Cezai İşlere İlişkin Uluslararasi İşbirliğinde Adli Makamlarimizca Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Hakkinda Genelge (Uluslararasi Hukuk Ve Diş İlişkiler Genel Müdürlüğü)

CEZAİ İŞLERE İLİŞKİN ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİNDE ADLİ MAKAMLARIMIZCA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR HAKKINDA GENELGE (ULUSLARARASI HUKUK VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ)

CEZAİ İŞLERE İLİŞKİN ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİNDE ADLİ MAKAMLARIMIZCA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR HAKKINDA GENELGE (ULUSLARARASI HUKUK VE DIŞ İLİŞKİLER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ)

TC
ADALET BAKANLIĞI
Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
Sayı : B030UİG0000006/0100602/7
01/01/2006
Konu : Cezaî İşlere İlişkin Uluslararası İşbirliğinde
Adlî Makamlarımızca Dikkat Edilmesi
Gereken Hususlar
[/b]GENELGE
No:69
(1) Bilindiği üzere, Ülkemizde yapılan soruşturma ve kovuşturmalar dolayısıyla yabancı Devlet adlî makamlarından cezaî konularda adlî yardım isteminde bulunulması, yani usule ait işlemler ve adlî kararların tebliği, istinabe yoluyla ifade alınması, bilgi ve belge istenmesi, yurt dışında bulunan sanık ve hükümlülerin iadeleri, hükümlü transferi (nakli) ile yabancı Devlet adlî makamlarının aynı mahiyetteki istemlerinin yerine getirilmesi, ilgili Devletlerle aramızda yürürlükte bulunan ikili ya da çok taraflı sözleşmeler vasıtasıyla, bunların bulunmaması halinde de, uluslararası teamül hukuku kuralları ve karşılıklılık (mütekabiliyet) ilkesi çerçevesinde yürütülmektedir
(2) Bu Genelge, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) yürürlüğe girmesi, cezaî konularda karşılıklı adlî yardım, suçluların iadesi ve hükümlülerin nakli konularında taraf olduğumuz sözleşmelere yenilerinin eklenmesi ya da taraf olduğumuz çok taraflı sözleşmelere yeni katılımların olması göz önüne alınarak, bu hususlarda ve yabancı uyruklu sanıkların doğum-sabıka kayıtları ve adresleri ile yurt dışındaki Türk vatandaşlarının adreslerinin temini konularında Bakanlığımızla yapılan yazışmalarda ve gönderilen belgelerde tespit olunan hatâ ve eksikliklere meydan verilmemesi ve bu sebeplerle gereksiz zaman ve emek kaybı ile masrafa yol açılmaması, yargının süratli ve etkin bir şekilde işlevini yerine getirebilmesi için adlî teşkilâtımızın bu konularda bilgilendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır

BİRİNCİ BÖLÜM : TEBLİGAT VE İSTİNABE
I-TEBLİGAT:
(1) Usule ait işlemler ve adlî kararların tebliği cezaî tebligatın konusunu oluşturmaktadır Kendilerine ülkemizde veya ilgili yabancı ülkelerde tebligat yapılacak Türk vatandaşı veya yabancı uyruklu şahıslar şüpheli, sanık, hükümlü, mağdur, müşteki, katılan, tanık ya da bilirkişi olabilir
(2) Yurtdışı tebligatın hukukî dayanağı, 7201 sayılı Tebligat Kanunu ile Türkiye'nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerin ilgili hükümleri ve sözleşme bulunmadığı takdirde, karşılıklılık (mütekabiliyet) prensibidir
(3) Uluslararası sözleşmeler, yardım isteyen tarafın adlî makamlarınca yapılmış olan tebligat taleplerinin, yardım istenen tarafın kendi mevzuatında öngörülen şekillere uygun olarak yerine getirileceğini öngörmektedir Mevzuatımızda 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 25 ve 25/a maddeleri yabancı ülkelerdeki yabancı uyruklu şahıslara ve Türk vatandaşlarına yapılacak tebligat usulünü düzenlemektedir
a) Yabancı Ülkede Yabancı Uyruklu Şahsa Tebligat
1Yabancı ülkede yabancı uyruklu şahsa yapılacak tebligata ilişkin düzenlenecek Türkçe evrakın, öncelikle ilgili yabancı dile tercümesinin yaptırılması zorunludur
2 Muhatabın bulunduğu ülkeye göre tebligat evrakının tercüme ettirileceği dil ya da diller Ek: 1'de belirtilmiştir
3 Ayrıca tebligat evrakı, tebliğ edilecek adlî belgeyi ve tebellüğ edecek yabancı uyruklu şahsın adı ve soyadı, uyrukluğu, yabancı ülkedeki açık adresi (orijinal yazılışıyla), onaylı kimlik belgesi veya pasaport örneğini içermelidir
b) Yabancı Ülkede Türk Vatandaşına Tebligat
1 Tebliğ edilecek adlî belge, tebellüğ edecek Türk vatandaşının adı ve soyadı, ilgili yabancı ülkedeki açık adresi (orijinal yazılışıyla), onaylı nüfus kayıt örneği ile birlikte Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğüne muhatap bir üst yazıyla iletilmelidir
2 Yabancı ülkelerdeki Türk vatandaşlarına, Tebligat Kanununun 25/a maddesi uyarınca ilgili ülkelerdeki diplomatik temsilciliklerimiz ve konsolosluklarımız vasıtasıyla tebligat yapılması halinde, tebliğ işlemi sırasında yabancı adlî makamın müdahalesi olmayacağından tercümeye gerek bulunmamaktadır
3 İlgili yabancı ülkedeki TC Büyükelçiliği Konsolosluk Şubesi veya TC Başkonsolosluğu, tebliğ yapılacak vatandaşımıza 7201 sayılı Tebligat Kanunun 25/a maddesi kapsamında tebliğ işlemlerini, o devletin izin verdiği yöntemle gerçekleştirecektir Tebliğ tarihinden itibaren (30) gün içinde Konsolosluğa başvurulmadığı takdirde, tebligat (30) günün hitamında yapılmış sayılacaktır Muhatap, Konsolosluğa başvurduğu halde tebliğ evrakını almaktan kaçındığı takdirde, bu hususta düzenlenecek tutanak tarihinde tebliğ yapılmış sayılır
4 Ancak, 25/a maddesi uyarınca tebligatın yapılamaması veya adlî makamlarımızca doğrudan 25/1'inci maddesi uyarınca yabancı makamlar aracılığıyla tebligat yapılmasının talep edilmesi halinde, tebliğ istenen belgenin tercümesi ile birlikte gönderilmesi gerekmektedir
c) Yabancı Ülkede Türk Memurlarına ve Askerî Şahıslara Tebligat
1 7201 sayılı Tebligat Kanununun 27'nci maddesinin 1'inci fıkrasında, yabancı bir devlette resmî bir görevle bulunan Türk memurlarına (büyükelçi, başkonsolos, konsolos, siyasî memur, idarî ve ticarî ataşe, bakanlıklar veya diğer bağlı kuruluşların temsilcileri) tebligatın, Dışişleri Bakanlığı vasıtasıyla yapılacağı; 2'nci fıkrasında da, yabancı devlette bulunan askerî şahıslara tebligatın bağlı bulundukları Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri veya Jandarma Genel Komutanlıkları vasıtasıyla yapılacağı belirtilmiştir
2 Yabancı devlette bulunan Türk memurlarına veya askerî şahıslara, mahkemeler ve diğer adlî makamlarca tebligat, Türk vatandaşlarına yapılan tebligat usulüne göre yapılacaktır Buna göre, Tebligat Tüzüğüne uygun olarak düzenlenecek tebliğ mazbatalı zarf içerisine tebliği istenen belgeler konularak, bir takım olarak ilgili makama iletilmek üzere Bakanlığımıza gönderilecektir Ayrıca yabancı dilde tercümesine gerek bulunmamaktadır
d) Türkiye'de Bulunan Yabancı Devlet Diplomatik Temsilcilerine Tebligat
1 Türkiye'de yabancı bir devletin temsilcisi sıfatıyla görevli bulunan büyükelçiler, elçiler, maslahatgüzarlar, yabancı elçilik müsteşar ve kâtipleri, elçilik ataşeleri ile bu görevde bulunanların eşleri, yanlarında bulunan çocukları ve diğer aile fertlerinin konsolosluk ilişkileri çerçevesinde diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıktan yararlanmaları kabul edilmiştir Bu kişilerle ilgili adlî makamlarca çıkarılan her türlü tebligat evrakı, Tebligat Tüzüğü'nün 45'inci maddesinin 4'ncü fıkrası uyarınca, tebliği çıkaran adlî makam tarafından diplomatik kanaldan Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile ilgili yabancı ülke dış temsilciliğine bir Nota ekinde iletilmek üzere Bakanlığımıza gönderilecektir Bir kimsenin, diplomatik ayrıcalığı olan yabancılardan sayılıp sayılmadığı hususunda tereddüt edilmesi halinde keyfiyetin Bakanlığımızdan sorulması uygun olacaktır
II- İSTİNABE:
(1) Uluslararası istinabe, bir devletin yetkili bir adlî makamının (istemde bulunulan devlet) diğer bir devletin (istemde bulunan devlet) adlî makamı adına yerine getirdiği işlemler bütünüdür
(2) Cezaî konularda istinabe;
a) Şüpheli ve sanıkların ifadelerinin alınması veya sorgularının yapılması,
b) Mağdur, müşteki, katılan, tanık ve bilirkişilerin dinlenilmesi,
c) Bilgi ve kanıt temini ile banka kayıtları, muhasebe belgeleri, şirket dosyaları ve ticarî belgeler de dahil olmak üzere, ilgili belge ve kayıtların asıllarının veya tasdikli suretlerinin sağlanması,
d) Delil toplamak amacıyla kazançların, malvarlıklarının, araç-gerecin ya da diğer hususların belirlenmesi veya izlenmesi,
e) Delil amaçlı arama ve elkoyma, eşya ve yer incelemesi,
f) El koyma ve müsadereye dair yabancı mahkeme kararlarının infazı,
Amaçları ile talep edilebilir
(3) Ek: 6'daki örnek dikkate alınarak hazırlanacak adlî yardımlaşma talebi aşağıdaki bilgileri ihtiva edecektir:
a) Talebi yapan makamın adı,
b) Talebin ilgili olduğu soruşturma veya kovuşturmanın konusu ve niteliği ile soruşturma veya kovuşturmayı yürüten adlî makamın adı,
c) Maddî olguların özeti, uygulanacak yasa maddeleri, mevcutsa iddianame,
d) İstenilen yardımın tanımı, gerekçesi ve talep eden tarafın uygulanmasını arzu edebileceği herhangi bir özel usûlün ayrıntıları,
e) Mümkün olduğu ölçüde, ilgili kişinin kimliği, adresi ve uyrukluğu,
f) Delil, bilgi veya işlemlerin hangi amaçla talep edildiği
III-ADLÎ MAKAMLARIMIZCA İSTİNABE TALEPLERİNİN DÜZENLENMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
(1) Gerek Devletimizin gerekse Adlî Makamlarımızın yurt dışındaki itibarı açısından evrak, yazışma kurallarına uygun, itinalı ve temiz bir şekilde düzenlenmelidir
(2) Evrak ve tercümesi A4 (standart) ebatta beyaz kağıda yazılmalıdır Saman veya pelür kağıda ya da arka tarafı daha önce kullanılmış kağıtlara yapılan yazışmalar iade edilecektir Belirtilen ebatta olmayan[/b], [/b]yırtık evrakın okunaklı bir şekilde fotokopisinin çekilip, usulüne uygun olarak onaylanmak suretiyle gönderilmesi gerekmektedir
(3) Evrakta ilgili kişilerin yurtdışı adresleri mutlaka orijinal haliyle ve mevcutsa posta kodunu içerecek şekilde yazılmalıdır Türkçe okunuşu ile yazılan yabancı adresteki muhatabın bulunması mümkün olamamakta ve istem yerine getirilmeden iade edilmektedir
(4) Evrakın muhatabı yabancı uyruklu kişi ise, kişinin isim ve adresinin yazılı olduğu kimlik ve özellikle pasaport fotokopilerinin mutlaka evraka eklenmesi gerekmektedir Latin alfabesi kullanmayan Devletlerin (Rusya Federasyonu, Çin Halk Cumhuriyeti, İran İslâm Cumhuriyeti ve Suudi Arabistan vb ülkeler) uyrukları ile ilgili istemlerde bu esasa uyulmaması halinde istemin yerine getirilmesi mümkün olamamaktadır
(5) Evraka eklenmesi gereken karar, iddianame, tutanak vb belgelerin soruşturma dosyalarından zımba delikleri yırtılmadan çıkarılmasına özen gösterilmelidir
(6) Talimatlar ve talepnamelerde, ilgili kanun ve uluslararası sözleşme isimleritam olarak yazılmalıdır (Kanun numaralarını belirtmek ya da CİKAYAS gibi Sözleşme kısaltmalarını yazmak yeterli olmamaktadır)
(7) Talimatlar ve talepnameler, bunu düzenleyenin unvanı, sicil numarası, isim ve soyadını içermeli (bazı Devlet adlî makamları talepte bulunan hâkim ve savcının ismini içermeyen belgelerin gereğini yerine getirmemektedir), imzalanmalı ve okunaklı olarak mühürlenmelidir
(8) Yurt dışına gönderilecek evrak asılları, suretleri ve tercümelerinin her sayfası mutlaka okunaklı şekilde resmî mühürle onaylanıp, onaylayanın isim, soyadı, unvanı yazılarak imzalanmak suretiyle gönderilmelidir
(9) Talimatlarda, talebin yerine getirilmesi için kesin tarih belirtilmemelidir Zira, evrak istemi yerine getirecek yabancı adlî makama ulaştığında, saptanan tarihler çoğu zaman geçmiş olduğundan, istemin yerine getirilmesine gerek kalmadığı düşüncesiyle yerine getirilmeden iade edilmektedir
(10) Tercüme işlemleri, hukuklisanına vâkıf ve ehil tercümanlara yaptırılmalı ve ayrıca çevirinin aslına uygun olduğunu belirten ibarenin tercüme edilen dilde evraka şerh verilmesi veya damgalanması sağlanmalıdır Ehil olmayan tercümanlara yaptırılan çeviriler taleplerimizin sonuçsuz kalmasına neden olmaktadır İstinabe evrakının tercüme edileceği dil veya diller Ek: 1'de gösterilmiştir
(11) İstemi yerine getirecek olan yabancı adlî makamı ilgilendirmeyen ve istemin yerine getirilmesi ile ilgisi bulunmayan evrak, örneğin, tercümana teslime ilişkin tutanak, sarf kararı ve tercüme için yapılan yazışmalar, ara kararları vb Bakanlığımıza gönderilmemelidir
(12) ********** ve uyarıcı madde suçlarıyla ilgili olarak yurtdışına gönderilecek talimat ve eklerinin Türkçe nüshalarının ikişer adet olarak gönderilmesi gerekmektedir
(13) Yabancı ülkelerdeki diplomat ve konsoloslarımızın bulundukları ülkelerin adlî makamı huzurunda şüpheli veya sanık sıfatıyla ifade vermelerinin, görevlerinin niteliği bakımından sakınca doğurabileceği Dışişleri Bakanlığımızca bildirildiğinden, bu gibi hallerde söz konusu meslek mensuplarının yurda geliş tarihleri anılan Bakanlık aracılığıyla öğrenilip, geldiklerinde ilgili adlî makamımıza başvurmalarının kendilerine duyurulmak suretiyle sorgularının yapılmasının ve savunmalarının alınmasının uygun olacağı düşünülmektedir
(14) 15 Kasım 1965 tarihli Hukukî ve Ticarî Konularda Adlî ve Gayrî Adlî Belgelerin Yabancı Memleketlerde Tebliğine Dair Lahey Sözleşmesi'ne göre hazırlanmış bulunan 184 numaralı formun cezaî konularda kullanılmaması gerekmektedir
(15) Bakanlığımızda tercüme bürosu bulunmadığından, yabancı ülkelere gönderilecek olan veya yabancı adlî makamlardan alınan evrakın tercümesi için Bakanlığımıza başvurulmamalıdır
(16) Resmî yazışma kurallarına aykırı şekilde, derkenar not ekinde Bakanlığımıza evrak iletilmemelidir
IV- BAZI ÜLKELERLE İLGİLİ UYGULAMALAR:
(1) Anglo-Sakson Ülkeler: Ülkemiz Kara Avrupası (continental) hukuk sistemini, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya, İrlanda ve İngiltere gibi ülkeler Anglo-Sakson hukuk sistemini benimsemişlerdir Her iki hukuk sistemi arasında derin farklılıklar bulunduğundan, Anglo-Sakson hukuk sistemini kabul etmiş ülkelere iletilecek istinabe taleplerinde, talebe konu suçların ve dayanağı fiillerin ayrıntılı ve mevcut delillerle bağlantı kurulacak biçimde izahı ve delillerin de talebe eksiksiz olarak eklenmesi gerekmektedir Bu bağlamda Anglo-Sakson hukuk sistemine sahip ülkelere gönderilecek adlî yardım başvurularında:
a) Soruşturma veya kovuşturmayı yapan makamın adı ve talebin kimin adına yapıldığına yer verilmesi,
b) İsnat edilen suçun ne olduğunun belirtilmesi ve cezaî soruşturma veya kovuşturma konusu fiilin tarifi,
c) İstenilen yardımın ve ne amaçla talep edildiğinin ayrıntılı açıklanması,
d) Sanığa sorulacak soruların düzenlenecek listede gösterilmesi,
e) Talebin dayanağının belirtilmesi (sözleşme veya mütekabiliyet),
f) İlgili şahsın kimlik bilgilerinin sağlanması,
g) Talebin hangi zamana kadar yerine getirilmesi gerektiğinin belirtilmesi, eğer durum aciliyet arzediyorsa bunun gerekçesinin izah edilmesi (örneğin yaklaşmakta olan bir duruşma tarihi gibi),
g)İlgili ülke makamlarına yardımcı olacağı düşünülen her türlü bilginin verilmesi,
Gerekmektedir
(2) Fransa: Bu ülkeyegönderilecek evrakın tercümesine gerek bulunmamaktadır
(3) Hollanda: Bu ülkeye gönderilecek evrakın tercümesine gerek bulunmamaktadır Ancak tutuklu, süreli ve benzeri acil hallerde, evrakın öncelikle Hollanda diline, bunun mümkün olmaması halinde İngilizce, Almanca veya Fransızca dillerinden birine tercümesinin yaptırılarak eklenmesi gerekmektedir
(4) Irak: Irak'ta gerçekleştirilen askerî müdahale sonrası dönemde, devlet kurumlarının yeniden faaliyete geçirilmesi çalışmalarının sonucu olarak Irak makamları ile Bağdat Büyükelçiliğimiz arasında resmî yazışma yapılması imkânı yeniden sağlanmış olmakla beraber, devlet kurumlarının etkin olarak işlediği ülkelerden alınabilecek sonuç beklenmemelidir Askerî müdahale sırasında ve sonrasında kamu kurumlarının ve arşivlerin yağmalanması nedeniyle, Irak makamları kendilerine vaki taleplerimizin yerine getirilmesini teminen talebe konu dosyanın evveliyatının bir örneğinin de iletilmesini istemektedirler
(5) Japonya: Ülkemiz ile bu ülke arasında adlî yardımlaşma konusunda herhangi bir sözleşme bulunmadığından, talepler karşılıklılık ilkesi uyarınca yerine getirilmektedir Bu nedenle, Japonya'ya gönderilecek evrakın düzenlenmesinde,
a) Talepnamede, yapılması istenilen işlemin açık olarak belirtilmesi ve varsa muhatabın cevaplandırması istenilen soruların listelenmesi,
b) İstinabe talebine konu kişi veya kuruluşun Japonya'daki adresinin tam ve açık bir şekilde talepnamede belirtilmesi,
c) Talepnamede, istinabe nedeniyle yapılması gerekecek tüm harcamaların ödeneceğinin taahhüt edilmesi,
d) Evraka Japonca tercümelerinin eklenmesi,
Önem arz etmektedir
(6) Kosova: Sırbistan'ın Kosova'da sivil halka karşı uyguladığı etnik temizlik politikası nedeniyle, 1244 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı uyarınca, NATO tarafından müdahalede bulunulmuştur Bu çerçevede, Kosova'nın merkezi Priştine'de, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği bünyesinde "Birleşmiş Milletler Kosova Misyonu" (United Nations Mission in Kosova-UNMIK) oluşturulmuş bulunmaktadır Sırbistan ve Karadağ ile geçmişte yürürlüğe giren "Türkiye Cumhuriyeti ile Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi" ardıllık (halefiyet) ilkesi gereğince yürürlükte olup, keyfiyet Kosova'da istikrarlı bir rejim oluşuncaya kadar da geçerli bulunmaktadır Bu nedenle yürürlükte bulunan iki taraflı sözleşme hükümlerine göre düzenlenecek adlî yardım taleplerinin "Kosova Yetkili Makamlarına" başlığı ile düzenlenmesi ve İngilizce tercümesinin eklenmesi gerekmektedir
(7) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti: Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasında yürürlükteki ikili Sözleşmeye uygun olarak düzenlenecek istinabe talebinin, "KKTC Yetkili Adlî Makamına" hitaben düzenlenmesi ve iki suret halinde Bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir
(8) Suriye: Bu ülkeye gönderilecek tebligat ve istinabe evrakı aramızdaki ikili sözleşme ekinde yer alan örneklere uygun olarak düzenlenmelidir
(9) Suudî Arabistan: Bu ülkeye gönderilen adlî yardım evrakına konu suçların, kendi hukukuna göre de suç teşkil etmesi durumunda, mülkîlik ve bir suçtan iki defa yargılama yapılamaz prensiplerine aykırı olarak, vatandaşlarımız hakkında ayrıca yargılama yapıldığı ve ceza tayin edildiği bilindiğinden, istinabe talebi yerine ilgili vatandaşlarımız için yurda giriş ve çıkışlarında yakalanmaları amacıyla Emniyet Genel Müdürlüğünden tahdit fişi düzenlenmesi talebinde bulunulması veya istinabe evrakı düzenlenmesinden önce konuya ilişkin olarak Bakanlığımızdan görüş alınması uygun olacaktır
(10) İç karışıklık ve savaş halinde bulunan ülkeler: İç karışıklık ve savaş sebebiyle devlet kurumlarının tam olarak işlemediği ülkelere yönelik adlî yardım talepleri düzenlenmeden önce Bakanlığımızdan görüş alınması gereksiz yazışmaları engelleyecektir
V-YABANCI DEVLETLERİN İSTİNABE TALEPLERİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:
(1) İstinabe talepleri, talepte bulunulan devlet mevzuatına göre yerine getirilir Dolayısıyla, yabancı adlî makamın istinabe talebi Türk mevzuatı hükümlerine göre yerine getirilecektir Adlî yardım talepnamesinde, talebin yerine getirilmesinde özel bir usul uygulanması istenmekteyse, bu usul ancak Türk mevzuatı ile bağdaştığı oranda uygulanmalıdır Eğer uygulanması istenilen usul tamamen veya kısmen hukuk sistemimizle bağdaşmıyorsa, talep yerine getirilmeden önce en kısa zamanda bu durum talepte bulunan yabancı adlî makamlara iletilmek üzere Bakanlığımıza bildirilmelidir Aksi halde onlar için hukuken geçerli sayılmayacak bir işlemin yapılması, gereksiz emek ve zaman kaybına neden olmaktadır
(2) Sözleşmelerde belirtilen taleplerin ret halleri mevcut olduğunda, bu taleplerin yerine getirilmemesi gerekmektedir Yine, Sözleşmeye koydukları çekinceler ve yaptıkları beyanlarla sözleşmenin uygulama alanını daraltan Taraf Devletlere karşı olarak da, aynı sınırlamalar çerçevesinde adlî yardımda bulunulması gerekmektedir Zira, uluslararası hukuka göre egemen Devletler, birbirlerine karşı eşit düzeyde ve karşılıklı olarak yükümlülük altına girerler Bu husus öncelikle Bakanlığımızca değerlendirilmektedir
(3) Adlî yardım talepnamesinde açıkça belirtmek kaydıyla, adlî yardım talebinde bulunan merciler veya ilgili kişiler (şüpheli, sanık, mağdur ve müşteki gibi) istinabe işleminin yerine getirilmesi sırasında hazır bulunmalarına izin verilmesini talep edebilirler Talepte bulunulan adlî mercilerin de bu izni vermeleri halinde, hazır bulunmaya imkân verecek şekilde belirleyecekleri istinabe işlemi tarihini talepte bulunan makama bildirmeleri gerekir Burada güdülen amaç, özellikle örgütlü ve ekonomik suçlara ilişkin karmaşık soruşturmalarda, soruşturma dosyasındaki bilgilerin tümünün, olayın aydınlatılmasını sağlayacak tüm soruların adlî yardım talepnamesine gerektiği şekilde aktarılması her zaman mümkün bulunmadığından, hazır bulunmasına izin verilen yabancı adlî makam temsilcilerine, istinabe işlemini yerine getiren (talepte bulunulan) adlî makam aracılığıyla ek sorular yöneltilebilmesine imkân sağlamaktır Ayrıca, hazır bulunan yabancı görevli bizzat kendisi delillerin güvenilirliği ve inandırıcılığı konusunda kanaat sahibi olabilecektir Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin R(80) 8 sayılı Tavsiye Kararında, yabancı adlî makamların hazır bulunmaya izin verilmesi taleplerinin mümkün olduğunca olumlu karşılanması önerilmekle birlikte, Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesinde böyle bir talebin kabulü için zorunluluk getirilmemiştir
(4) Hazır bulunma talebini de içeren bir istinabe talebi alındığında, aşağıdaki hususlar göz önünde tutulmalıdır:
a) Yabancı görevli ve kişilerin, istinabe işlemi sırasında hazır bulunmalarına izin verilmesi olanağından yararlanarak, kendileri tarafından doğrudan bilgi ve belge sağlamaları mümkün olmayıp, tüm işlemlerin yetkili makam ve görevlilerimizce yerine getirilmesi,
b) İstinabe işlemi sırasında Devletin ve Adlî Makamlarımızın itibarının gözetilmesi,
c) İstinabe evrakının ve yapılan işlemlere ilişkin tüm belgelerin bir örneğinin işlem sonunda Bakanlığımıza gönderilmesi
(5) Bu itibarla, yukarıda yazılı hususlar dikkate alınmak suretiyle aşağıda belirtilen prosedürün uygulanması yerinde olacaktır:
a) İfadelerine başvurulması istenilen kişi/kişilerin öncelikle gösterilen adreste olup olmadığının tespiti, söz konusu adreste bulunmaları halinde ve istinabe işlemi sırasında hazır bulunma istemine izin veriliyorsa, yabancı ülkeden geleceklere duyuru yapılıp bunların işlem sırasında hazır bulunmalarına olanak sağlayacak şekilde işlem tarihinin (istemde tarih konusunda bir öneri mevcut ise, bu hususta göz önünde bulundurularak) ve yerinin saptanması,
b) Adlî yardım istemi farklı yerlerdeki adlî makamlarımızı ilgilendiriyorsa, bu takdirde ilgili adlî makamlarımızın birbirleriyle temasa geçmek suretiyle, istinabe işlemleri için birbirine yakın ve makul tarih tayin etmeleri,
c) Konuya ilişkin olarak daha ayrıntılı bilgiye ihtiyaç duyulduğunda, telefon veya faksla Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü (İstinabe Bürosu telefon no 312/414 78 08, Faks no: 312/425 02 90) ile irtibata geçilmesi
(6) Türkiye, Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesi'ni (CİKAYAS) imzalarken arama ve eşyanın zaptını kapsayan talepleri, Sözleşmenin 5'inci maddesinin 1'inci fıkrasının a, b, c bentlerinde yazılı aşağıdaki şartlara bağlamış olup yetkili adlî makamımız tarafından adlî yardım talebinin düzenlenmesinde ve yurt dışından gelen adlî yardım taleplerinin yerine getirilmesinde;
a) İstinabeyi gerektiren suçun hem yardım isteyen hem de yardım istenen tarafın kanunlarına göre cezalandırılabilir bir suç olması,
b) İstinabeyi gerektiren suçun, yardım istenen taraf ülkesinde, suçlunun geri verilmesine elverişli bir suç olması,
c) İstinabenin yerine getirilmesinin, yardım istenen tarafın kanunu ile bağdaşması,
Hususları dikkate alınmalıdır
VI- BAZI SUÇLARLA İLGİLİ ÖZEL UYGULAMA:
(1) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 32 ve 68'inci maddeleri ihlâl edilerek, yurt içinde korunması gerekli ve Devlet malı niteliğindeki tarihî ve arkeolojik değeri haiz eserler, kazanç amacıyla, genelde Avrupa ülkelerine kaçırılmaktadır Bu tür eserlerin, açılacak soruşturma çerçevesinde Ülkemize iadelerinin temini için, "Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesi' (CİKAYAS), ilgili ikili sözleşme ya da mütekabiliyet prensibi yanı sıra Birleşmiş Milletler UNESCO nezdinde akdedilmiş bulunan ve 25/12/1979 tarih ve 2256 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ve 26/01/1981 tarih ve 17232 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan "Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşme"hükümlerine istinaden, düzenlenecek istinabe evrakının ilgili yabancı dile tercümesi ile birlikte Bakanlığımıza iletilmesi önem arzetmektedir
(2) Diğer taraftan;
a) ********** veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçları (TCK m 188) ve **********dan kaynaklanan malvarlığı değerlerinin aklanması suçlarına ilişkin (TCK m 282) adlî yardım taleplerinde CİKAYAS ya da ikili sözleşmelerin yanı sıra
taraf ise
1988 tarihli "********** ve Psikotrop Maddelere Karşı BM Sözleşmesi"ne,
b) Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (TCK m 220) suçuna ve diğer örgütlü suçlara ilişkin adlî yardım taleplerinde CİKAYAS ya da ikili sözleşmelerin yanı sıra
taraf ise, "
Birleşmiş Milletler Sınıraşan Örgütlü Suçlarla Mücadele Sözleşmesi"ne,
c) Malvarlığı değerlerinin aklanması suçuna ilişkin (TCK m 282) adlî yardım taleplerinde CİKAYAS ya da ikili sözleşmelerin yanı sıra
taraf ise, "
Suçtan Kaynaklanan Gelirlerin Aklanması, Araştırılması, Ele Geçirilmesi ve
El Konulması
na İlişkin Sözleşme"ye,
d) ***** suçlarında
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin *****izme karşı mücadelede adlî makamlar arasında uluslararası işbirliğinin önemini vurgulayan 1373 (2001) sayılı kararına ve talepte bulunulan ülke taraf ise, "*****izmin Finansmanının Önlenmesine Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi" ve "Tedhişçiliğin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi"ne,
e) Rüşvet, yabancı kamu görevlilerine rüşvet (TCK m 252) ve diğer yolsuzluğa ilişkin suçlarda
CİKAYAS ya da ikili sözleşmelerin yanı sıra
taraf ise, "Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi"ne (Madde 26) ve "OECD Uluslararası Ticari İşlemlerde Yabancı Kamu Görevlilerine Verilen Rüşvetin Önlenmesi Sözleşmesi"ne,
Değinilmelidir
(3) Bu Sözleşmelere taraf olan devletlerin listesi Ek: 3 ve Ek: 4'de gösterilmiştir
VII-EL KOYMA VE MÜSADERE KARARLARININ İNFAZINA İLİŞKİN KARŞILIKLI ADLÎ YARDIM:

(1) ********** veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçları (TCK m 188), malvarlığı değerlerinin aklanması suçu (TCK m 282), örgütlü suçlar ve yolsuzluk suçlarına ilişkin soruşturma ve davalarda yurtdışında bulunan malvarlığı değerleri hakkında verilen el koyma ve müsadereye ilişkin kararlar, "1988 tarihli ********** ve Psikotrop Maddelere Karşı BM Sözleşmesi" (Madde 5), "Suçtan Kaynaklanan Gelirlerin Aklanması, Araştırılması, Ele Geçirilmesi ve
El Konulması
na İlişkin Sözleşme"
(Madde 13),
"Birleşmiş Milletler Sınıraşan Örgütlü Suçlarla Mücadele Sözleşmesi"
(Madde 12-13)
ve "Ceza Yargılarının Milletlerarası Değeri Avrupa Sözleşmesi"
(Madde 45 vd)
çerçevesinde taraf ülkelerde infaz ettirilebilir
(2) Yabancı adlî makamların benzer talepleri de aynı sözleşmeler çerçevesinde Ülkemizde yerine getirilir
(3) Bu itibarla, yurt dışı bağlantılı ekonomik, malî ve örgütlü suçlarda şüpheli ve sanıkların yurtdışındaki malvarlıklarının araştırılması, tespit edilerek el konulması ve müsaderesinin sağlanması için düzenlenecek istinabe talebinin, CİKAYAS ya da ilgili ikili sözleşmenin yanı sıra, konusuna göre yukarıda değinilen sözleşme adı belirtilmek ve hükümleri de dikkate alınmak suretiyle hazırlanması ve evrakın iki nüsha halinde Bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir
VIII-TEBLİGAT VE İSTİNABEYE İLİŞKİN TARAF OLDUĞUMUZ SÖZLEŞMELER:
(1) Tebligat ve istinabe alanında taraf olduğumuz çok taraflı sözleşmeler, taraf devletler, onay kanunu ile Resmi Gazete tarih ve sayısı aşağıda gösterilmiştir:
a) Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesi (CİKAYAS) (Avrupa Konseyi Sözleşme No 30): Almanya, Andora Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Birleşik Krallık (İngiltere), Bosna Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya, Litvanya, Lihtenştayn, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Moldova, Monako, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, San Marino, Sırbistan-Karadağ, Slovakya, Slovenya, Ukrayna ve Yunanistan Sözleşmenin onaylanması 18/03/1968 tarih ve 1034 sayılı Kanunla uygun bulunmuş olup, metni, 5'inci Tertip Düstur, Cilt: 7/2, sayfa: 1848-1900'da ve Resmî Gazete'nin 16/10/1968 tarih ve 13028 sayılı nüshasında yayımlanmıştır
b) Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol (Avrupa Konseyi Sözleşme No 99): Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Birleşik Krallık (İngiltere) Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Ermenistan, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsveç, İtalya, İzlanda, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Moldova, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan-Karadağ, Slovakya, Slovenya, Ukrayna ve Yunanistan Protokol malî suçları CİKAYAS'ın kapsamına almakta, infazla ve mahkeme masrafları ile ilgili kararların tebliği ve sabıka kayıtlarına ilişkin bilgilerin iletilmesi esaslarını düzenlemektedir Protokol'ün onaylanması 18/05/1987 tarih ve 3363 sayılı Kanunla uygun bulunmuş olup, metni 18/01/1990 tarih ve 20406 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
(2) Tebligat ve istinabe alanında taraf olduğumuz ikili sözleşmeler ve onay kanun numarası ile yayımlandığı Resmî Gazete tarih ve sayısı aşağıda gösterilmiştir:
a) Amerika Birleşik Devletleri: "Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Antlaşması"08/10/1980 tarih ve 2312 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Anlaşmanın metni 20/11/1980 tarih ve 17166 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
b) Çin: "Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması"27/09/1994 tarih ve 4034 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Anlaşmanın metni 12/11/1994 tarih ve 22109 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
c) Fas: "Türkiye Cumhuriyeti ile Fas Krallığı Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi" 19/04/1990 tarih ve 3639 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşme metni 07/10/1990 tarih ve 20658 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
d) Hindistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Hindistan Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Karşılıklı Adlî Yardım Anlaşması" 19/04/1990 tarih ve 3635 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Anlaşmanın metni 07/10/1990 tarih ve 20658 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
e) Irak: "Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Arasında Hukukî ve Adlî İşbirliği Sözleşmesi" 19/04/1990 tarih ve 3638 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 02/08/1992 tarih ve 21303 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
f) İran: "Türkiye Cumhuriyeti ile İran Devleti (Şeyhinşahisi) Arasında İadei Mücrimin ve Cezaî Mevadda Adlî Müzaharet Muahedenamesi" 07/06/1937 tarih ve 3212 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin 21/06/1937 tarih ve 3636 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
g) Kazakistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kazakistan Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların İadesi Anlaşması" 04/04/1997 tarih ve 4243 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Anlaşma metni 10/04/1997 tarih ve 22960 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
h) Kuveyt: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kuveyt Devleti Arasında Hususî Hukuk, Ticaret ve Ceza Hukuku Konularında Hukukî ve Adli İşbirliği Anlaşması" Sözleşmenin metni 30/05/2000 tarih ve 24064 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
ı) KKTC: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma, Tanıma ve Tenfiz, Suçluların Geri Verilmesi ve Hükümlülerin Nakli Sözleşmesi" 27/10/1988 tarih ve 3490 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 13/02/1989 tarih ve 20079 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
i) Lübnan: Lübnan ile ülkemiz arasında suçluların geri verilmesi alanında ayrı bir sözleşme bulunmamakla beraber, "Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Anlaşması" Lübnan için de geçerlidir
j) Mısır: "Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların İadesi Sözleşmesi" 19/04/1990 tarih ve 3634 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 07/10/1990 tarih ve 20658 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
k) Moğolistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması" 10/02/2004 tarih ve 5088 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 04/05/2004 tarih ve 25452 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
l) Özbekistan: Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi17/07/1997 tarih ve 4286 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 07/11/1997 tarih ve 23163 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
m) Pakistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Pakistan İslâm Cumhuriyeti Arasında Ceza İşlerinde Karşılıklı Yardımlaşma Sözleşmesi"02/04/1982 tarih ve 2663 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 16/03/1983 tarih ve 17989 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
n) Suriye: "Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Anlaşması" 19/11/1982 tarih ve 2710 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Anlaşmanın metni 18/03/1983 tarih ve 17991 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış, Türkçe metnindeki bazı maddî hatalar 15/09/1983 tarih ve 18166 sayılı Resmî Gazete'de düzeltilmiştir
o) Tacikistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi"Sözleşmenin metni 30/05/2000 tarih ve 24064 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
ö) Tunus: "Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi" 24/09/1982 tarih ve 2706 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 20/02/1983 tarih ve 17965 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
p) Ürdün: "Türkiye Cumhuriyeti ile Haşimî Ürdün Krallığı Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi" 17/04/1975 tarih ve 1879 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Sözleşmenin metni 11/08/1975 tarih ve 15323 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır

İKİNCİ BÖLÜM : SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİ
(1) Geri verme (iade), bir devletin (talep edilen devlet) ülkesinde bulunan bir bireyi, yargılanması (hüküm amaçlı geri verme) ya da cezasının infazı (infaz amaçlı geri verme) için diğer bir devlete (talep eden devlet) teslim etmesine imkân veren hukukî bir işlemdir
(2) İç mevzuatımızda geri vermeye ilişkin kaynakları, 1982 Anayasasının 38'inci maddesinin son fıkrası, değişik ülkelerle yapılmış ikili sözleşmeler, "Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi" (SİDAS), bu Sözleşmeye Ek 2'inci Protokol ve ********** maddeler, kara para aklama, sınıraşan örgütlü suçlar, yolsuzluk ve *****izmle mücadele bağlamında uluslararası kuruluşlar bünyesinde hazırlanan çok taraflı bazı sözleşmelerdeki geri vermeye dair hükümler ve geri vermeyi düzenleyen TCK'nun 18'inci maddesi oluşturmaktadır Görüldüğü üzere, geri verme kurumunu iç hukuk ve milletlerarası hukuk normları birlikte düzenlemektedir
(3) Anayasamızın 38'inci maddesi, Uluslararası Ceza Divanı'na taraf olmanın gerektirdiği yükümlülükler hariç olmak üzere, vatandaşın suç sebebiyle geri verilemeyeceği hükmünü getirirken, TCK'nun 18'inci maddesi hangi suçların geri vermeye konu teşkil etmeyeceğine, yetkili ve görevli mahkemenin hangisi olduğuna, geçici tutuklamaya, geri vermede özellik kuralına ve geri vermeye nihaî olarak karar verecek makama ilişkin hükümler içermektedir
I- ÜLKEMİZİN TALEP EDEN DEVLET OLMASI:
(1) İlgili sözleşme hükümlerinin incelenmesinden sonra, Ek: 7 ve Ek: 8'deki örnekler dikkate alınarak yabancı Devlet yetkili adlî makamına hitaben düzenlenecek iade talepnamesinde:
a) Fiilin işlendiği yer ve zaman, müsnet fiilin nasıl ve hangi vasıtalar kullanılarak işlendiği, fiilin ihlâl ettiği kanun hükmü veya hükümleri de belirtilmek suretiyle hukukî tavsifi içine alacak şekilde iadeye esas suçun ayrıntılı izahı,
b) Talepname tarihine kadar gerçekleştirilen adlî işlemlerin neler olduğu,
c) Durma ve kesilme sebepleri de dikkate alınarak, dava veya ceza zamanaşımının sona ereceği tarih (TCK'nın 66, 67, 68, 71 ve 72'nci maddeleri),
d)İadesi talep edilenin, nüfusa kayıtlı olduğu yer de dahil, açık kimlik bilgileri ve eşkâli,
e)Bulunduğu veya ikamet ettiği yabancı ülkedeki açık adresi,
f) Tutuklama kararını veren mahkeme, tutuklama kararının ve müzekkeresinin tarih ve sayısı (5271 sayılı CMK'nın 248/5, 100 ve 101'inci maddeleri),
f) Hükümlü iadesi talep ediliyorsa, şartla ve bihakkın tahliye tarihlerini içeren ve infazı gereken ceza miktarını gösteren müddetname ile yakalama müzekkeresini çıkartan adlî makamın adı ve yakalama müzekkeresinin tarih ve sayısı,
g)İade talebine esas sözleşmenin tam ismi,
Yer almalıdır
(2) İadesi talep edilenin sanık veya hükümlü olması dikkate alınmak suretiyle bu talepnameye:
a) İddianame veya mahkûmiyet kararı,
b) Müddetname,
c) Yakalama müzekkeresi veya tutuklama kararı,
d) Suça uygulanan veya uygulanacak kanun madde metinleri (dava veya ceza zamanaşımı ile ilgili olanlar dahil),
e) Kimliği ve uyrukluğu teşhiste yardımcı olacak nüfus kaydı, pasaport ve kırmızı bülten,
f) Mevcutsa parmak izi formu ve fotoğraflı eşkâl tanımlama tutanağının onaylı örnekleri ile fotoğraflar,
Eklenerek üç takım olarak düzenlenecek iade evrakının Bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir
(3) İade talepnamesi ve eklerinin yabancı dile tercüme ettirileceği göz önüne alınarak, tercümenin açık ve anlaşılır olması için iade evrakında uzun cümle ve paragraflardan kaçınılmalı, mümkün olduğu kadar sade ve öz ifadelere yer verilmelidir
(4) İade evrakı bilahare hukuk diline vâkıf bir tercüman vasıtasıyla iade istenilen devletin talep ettiği dil veya dillerden birine tercüme ettirilmelidir (İade evrakının tercüme edileceği dil veya diller Ek: 2'de gösterilmiştir) Tercüme, mahallinde yaptırılabileceği gibi, Bakanlığımızca da yaptırılabilir
II- ÜLKEMİZİN TALEP EDİLEN DEVLET OLMASI:
(1) Yabancı Devlet yetkili adlî makamınca ilgili ikili veya çok taraflı sözleşme kapsamında düzenlenen ve söz konusu sözleşmede öngörülen yolla (diplomatik yol veya doğrudan) merkezî makam olarak Bakanlığımıza iletilen iade talepnamesi ve eki evrak, Bakanlığımızda sözleşmeye uygunluk denetimi yapıldıktan sonra, Türk Ceza Kanunu'nun 18'inci maddesi 4'üncü fıkrasına göre kanunî gereğinin takdiri yönünden geri verilmesi talep edilen kişinin bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılığına iletilmektedir
(2) İlgili Sözleşmeye uygunluk denetimi sırasında saptanan eksiklikler, ek bilgi talebi şeklinde iade talep eden yabancı Devletten istenilebilir Sağlanan ek bilgi ve belgeler ivedi olarak mahalline iletilir
(3) İade evrakının alınmasından önceki aşamada geçici tutuklama;
a) Geri verme amacıyla geçici tutuklama, uluslararası düzeyde aranan kişinin yakalanmasından iade işleminin sonuçlanmasına kadar tutuklu bulundurulduğu süreci içeren bir tedbirdir Geri verme amacıyla tutuklamada birinci aşama; iade amacıyla yakalamadan, iade evrakının, iade talebinde bulunulan ülkenin yetkili makamına ulaştırılmasına kadar olan safhadır Kendisinden iade talep edilen tarafın yetkili makamları bu talep hakkında kendi mevzuatına göre karar verecektirBurada amaç, iade konusunda sağlıklı bir inceleme ve değerlendirme yapılabilmesi için iade evrakı alınıncaya kadar, aranan kişinin kaçmasının önlenmesidir
b) Geçici tutuklama süreleri ikili sözleşmeler (Sözgelimi; Amerika Birleşik Devletleri için 60 gün, KKTC için 30 gün) ve "Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi"nin (SİDAS) 16'ncı maddesinin 4 ve 5'inci fıkralarında düzenlenmiştir SİDAS'a göre tutuklamayı takip eden 18 günlük süre zarfında talep edilen tarafa iade evrakı gönderilmezse, iadesi talep edilen şahıs serbest bırakılabilecek, 40 günün sonunda ise, kesin olarak serbest bırakılacaktır Ancak istisnaen şahsın kaçmasına engel olacak önlemlerin alınması şartıyla, geçici salıverme her zaman mümkündür İade talebinin ulaşmaması nedeniyle serbest bırakılan kişi, iade talebinin sonradan gelmesi halinde yeniden tutuklanabilir
c) İade evrakının alınmasından önceki aşamada, konuya ilişkin Sözleşmenin ilgili hükmü incelenmeli, eğer bu aşamada zorunlu olarak geçici tutuklama öngörülmüşse, derhal görevli mahkemeden sözleşmede öngörülen süre kadar tutuklama kararı verilmesi için talepte bulunulmalı ve işlem sonucu Bakanlığımıza bildirilmelidir Eğer, kişinin iadesini isteyen Devlet, mahkeme kararındaki tutuklama süresi içinde, iade evrakının çok kapsamlı olması, tercüme işleminin zaman alması gibi makul nedenlerle, iade evrakını bu süre zarfında iletemeyeceğini bildirip, önleyici tutuklama süresinin uzatılması talebinde bulunursa ve bu talep yapılan ön incelemede Bakanlıkça uygun görülürse, Sözleşmede de bu sürenin uzatılmasının açıkça öngörülmesi halinde, önleyici geçici tutuklama süresi, ilk tutuklama süresindeki işlemler tekrarlanarak uzatılabilir Ancak ilgili Sözleşmede öngörülmemişse, önleyici tutuklama süresi uzatılamaz Bu durumda, ilk aşamada verilen kararda tespit edilen süre sonunda iade evrakı alınmamışsa, kişi serbest bırakılmalıdır
d) Eğer ilgili Sözleşmede geçici tutuklama zorunlu olarak öngörülmemişse, bu takdirde, aranan kişinin kaçmasını önleyici tedbirler alınarak iade işlemleri CMK'da öngörülen tutuklama dışındaki koruma önlemleri ile sürdürülebilir Burada dikkat edilmesi gereken husus şahsın kaçmasını önleyici tedbirlerin etkinliğidir
e) İlgili Cumhuriyet Başsavcılıklarınca iade amacıyla geçici tutuklama işlemlerinde evrak sürekli izlemeye alınmalı ve tutuklama süresinin bitmesine 1 gün kala iade evrakının ulaştığına dair herhangi bir bilgi alınmamışsa, Bakanlığımızdan tutukluluğun devam ettirilip ettirilmeyeceği konusunda derhal bilgi istenmelidir Eğer bu süre hafta sonu veya diğer tatil günlerine rastlıyorsa, bu işlem tatilin başlangıcından 1 gün önce yapılmalıdır
f) Bir yabancı Devletin adlî makamlarınca arandığından bahisle, kolluk tarafından yetkili Cumhuriyet Başsavcılığına sevk edilen yabancı uyruklu kişinin iadesinin talep edilip edilmediği derhal Bakanlığımızdan sorulmalıdır İadesinin istenildiği bildirilen yabancı uyruklu kişi Cumhuriyet Başsavcılığınca geçici tutuklama talebiyle yetkili Mahkemeye sevk edilmelidir
g) Geçici tutuklama kararında yakalanın tutuklu kalacağı süre muhakkak belirtilmelidir
h) Geri verme amacıyla tutuklanması talep edilen şahıs tutuklandığı takdirde, ilgili sözleşme hükmüne göre talep eden Devlet yetkili makamına bildirilmek üzere, tutuklanma tarihinin ve ilgili Sözleşmeye göre geçici tutuklama süresinin en seri şekilde Bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir
(4) İade evrakının alınmasından sonraki aşama;
a) Geri verme sürecide ikinci aşama ise, iade evrakı alındıktan, yani iade evrakı, iade talebinde bulunan Devlet tarafından, kendisinden iade talebinde bulunulan Devletin yetkili makamlarına iletilmesinden sonraki aşamadır Bu aşamanın başında, talep bütün unsurlarıyla incelenmekte ve konuya ilişkin uluslararası sözleşme hükümleri ve talepte bulunulan Devletin mevzuatı çerçevesinde, iade talebinin yerine getirilebileceği kanaatine varıldığı takdirde, keyfiyet yetkili makamların takdirine sunulmaktadır
İade evrakının alınmasından sonraki aşamada, iade evrakı ilgili Sözleşmede öngörülen şeklî şartlara ve esaslara uygunsa, kural olarak, iade amacıyla geçici tutuklama, iade işlemleri sonuçlanıncaya kadar devam etmelidir
b) İade işlemleri sonuçlanıncaya kadar geri verilmesi talep edilen kişinin tutukluluk durumu CMK'nın 108'inci maddesi gereğince gözden geçirilerek Bakanlığımıza düzenli olarak bilgi verilmelidir

III-GERİ VERME TALEPLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BAZI HUSUSLAR:


(1) ***** suçları: Bu suçların faillerinin iadeleri talep edilirken, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin *****izme karşı mücadelede adlî makamlar arasında uluslararası işbirliğinin önemini vurgulayan üye ülkeleri bağlayıcı 1373 (2001) sayılı kararına, taraf ise, "*****izmin Finansmanının Önlenmesine Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesine", "Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi"ne (SİDAS) göre yapılan taleplerde ise "Tedhişçiliğin Önlenmesine Dair Avrupa Sözleşmesi"ne de değinilmesi ve iade talebimizin siyasî suç gerekçesiyle reddedilmemesini teminen, ilgili Sözleşmeler kapsamında, iade talepnamesinde talebin haklılığını gösteren somut maddî eylemler ve hukukî esasların tatmin edici biçimde ayrıntılı olarak açıklanması büyük önem taşımaktadır

(2) İnsan hakları: İadeye konu şahsın iade sürecindeki talepleri kapsamında, suçluların iadesi konusunun; insan hakları yönünden "Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi", mültecilik statüsü yönünden de 1951 tarihli "Mültecilerin Hukukî Statüsüne Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi"yle ilgili olduğu hususunun göz önünde tutulması gerekmektedir
(3) Pasaport ve kişisel eşyaların teslimi: Yabancı uyruklu sanık veya hükümlünün talep eden Devlete iadesi Bakanlar Kurulu'nca uygun görüldüğü takdirde, iade amacıyla geçici tutukluluk süresini gösteren belge ve pasaport ile kişisel eşyalarının, fiilen teslimi sırasında şahsı teslim alan yabancı Devlet görevlilerine teslim edilmesi zorunludur

(4) Özellik kuralı: Geri verme hâlinde, kişi ancak geri verme kararına dayanak teşkil eden suçlardan dolayı yargılanabilir veya mahkûm olduğu ceza infaz edilebilir (TCK m 18/8) Bu ilke "özellik" veya "hususîlik" kuralı olarak adlandırılır Ancak, geri verme kapsamında bulunmayan suç için yargılama yapılmasına veya verilmiş olan cezanın infazına suçluyu geri veren devletin muvafakat (izin) vermesi halinde bu kural etkisini kaybeder Böyle bir durumda ilgili adlî makamın muvafakat talebinde bulunması gereklidir Özellik kuralının kişiye sağladığı koruma, süre ile sınırlıdır Dolayısıyla geri verilen kişinin, serbest bırakılmasından sonra sözleşmelerde belirlenen bir süre içinde (Örneğin SİDAS'a göre 45 gün) kendi iradesi dışında bir engelleme olmaması kaydıyla, onu teslim almış devlet ülkesini terk etmemesi veya terk ettikten sonra geri dönmesi halinde bu kural işlemeyecektir
(5)
Amerika Birleşik Devletleri'nden (ABD) yapılacak iade talepleri: Anglo-Sakson hukuk sistemini benimsemiş olan Amerika Birleşik Devletlerinde ceza yargılaması Ülkemizin de genel olarak etkilendiği Kara Avrupası sisteminden farklılık göstermektedir Amerika Birleşik Devletlerinden vaki iade taleplerimiz,Adalet Bakanlıklarınca avukatlar vasıtasıyla görevli mahkemeye iletilmekte, bu esnada iadesini istediğimiz şahısların avukatları da duruşmaya katılmaktadırlar Bu süreç içerisinde iade evrakının Ülkemiz ile ABD arasındaki Anlaşmada öngörüldüğü şekilde hazırlanması son derecede önem arz etmekte, aksi halde taleplerimiz kabul edilemez bulunabilmektedir Bu nedenle, Amerika Birleşik Devletlerine yönelik iade talepleri düzenlenirken aşağıda belirtilen ve ana hatlarıyla açıklanan hususlara uyulması gerekmektedir:
a) İade taleplerinin hangi hususları içereceği, "Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Anlaşması"nın "istemlerin içeriği" başlıklı 7'nci maddesinde iade istemine konu olan şahsın sanık, hükümözlü, hükümlü veya gıyapta hükümlü olmalarına göre dört ana bent altında düzenlenmiş bulunmaktadır İade evrakı düzenlenirken iadesi istenilen şahsın statüsünün bu dört halden hangisine girdiği öncelikle ve mutlaka dikkate alınmalı ve iade evrakı buna göre düzenlenmelidir
b) Amerika Birleşik Devletleri yetkili adlî makamları, sadece Ülkemizde işlenilen suçla ilgili delillerin yanı sıra hukuk sistemimiz hakkında da bilgi sahibi olmadıklarından, olay ve delillerinin mümkün olduğunca ayrıntılı bir şekilde tarif edilmesi gerekmektedir İkili Sözleşme ve iç mevzuatları açısından ABD hâkimlerinin delillerin takdir ve değerlendirmesini yapma yetkileri bulunmaktadır Bu itibarla, iadeye konu fiilin Amerika'da işlenmesi halinde de bu ülke kanunlarına göre cezalandırılabilir suç olduğu sonucunu verecek şekilde, suçun ayrıntılı olarak ne suretle işlendiği mutlaka belirtilmelidir
c) İade evrakına mümkünse iadesi istenilen şahsın fotoğrafı, parmak izleri ve fiziksel tarifinin eklenmesi ve ayrıca yeminli tanık veya tanıklar tarafından tutanakla şahsın teşhisi gerekmektedir ABD yetkili makamları "affidavit statement" olarak isimlendirdikleri bu tür teşhis belgelerine büyük önem vermektedirler
d) Suçun tavsifi yapılırken sadece tanımlamak yerine, iadesi istenilen kişi ile suç yeri ve deliller arasındaki nedensellik bağının açıkça belirtilmesi gerekmektedir
e) Tüm delillerin ayrıntılı olarak açıklanması gerekmektedir Sadece görgü tanıklarının ifadeleri yeterli olmayıp, örneğin bir cinayette kullanılan silâh üzerindeki parmak izlerinin iadesi istenilen şahsa ait olduğu vs gibi hususlar da belirtilmelidir
f) İadesi istenilen şahsa isnat olunan suçun zamanaşımı süresi ve bu müddeti kesen sebepler de ayrıntılı şekilde açıklanmalıdır
g) Tanık ifadelerine atıf yapılırken ifadelerin hangi makam huzurunda ve yeminli olarak verilip verilmediği belirtilmelidir
h) ABD mevzuatına göre, konuşma kayıtları çoğu zaman önemli delil teşkil ettiğinden telefon konuşmalarının yeri ve zamanı da mümkün olduğu ölçüde zikredilmelidir
ı) Bütün bu hususların yanı sıra, iade evrakı beş takım halinde düzenlenmeli, bir takım hazırlayan adlî makamda muhafaza edilmeli, dört takım okunaklı mühür ile onaylanarak Bakanlığımıza gönderilmelidir
i) İade evrakının bilgisayar ve elektronik daktilo ile hazırlanmasına ve yazım hatası olmamasına özen gösterilmelidir
(6) Birleşik Krallık'tan (İngiltere) yapılacak iade talepleri: Anglo-Sakson hukuk sistemini benimsemiş olan Birleşik Krallık'a yönelik iade evrakı düzenlenirken aşağıda belirtilen hususlara uyulması gerekmektedir:
a) İade talepnamesinde, iadesi istenilen şahsın hükümlü mü sanık mı olduğu açıkça belirtilmelidir
b) İade talebine konu suçun ne şekilde işlendiğinin, yani maddî olayların nelerden ibaret olduğunun ve sanığın eyleminin iade talepnamesinde açık bir şekilde ve tarihsel sıraya göre anlatılması gerekmektedir

c)
Birleşik Krallık yasalarına göre, bir suçun varlığına ve bunun suçlanan kişi tarafından işlenmiş olduğuna inandıracak makul veya muhtemel bir neden, tutuklama veya dava duruşmasına sevk için standart bir koşuldur Bu nedenle talepnamede suça ilişkin olaylar ve kaynağının mümkün olduğu ölçüde açık ve ayrıntılı olarak tanımlanması gerekmektedir Olayların en iyi bildirimi, isnat unsurlarını oluşturan hususların tarih sırasını izler ve sanığın eylemlerini tanımlar bir biçimde yazılmasıyla mümkündür İade talebine konu birden fazla suç ve soruşturma olması halinde bu bildirimin her bir suç ve soruşturma yönünden ayrı ayrı yapılması gerekmektedir Ancak, gereksiz ayrıntılardan da kaçınılmalıdır

d)
Suçun tavsifi yapılırken, iadesi istenilen kişi ile suç ve deliller arasındaki nedensellik bağını ortaya koyacak şekilde bilgilere yer verilmesi Birleşik Krallık Mahkemesince kaçağın suçu işlediğine tam olarak kanaat getirilmesi ve fiilin İngiliz Hukukuna göre de suç teşkil edip etmediğinin değerlendirilmesi bakımından gerekmektedir
e) Suçu oluşturan maddî olaylar ve sanığın eylemlerinin açık ve tarihsel sıraya uygun bir şekilde anlatımından sonra bu bilgilerin kaynağı, deliller (tanık ifadeleri, raporlar gibi) olayla irtibatlı bir şekilde açıklanmalıdır Delilleri açıklamak yeterli olup, delillerin örneğinin iade evrakına eklenmesi gerekli değildir Tanık ifadelerine atıf yapılırken ifadelerin hangi makam huzurunda ve yeminli olarak verilip verilmediği belirtilmelidir
f) Suça öngörülen cezanın ne olduğu, zamanaşımı süresi ve zamanaşımını kesen işlemler de dikkate alınarak bu sürenin hangi tarihte sona ereceği hususlarının açıkça belirtilmesi gerekmektedir
g) İade talepnamesinde, i
adeye konu şahsın hükümlü ise, mahkûmiyet kararına rağmen neden yurtdışında ve kaçak olduğunun, gıyapta mahkûmiyet (kararın sanığın yokluğunda açıklanmış olması hali) halinde savunmasının alınıp alınmadığının, mahkemede bizzat bulunup bulunmadığının, yokluğunda bir avukat tarafından temsil edilip edilmediğinin, edildi ise kendi seçtiği avukat tarafından mı temsil edildiğinin, sanığın temyiz hakkı bulunup bulunmadığının ve kararın temyiz edilip edilmediğinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir

h)İade talepnamesine, aranılan kişinin belirgin ve son zamanlarda çekilmiş fotoğraf ve parmak izleri eklenmelidir Eğer fotoğraf ve parmak izi yoksa aranılan kişinin mümkün olduğu ölçüde iyi bir fiziki tanımı sağlanmalıdır Fotoğrafın aranılan kişiye ait olduğunun ayrıca bir tanıkla doğrulanması da (polis ifadesi de olabilir) kaçağın yakalanmasını kolaylaştırmaktadır
Sahtecilik ve benzeri suçlar için ise kredi kartı numaraları ve banka hesap numaralarının bildirilmesi gerekmektedir

ı) İade evrakının İngilizce diline çevirisinde kolaylığın sağlanması açısından oldukça yalın bir dil kullanılmalı ve mümkün olduğunca kısa cümleler kurulmalıdır

i)Sanık veya hükümlünün önceki mahkûmiyetlerinin, mahkemece yapılacak değerlendirmeye esas alınacağından gönderilmesi yararlı olacaktır

(7) Suriye: Bu ülkeye gönderilecek iade evrakı aramızdaki ikili sözleşme ekinde yer alan örneklere uygun olarak düzenlenmelidir


IV-YABANCI ÜLKELERE KAÇAN SANIK VE HÜKÜMLÜLERİN KIRMIZI BÜLTENLE YURT
DIŞINDA ARATTIRILMALARI:
(1) Hakkındaki kovuşturmanın sonuçsuz kalmasını sağlamak amacıyla yabancı ülkede bulunan ve bu nedenle kendisine ulaşılamayan (CMK'nın 248/5'inci maddesi uyarınca) tutuklu kaçaklar ile hakkında yakalama müzekkeresi bulunan hükümlülerden, yurt dışına kaçmış olanların dava ve ceza zamanaşımı gibi nedenlerle takip ve hakkettikleri cezadan kurtulmalarına fırsat verilmeden bir an önce yakalanıp, adlî makamlar önüne çıkarılması, ceza adaletinin sağlanması ilkesinin gereğidir
(2) Ülkemizde bir suç işleyip yurt dışına kaçtığı duyumu alınan bir kimsenin yurt dışında iadesi amacıyla arattırılmasını teminen İnterpol Genel Sekreterliği tarafından Kırmızı Bülten çıkartılması talebinde bulunulabilmesi için, öncelikle bu kişi hakkında mahkemelerce verilmiş bir tutuklama kararı veya şahıs mahkûm edilip cezası kesinleşmişse, hükmedilen cezanın infazını teminen Cumhuriyet Başsavcılığınca çıkarılmış yakalama müzekkeresinin bulunması gerekmektedir
(3) Şüpheli veya sanık durumundaki kişiler hakkında uluslararası tutuklama müzekkeresi çıkarılması için, hazırlık soruşturması aşamasında Cumhuriyet başsavcılıklarınca, dava açılmışsa mahkemece, kesinleşmiş hapis cezaları nedeniyle aranan hükümlüler içinse Cumhuriyet başsavcılıklarınca talepte bulunulabilir
(4) Talepte bulunulurken;
a) Aranan kişinin şüpheli, sanık veya hükümlü olmasına göre eksiksiz doldurulacak Ek: 9 ya da Ek: 10'da yer alan Kırmızı Bülten Formunun,
b) Aranan şüpheli veya sanık ise, tutuklama kararının; hükümlü ise infaz için çıkarılan müzekkere örneğinin,
c) Şüpheli veya sanık hakkında uygulanması muhtemel, hükümlü hakkında uygulanan kanun madde metinlerinin,
d) Aranan kişinin açıklamalı nüfus kayıt örneğinin,
e) Aranan kişinin açık eşkalini tespite yarayacak bilgi ve belgeler ile temin edilebildiği takdirde fotoğraf ve parmak izi formunun,
İletilmesi gerekmektedir
(5) Böyle bir talepte bulunduktan sonra tutuklama kararı veya hapis cezasının infazı amacıyla çıkarılmış olan yakalama müzekkeresinin, herhangi bir nedenle infaz kabiliyeti ortadan kalkmışsa ve talebe konu hazırlık evrakı veya dava dosyası yetkisizlik, görevsizlik vb gibi nedenlerle başka bir adlî makama gönderilmişse, Bakanlığımıza ivedilikle bilgi verilmelidir Aksi takdirde, aranan şahıs yurt dışında yakalandığında, bulunduğu ülkenin muhtemel ek bilgi taleplerinin zamanında karşılanamaması nedeniyle serbest bırakılması ya da herhangi bir nedenle aranmasından vazgeçilen kişilerin yabancı ülkede gereksiz yere hürriyetinin kısıtlanması gibi arzu edilmeyen sonuçlar ortaya çıkabilmektedir
V-GERİ VERMEYE İLİŞKİN TARAF OLDUĞUMUZ SÖZLEŞMELER:
(1) Suçlularıngeri verilmesi alanında taraf olduğumuz çok taraflı sözleşmeler, taraf devletler, onay kanunu ile Resmî Gazete tarih ve sayısı aşağıda gösterilmiştir:
Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi (SİDAS- Avrupa Konseyi Sözleşme No 24)
Almanya,Andora, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Birleşik Krallık (İngiltere), Bosna Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, Güney Afrika, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya, Litvanya, Lihtenştayn, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malta, Moldova, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, San Marino, Sırbistan-Karadağ, Slovakya, Slovenya, Ukrayna ve Yunanistan
Sözleşmenin onaylanması, 18/11/1959 tarih ve 7376 sayılı Kanunla uygun bulunmuş olup, metni Resmî Gazete'nin 26/11/1959 tarih ve 10365 sayılı nüshasında yayımlanmıştır
b) Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesine Ek 2 Protokol (Avrupa Konseyi Sözleşme No 98) Taraf Devletler: Almanya,Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Birleşik Krallık (İngiltere), Bosna Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Güney Afrika, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Letonya, Litvanya, Macaristan, Makedonya, Malta, Moldova, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan-Karadağ, Slovakya, Slovenya ve Ukrayna
Anılan protokol; malî ve fer'i suçlar bakımından SİDAS'ın uygulama alanını genişletmektedir Protokol 08/05/1991 tarih ve 3732 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunmuş olup, metni 25/09/1991 tarih ve 21002 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır
(2) Suçluların geri verilmesi alanında taraf olduğumuz ikili sözleşmeler, onay kanunu ile yayımlandığı Resmî Gazete tarih ve sayısı aşağıda gösterilmiştir (Gösterilmeyenler için bkz istinabe ve tebligat bölümü-VIII);
a) ABD: "Türkiye Cumhuriyeti ile Amerika Birleşik Devletleri Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Antlaşması"
b) Cezayir: "Türkiye Cumhuriyeti ile Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti Arasında Hukukî İşbirliğine İlişkin Sözleşme" Sözleşmenin metni 21/05/1991 tarih ve 20877 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış olup, 01/08/2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir
c) Fas: "Türkiye Cumhuriyeti ile Fas Krallığı Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi"
d) Irak: "Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Arasında Hukukî ve Adlî İşbirliği Sözleşmesi"
e) İran: "Türkiye Cumhuriyeti ile İran Devleti (Şeyhinşahisi) Arasında İadei Mücrimin ve Cezaî Mevadda Adlî Müzaharet Muahedenamesi"
f) Kuveyt: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kuveyt Devleti Arasında Hususî Hukuk, Ticaret ve Ceza Hukuku Konularında Hukukî ve Adli İşbirliği Anlaşması"
g) KKTC: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma, Tanıma ve Tenfiz, Suçluların Geri Verilmesi ve Hükümlülerin Nakli Sözleşmesi"
h) Libya: "Türkiye Cumhuriyeti ile Libya Arap Sosyalist Cemahiriyesi Arasında Suçluların Geri Verilmesi Anlaşması" Sözleşmenin metni 02/06/1987 tarih ve 19475 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış olup, 04/07/1989 tarihinde yürürlüğe girmiştir
ı) Lübnan: Lübnan ile ülkemiz arasında suçluların geri verilmesi alanında ayrı bir sözleşme bulunmamakla beraber, "Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Anlaşması" Lübnan için de geçerlidir
i) Mısır: "Türkiye Cumhuriyeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların İadesi Sözleşmesi"
j) Moğolistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması"
k) Özbekistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi"
l) Pakistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Pakistan İslâm Cumhuriyeti Arasında Suçluların Geri Verilmesi Anlaşması" Sözleşmenin metni 03/09/1984 tarih ve 18508 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış olup, 20/11/1984 tarihinde yürürlüğe girmiştir
m) Suriye: "Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye Arap Cumhuriyeti Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Anlaşması"
n) Tacikistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi"
o) Tunus: "Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların Geri Verilmesi Sözleşmesi"
ö) Ürdün: "Türkiye Cumhuriyeti ile Haşimî Ürdün Krallığı Arasında Suçluların Geri Verilmesi ve Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi"
p) Kazakistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kazakistan Cumhuriyeti Arasında Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma ve Suçluların İadesi Anlaşması

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : HÜKÜMLÜLERİN NAKLİ
(1) Hükümlülerin nakli ya da transferi, hükümlünün, hakkında mahkûmiyet kararının verildiği devlette (Hüküm devleti) çekmekte olduğu hürriyeti bağlayıcı cezasının tamamının veya bakiye kısmının, diğer bir devlette (Yerine getiren devlet) infazı için o devlete gönderilmesidir Hükümlülerin nakline dair işlemlerin hukukî dayanağını, 08/05/1984 tarih ve 3002 sayılı "Türk Vatandaşları Hakkında Yabancı Ülke Mahkemelerinden ve Yabancılar Hakkında Türk Mahkemelerinden Verilen Ceza Mahkûmiyetlerinin İnfazına Dair Kanun" ve Türkiye'nin bu alanda taraf olduğu ikili veya 3339 Sayılı Kanunla onaylanan Hükümlülerin Nakline Dair Sözleşme ve ********** maddeler, sınıraşan örgütlü suçlar, yolsuzluk ve *****izmle mücadeleye ilişkin çok taraflı bazı uluslararası sözleşmelerdeki hükümlülerin nakline dair kurallar oluşturmaktadır
I- YABANCI HÜKÜMLÜLERİN NAKLİ:
(1) Ülkemizde hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkûm edilerek cezaları kesinleşen ve "Hükümlülerin Nakline Dair Sözleşme"ye taraf ülke vatandaşlarının en az altı ay, aramızda ikili sözleşme olan yabancı devlet uyruklularının ise en az bir yıl infazı gereken cezalarının bulunması halinde, söz konusu Sözleşme içeriğinden haberdar edilmeleri gerekmektedir
(2) Yabancı hükümlüye yapılan bu bildirimden sonra, hükümlünün vatandaşlık bağı ile bağlı bulunduğu ülkeye naklini istemesi halinde öncelikle;
a) Hükümlü hakkında kesinleşme şerhini içeren mahkeme kararının,
b) Karar temyiz incelemesinden geçmiş ise, Yargıtay ilâmının,
c) Hükümlüye uygulanan kanun madde metinlerinin,
d) Hükümlünün kimlik belgelerinin fotokopilerinin (pasaport, sürücü belgesi vs),
e) Fotoğrafının,
f) Hükümlünün hâkim önünde veya vatandaşı olduğu Devletin ülkemizdeki konsolosluk görevlisi huzurunda nakil istemine ilişkin yazılı irade beyanının,
g) Hükmedilmiş ise, para cezasını ve yargılama giderlerini ödediğini belirtir belgelerin,
h) Ceza infaz durumu, gözlem ve sınıflandırma, disiplin ve varsa sağlık raporunun,
Üç takım halinde düzenlenerek Bakanlığımıza gönderilmesi gerekmektedir
II-HÜKÜMLÜLERİN NAKLİNE İLİŞKİN TARAF OLDUĞUMUZ SÖZLEŞMELER:
(1) Hükümlülerin nakli alanında taraf olduğumuz çok taraflı sözleşme ve taraf devletler aşağıda gösterilmiştir
a) Hükümlülerin Nakline Dair Sözleşme (Avrupa Konseyi Sözleşme No 112) Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Andora, Arnavutluk,Avusturya, Avustralya, Azerbaycan, Bahama Adaları, Belçika, Bolivya, Bosna Hersek Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Ekvador, Ermenistan, Estonya, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İzlanda, İrlanda, İtalya, Japonya, Kanada, Güney Kore, Kosta-Rika, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Macaristan, Malta, Makedonya, Mauritius, Moldova, Norveç, Panama, Polonya, Portekiz, Romanya, San Marino, Sırbistan-Karadağ, Slovakya, Şili, Slovenya, Ukrayna, Birleşik Krallık (İngiltere), Trinidad-Tobago, Venezuela, Yunanistan, Tonga
Sözleşmenin onaylanması 26/03/1987 tarih ve 3339 sayılı Kanunla uygun bulunmuş olup, metni 13/06/1987 tarih ve 19486 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır Sözleşme Avrupa Konseyi üyesi Devletler dışındaki Devletlerin de katılımına açıktır
(2) Hükümlü Transferi alanında taraf olduğumuz ikili sözleşmeler ve onay kanun numarası ile yayımlandığı Resmî Gazete tarih ve sayısı aşağıda gösterilmiştir: (Gösterilmeyenler için bkz istinabe ve tebligat bölümü-VIII)
a) Fas: "Türkiye Cumhuriyeti ile Fas Krallığı Arasında Hükümlülerin Nakline İlişkin İşbirliği Sözleşmesi Sözleşmenin metni 07/10/1990 tarih ve 20658 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış olup, 25/03/2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir
b) Irak: "Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Arasında Hukukî ve Adlî İşbirliği Sözleşmesi"
c) KKTC: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma, Tanıma ve Tenfiz, Suçluların Geri Verilmesi ve Hükümlülerin Nakli Sözleşmesi"
d) Kuveyt: "Türkiye Cumhuriyeti ile Kuveyt Devleti Arasında Hususî Hukuk, Ticaret ve Ceza Hukuku Konularında Hukukî ve Adli İşbirliği Anlaşması"
e) Mısır: "Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Mısır Arap Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Hükümlülerin Transferine Dair Sözleşme" Sözleşmenin metni 03/07/1987 tarih ve 19506 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış olup, 01/01/1988 tarihinde yürürlüğe girmiştir
f) Moğolistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Moğolistan Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Anlaşması"
g) Özbekistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi"
h) Tacikistan: "Türkiye Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti Arasında Hukukî, Ticarî ve Cezaî Konularda Adlî Yardımlaşma Sözleşmesi"Sözleşmenin metni 30/05/2000 tarih ve 24064 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmış olup, 22/06/2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : YURTDIŞI ADRES ARAŞTIRMALARI VE YABANCI UYRUKLU ŞAHISLARIN DOĞUM VE SABIKA KAYITLARININ TEMİNİ
I-TÜRK VATANDAŞLARININ YURTDIŞI ADRESLERİNİN TESPİTİ:
(1) Şüpheli, sanık, hükümlü, mağdur, müşteki, müdahil ve tanık olarak yurtdışında bulunan Türk vatandaşlarının adreslerinin tespitine ilişkin taleplerde Bakanlığımız aracı kılınmalıdır Yurtdışındaki temsilciliklerimizce araştırma yapılabilmesi için talebe konu şahısların bulundukları ülke ve ayrıntılı nüfus bilgilerine gereksinim duyulmaktadır


(2) Yabancı ülkelerde bulunan vatandaşlarımızın adreslerinin, ekonomik ve sosyal durumlarının ve ücretlerinin saptanması istemine ilişkin mahkeme müzekkerelerine, ilgili kişinin yurtdışında bilinen en son adresinin, şehir ismi, sokak veya cadde ismi veya numarası ve şehir kod numarası ile birlikte ve orijinal yazılış şekliyle tam olarak yazılması, karışıklığa ve yanlışlığa yer verilmemesi için, ilgilinin anne ve baba adının, doğum yerinin, ay, gün ve yıl olarak doğum tarihinin de belirtilmesi uygun olacaktır İlgililerin son bulundukları adreslerin tespit edilememesi halinde, hangi ülkede bulundukları ve kimlik bilgileri belirtilmek suretiyle araştırma yapılması istenmelidir Her iki durumda da, söz konusu taleplerin Bakanlığımız aracılığı ile Dışişleri Bakanlığına intikal ettirilmesi gerekmektedir
II-YABANCI UYRUKLU ŞAHISLARIN DOĞUM VE SABIKA KAYITLARI İLE ADRESLERİNİN TESPİTİ:
(1) Ülkemizde suç işleyen ve şüpheli veya sanık sıfatı taşıyan yabancı uyruklu kişilerle, açılan kamu davalarında mağdur, müşteki veya tanık konumundaki yabancı uyruklu diğer kişilerin nüfus-sabıka kayıtlarının teminine ve adreslerinin tespitine ilişkin olarak adlî mercilerimizce yapılan talepler, Uluslararası Kriminal Polis Teşkilâtı (INTERPOL) Ana Sözleşmesi'nin 2'nci maddesi ile "Ceza İşlerinde Karşılıklı Adlî Yardım Avrupa Sözleşmesi"nin 15'inci maddesi 5'inci bendi çerçevesinde İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü İnterpol Daire Başkanlığı tarafından yerine getirilmektedir
Bununla birlikte;
Hollanda'ya yönelik bu tür taleplerin anılan ülke adlî makamlarına hitaben düzenlenecek istinabe evrakı ile,
İNTERPOL'e üye olmayan ülkeler ile Filistin, Somali, Pakistan, Bangladeş, Irak, Hindistan, Nijerya, Afganistan ve Güney Afrika'ya yönelik taleplerin ise diplomatik kanaldan temin edilmek üzere Bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir

(2) İNTERPOL'e üye Devletler Ek: 5'de
gösterilmiş olup, bu Devlet vatandaşlarının;
a) Doğum ve sabıka kayıtlarının temini için; sanığın adı, soyadı, ana ve baba adı, tespit edilebilen açık adresi orijinal yazılış şekliyle yazılıp, atılı suç belirtilmek ve sanığın pasaport veya benzeri kimliğinin fotokopisi,fotoğraf ve parmak izi formu eklenmek suretiyle doğrudan Emniyet Genel Müdürlüğü İnterpol Daire Başkanlığı'ndan
b) Adreslerinin tespiti için ise; yukarıda sayılan bilgi ve belgelerle doğrudan ve birim adı belirtilmeksizin Emniyet Genel Müdürlüğü'nden,
İstemde bulunulması gerekmektedir
(3) İNTERPOL'e üye ülkeden yabancı uyruklu şahısların nüfus-sabıka ve adres kayıtlarının tespiti amacıyla yapılacak olan taleplerde mümkün olduğunca dava konusu suçun özeti, sanığın uyruğu (vatansız olması halinde daha önce vatandaşı olduğu ülke adı), tam ve açık kimlik bilgileri (anne-baba adı, tam doğum tarihi (günü/ayı/yılı) ve yeri, ülkesindeki daimî açık ve kesin ikamet-iş adresleri ve telefonları (orijinal belgelerdeki yazılış şekliyle), vatandaşı olduğu ülke yetkili makamlarının verdiği pasaport, sürücü belgesi, nüfus cüzdanı veya benzeri kimlik belge fotokopileri veya seri numaraları ile verildiği yer ve tarih, kimlik teyidinin yanında, sabıka kayıtlarının tespitine yarayan, bütün ülke makamlarınca da talep edilen ve uluslararası geçerliliği olan fotoğraf ve parmak izi formları ile birlikte gönderilmesi, taleplerin yerine getirilmesi ihtimalini artıracaktır
(4) Yurda giriş çıkış kayıtlarına ilişkin bilgi temini için; İçişleri Bakanlığının 09/03/2005 tarih ve 2005/26 sayılı Genelgesinde belirtildiği üzere, adlî makamlarımızın, Türk ya da yabancı uyruklu şahısların yurda giriş veya çıkışlarına ilişkin bilgileri Emniyet Genel Müdürlüğünden değil, bu tür veriler Valilikler bünyesinde mevcut bilgi işletim sistemlerine de işlendiğinden, zaman kaybının önlenmesi ve gereksiz yazışmaya meydan verilmemesi amacıyla, adlî makamın bulunduğu yer Valiliğinden (Emniyet Müdürlüğünden) talep etmesi gerekmektedir
(5) Yurda giriş çıkış tahdit kayıtlarının konulması veya kaldırılmasına dair Mahkeme kararlarının bildirilmesi; 5682 Sayılı Pasaport Kanunu'nun 7 ve 22'nci maddelerinin uygulanması ile ilgili olarak, tahdit konulması veya kaldırılmasına ilişkin bilgilerin zamanında ve eksiksiz şekilde İl Emniyet Müdürlüklerine iletilmesine ve evvelce haklarında eksik bilgi verilen şahıslarla ilgili ayrıntılı bilgilerin İl Emniyet Müdürlüklerine ayrıca duyurulmasına vatandaşların mağdur olmamaları açısından dikkat edilmelidir
Bundan böyle, cezai konularda uluslararası işbirliğine ilişkin işlemlerin bu Genelge esaslarına uygun olarak yürütülmesini rica ederim


Cemil ÇİÇEK
Bakan

EKLER:
EK-1 Tebligat ve istinabe evrakının tercüme ettirileceği dil veya diller
EK-2 İade evrakının tercüme ettirileceği dil veya diller
EK-3 Uluslararası adlî işbirliğine ilişkin taraf olduğumuz Avrupa Konseyi Sözleşmeleri
EK-4 Uluslararası adlî işbirliğine ilişkin taraf olduğumuz Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri
EK-5 İnterpole üye ülkeler
EK-6 İstinabe talep örneği
EK-7 Geri verme talep örneği (şüpheli ve sanık)
EK-8 Geri verme talep örneği (hükümlü)


EK-9 Kırmızı Bülten formu (şüpheli ve sanık)


EK-10 Kırmızı Bülten formu (hükümlü)

EK - 1 İSTİNABE ve TEBLİGAT EVRAKININ TERCÜME ETTİRİLECEĞİ DİLLER "html" formatında düzenlenmiştir Görmek için fihristi kullanınız

EK-2 İADE EVRAKININ TERCÜME ETTİRİLECEĞİ DİLLER "html" formatında düzenlenmiştir Görmek için fihristi kullanınız

EK-3 ULUSLARARASI ADLÎ İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN TARAF OLDUĞUMUZ AVRUPA KONSEYİ SÖZLEŞMELERİ
"html" formatında düzenlenmiştir Görmek için fihristi kullanınız

EK-4 ULUSLARARASI ADLÎ İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN TARAF OLDUĞUMUZ BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMELERİ "html" formatında düzenlenmiştir Görmek için fihristi kullanınız

EK-5 İNTERPOL'E ÜYE DEVLETLER
"html" formatında düzenlenmiştir Görmek için fihristi kullanınız

EK-6
İSTİNABE TALEP ÖRNEĞİ
[/b]Standart A 4 ebadında beyaz kâğıda yazılacak
[/b] / /
TC
Cumhuriyet Başsavcılığı (veya)Mahkemesi
(ülke ismi) Yetkili Adlî Makamına
(Şüpheli/Şüphelilerin veya sanık/sanıkların kimliği) hakkında tarihinde (olay yeri)'de suçunu işlediği/işledikleri (suça ilişkin açıklayıcı bilgi verilecek) şüphesiyle Cumhuriyet Başsavcılığımız tarafından soruşturma yapılmaktadır (veya iddiasıyla Cumhuriyet Başsavcılığının tarih ve sayılı iddianamesiyle Mahkememize kamu davası açılmıştır)
Şüpheli/Şüphelilerin veya sanığın/sanıkların eylemine (yalnızca kanun numarası belirtilmeden Kanunun tam ve açık ismi yazılarak)'ın maddesinin/maddelerinin uygulanması söz konusu bulunmaktadır
Soruşturmanın (ya da kovuşturmanın) sonuçlandırılabilmesi için, (isteme dayanak teşkil eden sözleşme adı) hükümlerine göre aşağıda açık kimliği ve adresi yazılı;
(Şüpheli veya sanığın ifadesinin alınması veya sorgusunun yapılması isteniyorsa)
Şüpheli veya sanık (isim soyadı)'ın davet olunarak, gelmemesi halinde zorla getirtilerek, kimliğinin tespit edilip, isnat olunan suç kendisine anlatılıp, hiçbir şey söylememe (susma), isnattan kurtulması için delil ileri sürme ve bunların toplanmasını isteme, müdafii tayin isteme hakları olduğu hatırlatılarak, ifadesinin alınmasını (veya sorgusunun yapılmasını, gerekiyorsa, olayın aydınlatılması için somut sualler sırayla yazılıp, bunların cevaplarının alınması açıkça belirtilecek)
(Tanık ifadesi alınmak isteniyorsa)
Tanık (isim soyadı)'ın davet olunarak, gelmemesi halinde zorla getirtilerek, kimliği ve ikameti tespit edilip tanıklıktan çekinme ve yeminsiz dinlenme halleri mevcut ise, bu durum açıklanacak, böyle bir durum olmadığı takdirde de) kendisine yemin verilmek suretiyle olay hakkındaki bilgi ve görgüsünün, sanık ve mağdur ile münasebetinin tanık sıfatıyla sorulmasını (gerekiyorsa olayın aydınlatılması için somut sualler sırayla yazılıp, bunların cevaplarının alınması açıkça belirtilecek)
(Şikayetçi ifadesi alınmak isteniyorsa)
Şikayetçi (isim soyadı)'ın davet edilerek, gelmemesi halinde celp edilerek, olay hakkındaki delillerinin ve şikâyetinin kendisinden sorulmasını,
(Bunların dışında bilgi ve belge isteniyorsa, istenen belgenin türü, tarihi, sayısı, hangi makam tarafından düzenlendiği, söz konusu belgenin isteniş amacı, örneğin: sanık aleyhinde delil olarak kullanılacaktır, vs açıkça belirtilecektir)
(Doktor raporu, bilirkişi inceleme tutanağı gibi uzmanlık gerektiren bir yardım isteminde bulunuluyorsa, istemin dayanağını teşkil eden sözleşmenin bu husustaki maddesine atıf yapılarak, bilirkişi ücretinin işlemin tamamlanıp, yapılan masrafın bildirilmesinden sonra gönderileceği yazılacak)
Rica ve bu vesileyle yardımlarınız için şimdiden teşekkür eder, saygılarımı sunarım
(isim, soyadı, sicil no)
C Başsavcısı
(veya Mahkemesi Hâkimi)
(İmza)
Şüpheli veya sanığın/tanığın/şikayetçi
Açık kimliği ve adresi (Orijinal yazılış şekliyle)
EK: 1-Şüpheli veya sanık hakkında uygulanması muhtemel Kanunu'nun madde/leri metin/leri
2-Eklenmesi gereken diğer evrak (iddianame, ifadesine ilişkin zabıt örnekleri vs)

EK-7
GERİ VERME TALEP ÖRNEĞİ (ŞÜPHELİ VEYA SANIK)
A4 (standart) ebatta beyaz kâğıda yazılacak
[/b] TC
Cumhuriyet Başsavcılığı
(veya) (düzenlendiği yer) (ülke ismi) Yetkili Adlî Makamına
(Şüpheli veya sanığın isim, soyadı, doğum tarihi ve yeri, ana ve baba adı, nüfusa kayıtlı olduğu yer, eşkali belirtilip) hakkında (Kanunun tam ismi yazılacak)'ın maddesine muhalefet etmekten Cumhuriyet Başsavcılığımızın Hazırlık sayısına kayden soruşturma yapılmaktadır (muhalefet ettiği iddiasıyla CBaşsavcılığının tarih ve sayılı iddianamesi ile Mahkememize kamu davası açılmıştır
Sanığın isnat olunan suçu; ne zaman, nerede, ne şekilde ve kime karşı işlediği, işlenen fiille buna uygulanması gereken kanun maddesi arasındaki ilişki (burada suçun maddî unsuru yani, hareket, netice ve illiyet bağı; manevî unsuru-kast-açıklanacaktır), hafifletici veya ağırlaştırıcı nedenler (ilgili kanun maddeleri gösterilecek), şüpheli veya sanığın atılı suçu işlediği kanısını veren deliller (tanık ifadeleri, keşif zaptı, bilirkişi raporu vs ortaya konacak) ve şüpheli veya sanık hakkında suçun işlendiği andan talep tarihine kadar yapılan tüm adlî işlemler (olayatarihinde el konulduğu, sayıya kayden soruşturmaya başlanıldığı, tarihinde) (mahkemeye dava açıldığı, şüpheli veya sanık hakkında Mahkemece tarih ve sayılı tutuklama kararı çıkarıldığı), suç iştirak halinde işlenmişse, şüpheli veya sanığın suç ortakları hakkında yapılan adlî işlemler (bunlar mahkûm olmuş veya beraat etmişlerse belirtilecek), davanın zamanaşımına uğrayacağı tarihler (açıkça) eksiksiz olarak anlatılıp, şüpheli veya sanığın geri verilmesinin istenildiği Devlet ile aramızda yürürlükte bulunan geri verme sözleşmesi (böyle bir sözleşmenin olmaması halinde uluslararası teamül hukuku kuralları çerçevesinde) talebin kuvvetlendirilmesi için mutlaka sözleşmelere de atıf yapılmak suretiyle), şüpheli veya sanığın bulunduğu ve bulunabileceği tüm adresler/yerler orijinal yazılış şekliyle yazılarak (şüpheli veya sanığın bulunduğu yer/adres bilinmiyorsa ve sadece yurt dışına kaçtığı yolunda duyum varsa, şüpheli veya sanığın yurt dışına kaçtığı istihbar olunmuştur ifadesi kullanılacak) geri verilmesinin ve bu amaçla geçici olarak tutuklanmasının, konuya ilişkin olarak yapılan işlemlerden bilgi verilmesinin istenildiği belirtilecektir
Bu kısımdan sonra;
Şüpheli veya sanığın geri verilmesi halinde, sadece geri verme talebine konu olan suçtan yargılanacağı, bunun dışında Türk Ceza Yargısının yetkisine giren ve geri verme tarihinden önce işlenen bir suçunun ortaya çıkması durumunda "Hususîlik (Özellik) Kuralı" uyarınca muvafakat talebinde bulunulacağı, muvafakat verilmezse şüpheli veya sanığın geri verilmesi talebine konu olan suçu dışında kalan fiilden yargılanamayacağı,
Geri vermeden sonra, soruşturma (veya kovuşturma) sırasında, suçun nev'i veya vasfı değişir ve yeni suçun cezası geri verme talepnamesinde belirtilenden daha ağır olursa, bu hususta da kendilerinden (şüpheli veya sanığı geri veren Devletten) muvafakat istenileceği ve muvafakat verilmemesi halinde, mahkemece şüpheli veya sanık suçlu bulunursa, geri verme talepnamesinde belirtilenden daha ağır cezaya hükmedilmeyeceği,
Şüpheli veya sanığın, Türkiye tarafından onaylanmış bulunan 10 Aralık 1948 tarihli Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve 4 Kasım 1950 tarihli Avrupa Konseyi İnsan Haklarını ve Temel Özgürlüklerini Koruma Sözleşmesi'nde tanınan hak ve güvencelerden yararlanmasının tabii bulunduğu,
Geri verme talebi konusunda karar verilebilmesi için ek bilgi ve belge istenilirse, bunların ikmâl edilebilmesini teminen, hazırlanması, tercüme ettirilmesi ve iletilmesi amacıyla uygun bir süre verilmesi,
Hususları noksansız olarak belirtilip, "soruşturmanın (kovuşturmanın) en kısa zamanda sonuçlandırılması için istemin ivedilikle yerine getirilmesini rica, yardımlarınız için şimdiden teşekkür eder ve (uluslararası nezaket kuralı uyarınca) saygılarımı sunarım" ifadesiyle geri verme talepnamesi tamamlanmalıdır
(isim, soyadı, sicil no)
CBaşsavcısı
(veya Hâkimi)
(İmza)
EKİ: Şüpheli veya sanık hakkında uygulanması muhtemel tüm kanun maddeleri metinleri (hafifletici veya ağırlaştırıcı nedenler ve zamanaşımı ile ilgili olanlar dahil), iddianame (dava açılmışsa) şüpheli veya sanığın nüfus kayıt örneği, mevcutsa fotoğraf ve parmak izi fişleri, tutuklama kararı örneği, gereken diğer evrak (delil niteliğindeki belge suretleri)

EK-8
GERİ VERME TALEP ÖRNEĞİ (HÜKÜMLÜ)
[/b]A4 (standart) ebatta beyaz kâğıda yazılacak
[/b] TC
Cumhuriyet Başsavcılığı //(düzenlendiği yer)
(ülke ismi) Yetkili Adlî Makamına
(Hükümlünün ismi, soyadı, doğum tarihi ve yeri, ana ve baba adı, nüfusa kayıtlı olduğu yer, eşkali belirtilip) hakkında Mahkemesinin tarih ve sayılı kararıyla cezasına hükmedilmiş, işbu karar YargıtayDairesinin tarih ve sayılı ilâmıyla onanarak kesinleşmiş bulunmaktadır Adı geçen (soruşturma veya dava sırasında tutuklu kalmış ise, tarihleri ile birlikte süreleri belirtilip) geri verme tarihinden (süre yazılacak) sonra şartla, bihakkın olarak tahliye edilebilecektir Hükümlü CBaşsavcılığının tarih ve sayılı yakalama emriyle aranmaktadır
(Suçun işlenme şekli kısaca açıklandıktan sonra ayrıntısının ekli mahkeme kararında açıklandığı belirtilmelidir)
Hükmedilen ceza (tarih açıkça yazılacaktır) gününde zamanaşımına uğrayacaktır
(Hükümlünün geri verilmesinin istenildiği Devlet ile aramızda yürürlükte bulunan geri verme sözleşmesi, böyle bir sözleşme mevcut değilse uluslararası teamül hukuku kuralları zikredilip), uyarınca, (hükümlünün bulunduğu veya bulanabileceği tüm adresler/yerler orijinal şekliyle yazılarak, bunlar bilinmiyor ve sadece yurt dışına kaçtığı yolunda duyum varsa, hükümlünün yurt dışına kaçtığı istihbar olunmuştur ifadesi kullanılarak) hükümlünün geri verilmesinin ve bu amaçla geçici olarak tutuklanmasının, konuya ilişkin olarak yapılan işlemlerden bilgi verilmesinin istenildiği belirtilecektir
Bu kısımdan sonra;
Hükümlünün geri verilmesi halinde, sadece geri verme talebine konu olan cezasının infaz olunacağı, bunun dışında Türk Yargı Yetkisine giren ve geri verme tarihinden önce işlenen bir suçunun ortaya çıkması durumunda, "Hususîlik (Özellik) Kuralı" uyarınca muvafakat talebinde bulunulacağı, muvafakat verilmezse hükümlü hakkında sonradan ortaya çıkan suç sebebiyle herhangi bir takibat veya infaz işlemi yapılmayacağı,
Hükümlünün, Türkiye tarafından onaylanmış bulunan 10 Aralık 1948 tarihli Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve 4 Kasım 1950 tarihli Avrupa Konseyi İnsan Haklarını ve Temel Özgürlüklerini Koruma Sözleşmesinde tanınan hak ve güvencelerden yararlanmasının tabii bulunduğu,
Geri verme talebi konusunda karar verilebilmesi için ek bilgi ve belge istenilirse, bunların ikmal edilebilmesini teminen, hazırlanması, tercüme ettirilmesi ve iletilmesi amacıyla uygun bir süre verilmesi,
Hususları noksansız olarak zikredilip, "istemin ivedilikle yerine getirilmesini rica, yardımlarınız için şimdiden teşekkür eder ve (uluslararası nezaket kuralı uyarınca) saygılarımı sunarım" ifadesiyle geri verme talepnamesi tamamlanmalıdır
(isim, soyadı, sicil no)
CBaşsavcısı)
(İmza)
EKİ: Hükümlü hakkında uygulanan tüm kanun maddeleri metinleri (hafifletici veya ağırlaştırıcı nedenlerle ve zamanaşımı ile ilgili olanlar dahil), mahkeme kararı, Yargıtay ilâmı, yakalama emri, hükümlünün nüfus kayıt örneği, mevcutsa fotoğraf ve parmak izi fişleri, gereken diğer evrak (müddetname vs)

EK-9 KIRMIZI BÜLTEN FORMU (HÜKÜMLÜLER İÇİN) "html" formatında düzenlenmiştir Görmek için fihristi kullanınız

EK-10 KIRMIZI BÜLTEN FORMU (ŞÜPHELİ ve SANIKLAR İÇİN) "html" formatında düzenlenmiştir Görmek için fihristi kullanınız

Kaynak: mevzuatadaletgovtr