Zarf (Belirteç)

Zarf (belirteç)
arf (belirteç)[/url]

Fiilerin fiilimsilerin sıfaların ya da kendisi gibi zarf olan sözcüklerin anlamlarını “yer-yön, ölçü-miktar, durum, zaman ve soru” kavramlarıyla açıklayan sözcüklerdir


1)DURUM ZARFLARI


Fiilleri veya fiilimsileri, nitelik, sebep, kesinlik, olasılık, yineleme, yaklaşıklık gibi anlamlarla belirten zarflardırFiile nasıl sorusunu sorarak buluruz


*Manş denizini yüzerek geçti (N)

*Bu gece yıldızlar pırıl pırıl yanıyordu (N)

*Öfkeyle kalkan, zararla oturur(N)

*Ağlamaktan göz pınarları kurudu (S)

*Tüm bu acılara onu sevdiği için katlanıyor(S)

*Seven bu gönül seni asla terk etmeyecek(K)

*Bahar rüzgarının şarkısı hiç susmaz burada (K)

*Şu an belki kuşlar bizim şarkımızı söylüyordur(O)

*Adana ‘ya geldiğinde herhalde bizimle kalır(O)


UYARI:Bazı durum zarflarını niteleme sıfatları ile karıştırmamak gerekir


*Büyük insanlar her zaman büyük düşünür

*Soğuk insanlara ben de soğuk davranırım

*İyi bir üniversiteyi kazanmak için sınavlara iyi çalışmalısın



2)YER-YÖN ZARFLARI (Nere(ye)?)



Fiilleri veya fiilimsileri yer-yön bakımından belirten zarflardır


*Aşağı tükürsen sakal,yukarı tükürsen bıyık

*Küçücük çocuğu hemen yukarı çıkardık

*Odasının penceresinden içeri baktım

*Biraz yürüdükten sonra geri dönmüş

*Araba çok fazla ileri gitmiş

*Az beri gelirsen arkadaşında oturur



UYARI:Yer-yön zarfları çekim eki alırsa adlaşır


*Işık,perdenin kenarından içeri sızıyordu(Z)

*Işık,perdenin kenarından içeriye sızıyordu(A)



UYARI:Bazı yer-yön zarflarını işaret sıfatları ile karıştırmamak gerekir


*Aradığını yukarı katta bulamayınca yukarı çıkmış

*Aşağı mahallede gürültü olunca,apartman sakinleri aşağı inmiş

*İçeri zili çalınca öğrenciler içeri girdi



3)ZAMAN ZARFLARI (Ne zaman?)

Fiillerin veya fiilimsilerin anlamını zaman bakımından sınırlandıran sözcüklerdir



*Onu daha önce hiç böyle görmemiştim

*Mehtabı seyrederdik geceleyin buralarda

*Bu akşam rüyamda Leyla’yı gördüm

*Biz her gece uğultularını dinlerdik rüzgarların

*Benim doğduğum köyleri geceleri eşkıyalar basardı

*Bugün çalışan,yarın rahat eder


UYARI:Bazı zaman anlamlı sözcükler belirtme durum ekini alırsa adlaşırlar


*Bu akşam akşamı seyredeyim bakışlarında

*Ne sabahı göreyim,ne sabah görüneyim



4)ÖLÇÜ-MİKTAR ZARFLARI (Ne kadar)


Fiilleri,fiilimsileri,sıfatları veya kendisi gibi zarf olan sözcükleri ölçü-miktar bakımından sınırlandıran sözcüklerdir


*Çok bilen çok yanılır

*Sen burada biraz bekle

*En güzel yıllarımı onun için harcadım

*Daha güzel bir dünya için çok çalışmalıyız

*Sahilde fazla güneşlendiği için yanmış

*Soruları çözerken daha dikkatli olmalısın


UYARI:Bazı nicelik zarflarını sayı sıfatları ile karıştırmamak gerekir



*Çok insan bunu başarmak için çok çalışıyor

*Fazla para insanı fazla rahatsız eder


UYARI: “Daha” sözcüğü bir fiilin önünde olduğunda zaman zarfı,kendi gibi zarf olan bir sözcüğün önünde olduğunda ölçü-miktar zarfı olur



*Daha iyi bir insanı bulabilmek için daha evlenmemiş

*Bizimle daha sakin konuşuyordu

*Eve daha gelmemişMsn Öğretmen öss kpss Gazeteler Sohbet hazır mesajlar ders izle Belirli Gün ve Haftalar Çanakkale savaşı şiir


5)SORU ZARFLARI


Fiilleri ya da fiilimsileri soru yoluyla açıklayan sözcüklerdir



*Ne zaman bu hayaller bir gün gerçekleşecek?

*Neden böyle düşman görünürsünüz,

Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

*Bu viran yerde nasıl yaşıyorsunuz?

*Yolun bitmesine ne kadar kaldı?

*Ne zaman bir köy türküsü duysam,

Şairliğimden utanırım”

*Niçin gökyüzü bu kadar mavi görünür?

*Neden saçların beyazlamış arkadaş?



UYARI: “Ne” soru sözcüğü cümle içinde soru sıfatı ve soru zamiri olarak kullanılacağı gibi soru zarfı da olabilir


*O karanlık sularda ne gördün?(Zamir)

*Hiçbir şey olmamış gibi ne susuyorsun?(Zarf)

*Benimle ne konuda konuşacaksın?(Sıfat)

*Gel ecel,ne korkarsın sarı çehremden benim?

*Aşık dediğin Mecnun misali kördür,

Ne bilsin,alemde ne mevsimdir(Zarf-zamir)

*Ne ağlarsın benim zülfü siyahım(Zarf)

*Şu dünyada ben ne insanlar gördüm



UYARI: “Nasıl” soru sözcüğü bir ismi belirtirse soru sıfatı, fiil ya da fiilimsiyi belirtirse soru zarfı olur



*Onun nasıl bir insan olduğunu nasıl anlayabilirim?

*Gurbette nasıl bir hayat sürdüğünü nasıl bilmiyorsun?

Zaman zarfları

Fiillerin anlamını zaman kavramı yönünden sınırlandırırlarFiile sorulan "ne zaman" sorusuna cevap verir; yarın, kışın, akşamleyin, sabah, daha, henüz, hiçbir zaman, geç, er, yine vb


"Bugün okula gitmedim""Yola çok geç çıktık""Eve henüz varamadık"

• Bazı sözcükler zarf gibi görünmesine rağmen fiilin bir parçasıdır:

"Yine geç kaldın" ("geç kalmak" fiildir) Yer-yön zarfları

Bir fiilin veya zarfın anlamını yer veya yön belirterek etkileyen zarflardır, fiile sorulan "nereye" sorusuna cevap verir aşağı,içeri, beri, ileri, geri, öte, karşı vb Sayıları diğer zarflara kıyasla oldukça sınırlıdır


"Vazoyu fazla ileri itme""Yukarı çıkın lütfen"'

• Yer yön zarfları çekim eki almazlar Sonuna çekim eki gelen bazı sözcükler yer zarfı gibi görünmesine rağmen isim haline gelirler:

"Işık perdenin kenarından içeri sızıyordu" (Zarf)"Kirli ayakkabılarınla içeriye girme!" (İsim) Not:Yeryön zarfındaki kelimeler (içeri,dışarı,öte, beri) gibi kelimelere hehangi bir ek geldiği taktirde cümle yeryön zarfı olmaktan çıkar

Durum zarfları

Bir fiilin, sıfatın veya zarfın anlamını nicelik ve durum yönünden etkileyen zarflardır:
hızlı, tek tek, iyice, sora sora, geze geze, böyle, şöyle vb durum zarflarının çoğu "nasıl" sorusuna cevap niteliğindedirler Bu nedenle sık sık sıfatlarla karıştırılırlar Hemen hemen bütün niteleme sıfatları zarf olarak da kullanılabileceğinden ötürü sayıları oldukça fazladır

"Sora sora Bağdat bulunur""Yavaşça yatağa süzüldüm""Bebek mışıl mışıl uyuyordu"

Miktar zarfları

Fiilleri, sıfatları ve zarfları miktar, derece, ölçü bakımından etkileyen ve sınırlayan zarflardır: biraz,fazla, çok, daha, en, pek, az vb

"Başarılı olmak için çok çalışmalıyım""Pek güzel oldu" Cümlede nicelik zarfını bulmak için sıfat veye zarfa "ne kadar" sorusu sorulur

Soru zarfları

Fiilleri ve fiilimsileri soru yönünden etkileyen zarflardır: neden, niye, niçin, nasıl, ne zaman, ne kadar vbZarfları bulmak için sorulan soruların tamamını kapsar

"Şehrimizi nasıl buldunuz?"Yolculuk ne kadar sürüyor?"Niçin gökyüzü bu kadar mavi?"Sizin bahçeniz niye bu kadar geniş?"Neden senin ağzın bu kadar büyük?"Buraya nasıl geldin?"Elbiseyi nasıl buldun?

Daha önce belirtildiği üzer e sıfatların çoğu zarf olarak da kullanılırlar "Eve yeni geldim" cümlesinde yeni kelimesi fiilin gerçekleştiği zamanı belirtmektedir ve zarftır "Yeni eve geldim" cümlesinde ise evin yeni olduğunu belirtir ve sıfattır

Zarflar genelde fiilden hemen önce kullanılırlar: "Fasülyeler iyice büyüdü" örneğinde olduğu gibi Zarfların özneden önce kullanılması "bazen" anlam düşüklüğüne veya devrik cümleye neden olabilir "Çok kahvehaneye gitmeye başladın" yerine "kahvehaneye çok gitmeye başladın" demek daha uygundur

Son yıllarda en, çok, az gibi azlık-çokluk zarfları yerine felaket, acayip, korkunç, dehşet gibi kelimeler zarf olarak kullanılmaya başlanmıştır "Genç kız korkunç güzel piyano çalıyordu" gibi bir cümle dilbilgisi kurallarına göre hatalıdır korkunç yerine çok veya oldukça gibi çok daha uygun bir zarf kullanılabilir