Osmanlı Berberi Olmak Zordur

**Prof. Dr. Sinsi** · 08-02-2012

Avrupa’ya karşılıksız ilan-ı aşk etmeden önce berberin adı “hallak” idi; yani “traş eden” demek

Sonra İtalyancanın “barbiere”sini alıp “berber” yaptık

Derken batılılaşma merakının zirveye çıktığı 1900′lerin başında berber yerine “perukar” demeye başladık; ama kısa zamanda onu da bıraktık ve Fransızcada “saçını düzene koymak” demek olan “coiffer” fiilinden gelme “kuaför’ü” ithal edip biraz daha Avrupalılaştık!
smanlı BerBeri Olmak zordur[/url]
Şimdilerde Berberler Odası’ndan alınan bir sertifika ve cafcaflı dekorlarla süslü bir dükkanla bu iş yapılabiliyorsa da, Osmanlı’da berberlik yapmak herkesin harcı değildi

Berber deyip de geçmeyin, sakın

O, bulunduğu semtin operatörüdür; çocukları sünnet eder, hacamatın her türlüsünü yapar, kan çıbanlarını yarıp temizler, dişçilik yapar; hatta sülük bile tutardı

Sultan Mecid zamanında basılmış “Berberlik Adabı” adındaki kitabı ölçü almaya kalkarsak inanın bugün Türkiye’deki bir avuç berber ya kalır ya kalmaz! Bu kitapta yazılı şartlara göre Ayan azası olmak bundan daha kolay

İşte berber olmak için ileri sürülen şartlardan bazıları:

Berberin yaşı otuzdan aşağı olmayacak, evli olacak, işret ile asla ülfet etmeyecek, beş vakit namazına devam edecek

Ve daha neler ve neler… Ayrıca İstanbul kadısının on beş günde bir bunları gözden geçirmesi de şartlar arasında… En mühimini sona sakladım; berberlerin asabi ve hiddetli olup olmadıkları bir heyet huzurunda türlü denemelere tabi tutulurmuş

Hele bir tanesi çok ilginç!

Çeşme Meydanı’ndan tedarik ettikleri iflah olmaz takımından bir ipsizi berber dükkanının ilk açılacağı günden itibaren dükkanın kapısı önünde bekletirlermiş

İpsizin vazifesi, berber dükkana girerken bir kol vuracak veya çelme takacak; fakat düşmesine meydan bırakmadan kucaklayıp kaldıracak

Tabii bütün bu alınan tertibattan zavallı berberin haberi olmayıp apansız olacak veyahut içeri girecek traş leğeni devirecek

Anlayacağınız, adamı çileden çıkarmak için mümkün olan her şey yapılacak

Bütün bu denemeler karşısında berber kızmaz, sükunetine devam ederse, imtihanı kazanmış demekmiş

Yani bu suretle, vatandaşların kellesinin rahatlıkla kendisine teslim edilebileceğine dair fetvası çıkarmış

08-02-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlı Berberi Olmak Zordur Avrupa’ya karşılıksız ilan-ı aşk etmeden önce berberin adı “hallak” idi; yani “traş eden” demek Sonra İtalyancanın “barbiere”sini alıp “berber” yaptık Derken batılılaşma merakının zirveye çıktığı 1900′lerin başında berber yerine “perukar” demeye başladık; ama kısa zamanda onu da bıraktık ve Fransızcada “saçını düzene koymak” demek olan “coiffer” fiilinden gelme “kuaför’ü” ithal edip biraz daha Avrupalılaştık! smanlı BerBeri Olmak zordur[/url] Şimdilerde Berberler Odası’ndan alınan bir sertifika ve cafcaflı dekorlarla süslü bir dükkanla bu iş yapılabiliyorsa da, Osmanlı’da berberlik yapmak herkesin harcı değildi Berber deyip de geçmeyin, sakın O, bulunduğu semtin operatörüdür; çocukları sünnet eder, hacamatın her türlüsünü yapar, kan çıbanlarını yarıp temizler, dişçilik yapar; hatta sülük bile tutardı Sultan Mecid zamanında basılmış “Berberlik Adabı” adındaki kitabı ölçü almaya kalkarsak inanın bugün Türkiye’deki bir avuç berber ya kalır ya kalmaz! Bu kitapta yazılı şartlara göre Ayan azası olmak bundan daha kolay İşte berber olmak için ileri sürülen şartlardan bazıları: Berberin yaşı otuzdan aşağı olmayacak, evli olacak, işret ile asla ülfet etmeyecek, beş vakit namazına devam edecek Ve daha neler ve neler… Ayrıca İstanbul kadısının on beş günde bir bunları gözden geçirmesi de şartlar arasında… En mühimini sona sakladım; berberlerin asabi ve hiddetli olup olmadıkları bir heyet huzurunda türlü denemelere tabi tutulurmuş Hele bir tanesi çok ilginç! Çeşme Meydanı’ndan tedarik ettikleri iflah olmaz takımından bir ipsizi berber dükkanının ilk açılacağı günden itibaren dükkanın kapısı önünde bekletirlermiş İpsizin vazifesi, berber dükkana girerken bir kol vuracak veya çelme takacak; fakat düşmesine meydan bırakmadan kucaklayıp kaldıracak Tabii bütün bu alınan tertibattan zavallı berberin haberi olmayıp apansız olacak veyahut içeri girecek traş leğeni devirecek Anlayacağınız, adamı çileden çıkarmak için mümkün olan her şey yapılacak Bütün bu denemeler karşısında berber kızmaz, sükunetine devam ederse, imtihanı kazanmış demekmiş Yani bu suretle, vatandaşların kellesinin rahatlıkla kendisine teslim edilebileceğine dair fetvası çıkarmış