Fâris Bin Îsâ Bağdâdî

FÂRİS BİN ÎSÂ BAĞDÂDÎ

Bağdât'ta yetişen büyük velîlerden Bağdât'ta doğdu Doğum tarihi belli değildir Künyesi, Ebü'l-Kâsım olup, Ebû Tayyîb de denildi O Sûfî, Bağdâdî ve Dîneverî diye de tanındı 951 (H340) senesinden sonra Semerkant'ta vefât etti

Bağdât'ta tahsile başlayan Fâris bin Îsâ Bağdâdî, sonra Horasan, Semerkant ve Merv'de zamanın büyük âlimlerinden ilim tahsil edip, tasavvuf yolunda ilerledi Cüneyd-i Bağdâdî, Hallâc-ı Mensûr, Yûsuf bin Hüseyin, Ebü'l-Abbâs bin Atâ ve Hüseyin bin Muhammed onun hocaları arasındaydı Hallâc-ı Mensûr'dan hilâfet aldı Ebû Mensûr Mâtürîdî ve Ebü'l-Kâsım Semerkandî ile aynı yıllarda yaşadı Ebû Bekr bin İshâk Kûlabâdî-i Buhârî, kitaplarında ondan vâsıtasız olarak rivâyetlerde bulundu Abdullah-i Sülemî ve İmâm-ı Kuşeyrî de eserlerinde, onun talebeleri vâsıtasiyle rivayetlerde bulundular Hocası Yûsuf bin Hüseyin'in, Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin talebelerinden olması dolayısiyle; ondan, Zünnûn-i Mısrî hazretlerinin pek kıymetli sözlerini rivâyet etti

Ömrü boyunca, Allahü teâlânın dînini doğru olarak öğrenmek, öğrendiklerine uygun yaşamak ve O'nun rızâsına kavuşmak için çalıştı İnsanların huzûr ve saâdete kavuşmaları için uğraştı Çok ibâdet eder, pek güzel sözlerle insanlara doğru yolu anlatır Onların din ve dünyâ saâdetine ulaşmaları için bütün gücüyle çalışırdı

Bu mübârek zâttan ders alıp, talebeleri arasında olmakla şereflenenlerden; Ahmed bin Ali bin Câfer, Ali bin Ahmed Buznânî, Muhammed bin Ahmed Fârisî, ondan duyduklarını rivâyet etmişlerdir

Kendisi anlatır: Hallâc-ı Mensûr'a "Mürîd kimdir?" diye sordum "Mürîd, maksadı Allahü teâlâ olan ve O'na kavuşmayınca hiçbir şeye meyletmeyen kimsedir" buyurdu

"Nefsine biraz istirahat ver, ona bu kadar yüklenme" diyen dostlarına: "Allahü teâlâya kavuşacağım yolu kesemem" buyurdu

Cüneyd-i Bağdâdî hazretleri çok namaz kılardı Ölüm vaktinde de ders yapıyorduk ve o îmâ ile namaz kılıyordu

Allahü teâlânın muhabbetiyle yananların kalpleri, Allahü teâlânın nûru ile aydınlanmıştır Bunlar şevke gelince; bu nur, gökle yer arasını aydınlatır Sonra Allahü teâlâ bunları meleklerine takdim eder ve: "Bunlar bana kavuşmak isterler, siz şâhid olun ki, ben bunlara onlardan daha çok hasretim" buyurur

Hocaları vasıtasıyla Zünnûn-i Mısrî hazretlerinden nakleder: Kim güzel amelini riyâkârlıkta kullanırsa, onun yaptığı iyi ameller günaha dönüşür

Bir dostum vefât etmişti Bir gün rüyâmda gördüm Allahü teâlânın kendisine nasıl muâmele ettiğini sordum Allahü teâlânın; "Ben seni affettim Sen dünyâda fakirlere, benim rızam için yiyecek götürüyor, onları doyuruyordun" buyurduğunu anlattı

Ârif, her gün korku içindedir Çünkü o, hesap vaktinin her saat yaklaştığını yakînen bilmektedir

1) Risâle-i Kuşeyrî; c2, s629
2) Nefehât-ül-Üns; s205
3) Tabakât-us-Sûfiyye; s23, 309, 317
4) Târih-i Bağdâd; c12, s390
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c4, s110
6) Tabakât-ı Ensârî; s284