Ahmed Bâdi Efendi

Ahmed Bâdi Efendi



(1839-1910) Osmanlı tarihçisi ve hattat


İbrâilli Kaltakkıran Mehmed Ağa'nın oğludur Edirne'de Kirişhane semtinde doğdu İlk tahsilini mahalle mektebinde yaptıktan sonra Selimiye Camii'nde özel olarak Arapça ve Farsça ile fıkıh, hesap ve hat dersleri aldı Babasının ölümü üzerine ailesini geçindirmek için bir taraftan tahsiline devam ederken diğer taraftan da hattatlık, nakkaşlık ve sıvacılık gibi işler yaptı Bilhassa hat sanatında büyük bir kabiliyet gösterdi Sülüs, nesih, celî ve rik'a üzerine çalıştı ve devrin meşhur hattatlarından icazet aldı Ancak kendisinin de bildirdiğine göre sadece celî hat ile yazılmış levhalar bıraktı [160]


Bâdî Efendi 1863'ten 1866'ya kadar Filibe Edirne Tekirdağ Vize ve Lüleburgaz seyyar arazi tahrir memurluklarında bulundu 1868'de Edirne vilâyeti üçüncü sınıf emlâk muharriri, 1869'da başkâtip oldu 1871de vilâyet tahrir emlâk mümeyyizliğine terfi ettikten sonra Yanya, Bosna, Kastamonu vilâyetlerinde çalıştı 1883 yılında Trabzon vergi tahrir müdürü oldu; aynı yıl ikinci sınıf Osmanlı rütbesiyle mükâfatlandırıldı 1884'te Di-yarbekir, 1889da Edirne vilâyeti vergi ve tahrir müdürlüklerinde bulundu Burada iken oğlu Faik Bey'in meşrutiyetçiler arasında yer alması, Konya emlâk müdürlüğü görevi ile Edirne'den uzaklaştırılmasına sebep oldu 1901'de Bursa vilâyeti vergi ve tahrir müdürlüğünde bulundu ve gösterdiği faydalı hizmetlerden dolayı üçüncü rütbeden Osmanlı nişanı ile taltif edildi 1907'de emekli oldu tedavi için gittiği İstanbul'da öldü Mezarı Eyüp'te Merdivenli Kabristan'dadır


Eserleri Ahmed Bâdf Efendi asıl şöhretini Edirne üzerine yazdığı eserlerle kazanmıştır En ünlü eseri olan üç ciltlik niyazi Belde-i Edirne'de Edirne tarihi, âbideleri ve meşhurları hakkında bilgi verilmektedir Müsveddesi Edirne Selimiye Kütüphanesi'nde [161] bulunan eserin temize çekilmiş nüshası İstanbul Beyazıt Devlet Kütüphanesi'ndedir [162] Kitap, Edirne hakkında yegâne kaynak durumundaki Hibrî Abdurrahman Efendi'nin Enîsü'1-mü-sâmirin adlı eseri yer yer tashih edilerek eksiklikleri giderilmek suretiyle hazırlanmıştır Devâyih-i Vilâyet-i Edirne adlı diğer eseri ise Edirne vilâyetine bağlı yerlerden bahseder Yazma halindeki diğer eserleri ise şunlardır: Armağan (manzum ve mensur atasözleri); Masâdır-ı Lisân-ı Fârisî (Türkçe'den Farsça'ya, Farsça'dan Türkçe'ye olmak üzere masdarlan göstermektedir): Divan; Tavzîhu'l-ebvâb alâ teshîli'l-hisâb


Hattatlığı yanında şairliği de bulunan Ahmed Bâdî Efendi'nin çoğu yazma eserlerden meydana gelen 1000 ciltlik kütüphanesi, ölümünden sonra oğlu Faik Bey tarafından Edirne Selimiye Kütüphanesi'ne bağışlanmıştır [163]




Bibliyografya



1) Ahmed Bâdî Efendi, Riyâz-ı Belde-i Edirne, Edirne Selimiye Ktp, nr 2315/1, 3, III, 607;


2) Osmanlı Müellifleri III, 31, 32;


3) Rifat Osman Edirne Rehnümâst, Edirne 1336/1920, s 98;


4) Babinger (Üçok), s 422;


5) O Nuri Peremeci, Edirne Tarihi, İstanbul 1939, s 169-170 [164]