki veya daha fazla levhayı birbirine bağlamak için çivinin ezilerek baş durumuna getirilen ucu Kuyumculukta takının oynak bölümlerinde kaynağın sakıncalı veya gereksiz görülmesi halinde, metalin kendi cinsinden bir telle sabitlenerek, telin her iki ucunun şişirilmesi işlemi

Perdah: Metal üzerindeki pürüzlerin eğelerle rendelerle düzeltilmesi

Peregrina: 34 kırat ağırlığında, armut biçiminde, dünyanın bilinen en büyük incisi

Pertavsız: Büyüteç

Pevla: Mühür mumu bir birim golamalk, iki birim reçine ve bir birim üstübeç karışımı olan, mıhlama ve kalemkarlıkta kullanılanan yapıştırıcı

Pırlanta: Elmasın traşlanarak prizmatik özelliği kazandırılmış hali

Pirinç: Bakır ve % 45 çinko ile yapılan alaşım

Pendantif: Sarkıtma gerdanlığa verilen isim

Pomza: Isıl işlemler yapılırken mücevherin çabuk ve kolay parlamasını sağlayan yağlı pomad

Pota: içinde metal eritilen grifit özel kap

Prototip: Anakalıp Dökümhanede kavuçuğa alınarak seri üretime geçilecekürünün sadekar tarafından üretilmiş orijinal hali

Pt: Platinin kimyasal simgesi

Ramat: Kuyumcu atölyelerinin çöplerinin toplanarak eritilmesi işlemi

Ramat: Üretim sırasında engellenemeyen maden kayıplarının atölyenin çöp ve atıklarından geri dönüşümünü sağlama amaç ve tekniği

Raspa: Özellikle taş yuvası ve metal üzerindeki pürüzlerin giderilmesi işlemlerinde kullanılan, sivri uçlu, keskin kenarlı oluklu üçgen alet

Rastlama: Yaslama tekniği ile altın mıhlama işlemi

Rastlama: Mıhlama işlemlerinde yaslama tekniği

Regent: 140,50 kıratlık dünyanın bilinen en temiz elması

Rodaj: Rodyum kaplama

Rond: Yuvarlak

Roza: Foyasız olarak traşlanmış elmaş Felemenk de denir

Roza: Felemenk Bir tür elmas yontum şekli

Rubi: Yakut

Sarrafiye: Yeni ve ticarti serbest eski altın para alım satımlarıyla uğraşan kuyumculuk bölümü

Savat: Neiello Gümüş üzerine özel bir teknikle, kurşun kullanılarak yapılan nakış Kara nakış

Sedimantasyon: Çökeltme

Sıvama: Mıhlamacılıkta, taşın tüm çevresinin metalle kapatılarak gerçekleştirildiği mıhlama tekniği

Sn: Kalay

Süblime: Siyanür

Şalümo: Isıtıcı Hamlaç
Şalümo: Şalamo

Şaloma: Kaynaklama ve ısıl işlemlerde kullanılan, değişik tekniklerle alev üretici alet

Şarnel: Kuyumculukta tek başına veya çeşitli ürünlerde eklenti olarak, geniş bir kullanım alanına sahip, madenin kendi cinsinden oluşturulmuş boru

Takoz: Kuyumcu tezgahında testere ve tesviye işlemlerinin gerçekleştirildiği ahşap çıntı Mecaz anlamda "külçe" halindeki maden
Talaz: Dalga bezeme Kıvrık bezeme şeklindeki motiflere verilen ad

Tav: Altın- gümüş metallerin ısınma kıvamı

Tav: İşlenecek metalde bulunması gereken ısı ve nemin yeterli olması, işlemler dırasında sertleşmiş madene tekrarişlenebilir özellik kazandırma

Telkari: Çok ince tellerle oluşturulan desenler ve ve bu desenlerden takı oluşturmak için kullanılan özel üretim tekniği

Telkari: Tekrar bkz Filigre İnce tellerle bezem tekniği

Teneker: Sodyum Tetra Borat Boraks

Tezyin: Bezene Süsleme Dekro verme

Tezyinat: Süsleme dekore etme işi

Tezyinat: Bezekler, süsler

Tire: Fırçalarla parlatılmayan takıların parlatılması amacıyla, bir ucu sabitlenmiş pamuk ipliği için kullanılan terim İp üzerine sürülen parlatıcılarla yapılan işleme tirelemek denir

Tombak: Bakır üzerine altın, civa malgamasıyla yapılan kaplama işlemi civa yaldızı

Tor: Şalümo alevinin metalin alt ve yanlarına etkisini arttıran, amyant ve ürün arasında kullanılan örgülü demir tel

Tunç: Kalay, bakır karışımı

Usta: zanaatta yüksek becerisi olan

Vakum: Santrifüj döküm yapılacak alçı derecelerinin içinde hava kalmaması için havanın emilmesi işlemi

Varak: Altın gümüş gibi madenleri, döverek oluşturulan ince metal yaprak

Yaldız: İnce kaplama Elektroliz tekniği ile metalleri değerli metallerle kaplama işlemi

Yaldız: Takıda, cila fırçalarının ulaşamadığı bölümlere, yüksek ayar parlak görünüm kazandırılma işlemi

Zaç yapı: Sülfirik asit Madenler üzerindeki oksit, yağ ve kirden arındırılması işleminde kullanılan temizleyici alet

Zebercet: Sarı yeşilimsi krizolit

Zer:Z Altın

Zerger: Kuyumcu

Zergeran: Savat yapan usta

Zernişani: Kakma ustası

Zift: Reçine, horasan, asfalt ve yağ karışımından oluşan, kuyumcuların üzerinde altın gümüş levhaları yapıştırarak işledikleri pomad

Ziynet: Altn gümüş ve değerli taşlarla yapılan süs eşyası

Zn: Çinko'nun kimyasal simgesi

Zümrüt: Yeşil renkli berilyum silikat değerli kristal cevher