Abdullah Ayderûsî

ABDULLAH AYDERÛSÎ

Yemen evliyâsından İsmi, Abdullah bin Abdullah bin Abdullah Ayderûs, künyesi Ebû Muhammed'dir 1538 (H945) senesinde Yemen'de doğdu

Abdullah Ayderûsî küçük yaşta Kur'ân-ı kerîmi ezberledi Âlim bir zât olan babasından ilim öğrendiAnnesi Fâtıma binti Abdurrahmân da, evliyâlık derecelerine kavuşmuş bir hanımdı Onun terbiyesi ile yetişti Ayrıca dînî ilimleri Şihâbüddîn Ahmed, Hüseyin bin Abdullah, Ahmed bin Abdullah ve başkalarından öğrendi Sonra, Hindistan'ın Ahmedâbâd şehrinde bulunan babasının yanına gitti ve okumaya devâm etti Daha sonra hacca gitti Hac farîzasını yerine getirdikten sonra Mekke-i mükerreme ve Medîne-i münevveredeki birçok âlimden ilim öğrendi Fıkıh, hadîs, tefsîr ve usûl ilminde yükseldi Memleketine dönüp ilim ve edeb öğretmeye, ders vermeye başladı Çok uzak yerlerden akın akın ilim öğrenmeğe geldiler Hadramût beldesinde ilimde en üstün zat oldu Pek çok kimse talebesi oldu Muhammed ve Zeynelâbidîn adındaki oğulları ile,Abdurrahmân Sekkâf, Ebû Bekr Şiblî adlarındaki torunları, İmâm Abdullah bin Muhammed, Hüseyin bin Abdullah, Şeyhülislâm Ebû Bekr bin Abdurrahmân, Şihâbüddîn, Kâdı Ahmed bin Hüseyn, Fakîh Abdurrahmân bin Akîl, Seyyid Ebû Bekr bin Ali, Hüseyn ve başkaları kendisinden ilim öğrendiler

Abdullah Ayderûsî'nin ömrü, hep ilim öğretmekle geçti Allahü teâlâ ona uzun ömür verdi Çok cömert olup, îtibâr sâhibiydi Asrının büyük âlimlerinden olduğunu herkes kabul etti Yumuşak huyluluğu yanında heybetli olması ile karşısındakine saygı telkin ederdi Susması çok olup, lüzumsuz konuşmazdı Evinde ibâdetle meşgûl olur, ancak cumâ namazı için veya bir düğün yemeğine çağrıldığında evinden çıkardı Evinden çıktığında sokaklar onu görmek ve duâ almak isteyenlerle dolup taşardı Çok kerâmetleri görüldü Bir talebesine bir beldeye gidip orada bulunmasını söyledi, o da gitti Hocasına bağlılığı ve muhabbeti sebebiyle çok geçmeden orada hizmetler yapıp mânevî derecelere kavuştu

Sevdiklerinden birinin kıymetli bir eşyâsı çalınınca, bu duruma çok üzüldü Ayderûsî onun bu hâlini görünce; "Falan yere git Orada bekle, yanına gelen ilk kimseye aldığı malı getirmesini söyle" Getirip verirse güzel İnkâr ederse onu al buraya getir" buyurdu O da yanına ilk gelen kimseye söyledi O kimse aldığı malı getirip eksiksiz teslim etti

Ayderûsî, Yemen'in Terîm şehrinde çok hayır eserleri yaptırdı Yaptırdığı mescidler meşhûrdur Mescid-ül-ebrâr ve Mescid-ün-nûr bunlardandır Yolcular ve fakîrlerin istifâdesi için hurma fidanları dikti Uzun bir zaman gözleri görmez oldu Sonra açıldı Fazîlet sâhibi kimseler onu medh eden kasîdeler yazdılar

1610 (H 1019) senesinin Şubat ayının dokuzunda Perşembe günü ikindi namazının secdesini yaparken vefât etti Cenâze namazı cumâ günü büyük bir kalabalık tarafından kılındı Cenâzesinde sultan ve devlet adamları da yer aldılar Önceden Yemen'de Terim kasabasının Zenbil kabristanında hazırladığı yere defnedildi Sonra mezarın üzerine bir de türbe yapıldı

KERÂMETLERİ ÇOKTU

Âriflerden biri rüyâsında, Peygamber efendimizi Müdeyhac Mescidinin mihrâbında namaz kılarken gördü Abdullah Ayderûsî de Peygamberimize uymuş olarak namaz kılıyordu Abdullah bin Ahmed de, Ayderûsî'nin arkasındaki safta idi Ayderûsî, câminin sahn (ortasındaki boşluk) kısmında idi ve üzerine yağmur yağıyordu Rüyâyı gören zât, bu rüyâsını sâlih bir kimseye anlattı O kimse rüyâyı şöyle tâbir etti:

Bu rüyâ, Ayderûsî'nin Peygamber efendimize tam uyduğuna; yağmur da, kerâmetlerinin çokluğuna delâlet eder Çünkü onun kerâmetleri çoktur

1) Hulâsat-ül-Eser; c1, s49
2) Nûr-üs-Sâfir; s200
3) El-Meşre-ur-Revî; c2, s135
4) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c15, s196